Tiet dagboek van wijlen
Andrée
BUITENLAND
DEEEMLANDEB
Dinsdag 26 Augustus 1830 Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 49
Buitenlandsch Overzicht
Welk land kan er rechten
op laten gelden?
ERNSTIGE WERKLOOSHEID
IN DUITSCHLAND
Ook in Zwitserland wordt de
toestand ongunstiger
DRIEHONDERDDUIZEND
MARK VERDUISTERD
Turkije wenschi een deel van
het Perzisch gebied
MIJNRAMP IN SILEZIE
GEEN DICTATUUR IN
ROEMENIE?
Verklaringen van koning
Karel's vertrouwde
AME
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maandeD voor Amersfoort f 2.10. per maand f 0.75, per
wcc^ (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.!7Vt*
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-* Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 XILEfOON INTERC. JIJ
PRIJS DER ADVERTENTIES vao l"~Trc9eIs '«OS met inbegrip van een bewijsnummer.
e|ke regcl meer £0.25. Llcfdadighelds-advertentUfn voord#
helft van den prijs. Kleine Advertentlfcn „KEITJES'' bij vooruitbetaling 1—5 regelt'1
50 cent, elkf regel meer lO cent, driemaal plaatsen _j_ 1.—BewRsnummer extw f 0.0S
De monarchistische beweging in
Oosivarijk en Hongarije. Bsl-
cvado slaat een dreinenden icon
aan.
Toen hei voor eenigc dagen honderd jaren
was geleden, dat keizer Frans Jo.sef werd
geboren, hebben er in Oostenrijk, ofschoon
dit een republiek is, uitgebreide monarchis
tische feestelijkheden plaats gevonden, die
enkele dagen ni'beslag hebben genomen.
Een en ander ging gejniard niet zwart-gcel
vlaggewappcr, geestdriftige toespraken en
het zingen van liederen, wa.trin de keizer
werd verheerlijkt. Aan do feestelijkheden
werd deelgenomen dooi allerlei persoon
lijkheden, die den keizertijd in dé herin
nering terug riepen: aartshertogen en aarts
hertoginnen, oude generaal, aristocraten
en overheden.
In Hongarije hadden soortgelijke beloo-
gingen plaats, waaruit bleek, dat ook daar
tc lande dc monarchistische denkbeelden
nog door velen worden aangehangen.
Van het standpunt der Kleine l-.ntcr.te
bezien, behoeft het niet tc verbazen, dat
dezerzijds dc manifestaties in Oostcnrfjk en
Hongarije cc-n zec-r onaangenanien indruk
hebben gemaakt. Vooral dc houding vaii
laatstgenoemd land wekt in dc landen der
Kleine Entente voortdurend wrevel, temeer
tiaar in Hongarije bovendien zeer stelsel
matig cn hardnekkig propaganda wordt ge
maakt voor herziening der vredeverdragen.
Het is de Zuid-Slavische regeering ge
weest, die zich van enkele kranten hoert
bediend om haar lievige onlsiemming tc
luchten; hoe fel de verbittering in offi-
cieelc kringen te Belgrado is, kan blijken
uit het feit, dat t-cn der kranten, die nau
we betrekkingen niet de rcgocring onder
houd!, openlijk geeft te verstaan, dat m-
geweld van wapenen zal worden opgctir-
den, wanneer ook. maar een poging mocht
worden gedaan, die zou wijzen op dc res
tauratic dor Ilabsburgcrs. Vooral graaf
Bcthlcn, de ilongaarsche ministfcr-pre.-u'cni,
moet het ontgelden; hij wordt gewoonweg
een samenzweerder genoemd, die verschil
lende reizen in het buitenland heeft onder
nomen, teneinde de troonsbeklimming van
de Habsbmger.s voor tc bereiden. Deze han
delingen zijn geschikt, zoo wordt hel urn
Zuid-Slavische zijde voorgesteld, om den
wereldvrede .,»n dc lucht Ie laten viirgru.
Uit het feit, dat tegelijkertijd een paar oi-
licieuse Zuid-Siavisché: bladen zulke felle
aanvallen doen, leidt de Reichsposi, het or
gaan der Chrislclijk-Sociaic partij, dat her
haaldelijk do ver.'.-euiging van Oostenrijk en
Hongarije, met een Ilabsburger aan het
hoofd, hoeft bepleit, af, dat er een stelsel
matige actie bestaat in de landen der Klei
ne Entente, en vooral in Zuid-Slavië. om
Hosteniijk en Hongarije dwars te zitten.
Vooral het dreigement van Belgrado, dat
eventueel wapengeweld in uitzicht stelt, is
■voor de Rëichspost aanleiding op tc mer
ken, dat de Volkenbond zicli feitelijk met
het geval dient tc bemoeien, daar een tele-
graafagentschap van den Zuid-Slavischon
staat wordt gebruikt om een propaganda le
voeren, die wegens haar oorlogszuchtig ka
rakter in strijd is met hel volkenbondsver-
d rag.
Zuid-Slavië. waar dc regeering blijkbaar
nog al geprikkeld is, wendt zich echter niet
alleen tot dc staten der voormalige Donan-
inonarchie, doch valt ook Bulgarije aan,
daar in dc artikelen der officicuse, Zuid-Sla
vische pers eveneens wordt, aangekondigd,
dat Belgrado zijn eigen rechter zal zijn,
wanneer dc Volkenbond oji dc Scptcrnber-
hijeenkomst niets doet, om een einde te ma-
-ii aan de bedrijvigheid der .Macedonische
revolutionaire organisatie, die voortdurend
op een bloedige wijze aan dc grens provo
ceert. Natuurlijk reageert de Bulgaarschc
pers op deze aanvallen, doch over het alge
meen vat zij dc zaak nog al gemoedelijk
op. Dc bladen zeggen, dat Bulgarije zich van
dc dreigementen niet het minste aantrekt,
omdat Bulgarije immers vóór elke bijeen
komst van den Volkenbond als rustver
stoorder wordt voorgesteld. Zij voegen er
bovendien aan toe, dat de Bulgaren er niets
op tegen hebben, dat de Macccdonische
kwestie te Gcnèvc wordt behandeld.
Ofschoon men niet kan aannemen, dat de
Zuid-Slavische, dictatoren zich hals over
kop in militaire avonturen zullen storten,
niettemin wettigt de omstandigheid, dat de
Zuid-Slavische pers zich op zoo agressieve
wijze bezig houdt met hetgeen er voorvalt
ui Weencn, Boedapest, Macedonia on Bul
garije, de gevolgtrekking, dat Belgrado
voornemens is tc Gcnèvc een relletje te
verwekken.
Bij zijn fouillccring bleek, dat dc gearres
teerde een scherp geslepen bijl onder zijn
klecding droeg, waarmede hij, naar men
aanneemt, van plan was Sidky Pasha te
dooden.
Dc aanslag, welke, naar is komen vast
te staan, beraamd is tegen Sidky Pasha,
geeft dc regccring de gcwcnschtc gelegen
heid op te treden tegen do Wafd Partij en
haar door een kieSrechthervorming te ver
zwakken.
De gearresteerde staat in nauwe betrek
king tot dc Wafdiston
Men verwacht dal nieuwe arrestaties cn
huiszoekingen zullen worden uitgevoerd. In
het land hccrscht voorloopig rüst.
S l o c k h c lm, 23 Aug. (V.I).) De Zweed
sch-' rtgecring heeft heden een Andrée-corn-
missie ingesteld welke tot taak heeft een
onderzoek in tc stellen naar dc lotgevallen
van Andree.- expeditie cn met Noorwegen
lot overeenstemming le komen over de
eigendomsrechten ojhet gevonden dag:
bcjk Aangezien Andrée van Zwcedschc na
tionaliteit was. hoopte men in Zweden, dot
•1e NouVfiche regeering de gevonden do:u-
menL-n aan Zweden zal willen afstaan, hoe
wel de papieren op Noorsch grondgebied en
d«v.r Nooiscijc onderdanen gevonden z-jn.
AANSLAG OP SIDKY PASHA
VERIJDELD.
Een Soedanees-Wadfist ge
arresteerd.
Londen, 25 A u g. (V. D.) Te Cairo \ver».
een Soëdanees gearresteerd onder verden
king een aanslag te hebben beraamd tégen
den Egyplisclion premir Sidky Pascha.
Een politie-dctectivc kreeg op een wande
ling argwaan tegen een Soedanccs, die ge
kleed was als kellncr van een restauratie
wagen.
SALOMON ANDREE.
De r.apicreir zullen in liet ijsvlak waarin
zij g"\(.n<! ui zijn, zonder dat dit vooraf ont
dooid zal worden, naar Stockholm worden
overgebracht.
Begrafenis op staatskosten.
Stockholm, 2 5 Aug. (II N.) Dc
Zweedsclie regeering heeft besloten een oor
logsschip naar Spitsbergen te zenden om
dc lijken van Vnclr'ée cn zijn metgezellen,
welke door de expeditie van dr. Horn aan
boord van de Bratvag zijn gebracht,, aan
boord tc nemen cn naar Stockholm te
brengen, waar zij op staatskosten ter aarde
zullen woivan besteld.
K o p c li li a g e ii, .2 5 Aug. (V. D.) Naar
uit Oslo gemeld wordt, heeft een beambte
van het ministerie van buifpnlandscho za
ken 'verklaard, dat dc Noorschc staat geen
eigendomsrecht zal laten gelden op hetgeen
in het kamp van Andrée is gevonden cn de
dagboeken cn andere voorwerpen van An-
drcc aan Zweden zal uitleveren.
De overbrenging van het lijk
van Andrce.
Oslo. '23 Aug. (II-Y). Te Tromsó zijn reeds
verscheidene journalisten aangekomen, in
afwachting van de aankomst van dc Brat
vag, 'tie de lijken van Andree cn zijn met
gezel aan boord beeft. Ook indien het stof
felijk overschot aan boord van hot Zwced
schc oorlogschip wordt overgebracht, ver
wacht men, dat dit schip in ieder geval
Tromsó zal aandoen 1".: zijn reeds maat
regelen getroffen om te Tromsó, terstond na
dat de lijken aan land zullen zijn gebracht,
een nlechtigc rouwdienst ie houden.
DE SPIONNAGEAFFAIRE-HORVATH.
De berichten overdreven.
Boedapest, 25 Aug. (V.D.). Naar thans
gebleken i^ zijn dc berichten over den spion-
nagearbcid van majoor Anton Horvath min
of "meer overdreven te noemen Dc in ver
band met deze kwestie genoemde vrouw is
geen Roemeensche, doch verre bloedver
wante van Horvath cn heeft Ella Grunbaum
Voorts is aan het licht gekomen, dat zij niet
voor een buitenlandsclie spionnagcccntrale
werkzaam was. Anton Horvath legde zich
erop toe door haar bemiddeling relaties met
buitenlanders aan tc knoopen. Zeker is, dat
Horvath slechts pogingen heeft gedaan
spionnagewerk tc verrichten.
Berlijn, 2 3 Aug. (IT. N.) Ilct aantal
bij den dienst dei verzekering tegen werk
loosheid ondersteunden is in de eerste helft
van Augustus met 3000 verminderd lot
1 .<194.000, terwijl dat der gedeeltelijk onder
steunden met 17.000 toegenomen is tot ruim
420.000. ITct totale aantal ondersteunden
bedraagt dus 1.915.000, wat 1 millioen meer
is dan verleden jaar omstreeks dezen tijd.
Do vermindering van het aantal derge-
ncn, die de volle uitkccring ontvangen, is
waarschijnlijk hieraan toe te schrijven, dat
zij geen verdere aanspraken konden laten
gelden. Het aantal werkzoekenden bij cle
arbeidsbeurzen is met ongeveer 80.000 geste
gen tot 2.845.000.
Bazel, 2 3 Aug. (V. D.) Ook in Zwitser
land neemt de werkloosheid toe .en al is het
Zwitscrsche werkloosheidscijfer op zich zelf
niet ontstellend, de voortdurende stijging
verwekt ook in Zwitscrsche kringen onge
rustheid. Op 1 Augustus bedroeg het aan
tal wcrkloozcn 10.101. In de maand Juli was
het aantal werkloozèn niet duizend toege
nomen. terwijl gewoonlijk in deze maand
de werkloosheid juist altijd vermindert, liet
vorige jaar 'bedroeg hét aantal wcrkloozcn
op 1 Augustus slechts 4801, zoodat de werk
loosheid in één jaar tijds mcc-r dan verdub
beld is. Vooral in dc chemische cn in de
machine-industrie, die lot nog toe van dc
depressie, welke in dc textiel- en horloge-
nijverheid hcerschtc, weinig te lijden had
den, neemt de werkloosheid thans toe.
gaan in verband met 'n ernstige keelinfec-
tie. Bovendien had Lon Chaney toen hij
voor dc Metro-Goldwyn dc film The Engi
neer maakt cn in zijn rol van machinst tij
dens een sneeuwstorm oen tocht maakte op
een open locomotief, een ernstige longont
steking opgcloopon, waarvan hij nog steeds
niet geheel hersteld was. D3 directeur van
liet St. Vincent Hospitaal le Los Angeles
weigert echter alle inlichtingen.
Dc Kculsclie politic komt
een zwendelzaak op
het spoor
Een ruil voorgesteld in ven
band met den opstand
der Koerden
Parijs, 25 Aug. (II.N.J Dc Tuiksche mi
nister van buitenlandschc zaken heeft,
naar uit Angora wordt gemeld, in een in
terview niet de pers verklaard, dat de on
derhandelingen met Pcrziö over een ge
meenschappelijk optreden tegen dc Koer
den nog voortduren. Ook over de rectificatie
van de grens worden onderhandelingen
gevoerd. Turkije acht een grenswijziging op
den grondslag van wcdcrzijdsche compen
saties dringend noodig, hoewel dc kwestie
zelf natuurlijk eerst later zal kunnen wor
den geregeld. De minister dccldo verder
mede, dat hij tegen het einde van de vol
gende maand een bezoek aan Moskou zal
brengen, waar hij met den volkscommissa
ris voor buitenlandschc zaken zal onder
handelen. Turkije zal geen wijzigingen
brengen in de nauwe betrekkingen, welke
het met Rusland heeft, aangezien, deze be
trekkingen op praètïsche overwegingen be
rusten en in het belang van beide landen
zijn.
Londen, 23 Aug. (V.D.) In hel antwoord
van Turkije op de laatste Perzische nota
houdt de Turkscho regeering met nadruk
vast aan haar denkbeeld om een gedeelte
van het Perzische Araratgcbied af te slaan
aan Turkije, in ruil voor een gebied, dat in
bcteekenis en economische waarde met het
Araratgebicd overeenkomt. De nieuwe
Turkschc ambassadeur, die heden van An
gora naar Teheran zal vertrekken, heeft
verstrekkende volmachten om over de ge-
biedsruil le onderhandelen De gevechten
nabij dc Ararat zijn opgehouden, omdat dc
eerste sneeuw in het gebergte is gevallen.
Berlijn, 2 3 Aug. De politie tc Keulen
heeft een grootc zwendelaffuire ontdekt.
Drie maanden geleden werd het lijk van
een Pool gevonden, die gedood was floor een
revolverschot. Een zekere Frau l'clscher,
dio op dat oogenblik in dc woning aan
wezig was, werd gearresteerd, onder ver
denking schuldig tc zijn aan den moord.
Het bleek echter, dat dc Pool zelfmoord had
gepleegd, nadat hij een bedrag van 100.000
mark, dat de verdachte hem gegeven had,
verspeeld had.
Een verder onderzoek wees uit, dat dc ge
arresteerde dame, die veel relaties had bij
Kculsclie kooplieden, zich schuldig had ge
maakt aan groote zwendclarij. Onder voor
geven voordeëjigc beleggingen (e weten, had
zij de laatste jaren een bedrag van 250.000
tot 300.000 mark weten te krijgen, waarvan
bij haar aanhouding nog 70.000 mark over
was. De rest had zc met den Pool opge
maakt, behalve een klein deel. dat gebruikt
was om „rente" uit te keeren. Ruiiu 20 be
kende personen werden het slachtoffer van
haar „beleggingskunst".
Ook groote oplichterijen
le Breslau,
Berlijn, 24 Aug. De twee gezusters
Weiginann, heiden gesel) liden vrouwen cn
uit Breslau geboortig, hebben don kaatsten
tijd verschillende personen in Breslau voor
meer dan een millioen mark weten op te
lichten, voorgevende dat zij erfgenamen
waren van oen vermogen, maar dan 200
millioen mark bedragende en nagelalen
door een in 1S39 te Paramaribo overleden
scheepskapitein.
Deze bedriegerijen-.werden in de hand ge
werkt door een notaris te Glatz, door wiens
bemiddeling zij 'verschillende officieele jm-
pieren verkregen, die bij de uitgekozen
slachtoffers allen twijfel moesten wegne
men. Zoo wisten de vrouwen een groot an li
la 1 personen te bewegen de nöodigo gelden
voor de schieten, om langs gerechtelijken
weg zich de erfenis te laten uitbetalen Daar
i nog velschillende andere personen hun
I medewerking bij deze oplichterjjcn hebben
verleend, zijn nog verschillende aanhoudm-
cn tc verwachten.
WEERBERICHT,
Hoogste Barometerstand:
772.5 tc Wccnen.
Laagste Barometerstand:
754.8 tc Ilaparanda,
.Vccnvachting:
Zwakke tot matige, O.
tot Z. W. wind, half tot.
zwaar liewolkt, waarschijn
lijk droog weer, aanvankelijk
warm.
Vijftien arbeiders ingesloten
Weinig hoop op levensbehoud
K n 11 o w i t z, 25 Augustus (V.D.). Maan
dag had in do Hilebranfl Schacht van
de Hildebrandmijn tc Wirck (Antonicnhut-
te) een ernstig mijnongeluk plaats. Door een
aardstorting werd een pijler gebroken, ten
gevolge waarvan 15 mijnwerkers werden in
gesloten. Negen konden na vele uren inge
spannen reddingswerkzaamheden, zwaar ge
wond, worden geborgen. Men zal dc anderen
eerst na ongeveer twee dagen kunnen berei
ken. Men beeft dan ook slechts weinig hoop,
dat zij nog levend geborgen zullen kunnen
worden.
Dit is hol tweede ernstige mijnongeluk,
dat zich in dc laatste 'vijf maanden in dc
ITildebrand mijn heeft afgespeeld. Bij die
gelegenheid kwamen eveneens verscheidene
mijnwerkers om het leven.
DE FILMACTEUR LON CHANEY
ERNSTIG ZIEK.
New York, 25 Aug. (V.D.) Uit Los An
geles wordt gemeld, dal de bekende film
acteur cn karakterspeler Lon Chahey ern
stig ziek is. In 24 uur tijds hebben twee
bloedtransfusies plaats gehad. Omtrent den
aard van de ziekte is niets bekend, maar
toen Lon Chancy in Juni van dit jaar van
Lips Angeles naar New York ging, ging het
gerucht, dat hij een operatie moest onder-
L on d e n, 24 Aug. (V.D.) De gastheer van
koning lvarel van Roemenie, die hem twee
jaar geleden tijdens zijn verblijf als vluch
teling le Londen gastvrijheid heeft verleend,
Jonescoc, heeft Zaterdag de vertegenwoor
digers der Brilsche pers ontvangen, om hen
in opdracht van koning Karei -ecnige juiste
medefleelingcn omtrent 't ongedaan maken
van de echtscheiding tueschen den koning
cn dc koningin Helena le doen. Joncscoa
was nadrukkelijk gemachtigd om alle ge
ruchten over e enigen invloed van dc ko
ninklijke familie-aangelegenheden op den
politieken toestand tegen le spreken. Er be
slaan geenerl?i plannen om het Rocmccn-
sc.hc parlement uit te schakelen of om ecu
dictatuur in te voeren.
Madame Lupescu bevindt zich in Zwit
serland cn is niet voornemens naar Roeme
nie terug te keeren.
LUCHT-ACROBATEN NEERGESTORT.
Drie dooden.
Shcboya n, (Wisconsin), 25 A u g (V.D.)
Een vliegtuig, waarmede acrobatische toe
ren werden verricht, is van een hoogte van
300 Meter neergestort. De drie inzittenden
werden gedood.
EEN RECORD OP RET GEBIED
VAN ZEILVLIEGEN.
Kassei, 25 Aug. (IT.N.) Do Duitsehe vlie
ger Kronfeld heeft"gisteren bij de wedstrij
den in het zeilvliegen aan de Waeserkuppe
sen vlucht van 162 K.M. van de Rhön naar
het Fichtelgebergte gemaakt cn daarmede
zijn eigen wereldrecord met 10 K.M. ver
beterd.
EEN MOTORBOOT MET ZEVENTIEN
PERSONEN VERMIST.
K o en li a g e n, 2 5 A u g. (V. D.) Zeven
tien jongelieden maakten Zondagochtend
met een motorboot een tocht in dc Zuide-
lijko havens van Kopenhagen. Zij zouden
des namiddags terugkeeren. Daar do boot
te middernacht nog niet was teruggekeerd,
vreest men in verband met liet stormacln
tig weer een ongeluk.
OVER DE NOORDPOOL GEVLOGEN?
Ncw-York, 25 Aug. (V. D.) Uit Mon
treal wordt gemeld, dat de Canadeesche
vliegers Gilbert en Burwash van het fort
Haernep uit met een vliegtuig over dc
Noordpool hebben gevlogen. Zij hebben fo
to s gemaakt.
DE BRITSCHC TROEPEN UIT PESJAWAR
TERUGGETROKKEN.
Londen, 25 Aug. (V. p.) Uit Pesjawar
wordt gemeld, 'dat, aangezien het gevaar le
Pesjawar geweken is, de meeste daar ge
concentreerde Brilsche troepen zijn terugge
trokken cn naar hun garnizoenen zijn te
ruggekeerd.
TREINONTSPORING IN PORTUGAL.
P ar ijs, 2 5 Aug. (II. N.) In Portugal is
Zondag in dc buurt van Lasa een reizigers
trein ontspoord, waarbij enkele wagons ver
nield werden. Tien personen zijn érnstig, 20
licht gewond.
ERNSTIG ONGEVAL TE LUIK.
Twee personen door den trein
gedood.
Brussel. 25 Aug. (V. D.) Op het sta
tion te Luik heeft ccn ernstig ongeval plaats
gehad. De trein WarschauParijs bleef op
korten afstand van het station voor een on
veilig signaal staan. Een dame cn heer uit
Polen, die dachten, dat dc trein reeds op
het station stond, stapten uit cn werden ge
grepen door een passecrcndcn trein. Beiden
werden gedood. -
ONBEKENDEN DRINGEN E
GERECHTSGEBOUW BINMEi,
Berlijn, 25 Aug. (II.N) Zaterdag zijn
onbekenden het gerechtsgebouw tc Charlot-
lenburg binnengedrongen cn hebben cle
sleutels van alle kamers en bureaux ont
vreemd. Vorder is niets weggenomen, zoo
dat men vermoedde, dat de daders later
hun bezoek zouden herbalen om hun slag
te slaan. Omvangrijke maatregelen werden
genomen om dit tc verhinderen en het ge
bouw werd onder bewaking van dc politie
gesteld. Alle sloten zullen thans veranderd
worclcn. -
