BUITENLAND
BIIIÏÏNLANDSCH OVERZICHT
juni
DE EEMLANDEü
Woensdag 10 September 1930j Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 29e Jaargang No. 81
Tegen herziening van
de verdragen
Talryke betoogingen in
ettelijke Poolsche steden
C0STES EN BELLONTE OP
HET WITTE HUIS
Hoover huldigt de pioniers
der lucht
fortmann en
hehenkamp
DE
DUBBELGANGER
HOOVER
VAN
De nieuwe regeering te
Peking reeds mislukt
Nanningfoe bevindt zich in
een moeilijke positie
Autobus rijdt tegen een
boom te pletter
Talrijke slachtoffers in
Noord-Afrika
U KUNT
Een haven een poel van
vuur geworden
Talrjjke schepen een prooi
der vlammen
L. J. LUYCX ZOON
WOLSOORTEN
Noodtoestand op
SanDomingo
Hongeroproer onder de
bevolking uitgebroken
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amer&foort I 2.10. per maand 1 0.75, per
week (met prat ia verrekerlag tegen ongelukken) f 0.171/*
Binnealand franco per poat pc 3 maanden I 3.-> Afionderlijka nuomera f 0.05.
POSTREKENING 47910 XRIEFOON 1NTERC 515
DAGBLAD
PRIJS DER AOVERTENTIEN l—* nV*h LOJ met Inbegrip van een bewijsnummtf,
elke regel meer f0.25. Ltefdadlghdds-ndvtrtentiêii voor dn
helft van den prija. Kleine AdvertcntiCn „KEITJES" bty vooruitbetaling 1— 5 regak
50 cent, elke regel meer 10 ctat, driestal plaatsen I L—Bewijsnummer f °-®5
Do Lappobeweging in Fin
land. Uiteenzettingen van
Procope, den minister van
buitenlandsche zaken.
Op het oogenblik bevinden zich to Gene
ve, in verband met de zittingen van den
Volkenbondsraad, verscheidene ministers
van buitcnlandsche zaken, o.a. ook die van
Finland: Procope. Toen hij op zijn doorreis
naar da Volkcnbondsstad te Stockholm
aankwam, heeft hij journalisten to woord
gestaan en het spreekt vanzelf, dat dezen
hem nadere bizonderheden hebben ge
vraagd o\ er de Lappo-beweging. Procope
vond toen gelegenheid op te merken, dat
de volksbeweging in Finland niet beperkt
bleef tot de eigenlijke Lappobeweging, mnar
veel uitgebreider was cn diep geworteld
was in het leven van het volk. Het com
munisme is volgens Procope in Finland
geen groot er gevaar dan in de andere lan
den, maar de algemeen afwijzende houding,
die tegen deze politieke richting wordt
aangenomen, moet worden beschouwd als
een poging tot voorkoming van een moge
lijk gevaar, als de spontane reactie van een
volk tegen een langzaam sluipend, van bui
ten komend gift.
De minister van buitcnlandsche zaken
liet verdvn' uitkomen, dat de verschillende
klassen cn lagen der bevolking eensgezind
zijn, wat do bestrijding van het communis
me betreft. De beweging bad nog al van
zich laten spreken, doch dit hield verband
met alle ellende, die de tegenwoordige ge
neratie heeft doorgemaakt cn met het feit.
#at de communistische bedrijvigheid in
Finland, evenals in andere landen, een
sterk anti-godsdiehstig karakter is gaan
dragen, waarvoor vooral de Finschc boe
renbevolking zich zeer gevoelig heeft ge
loond, weshalve juist de contrabeweging bij
fcaar een welberei'dèn bodem vond. Ook de
Zweedsche kringen der bevolking hebben er
zich grootendecls bij aangesloten.
De anti-communistische beweging in Fin
land, aldus do opvatting van den minister
van buitcnlandsche zaken, moet in het
juiste verband worden beschouwd cn wel
nis uitdrukking van datgene, wat over het
algemeen in Finland de taak van het land
onder de Europeesche naties wordt geacht:
de moreele grondslag der anticommunisti
sche beweging is de wil om de op de Wcs-
terschc grondslagen gebouwde maatschap
pelijke orde te behouden, de vrijheid van
het rijk te waarborgen en op te komen voor
de beginselen van den rechtsstaat.
De daden van geweld, waaraan do Lap
pobeweging zich lieeft bezondigd, worden
door de openhare meening in Finland ver
oordeeld. Procope achtte het onderlusschcn
verkeerd, dat do meening zou post vatten,
alsof er in Finland onwettige toestanden
heerschen. Ieder, die* de laatste maanden ons
land bezocht heeft, aldus de minister, kan
verklaren, dat het. dagelijkschc leven rustig
zijn gang gaat, zij het, dat. op het oogen
blik de verkiezingsstrijd overal duidelijk
bespeurbaar is.
Volgens Procope komt liet er op aan de
wetgeving, die aanstuurt op de vernietiging
van het communisme, ten uitvoer te bren
gen. AI mogen geen eigenlijke verkiezings-
hondgenootschappcn zijn aangegaan, niette
min hebben de burgerlijke partijen, wat de
grootc lijnen betreft, hetzelfde programma:
de bestrijding van het communisme, cle ge
zondmaking van het staats- en gemcente-
leven op den grondslag der. wettelijkheid en
democratie. De eerste laak van Finland is
derhalve aldus Procope cle uitgestelde
wetten tegen het communisme aan te ne
men en het programma langs wettigen weg
ter uitvoer te brengen.
De minister legde er tenslotte den na
druk op, dat de Lappobeweging een bin-
uenlAndsch-staatkundige aangelegenheid
is en geenszins aangemerkt kan worden
als een bedreiging van den internationalen
vrede: zij heeft geen doeleinden op het ter
rein der huitenlandsche politiek. Procope,
hoopte, dat de betrekkingen met Rusland
op zakelijke wijze zich zouden ontwikkelen
en dat de heide landen goede huren van
eikaar zouden worden. Voorwaarde is ech
ter: wederzijdsche eerbiediging der aange
gane verdragen. Het vernietigen van een
beweging, die tegen de staatsmacht is ge
richt, achtte Procope een aangelegenheid,
dje Finland alleen aanging. Overigens heeft
de sovjetunie steeds elke verantwoordelijk
heid van de hand gewezen voor de bedrij
vigheid der communisten, zoowel in Fin
land als waar ook ter wereld.
HET EERSTE SOVJET RUSSISCHE
HUIS IN FRANKRIJK.
Parijs, 9 September. (V D.'i Dc Sbvjet-
regocring heeft te Parijs een groot gebouw
doen aankoopen, waarin alle Sovjet-Russi
sche ambtenaren te Parijs, moeten wonen,
teneinde nauwer contact met elkaar te hou
den.
Het huis zal „het eerste Sovjet Russische
Huis in Frankrijk" worden genoemd.
HAMSTERAARS TER DOOD GEBRACHT
Moskou, 9 Sept. (V.D.) Wegens het
hamsteren van levensmiddelen zijn te
Moskou zes personen terecht gesteld. Er
hebben voortdurend arrestaties plaats.
W u.r 6 c ha u.S Sept. In verscheideno
plaatsen in Polen zijn gisteren betoogingen
gehouden tegen een herziening van de Duit-
sche Oostgrens.
Er werd een resolutie aangenomen, waar
in dB Poolsche regeering met klem wordt
verzocht op de vergaderingen van den Vol
kenbond positie te kiezen tegen de gedach
te van sen grensherziening. Verder wordt
van cle Poolsche regeering geeischt krach
tiger, op te tred'cn tegen de Duitsche min
derheden in Polen.
Te Posen moeien blijkens hei Vad.. 30.000
personen aan de betooging hebben deelge
nomen. Een motie met. veertien eischen
werd aanvard. De betoogers verlangen o.a.
krachtig optreden der Poolsche gedelegeer
den te Genève tegen Duitsche provocaties,
bescherming van de grenzen tegen Duitscli
militair gevaar, verwijdering van buiten
landers van Duitsche nationaliteit uit de
grcnsblreken, liquidatie van Duitsch bezit
cn toepassing van het verdrag van Versail
les. De motie verzoekt de regeoring voorts
hst Duitsch-Poolsche liquidatieverdrag niet
te aan varden. Voorts verlangt ze beperking
van cl? rechten der minderheden, ontbin
ding van Duitsche organisaties, voor zoover
ze een vijandige houding tegenover den
Poolschen staat aan den dag leggen cn een
algemeen invoerverbod van Duitsche bla
den, die herziening van de grenzen ver
langen.
Washington, S Sept. Dc Fransche
Oceaanvliegers Cosles en Bellonte zijn he
denmiddag op het Witte Huis door presi
dent Hoover ontvangen, die de vliegers be
groette in naam van de Amerikaansche re
geering en het Amerikaansche volk. Hij
herdacht in zijn rede met name de pioniers
van de lucht, die bij vergeefsche pogingen,
om over den Atlantiechen Oceaan te vlie
gen. het leven verloren hebben. liet succes
der Fransche \liegers loont evenwel aan,
dot er geen perken zijn gesteld aan den
moed cn de onverschrokkenheid van den
mensch.
Coste6 cn Bellonte dankten in een korte
toespraak den president cn het Amerikaan
sche iolk voor hun vriend?lijke ontvangst
cn herinnerden eraan dat drie jaar geleden
Lindbergh en Byrd het eeitst de verbinding
door de lucht tusschen Amsrika en Frank
rijk mogelijk gemaakt hebben. Het onthaal
dat men hun, Co6tes en Bellonte, thans in
Amerika bereid heeft, bewijst, dat d? ge
voelens, die Amerika cn Frankrijk verbin
den, dezelfde gebleven zijn.
Vanavond wordt ?en feestmaaltijd gogc-
cn ter eere van de Fransche vliegers.
VROUWELIJKE JANTJES.
Berlijn, 9 Sept. (H.N.) Op de Russische
vloot zullen voortaan ook vrouwen worden
aangesteld. Drie vrouwelijke vrijwilligers
hadden verzocht geplaatst, te worden hij het
eskader, dat to Leningrad gestationeerd is.
Op dit verzoek is gunstig beschikt terwijl
tevens bepaald is, dat vrouwen voortaan bij
de vloot aangesteld kunnen worden.
AUTOBUSONGELUK IN DUITSCHLAND.
Vier dooden.
S an d c r li a u s e n, 9 Sent. (V.D.) Vier
omnibussen vervoerden hedenavond tegen
zes uur vele bewoners van Kelbra naar
een tentoonstelling te Sanderhausen.
In de buurt van Ricstadt brak de a6 \an
een dei bussen. Er ontstond een gal in den
wagen.
Vier van de zestig inzittenden vielen
door het gat en weiden door de wagens
verpletterd.
De verslagenheid is groot.
ZESTIEN MILLIOEN FRANCS
VERDUISTERD.
Parijs. 9 Sept. (U.N.V Een 37-jarige
boekhouder, die sedert jaren in dienst was
van een hekend notaris te Parijs, heeft zich
gisteren bij den rechter van instructie aan
gemeld en verklaard, dat hij in den loop
der jaren stelselmatig verduisteringen heeft
gepleegd, die in totaal een bedrag van 16
millioen francs beloopcn. Hot geld heeft hij
gebruikt om op do renbaan te wedden. De
man is op grond van zijn aangifte in hech
tenis genomen. In zijn gezin had men er
niet het, minst© vermoeden van, dat hij een
dergelijk dubbel loven leidde.
langestraat 63 tel. 88
repareeren, bijvullen en ver
maken van uw matrassen
in één dag
vraagt prijsopgaaf
Een vermakelijke
geschiedenis
Men heeft in Amerika een dubbelganger
van president Hoover ontdekt en niet on
vermakelijk is het verhaal, dat ové'.r hem
de ronde doet.
Robert W. MaynarcI, de bedrijfsleider van
een firma in Boston, lijkt zoo sprekend op
den president, dat iemand, die Hoover niet
zeer van nabij kent, hem zeer zeker voor
Hoover moet verslijten. Dat is pas goed ge
bleken, toen MaynarcI eens op het Witto
Huis, de officieel© woning van de Ameri
kaansche presidenten, was. Do lakeien daar
hogen als knipmessen, als liij voorbijkwam.
Nu zal het ecnigsziils schemerachtig licht
dat in dc gangen van het. Witto Huis
heerscht, daar wel niet vreemd aan geweest
zijn, maar het' is toch teekenend voor dc
sprekende gelijkenis.'die er tüssclien beiden
moet bestaan.
Het spreekt vanzelf, dat de president op
de hoogte werd gebracht van het bestaan
van zijn dubbelganger cn het was op zijn
verzoek, dat Maynard op het Witte Huis
verscheen. Nu wil het gerucht, dat waar
schijnlijk, door wat al te ijverige verslagge
vers in dc wereld gebracht is, dat Hoover
zijn dubbelganger een voorstel gedaan heeft
om in zijn plaats dagelijks de 3000 bezoe
kers van liet Witte Huis de hand te schud
den. Dit zou een grooto verlichting van de
taak van het hoofd van den Staat betceke-
ncn, want de begroeting van ailo vriende
lijke staatsburgers kost den president, min
stens twee uur per dag; Maynard zou dus
ook in. liet staatsbelang handelen, wanneer
hij deze aanbieding zou aanvaarden.
Maynard liceft er echter geen zin in ge
had, zoo gaat het gerucht vorder. Hij vond
dai geen baantje \oor een behoorlijk be
drijfsleider, zoo zeidc hij. Maar dit kan best
een valsche mededeeling van het Witte Huis
zijn, om de burgers om den tuin te leiden.
Wie weet of al die brave Amerikanen die
nu dagelijks me enen, dat zij den president
dc hand gedrukt hebben, al niet bedrogen
zijn. Misschien is do mr. president, dien zij
zagen, heelemaal mr. Hoover niet geweest.
Het zóu wel Amcrikaansch zijn, als het
waar was.
ïsjarig Hsoe Liang wil er heelemaal
niets van welen
Sjanghai, 8 September. Volgons be
richten uit Mockden stuit do vorming van
een bijzondere Noord-Chineesche regee
ring op moeilijkheden. De gouverneur van
Mandsjoerlje, wiens gedragingen den laat-
sten tijd den indruk wekten, dat hij op dc
hand was van dc Noordelijken, heeft aan
de regeering van Nanking medegedeeld, dat
hij een tegenstander is van het samenstel
len van een tegen-regeering. lli.i heeft in
lichtingen gevraagd, waarom zijn naam
zonder medeweten in verhand is gebracht
met de op te richten Noord-ChLneesche
regecring. Ook andere politici hebben zich
in overeenkomstigen geest geuit.
Tsjang IIsoo Liang verklaarde nadruk
kelijk, dat hij niets uitstaande heeft met de
pogingen om te Peking een tcgenregecring
te vormen. Zijn naam is huiten zijn voor
kennis op de lijst der loden van de nieuwe
regeering van NoordrChina gebracht en hij
heeft te Peking daar tegen laten protestec-
Hongkong, S September. Berichten uit
de belegerde stad Nanningfoe,de sterke voste
der rebellen van Kwansi, behelzen, dat er
bij het jongste bombardement van het Kan-
tonneeschc luchteskader twee honderd doo
den gevallen zijn. Do stad weigert echter
zich over te geven. In verband met het ge
brek aan levensmiddelen heeft dc comman
dant dc ontruiming der stad door de bur
gerlijke bevolking gelast. Ruim drie vier
den der bevolking zijn reeds geëvacueerd.
Eenigc buitenlanders, die nog in de stad
waren, hebben zich aan boord van de sche
pen. begeven, die zich op de rivier bevonden
en die nu rpoedig de s'reek zullen verlaten.
In de nabijheid van Casablanca heeft
Maandag een ernstig auto-ongeluk plaats
gehad, waarbij acht p?rsonen om het le
ven zijn gekomen. Een autobus met 13 jias-
sagiers reed in volle vert tengevolge van
een defect aan de stuurinrichting legen
•?en boom en werd geheel vernield. De
chauffeur, een Fransc-hman, en vier inlan
ders werden op slag gedood, terwijl negen
inzittenden ernstige v?rwondingen oplie
pen cn naar het ziekenhuis werden ver
voerd. Van hen zijn reeds drie aan de be
komen verwondingen overleden.
I n cassokoslentijdverl les cn
moeite vermijden, door ons
Ic machtigen, uw abonne
mentsgelden automatisch en
vonder hosten van uw giro-
rekening af te schrijven.
V behoeft daartoe slechts een
machtigingsformulier in te
vullen, dat wij u met genoe
gen venden
Het specht van vel/, dat de
machtiging vervalt bij de op
zegging van het abonnement.
Mogen wij u vuil: een formu
lier zenden?
Ook ons maakt u het daar
mee gemakkelijker.
Vriendelijk dank'
Adm. Amersf. Dagblad
Benzine, die uil een defecte
leiding stroomde, in brand
gevlogen.
Omtrent een brand in de haven van
Piraeus worden de vplgcnde bijzonderhe
den gemeld
Tengevolge van het defect raken van een
benzine-lejding van liet Eugclsche vracht
schip „Donax" verspreidde de uitloopendo
benzine zich op het. water. Aan den oever
van dc zee zat een arbeider, die hoven een
open vuur zijn eten kookte. Hij wierp de
overblijfselen van het vuur in het water,
waarop onmiddellijk de benzine op het
water in brand vloog Ongeveer twintig
zeilschepen cn eenige stoomschepen bevon
den zich plotseling op dc brandende zee.
Een grooto paniek brak uit. Dc bemannin
gen der schepen vluchtten cn lieten de
vaartuigen aan hun lot over. Op het water
ontstond een ware hel.
Het vrachtschip Donax cn acht zeilsche
pen geleken drijvende flambouwen. Allo
schepen waren met benzine geladen en ont
ploften met donderend geweld. Overal werd
hulpgeroep van in nood verkeercride men-
schen gehoord.
Op de nabijgelegen opslagplaatsen van do
Standard Oil, de Shell. Speise-oel en an
dere maatschappijen, waarvoor groot ge
vaar bestond, dat zij door het vuur wer
den aangetast., ontstond een geweldige op
winding. Alleen het Engelsche vrachtschip
Donax had reeds 1500 ton benzine aan
boord: acht zeilschepen en een stoomschip
zijn verwoest.
Volgens de voorloopige berichten zijn er
tien dooden en vele gewonden. De schade
wordt op G millioen gulden geraamd. De
steedö nog brandende zee biedt een angst
wekkend schouwspel. Het gevaar voor het'
in brand geraken van meer schepen is nog
niet bezworen.
Nader wordt gemeld:
D© brand in de haven van Piraeus heeft
voortdurend groertere afmetingen aangeno
men. Volgens de laatste berichten werden
18 schepen door het vuur aangetast en
verwoest. Dc autoriteiten konden weinig!
tegen de vlammenzee uitrichten,' Schepen,
die buiten de vlammenzee, doch in de nabij
heid ervan lagen, werden zoo snel mogelijk
verwijderd.
Van de schepen, die in brand geraakten,
sprongen vele opvarenden in zee. Eenigen
vtfn hen verdronken, terwijl andere brand
wonden opliepen. Meer dan 20 gewonden
zijn naar de ziekenhuizen gebracht.
WEERBERICHT.
Hoogste Barometerstand:
771.6 te Abisco.
Laagste Barometerstand:
736.1 tc Valencia.
Verwachting:
Zwakke tot matige, Z. O.
tot Z. W. wind, meest half
tot zwaar bewolkt, mogelijk
cenige regen, weinig veran
dering in temperatuur.
Langestraat 49-51 -- Tel. 190
Wij ontvingen de nieuwe
voor PULL-OVERS, VESTEN en
KINDERGOED.
De prijzen zijn beduidend lager dan
vorig jaar.
Santa Domingo, 9 Sopt. (V.D.) De
soldaten van de Domicaansche garde heb
ben met "gewéld moéten optreden tegc-»
verscheidene honderden personen, allen
overlevenden van den typhoon, die de le
vensmiddelen-voorraden aan do haven
trachtten ta bemachtigen. Deze levensmid
delen waren aangebracht door den Ame-
rikaansclien torpedojager-Grobe. Onder lei
ding van het Koode Kruis en de Domicaan
sche regeering wordt do distributie van le
vensmiddelen than6 beter geregeld, doch ve
len lijden nog honger. Voldoende levens
middelen zijn onderweg.
De meeste zieken steiv?n aan infectie,
daar aan de doctoren de noodzakelijkste
hulpmiddelen ontbreken. Alle operaties
moeten m?t gewone messen worden uitge
voerd.
Londen, 9 Sept. (V.D.) Do president
van de Domicaansche republiek heeft d?
bevolking opgeroepen de militairen cn de
brandweer bij het opruimingswerk te steu
nen. Het typhus-gevar breidt zich voortdu
rend uit. Reeds zijn meer dan duizend per
sonen in de hospitalen opgenomen.
D? rivier Ozama is tengevolge van den
hevigen regenval 6te'l\k gewassen, waar
door het opruimingswerk bemoeilijkt wordt.
Uit de Vereenigdo Staten worden vlieg
tuigen met medicamenten naar Santo Do
mingo gezonden.
De naweeën.
Parijs, 9 Sept. (V.D.) Naar de bizondere
correspondent van de Paris Midi weet. mede
te deelen komen vele gewonden van de
ontzettende ramp te San Domingo ten ge
volge van wondkoorts om hei, leven. Van
de 15.000 tot 18.000 gewonden, hebben reeds
5000 ernstige wondkoorts.
Er. is ecu groot tckoi k aah medici en zie
kenhuizen. Niettemin zijn reeds 1500 opera-.
tie6 verricht, grootendeels zonder dat vei-,
doovende middelen konden worden aange
wend.
Een dankbetuiging van Trujillo.
Raifaol Trujillo. de president der Domi-
nicaansclie republiek, heeft dank gebracht
voor de hartelijke bewijzen van deelneming
en den steun dezer dagen naar aanleiding
van de vreeselijke ramp aan de DomVm-
caansche repubilek verleend.
EX-KEIZERIN ZITTA TEGEN HET
HUWELIJK VAN AARTSHERTOG
ALBRECHT.
\V c en en. 9 September. (V. D.) De
hofmaarschalk van ex-keizerin Zitta, graaf
Hunyady, publiceert het, volgende:
Aartshertog Albrecht' is, in verband met
zijn in Engeland met Mrs. Ru dn ay geslo
ten huwelijk, den iden September tc Lcqui-
lio aangekomen. Aangezien tijdens de min
derjarigheid van keizer en koning Otto. kei
zerin Zitta alleen te heslissen heeft, heeft
zij haar tocstomming voor het aangaan van
dit huwelijk goweigerd en den aartshertog
ernstig over zijn optreden onderhouden."
Naar nader uit Boedapest wordt gemeld,
zal aartshertog Albrecht deze verklaring
niet beantwoorden, daar hij zich op hef.
standpunt stelt, dat voor hem slechts de.
Hongaarsche Wet bindend ia.