DE EEMLANDEÜ
BUITENLAND
BUITENIANDSCH OVERZICHT
Vrijdag 12 September 1930
Uitgave: VALKH0FF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 63
fortmann en
hehenkamp
Nederlandsche hulp
aan San Domingo
De hoofdstad biedt een zeer
droevigen aanblik
DE CONFERENTIE OM
DE RONDE TAFEL
De vertegenwoordigers van
Indië reeds aangewezen
De socialisten en het
Vlaamsche vraagstuk
Ook splitsing bepleit van
de ministerieele diensten
Scherp Russisch protest
te Helsingfors
Wegens de bestrijding van
de communisten
U KUNT
L. J. LUYCX ZOON
Een uittreksel uit
Strindberg's dagboek
De expeditieleden door
een sneeuwstorm geteisterd
Na vijf en tachtig jaar
teruggevonden
ABONNEMENTSPRIJS p" «««nde» voor Amerifoort 12.10. per maand f 0.73, per
weck (mei gratis verzeker lag tegen ongdokken) f 0.17V*
Bfnnealaad franco per post per 3 auandea I 3.-» Afsoaderlijko aammers f 0.05.
ÏOJÏIEKENING 47910 TELffOON 1NXERC 313
PRIJS DER ADVERTENTIES vsa 1-J rEjtlj f 1.05 mtt Inbtgrlp v»n n« bewijsnummer,
eike rtgtl mier f0.25. LWd.dliWd...drtrtrtIlte voord,
helft v.n de. pnl». Kleine Advertentitn „KEITJES" H vooniltbtt.ling 1 —5 reptU1
50jeot, tlla »»jel meer 10 cent. drieiM«l oImIm. t l.—»»miiouitimer M> t OM
Briand breekt eeu lans voor de
pan-Europeesche unie.
Dp. redo, die de Fransche minister \au
Luitenlandsche zaken op 11 September ter
elfde Volkenbondsvergadeiing heeft gehou-
den, heeft algemeen dc aandacht getrokken.
In het eerste deel daarvan voerde hij slechts
het woord als Fransch afgevaardigde en
vond hij gelegenheid do vorderingen der
a redesidee te schetsen. Plotselinge oorlogen
zijn tegenwoordig uitgesloten "en dit is te
danken aan den Volkenbond. Bovendien
heeft het pact \an Kellogg nadrukkelijk don
oorlog gekenschetst als iets, dat misdadig
cn ongeoorloofd is. Verder is dc vrede be
vorderd door de omstandigheid, dat er tel
kens meer verdragen tussclicn dc landen
worden gesloten, waarin 't arbitrage-denk
beeld is belichaamd. Volgens Briand zal
echter een gevoel van onzekerheid blijven
beslaan, wanneer de ontwapening dezen
vredesarbcid niet bekroont; oen beletsel
voor de ontwapening is z.i. echter., dat de
veiligheid der landen nog niet voldoende is
gewaarborgd. Toch zijn er vorderingen vast
te stellen. Briand wees in dit verband op do
Londensehe maritieme conferentie, waar
van het resultaat do Volkenbondscommis
sie ondei leiding van jonkheer Loudon in
staat stelt de ontwapeningsconferentie voor
te bereiden. Belangrijk was de verklaring
van den Franschcn minister, dat tusschen
de regeering te Parijs cn die tc Romo on
derhandelingen waren ingeleid om den ar
beid, ter Londensehe conferentie begonnen,
te voltooien. Wanneer deze Fransch-llali-
aansche besprekingen leiden tot een schik
king, zal dc verwerkelijking der ontwape
ning ecu nieuwe kans krijgen.
Indruk maakte Briand's verklaring, dat
tijdens zijn leven een oorlog niet zou uit
breken en dut Frankrijk zelfs bij de aller
ernstigste geschillen een oplossing zou zoe
ken langs vredelievenden weg.
Ilci tweede deel van Briand's heioog,
waarbij hij sprak als vertegenwoordiger der
Lui'opeesche conferentie, welke Maandag
ie Gcnèvc is gehouden cn dat gijwijd was
aan dc stichting der Euiopccscho unie. be
vatte o.a. een passage, waaruit blijkt, dat z.i.
de Luropeeschc statenbond niets mag doen
buiten den Volkenbond; alles moet geschie
den binnen het kaden van "t Geneefsche in
stituut. De erfenis van den oorlog, aldus
Briand, weegt nog zwaai op alle Luropeo-
sdie vólken en liet is daarom verklaarbaar,
dat deze hunkeren naar de organisatie van
«ien v rede en om dezen te handhaven, is de
Luropeeschc unie ecu dwingende noodzaak.
Beknopt schetste Briand de geschiedenis
van het denkbeeld der unie en hij wees er
hierbij op, dat, al weken de antwoorden der
27 Kuropeesche staten op zijn vragenlijst
ïioa al van elkaar al', niettemin daarin
sympathie tot uiting kwam met de door
Briand geformuleerde denkbeelden cn deze
genegenheid kwam ook weer tot uiting op
de Kuropeesche conferentie van Maandag,
die besloot de kwestie voor to leggen aan
de volkenbondsvorgadei ing.
Briand loochende, dat de Volkenbond en
lie regionale unie instellingen zijn, die el
kaar niet verdragen. De Volkenbond draagt
ceji universeel karakter en enorm is dc
taak, die hij tot een goed einde moet bren
gen. Daar de medewerking van niet- Euro-
pees.che gedelegeerden volstrekt noodig is,
kan hij niet steeds op elk gwcnscht oogen-
blik bijeenkomen. Wanneer de Europeesdie
staten probecron bun speciale aangelegen
heden onderling te regelen, dan wordt de
taak vah den Volkenbond daardoor aan
merkelijk gemakkelijker. Kunnen de Euru-
peeschc staten 'tniet eens w orden, dan is er
nog steeds de Volkenbond als opperste in
stantie om die gerezen moeilijkheden op te
lossen.
De Fransche minister kou levens op
grond van gesprekken, die hij met vooraan-
staande Amerikanen had gevoerd, niet de
hand op zijn hart verklaren, dat de Verce-
nigde Staten geenszins door dc slichting
v an den Europecschcn bond werden veront
rust of geprikkeld. In Amerika aldus
Briand'zal men het juist op prijs stel
len, wanneer er in Europa ecu einde komt
aan het gebrek aan onderlinge orde. Ouder*
tusschen was Briand van gevoelen, dat in
de eerste plaats de Europcesclic samenwer
king tot. uiting moest komen op ecouo-,
rnisch terrein.
Wat Briand's uiteenzettingen betreft,
heeft het veler aandacht getrokken, dat deze
geen enkele uitdaging behelsd en dat elk
polemisch clement eraan ontbiak, zoodat
hij geen enkele natie voor t hoofd heeft gc-
stootcn. Geen enkele politieke richting in
Duitschland heeft hij geprikkeld en wat. Ita
lic betreft, was dc Fransche minister, door
Ie spreken van een „bcvrienden nabuural
bizonder hoffelijk.
Vooral heeft Briand's betoog echter ecu
gunstigen indiuk in Duitschland gemaakt,
omdat deyninister zoozeer de noodzaak der
C'iitwapenmg, waarvan Duitschland zoon
groot voorstander is, op den voorgrond
heeft gesteld, tervv ijl ook overigens zijn be
schouwingen een lang pleidooi ten gunste
van den vrede waren. lil den minister wordt
het geprezen, dat hij naliet bizondere Fran
sche wenschcn te propageeren en alleen de
Kuropeesche gedachte hoog hield.
In Italië gaat men echter wat nuchterder
op dc rede in: naar aanleiding van Briand s
welwillende woorden ten opzichte van Ba
lie wordt slechts opgemerkt, dat dit land
•leeds kan bewijzen, dat het van den be-
langestraat 63 - tel. 88
gezondheidsmatrassen
2 pers. 9.85, 14.50, 19.—, 23.—
aupings vital met beugel 25.50
duplex 25.50
org. 39.-
ginne af aan bezield is geweest met den
woncsh om lot een verzoening te konfen.
Mot -andere woorden: liet wordt tijd, dat
Frankrijk eindelijk ook e.cns dezelfde hou
ding als Italië gaal. aannemen cu zijn on
verzoenlijkheid laat varen. Gewoonweg ste
kelig is echter dc opmerking van één -der
Italiaansche bladen, die verklaart, dat
Briand geen enkel wooid heeft gezegd ter
rechtvaardiging van de milliarden, die
Frankrijk, in vcrocniging met Polen cn de
landen der Kleine Entente, jaarlijks uiigccft
voor dc militaire uitrusting.
Ancia meldt uil Willemstad, dat 5u het
zwaar getroffen Santo Domingo de assis
tentie, welke wordt verleend door M. M.
De Arend, die den tweeden dezer vertrok
met levensmiddelen en verbandmiddelen,
terwijl zich ook twee doctoren aan boord
bevinden, zeer wordt gewaardeerd. Het
schip blijft op verzoek van den president
der republiek tot 20 Sept. aldaar. Hierdoor
is de reis, welke de gouverneur van
Curacao aan boord van den torpedojager
Pan Galen naar ile Bovenwindsche eilan
den zou maken, uitgesteld tot 22 Sept.
De Arend zond aan den commandant
van do Van Galen een telegram,';waarin
weid gemeld, dat dc stad Santo Domingo
bijna geheel is verwoest tengevolge van
den wervelstorm, die liet land heeft geteis
terd. AJleen het centrum der stad en do
moderne gebouwen bleven gespaard
Het aantal dooden bedraagt 3000, terwijl
23.1)00 personen werden gew on J. 1 alrijke
lijken werden verbrand. Dc kerken wor
den ingericht voor lien, die dakloos zijn cn
ra'ór de gewonden. De etud biedt ecu allèr-
drocvigslen aanblik. Overal liggen stukken
van dc gegolfde ijzeren dakbedekking ver
spreid, welke door de lucht zijn gevlogen.
Door deze stukken ijzer zijn de meeste
slachtoffers gevallen.
Hulp van een Engelsch oor
logsschip.
11 et Engelóche oorlogsschip Danae is
Woensdag te Santo Domingo aangekomen
met acht genetsheerou, 23 verpleegsters cn
eeu groot c* lading geneesmiddelen aan
boord. Bovendien zal liet geheele techni
sche personeel van het schip als dragers,
enz. fiiugeeren en hulp bicden De ellende
in de sta l is nog onbeschrijv olijk maar ei;
begint ccnige orde tc komen.
Hollaodsche matrozen bou
wen een pontonbrug.
ïioilandsehe matrozen, die krachtig me
dewerken aan hei werk tot hulpverlening
in het door dan-orkaan-geteisterde gebied,
zijn op het oogenblik bezig met liet bouwen
van een ponton-brug over de rivier Özama,
:ildus een United Press-telegram, dat voor
komt in de Tol.
SE JM-MAAR SCHALK DASZYNSKI MAG
NIET NAAR HET BUITENLAND.
W arse li h u, 9 September V.D.) Sejm-
nmarschalk Daszynski, vvien een pas was
uitgereikt voor een kuui m een buitenland-
sclie badplaats, moest deze enkele uren na
de ontvangst teruggeven, volgens een hem
gedane mededeeling op hevel van hooger-
hancl. Dit incident heeft iit politieke krin
gen groot opzien gebaard.
SMOKKELSCHIP BESCHOTEN.
L i b a u, 1 S e p l. (V. D.) In du nabijheid
van Liban heeft een vuurgevecht plaats ge
had tusschen het stoomschip Anni, dat uiir
der Duitsche vlag voer cn de grenswacht.
De grenswacht werd tenslotte door een mi
litair watervliegtuig gesteund, liet smok-
kelschip werd gedurende een uur onder
vuur genomen en moest tenslotte do haven
biimcnloopeii. Te Libair werd hel geheel
doorschoten schip in beslag genomen. Hei
bad een groole hoeveelheid smokkelwaren
aan boord. De bemanning werd in arrest
sesteid,
Londen, 10 Sept. (V.D De'lijst-van
vertegenwoordigers van Indische slaton en
vettcgcnwoordigcis van Britsch-Indie, die
door den onderkoning namens de Britschc
regcering zijn uügcnoodigd om deel te ne
men aan dc 'ronde tafelconferentie, welke
'binnenkort tc Londen zal worden gehou
den, is hedenavond gepubliceerd, liet is
mogelijk, dat als resultaat van do corres
pondentie, welke thans wordt gevoerd, nog
ecnige namen aan dé lijst 'zullen worden
toegevoegd. Op het o&cnblik bevat do lijst
dc namen van 10 ojftegcnwooidigers van
Indische stalen cn OU v ci lègcnvvoordigeis
vau-Britsch-Indië. «s
Tot de vórtegenwo$$igei s der Indische
staten behooren bekciu|e Indische bestuur
ders cn staatslieden, zooals dc maharadja's
vau Bikanir, Al war, Palial'a en Xawana-
gar. Deze l^tste is in Engelschc sportkrin
gen bekend als Rauji. de beroemde cricket-
tér. De Britscli'lndische namen zijn die
van vertegenwoordigers van alle politieke
=chakeeringen, niet uitzondering van de
congres-partij en all£ Indische gemeen
schappen, van wie twee vertegenwoordi-
stèrs van c!e Indische iiouwen..
Tot do genoodigden ibphooiQn: Aga Khan
Jiirnah, dc prominente Mohuminedaanscho
politicus, '.;ie eveneens het vertrouwen ge
niet der Hindoes, sir Bahadoér Saproe, de
Lekende liberale politicus. 'Sastri, vooraan-
slaand Hividoesch staatsman en sir Muhain-
med Shafi, voor aanslaand Moslim-politicus
De „ronde tafel"-coiil'evcniie zal grooie be
langstelling trekken. Het voorstel, haar ie
doen houden, was afkomstig van sir John
Simon, den voorzitter der Indische statu-
tail e commissie, in diens brief aan Mac-
donald.
Twee maanden geleden werd dc groote
opzét hiervan aangekondigd door den on
derkoning", in diens voor de Indische wet*
'rovende vergadering gehouden rede. Dc na
men der vertegenwoordigers van llooger- en
Lagerhuis zijn nog hkj'Lekënd gemaakt.
De- rëgééi ing heeft de leiders der heide
-oppo»iiicpai tijen uitgènoodigd vertegen-
woordigers aan te wijzen.
/ooals men weet beeft koning George
toestemming verleend de conferentie in Si.
James I'alace te doen houden.
Bommeniabriek te Calcutta
ontdekt.
Calcutta. 10 -Sept Lr vei luidt, dat in
liet, Noorden van Calcutta een groot e werk
plaats voor liet vervaardigen van bommen
gevonden is. Drie personen, onder wie een
vrouw, zijn aangehouden
DE POLITIEKE ONRUST IN TURKIJE.
Merkwaardige verklaringen
van Moestafa Kemal Pasja.
Angora, 1ü S:pt. In antwoord op een
open brief, die het verzoek behelsde de
openbare mccnirig in le lichten omtrent de
bewering, dat andere partijen dan dc
Volkapaitij hem als leider opeischien, heeft
dc Ghazi verklaard, dat bij de leider is der
Volkspartij. Er bestaat, er kun geen enkele
reden bestaan, waarom hij zich van haar
zou afscheiden. De president Moestafa Ke
mal Pasja voegt hieraan toe, dat hij de
onpartijdigheid niet zal opgeven, die hem
opgelegd wordtdour zijn tegenwoordige
functie, welke einde van het ïaar afloopt.
Volgens de Mitjiet, iiel orgaan van Je
Volkspartij, heeft de brief van den ghazi
or los bijgediügen de lust le herstellen, dc
betoog'ingi n stop ie zetten cn .Ie liberale
propaganda te breken-
GEBOUW INGESTORT.
Turijn, II Sept. (v D.) In liet dorp
Gastellamonte is ecu gebouw, dat geres
taureerd werd, gedeeltelijk ingestort. Twee
arbeiders weiden gedood en vijf gewond.
Zij spreken zich uit voor Vlaamsche
en Waalsche divisies
l>e correspondent der N'.R.G te Brussel
meldde Woensdagavond:
De socialistische partijraad hield van
middag een belangrijke vergadering met
als cenig punt aan de orde de houding,
welke door de partij zal worden aangeno
men in de taalkwestie.
Reeds hel vorige jaar was door de soci
alistisciie partij een bijzondere commissie
ingesteld, welke tot, opdracht had voorst -1-
Ioti in te dienen i.i den vorm van een rap
port aan den algcmeoneii partijraad, ovu
deze kwastje. Dc commissie benoemde li.-t
Waalsche Kamerlid Truclet tot rapporteur,
nadat in talrijke vergaderingen het vraag
stuk was besproken, li.., rammrt werd hij
den partijraad ingediend cnTbok gedeelte
lijk besproken, namehjiv hel gedeelte be-
ireffencto de vcrnedorlandscbing van de
Gcnlsciio universiteit; en het onderwijs op
de lagere cn middelbare scholen, liet par
tijcongres bekrachtigde dit gedeelte.
IIc-t andere, nog. niet bekrachtigde, ge
deelte van het rapport was thans aan de
orde gesield en werd ook door den partij
raad goedgekeurd bij algemcenc stemmen,
behalve van twee gedelegeerd én, die van
meèïiiug waren, dat het ontwei p niet radi
caal genoeg is.
liet sleli als oplossing van de legerkvves-
lic voor. dat liet leger moet worden ge
vormd uit Vlaamsche en Waalsche divisies,
aangevoerd cn opgeleid in het N'eJer-
landsch of in het Fransch. Wat het be
stuur van het Jainl hetvfft. wordt als op
lossing voorgestel?!: vorming van drie be
stuurlijke taalgebie Ien, n.l. Vlaanderen,
Walenland en Brussel, met spjitsing van
de ministerieele diensten om deze gebieden
te besturen <m ook decentralisatie War liet
gerecht 'betreft, wordt het principe aan
vaard van rechtspraak iu.de laai van liet
gewest.
De socialisten zullen zich in dc Kamer
door deze besluiten laten leiden en zullen
bijgevolg ook stemmen tegen de regee-
ringsontwerpen inzake het lager en mid
delbaar onderwijs.
II e t s i li g f o r s. 11 Sept. 'V.D). Dc Rus
sische gezant te IJcisingfois heeft bij den
Finscben minister van buitenlandsche za
ken geprotesteerd tegen de Lappo-bevve-
ging. De Russische regecring dreigt, wan-
r.C'':- or geen veiandelring in den toestond
Komt, scherpe tegenmaatregelen te nemen.
De nota, die de Russische gezant overhan
digde. is zeer scherp gesteld, daar dc Fin-
nche regeèring de eciste Russische nota in
deze zaak niet heeft beantwoord.
1 ncassokoslcn. tijdverlies cn
moeite vermijden, door ons
tc machtigen, uio abonne
mentsgelden automatisch en
tonder kosten van uto giro-
rekening af te schrijven,
U lelioejt daartoe slechts een
inachligittgsjormuller in te
vullen, dut '.tij u met genoe
gen tenden.
Het spreekt vanvetf, dal de
machtiging vervalt bij dc op
zegging van liet abonnement.
Mogen tcij u zulk ecu formu
lier zenden?
Ook ons maal.l u het daar
mee gemakkelijker.
Vriendelijk dunk.'
Adm. Amersf. Dagblad
SMOKKELEN IN EEN COUPÉ VAN EEN
j MINISTER.
Boekarest. 10 Sept. (V.D) De douane
le Jimbolia heeft gisteren den Sirnplon-ex-
press in verband met een vermoedelijke
smokkelaffaire streng onderzocht. Hierbij
werd in dc slaapcoupc van don Roentccn-
schen minister van financiën, een groote
hoeveelheid zijden goederen, waarop hoogc
invoerrechten geheven worden, gevonden,
liet schijnt, dat smokkelaars deze goederen
iri de coupé van don minister hebben ge
bracht, daar zij veronderstelden, dat. bier
geen onderzoek zou plaats hebben.
EEN VERRASSEND BEZOEK
Zwemster klimt op een
duikboot.
'1'ocn een FraiHche duikboot Dinsdag
middag voor de kust van Corsica kruiste,
zagen leden der bemanning plotseling tol
hun verbazing een dame in badcostuum
legen het schip opklimmen. D. zwemster,
aldus liet lïblbleek een Engelsen meisje
tc zijn, da* vriendelijk vroeg of zij de duik
boot eens mocht bezichtigen.
De Frafischen zijn nu eenmaal galant.
Zoodat de gezagvoerder haar rondgeleiddc.
-waarna de nymph weer in het water dook
cn naar, land zwom
HET ARBEIDSGESCHIL IN DE
ROERMIJNEN.
Bindendverklaring der scheids*
rechterlijke uitspraak.
B-c rlijn, 10 Sept. De arbitrale uit
spraak vau 4 Sept. voor de mijnen in het
IRoergebied is bindend, verklaard.
WEERBERICHT.
Iloogsti* Barometeislaml:
771.0 tc Sarnia.
Laagste Barometerstand:
Töd.'J te Carl.rulic.en
MUnchen.
Verwachting:
Matige in het Noorden t«i-
ilelij'k nog krachtige wind
int Oostelijke richtingen,
incest zwaar bewolkt lot be
trokken. In liet Z. waar
schijnlijk ccnige regen, wei
nig verandering in tempera
tuur.
Geseind van de Bilt te 9.23
uur aan de posten van Delf
zijl te Hoek van Holland-:
„Wecst op lW hoede".
Langestraat 49-51 -- Tel. 190
BONTSTROOKEN
voor KRAAG en MANCHETTEN
in bruin, beige en grijs astrakan,
nutrieette en andere bontsoorten.
S toe kli olm. 10 Sept. Hei dagblad Da-
gons Xyhcter publiceert een uittreksel uit
het dagboek van Strindberg, waar o.m. uit
blijkt, dal de expeditie van Andrée op li
Juli, drie dagen na liet vertrek, op een ijs
schots landde. Strinberg heeft op een kaait
de plaats nauwkeurig aangeduid, zoodat
liet mogelijk is de expeditie te volgen op
tiaar tocht naar lietZuiden. Volgens du
aanteekeningen duurde deze bijna drie
maanden.
Tot ,22 Juli'bleef de expeditie op de lan
dingsplaats, vijf dagen later moest een
groot deel van de bagage achtergelaten
worden* er ging maar liO K.G. mee. Do S2c
breedtegraad werd op 11 Augustus gej>a>
seen.!, dc Sle op 7 September
Den L'cit September moest het proviand
gerantsoeneerd worden cn ojj 10 September
gaven de leden der expeditie hun tocht oj
Den volgenden dag werden de gletschers
van het Witte Eiland ontdekt.
De schots, waarop de expeditie een
sneeuwhui gebouwd had, sloeg '2 October
stuk; di ie dagen later zaten do onderzoe
kers gevangen op liet eiland. Den Oden Oc
tober brak eeu zware sneeuwstorm los. Na
deze aantockening geeft het dagboek nog
slechts den woord: ..Berusting'. Na 17 Oct.
hebben Strindberg I lijkbaar dc krachten
begeven, want van dien datum af is er
niet meer opgelcekend.
Ccinadeesche expeditie ont
dekt het kamp van
Franklin
Londen, 11 Sc j) t. (II X.) Dc Canadee-
sciie regeering heeft van majoor Burwards,
die met een vliegtuig vertrokken was om
een vlucht naar den magnctischon pool tc
maken, bericht ontvangen, dat hij hei kamp
van do Franklin-expedilie, die in 18r> haar
het Poolgebied vertrokken en niet meer ic-
ruggekecul is, h*eft ontdekt en wel o f het
King W'illiam-èilaiid in hel Noorden van
Canada. Burwards hoeft de regeerhig reeds
eon rapport met uitvoerige uicdcdeelingeii
toegezonden ITet vermissen van dc expedi
tie heeft, indertijd in Engeland groote be
roering veroorzaakt en herhaaldelijk zijn
dan ook expedities- uitgezonden, om naar de
vermisten te zoeken. Sporen van de expedi
tie zijn herhaaldelijk gevonden, ook voor
werpen. die in liet bezit van de leden der
expeditie geweest waren, doch overigens is
men iQt nu toe er niet in geslaagd met ze
kerheid \ast le stellen, waar de exped-iti#
haar, einde heeft geypndeu.
