AHEDSFOOEÏSOTDAGroUSD DE „MOLEN VAN RUYSDAEL" BEHOUDEN Umuider Vischhandel H. GLASTRA Co, N.V. Donderdag 21 Augustus 1930 .DE EEMLANDEft- 29e Jaargang No. 45 PLECHTIGE OVERDRACHT Onthulling gedenksteen is en blijft alleen gevestigd Utrechtschestraat 40 Telef. 92 Umuider Vischhandel H. GLASTRA Co. N.V. is en blijft alleen gevestigd Utrechtse bestraat 40 Telef. 92 EET MEER VISCH Het Koninklijk bezoek aan Hulst Een voorbarige conclusie Het Comité tot behoud van den molen stelt hem in eigendom van de Ver. „De Hollandsche Molen". W ij k b ij Duurstede, 20 Aug. Van daag was het voor Wijk bij Duurstede, voor de omgeving van deze plaats, maar tevens voor breede kringen van Nederlanders een belangrijke dag, daar immers thans hot streven tot behoud van don „Molen van Ruj'sdaol" zijn beslag hoeft, gekregen Het initiatief hiertoo word genomen door den heer J. A. F. Thieme, president van do Vereeniging „Wijk's Belang" en al heel gauw kreeg hij de intense medewerking van den heer Nic. van Harpen, oud-journa list, vroeger ingezeteno van Wijk bij Duur stede, ón van mr. Jan den Tos, secretaris van do vereeniging „De Hollandsche Mo len". Dit driemanschap constitueerde een Comité, dat. met Steun van verschillende vcreenigingen, overheden en particulieren er in slaafde den ouden curieuzen molen, die zoo prachtig op een der hoogste punten van Wijk vlak bij de rivier ligt, voor ver val en verminking te behoeden. Een gezelschap van „heemschutters" in allerlei zin cn komende van heinde en ver werd klokslag twaalf uur in de oude raads zaal van ons merkwaardige stadhuis ver- eonigd en verwelkomd door den burgemees ter, jhr. J. van Geen Hier zagen wij: Henri Polak, lid van het Comité, lid van do Eerste Kamer; Nic. van Harpen, mr. van Tienhovcn, voorzitter van dé Vereeniging Do Hollandsche Molen, mr. J. den Tex, J. Das Dzn., lid van het be stuur van De Hollandsche Molen, W. Croockewit W.A.zn, secretaris van de Utr. Monumentencommissie, lid van het Comité, den lieer Bobcldijk, kunstschilder, lid van het comité, Willem Dijkman, architect, iid van het Comité, W K. H Anten, bestuurs lid van de Ver. Hel Utrechtsche Landschap en lid van hot comité, Den Dekker, adviseur van de Ver. „Do Hollandsche Molen'*, J. Th. van Beeck Calkoen, lid Commissie van Toezicht op den molen, de vroegere eigena ren en tegenwoordige huurders B. Schoen maker, G. van Dijk cn J. Lokhorst, de Mees ter, voorzitter van de Alg. Ver. voor Vreem delingenverkeer, mr. J. A. van Sonsbeek, voorzitter van Heemschut. Toespraak Burgemeester. De Burgemeester richtte zicli tot dc aan wezigen in een hartelijk woord van wol kom. Hij verheugt zich over deze samen komst en bedankt do lieorcn die zich op eenigerlei wijze verdienstelijk hebben ge maakt tot bet in goeden toestand behouden van onzen molen. Een woord van bizon- deren dank richtte hij tot. den heer van Harpen, oud-ingezetene van onze gemeente, dio haar schilderachtige schoonheid niet heeft willen vergeten, cn niet alleen liet initiatief nam tot het behoud van den mo len rnaar ook met volharding zich aan dit streven heeft gewijd. Aan dit initiatief en deze volharding is het te danken, dat de molen thans kan worden overgedragen aan de zoo bij uitstek bevoegde en deskundige vereeniging „De Hollandsche Molen". Toespraak van den heer N. van Harpen. Onmiddellijk daarna nam de heer Nic. van Harpen het woord, om ongeveer het volgende te zeggen: Alvorens u. mijnheer de Burgermeester en. het Bestuur dezer Gemeente to bedan ken voor de vriendelijke ontvangst, zij bet mij vergund een kort woord van dank te brengen aan lien die in het bizonder heb ben meegewerkt om bet ons Comité tot aan koop en onderhoud van den „Molen van Ruysdael" mogelijk te maken, dit historisch monument voor deze,' zoo niet dc oudste, dan toch een der oudste steden van ons lend, te behouden. En dan noem ik in de eerste plaats de daadwerkelijke belangstel ling van ons Koninklijk Huis; van den Commissaris der Koningin in deze provin cie, van het Gemeente-Bestuur, maar vooral, om slechts één enkeion naam uit vele t3 noemen van onze Nederlan<l6ehö medebur gers, die ons financieel stsunden 'en wel dien van den heer B. E. Ruys tc Rotterdam. Van de Vsreenigingcn die zich op onzen eersten upróep bij ons aansloten, noem ik clie van De Hollandsche Molen, wier secre taris Mr. Den Tex als penningmeester met den secretaris, uw zeer verdienstelijken stadgenoot, den hoer Thieme, het leeuwen aandeel der werkzaamheden op zich namen. Dat dc Vereniging Wijk's Belang niet achter bleef, spreekt wol vanzelve. Met do Kunstgenootschappen in den lande als daar zijn: Arti et. Amicitiae t3 Amsterdam, Pul- chii te 's-Hage, St. Lucas te Amsterdam, de Kunstenaars Vereeniging Laren-Blaricum te Laren, dc Monumenten Commissie van Utrecht, de K.N.A.K. met de Alg. Var. voor Vreemdelingenverkeer, Heemschut en enkele andere sloten velen zich met prijzenswaar dige belangstelling bij ons aan, voor het welslagen van hei voorop gestslde doel: het aankoopen en behouden voor het land en deze gemeente van den beroemden Molen, door Jacob Ruysdael op een zijner meester werken (in h3t Rijles Museum) vereeuwigd. Naast deze medewerkers mogen niet ver geten worden de adviseur van de Holland sche Molen, de heer Dekker, de molenbou wer Wjjnman. die met de eigenaren van dorr Molen onder toezicht van den architect Willem Dijkman, oamenwerkton tot herstel van den Molen, waarvan wij ons straks zullen kunnen overtuigen. Ik meen niet 13 veel te zoggen, wanneer ik do gewettigde hoop uitspreek, dat dit werk, in zoo gelukkige samenwerking ver richt, tot behoud van dit monument, door de ingezetenon dezer Gemeente za.1 worden gewaardeerd cn dat 6traks als het nieuwj kanaal het oude Batavo Durum met do hartader van het land verbindt, door zeer vele Nederlanders zal worden bezocht, die er even als wij allen prijs op stellen, dat de historische monumenten, waaraan ons land en deze stad zoo rijk zijn naast de schoonheid ven het land voor het nage slacht bewaard blijven. Zij die voor de be vordering van dit m.i. bij uitstek cultureel doel werkzaary zijn, mogen zeker niot in do laatste plaats gerekend worden tot onze beste Vaderlanders. Dat de laatste jaren de belangstelling in wat ik zooeven noemde „bij uitstek cultu reel werk" grooter on nog steeds klimmen de is, danken wij in do eerste plaats aan de voormannen dezer vaderlandslievende beweging. Ik prijs mij gelukkig» dat wij hier drie hunner: Mr. van Tienhoven, Mr. Den Tex en Henri Polak, in ons midden hebben en ik vraag u vrijheid, mijnheer do Burge meester hen op dezo historische plaats onzo hulde te brengen Spreker sprak vervolgens sen woord van lof tot de Pers. Hij besloot ongeveer aldus: Ik houd mij overtuigd, mijnheer de Bur- gomeester, dat het behoud van don Molen, die bij „De Hollandsche Molen" voor de toe komst verzekerd is. ook uwe belangstelling en dankbaarheid in hooge mate zal weg dragen en een der schoonste berinneringen moge worden aan uw ambt, als hoofd der regeering over deze illustere Gemeente. Mag ik u met den dank voor de ontvangst toc- wcnschen. dat het niet bij de restauratie van den Molen zal blijven, doch dat ook het herstel van de overige zoo belangrijke, zoo niet belangrijker monumenten, weldra in varvulling moge gaan. Wanneer deze, stellig een uwer schoonste wenschcn, onder uw regeering vervuld mogo worden, dan zal Wijk bij Duurstede en allen wien deze mo numenten ter harte gaan, dit bestuur prij zen tot in lengte van dagen! „Jarenlang een wees". De plechtigheid in het Stadhuis was hier mee gcéindigd. maar dc esséntieele gebeur tenis ging nu eerst plaats grijpen. Het ge zelschap richtte namelijk zijn wandeling naar den molen zelf, die prijkte met de hel dere driekleur in top. Onder het morkwaar- dige poortgewelf waaróp de molen steunt^ cn waar dc dijkweg onderdoor loopt, ver- eenigdo men zich om dc onthulling bij te wonen van den gedenksteen, waarop het feit van het behoud voor do geschiedenis is vastgelegd. Voordat hij het doek, dat den steen aan den blik onttrok, Wegnam, spr.ak de heer Van Harpen nog eenige woorden. Deze molen is jarenlang oen wees ge weest. Wij hebben nu getracht een goed vader voor hem tc krijgen. Het bostuur van de Ver. „Dc Hollandsche Molen" zal voortaan de zorgen voor den molen op zich nemen. Benoemd is hij al. Zorg nu, dat hij er voortaan fatsoenlijk blijft uitzien. Het aanbrengen van dezen steen is geen ijdcl- heid geweest van het Comité. Hij moge een spoorslag zijn èn voor de vereeniging, die dc zorg van den molen op zich neemt, cn voor het nageslacht, dat in ons voetspoor moge voortgaan. Hij nam het doek voor den steen weg, zoodat men het ingebeitelde opschrift kon lezen: Met behulp van het gemeentebestuur, vele inwoners dezer stad en talrijke ver eerders van wijlen den schilder Jacob Ruysdael werd deze molen voor ver val behoed en in eigendom overgedra gen aan de Vereeniging „De Holland sche Molen" op 28 November 1929. Het. Comitc: NIC. VAN HARPEN, voorzitter. J. A. F. THIEME, secretaris. Mr. JAN DEN TEX, penningmeester. „De Hollandsche Molen" aan vaardt het voogdijschap. Mr. V a n Tien h o v e n, voorzitter van do Ver. „De Hollandsche Molen", trad alsnu naar voren, om namens deze vereeniging woorden van dank te spreken Het is mij een behoefte op dezen zonnigen, ïnerkwaar- digen dag een woord van dank te uiten aan het Comité voor dc vele moeiten en opoffe ringen, die het zich heeft getroost, om dezen molen weer tot leven en bedrijf to roepen. Ik weet hoe moeilijk het geweest, moet zijn om de grootc sympathie, die voor het be houd van dezen echt Hoilandschen molen bestond te concentreren in werkelijken steun. Want als de tachtig procent der Ne derlanders. die voor hel behoud van onze mooie molens, iets voelen, elk eens 'nun pen- ninkske offerden zij 't nog zoo gering er zouden lieel wat molens behouden blij ven, cn wij zouden heel wat molenaars kun nen steunen, die thans zooveel moeite heb ben om het betrekkelijk kostbare onderhoud van hun molen te betalen. Dit voorbeeld is een bewijs dat het mogelijk is. Er waren hier energieke personen, die ons vroegen: „laat ons het doen". Dat juiat was zoo bizonder aantrekkelijk voor onze vereeniging. Wij kunnen onmogelijk de beschermende hand uitstrekken over alle tweeduizend molens, die ons land nog rijk is. Daarom is het zoo goed als de verspreide sympathie wordt op gewekt. Dan alleen kan ons mooie Holland- Eet meer Visch! PRIJZEN VOOR DEZE WEEK: KABELJAUW, niet uitgesneden dikke moten staartstuk BAKSCHOL, vanal KOOKSCHOL, vanaf BAKSCHELVISCH, vanaf KOOKSCHELVISCH TARBOT ■a uitgesneden KOOKTONG 3AKTONG Alle soorten versche Noord- en Zuiderzeeviscb. lederen dag verschc aanvoer. Levende Zuiderzeebot, versche garnalen, zoutevisch, stokvisch, gerookte zalm enz. De meeste soorten viscbconserven. THUIS BEZORGEN ZONDER VERHOOGING. Onze overheerlijke gebakken visch. Zaterdags, nam. steeds garnalen croquetten en visebkoekjes verkrijgbaar. 0 0 25 ct. per pond. 0 0 0 0 40 ft ,t t» 0 0 m 0 0 40 ij u 0 0 0 vanaf 20 $l |i 0 0 0 P 40 0 0 0 15 0 0 50 ,f m 0 O GO 85 lt 0 0 100, 11® it a if 0 170, 180 ,i 1t 4 4 170, 180 ft ft if schc landschap in 't bezit blijven van mo numenten, waar zulko groote aantrekke lijkheid van uitgaat Op dezen merkwaardi- gen dag zijn wij hier gastvrij ontvangen door het gemeentebestuur, dat hot grooto be- lung van deze zaak inziet, zooals de 17e eeuw trouwens al belang in dezen molen stelde, gezien den naam, dien men er aan gegeven heeft, n.l. „Molen van Ruysdael", al laat Spreker in 't midden of dit werkelijk de molen is, die op hot. bewuste schilder stuk van Ruysdael voorkomt. Do heer Van Harpen heeft zooeven gesproken van een wees, dio aan onze zorg werd toevertrouwd. Een wees is er gewoonlijk ongelukkig aan toe. Dat was met dezen molen nog niet hot geval. Thans heeft hij ik zou haast zeg gen: te veel vaders! Er zijn er namelijk drie: ten eerete de gemeente, die den grond waarop de molen stadt heeft afgestaan, ten tweedo de Vereeniging „De Hollandsche Molen", die voör het behoud tot in lengte van dagen zorgen zal, en ten derde de eigen lijke vader, die voor de „opvoeding" in den strikten en belangrijken zin van dat woord heeft to zorgen, namelijk de molenaar of „mulder". Laat hij mot alieen profitoeren van do kosteloozc windkracht, maar ook goed voelen, dat hot hier gaat, om een stuk Nederlandsch landschap. Spreker richtte zich nogmaals tot hef Comité, den „verwek ker", in 't bizondor den heer Van Harpen, maar Jioernde daarnaast ook den heer Bobeldijk, die zich zoo warm aan doze zaak heeft gegeven. Hij hoopte tenslotte in do toekomst op een prettige samenwerking met dc Maatij. „Rijn cn Lek" de nieuws huur ster cn exploitante van den molen en drukte haar op 't hart, dat het hier iets geldt van algemeen belang. Het gezelschap beklom vervolgens den molen, en genoot op de ruime „stelling'' van het verrassende uitzicht over de diep groene uiterwaarden aan de ecne zijde en do stad Wijk aan dc andere met haar mach tigen ouden stompen toren. Hierboven werd de ecrewijn geschonken, terwijl de fotografen hun toestellen in wer king zetten, toen de hecrcn van Tienhoven en Polak-hel wiel van dc „staartrondwen telden, om de kap te draaien en daarmee de wieken op den wind te zetten. In den loop van den middag volgde een noenmaal in het „Schippershuiswaar o.a. de heer Thieme oen toespraak hield, en een vluchtig overzicht gaf van de jongste actie tot behoud alsmede van de oudste historie van den molen, waarvan intusschen niet zoo heel veel bekond is Rede vau den heer Thieme. Als voorzitter der Vereeniging „Wijks Belang" zij het mij vergund Uwe aandacht voor het volgende te vragen: Toen eenige jaren geleden, September 1921, er sprake van was dat de molen in andere handen zou overgaan, heb ik de Vereeniging „De Hol landsche Molen'' daarop attent gemaakt, omdat ik vreesde dat door deze transactie gevaar voor het behoud zou kunnen ont staan. „Do Hollandsche Molen verzocht mij haar op de hoogte te willen houden;, gelukkig bleek al spoedig dat deze vrees ongegrond was. Erger werd het toen dc mare de ronde deed dat de vorige eigenaren plan hadden den molen stop fe zetten. Bij informatie bleek toen dat dit plan ten uitvoer zou ge bracht worden en tevens de molen inge kort en van plat dak voorzien, den omloop afgebroken, in één woord dat de molen als zoodanig dreigde te verdwijnen, om plaats to maken voor een misvormd bouwwerk. De eigenaren waren dc dupe geworden van de nieuwe arbeidswet, die in alle ge strengheid werd toegepast. Een onderhoud met de eigenaren volgde en ons word toe gezegd, dat geen overhaast besluit genomen zou worden. In onze bestuursvergaderingen werd deze aangelegenheid meerdere malen besproken en zoodoende werd steeds voe ling gehouden met cle beide eigenaren, de Do molen te Wijk bij Duurstede. hoeren Schoenmaker en van Dijk, tevens leden van ons bestuur, liet was ook de ar chitect Willem Dijkman, dio mij meerdere malen zijn zorg kenbaar maakte. Ten slotto diendo er gehandeld tc wor den. De zaak kon niet- langer hangende blij ven. Inmiddels was de vereeniging „De Hol landsche Molen" op de hoogte gebracht; het eenige was oen comitc op te richten en zoodoende gelden bijeen tc krijgen om den molon te koopen. 't Plan was eenvoudig, de uitvoering moeilijk. Ik had- een gelukkigen inval. Toe vallig lees ik in de Courant, dat de heer van Harpen bij gelegenheid van zijn zeven tigsten verjaardag een groot blijk van al truïsme heeft gegeven, door zijn mooie villa met tuin na zijn dood voor journalisten be schikbaar te stellen. Do heer van Harpen, iemand in den lande goed bekend, die het door hard werken \er in dc maatschappij gebracht had en bovendien een Wijksche zoon, zou misschien bereid bevonden kun nen worden ons te helpen. Mijn plan was klaar. De heer van Harpen, dc man die niettegenstaande zijne jaren nog zoo buiten gewoon jeugdig is, liet zich voor het doel vinden. 8 Februari 1928 kreeg ik bericht dat hij naar aanleiding van oen schrijven van den heer van Tienhoven, voorzitter van „De Hol landsche Molen" bereid was, leiding aan dc zaak te geven. De eerste vergadering van het Comité werd te Utrecht gehouden in hotel Termi nus op 24 Maart 192S. De pers heeft daarna, prachtig werk ge daan door ingezonden stukken, berichten en foto's op te nemen, waarna do gelden bin nen kwamen. Het ging echter niet zooals ge- wcnsclit was, dus werd gezonnen op cene andere manier en zoo ontstond het denk beeld een ets te doen maken. Cces Boldingh werd bereid go.vondcn tegen gcrcduccerden prijs ons daarbij te lit 1 pen. Velen in don lande hebben deze cis ge kocht en daardoor ons woderom geholpen, totdat eindelijk de gulle Rotterdammer, die tot mijn spijt hier nief aanwezig is, allo zorgen ophief en het mogelijk maakte den molen te koopen en te restaureeren Aangaande de oude geschiedenis van den molen vind ik slechts weinig. Anthonie van Eindhoven verzoekt in 1G59 op cle stads poort, genaamd „de Leuterpoort", een molen te mogen bouwen. De Raad geeft hem daar toe in 1660 met algemeene stemmen permis sie, als zijnde het motief tot bevordering van Coopmanschap ende neringe. De rnolen mocht echter niet als graanmolen gebruikt worden, aangezien de andere molen dat pri vilege reeds bezit Dit speciale recht had de wed. de Heus nog in 1810, tenminste na dien datum krijgt zij den Leutermolen in bezit, waarschijnlijk na het afbreken van don anderen molon. Dc recognitie voor hot. gebruik van de stad9loutorpoort en den waimuur var» 1660 geheven, cn groot 10.50, werd tot na de onderhandoling van thans aan het gemeen* tebestuur betaald. Het is mij een zeer groot genoegon hier* bij nog eens uitdrukkelijk tc vermelden, dat do bekende schildcrijenkenner Hofstede de Groot, die vorig jaar een bezoek aan Wijk. bracht zonder cenig voorbehoud heeft ver klaard dat do thans gerestaureerde molon, de molen is die Ruysdael op zijn beroemd doek vereeuwigde. Wat de restauratie betroft. dezo heeft, naar men ons meedeelde, bestaan in het veruiouwen van dc zolders en het verster- kon van liet binnenwerk, dat. voortaan ge makkelijker „loopt". Do wieken en het hout van de kap en do staart werden nieuw be schilderd. In de toekomst wil men de roe den en het hekwerk van de wieken nog voorzien van aluminiumplaten, om den windvang te verbeteren, terwijl men als er geld is! ook nog eens zal komen tot een andere bekloeding van de romp, die er met haar zwartgeteerdo pleisterlaag nu niet bepaald fraai aan toe is. >t'mis aan Belgische hoffelijkheid? In de „Volkskrant" komt het volgende be richt: KONING ALBERT EN ONZE KONINGIN IN DE GRENSSTREKEN. Internationale hoffelijkheid van de eene zijde, van do andere niet gebleken. „Koning Albert van Belgié heeft een be zoek gebracht aan de Belgische provincie Limburg. Koningin Wilhelniina bezocht Zaterdag Zecuwsch-Vlaandoren. Beide streken zijn grensgebieden. Te Hasselt maakte de commissaris der koningin in Limburg, baron Van HÖvell tot Westerflior, zijn opwachting bij koning Al- bert. In Zoeuwsch-Vlaanderen hebben we geen vertegenwoordiger van den Belgischen ko ning gezien. Blijkbaar heeft onze koningin, in verband met den korten duur van haar oponthoud, niot. gewenscht. dat. een Belgi sche hoogwaardigheidsbekleder te Hulst zou verschijnen; wij moeten dit wel aan nemen omdat- men anders voor een raadsel zou staan. Maar ook indien onze veronder stelling juist, is, ware het dienstig geweest, dat zulks was bekend gemaakt, ten einde verkeerde gevolgtrekkingen te voorkomen. Oppervlakkig lijkt het nu. of koningin Wilhelmina wel de internationale gebrui ken van hoffelijkheid in acht neemt, koning Albert niet". De Tijd tcekent hierbij het volgende aan: Inderdaad lijkt het „oppervlakkig", daf. Koningin Wilhelmina wel de internatio nale gebruiken van hoffelijkheid in acht zou nemen en Koning Albert niet. Bij informatie ter bevoegder plaatse ver namen wij echter over deze aangelegenheid hot volgende: Aangezien bezoeken van de beide konink lijke families aan grensgemeenten nog al eens voorkomen, heeft men na gemeen schappelijk overleg besloten, dat niot steeds een vertegenwoordiger van een van beide regeeringen aanwezig zal zijn. Bovendien gold het hier slechts een kort bezoek aan Zceuwsch-Vlaanderen. Eenigen tijd geleden vertoefde Z.M. Ko ning Albert achtereenvolgens in een drie tal grensgemeenten. Bij deze bezoeken was er ook geen Nederlandsche vertegenwoor diger ter plaatse. Het behoeft dus absoluut geen verwonde ring te wekken, dat te Hulst geen Belgische vertegenwoordiger der Kon. familie was komen begroeten. Dat is de oplossing van het „raadsel'1, i GEEN UITZENDING VAN RADIO-SPOTTERNIJ. Controle-commissie in actie. De Radiocontrolccommissio voert hef Radioreglement niet alleen uit naar de let ter, maar ook naai den geest. Door het ver bieden van des hoeren Zwertbroeks lezing heeft zij al getoond, afkeerig te zijn van commentaar in den aother over de radio ruzie. Ook spotternij over dit kabaal wil zij weren. Dinsdagavond zoild do A.V.R.O. htet laatste bedrijf van Rido's revue Spotternij en Sotternij uit, dio iu Scala vertoond wordt In dit laatste bedrijf wordt de spot ge dreven met de situatie van thans. Het slot is, dat eenige stations door elkander heen gaan uitzenden. In den loop van den avond is medege deeld, dat cr bezwaren bestonden tegen dezt scène. De A.V.R.O. heeft in overleg met de di rectie van de revue de uitzending toen on derbroken.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1930 | | pagina 9