BRIEVEN VAN EEN
BRABANTSCHEN BOER
DE.EEMLANDEU
BUITENLANDSCH OVERZICHT
BUITENLANO
Camisoles
Einde van de staking
te Barcelona
PRIJS OER ADVERTENTIEN v«o 1-4 regels I 1.05 met Inbegrip.van een bewijsnummer;
Maandag 22 September 1930
Uitgave: VALKH0FF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 71
fortmann en
hehènkamp
RUSSISCHCHINEESCHE
INCIDENTEN
De spoorweg-kwestie
ROOVERS IN DE
SLAAPKAMER
L. J. LUYCX ZOON
Wollen en Halfwollen
De arbeiders hebben een
succes behaald
DOOR A. A. L. GRAUMANS
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maandeo voor Amersfoort f 2.10. per maaad I 0.75, per
1(met gratis wjckerlag tegen ongelukken) f O.lTVr
Binnenland franco per post per 3 maanden 13.-% Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47S10 XRlEfOON 1NTERG SIS
elke regel meer f 0.25. Lle/dadlgbdds-advertentito voor dé
helft van den prija. Kleine Advertentie „KEITJES" bi) vooruitbetaling 1—5 rtgala
5 0 c en^djef meer 10 cent. drtana^LplaaUen XJjsi* BtwlUaummer óóst f 0.05
Een merkwaardige omme
keer in China. Tsjang
Hsoe Liang laat van rich
spreken.
Het schijnt, dat er voor de centrale re
geering in China, aan het hoofd waarvan
Tsjang Kai Tsjek staat, reden voor vreug
de is, want bah de contra-regcering der
Noordelijken te Peking is,. gelijk wij dezer
dagen reeds uiteenzetten, plotseling een
einde gekomen dank zij de tusschenkomst
van Tsjang Hsoe Liang, den dictator van
Mandsjoerije, die aan Fcng Yoe Hsiang,
den z.g. Christengeneraal en Jen Sji Sjan;
den modclgouvernour van Sjansi, welk
tweetal de z.g. Noordelijke coalitie vorm
de. heeft bevolen van elk gewapend optre
den in den vervolge af te zien. Aan dit be-
\e! is gevolg gegeven, zoodat Fcng Yoe
Hsiang en Jen Sji
Sjan, met w ie Tsjang
Kai Tsjek zooveel
had te. stellen en die
samen ie Peking
.een* tegenregeering
hadden gevormd,
thans als bedreigers
van Nanking* posi
tie zijn uitgescha
keld. Aanvankelijk
verluidde, gelijk
men weet, dat ook
Tsjang' 'Hsoe Liang
deel uitmaakte van
de thans weer ont-
Feng Yoe Hsiang. bonden Pekingsche
regeering, doch deze heeft dit. nadrukke
lijk geloochend en zijn verdere stappen be
wezen ook inderdaad, dat hij niet ie maken
wilde hebben niet de contra-rcgeering. Om
den vrede in China te herstellen, heeft hij
Jen Sji S.ian en Feng Yoe Hsiang order
gegeven alle vijandelijkheden te staken. Dat
hij dit bevel kon geven, toont aan, dat
Tsjang Hsoe Liang, nadat de andere par
tijen,'die in China elkaar de macht betwis
ten, meer of minder uitgeput zijn geraakt,
een belangrijke factor is geworden, die Van
beslissende béteekenis kan worden.
Tsjang Hsoe Liang heeft zich niet be
perkt tot sommaties, maar heeft groote
troepenmassa's 'gemobiliseerd om aan zijn
streven naar beëindiging van- den- burgej-
oorlog kracht bij te zétten. De Mandsjoerij-
éche troepen hebblui -blijken gegeven van
groote voortvarendheid. Niet alleen zijn .zij
Tientsin binnengetrokken, dat in allerijl
doop de troepen van Sjansi werd verlaten,
maai- ook is hierop practisch reeds de be
zetting van Peking door de mannen van
Tsjang Hsoe Liang gevolgd. Het schijnt,
dat laatstgenoemde in deze beide steden
groote afdeelingon söldatcn legert om zich
zoodoende garanties te verschaffen, dat de
orde niet wordt verstoord en de generaals,
die bakzeil hebben gehaald, niet onverhoeds
een poging doen om dc te loor gegauc macht
te herwinnen.
Te Peking schijnt men de bewindsv eran-
dering nog al gemoedelijk cn zélfs met een
zékere mate van voldoening op te vatten.
Niét7alleen hiéeft het vertrek dor Sjansitroe-
pen en de uittocht der Mandsjoerijschc sol
daten tot geen enkel incident aanleiding
gegeven, maar dc nieuwe krijgslieden wor
den tevens geroemd wegens hun schcutigheid
Oök de buitenlanders zijn tevreden met den
gang .van zaken-en veronderstellen, dat de
wijziging, die nu is ingetreden, dc veilig-
ÉLiÜii.
Tsjang Kai Tsjek.
heid van hun lijf en goed zal verhoogen.
Te Nanking, waar do centrale regcering
zetelt,' uit men levens zijn ingenomenheid
met den ommekeer, die zich verrassend-vlug
heeft voltrokken, omdat Tsjang IIsoc
Liang's optreden Tsjang Kai Tsjek heeft
bevrijd van zeer lastige vijanden. Undertus-
schcn vragen voorzichtige kenners van Chi-
neescho toestanden zich af. of de handelin
gen, van den Mandsjocrijschcn dictator, die
zich als een vriend van Nanking lijkt'te
ontpoppen, vVei volkomen onbaatzuchtig
zijn en of zijn interventie, die, om niet met.
Charivanus te spreken, in het te eken
van den vrede staat, niet dient óm zelf alle
macht aan zich te trekken De tusschen
komst bleef achterwege, toen Nanking van
alle kapten bedréigd werd en dc positie dei-
centrale regeering zeer hachelijk werd. Pas
toen Nanking door en dóór verzwakt was
door .de aanvallen der tegenstanders, nam
Tsjang Ilsoe Liang zijn opzienbarende stap
pen. Het zou geen verbazing behoeven te
wekken, wanneer de dictator van Mand
sjoerije aan Tsjang lvai Tsjek bepaalde
eischcn stelt en een Zeker loon eischt voor
zijn ingrijpen. Wanneer dit het geval is,
moet afgewacht worden, of Nanking in
staat en bereid is tc geven Wat Tsjang Hsoe
Liang als vergoeding voor zijn goede dien
sten vraagt.
langestraat 63
tel. 88
repareeren bijvullen en verma
ken van Uw matrassen in één
dag
Huiszoekingen zonder
motiveering
DE OPMARSCH NAAR PEKING.
Tokio, 21 September. (VAD.) Naar uit
Moekden Wordt gemeld, zullen de troepen
van Tschang-Sue Liang van Tsientsin naar
Peking oprukken, dat intusschen reeds door
generaal Jen Sisjan zou zijn ontruimd.
Tschang-Sue Liang verklaart, dat hij met
•10.000 man op Peking zal aanrukken, ten
einde de normale v redesverhoudingen te
herstellen en den burgeroorlog te beëindi
gen.
Uit Peking wordt gemeld, dat Tientsin
aan maarschalk Tschang-Sue Liang is over
gegeven op grond van een bizonderc over
eenkomst lusschen hem en genefaal Jen-
sischan.
Tokio, 21 September (V.D.). Naar uit
Moekden wordt gemeld, heeft dp Chincesche
Veiligheidspolitie op hetrstation Mandsjoeli
een huiszoeking gedaan bij den Sovjet-Rus-
sischen gevolmachtigde van de Oost-Clii
neescho Spoorwegen. Over do motieven en
resultaten van het onderzoek zijn voorloo-
pig nog geen nadere mededeelingen ver
strekt.
Kow.no, 21 September (VAD.). Naar uit
Moskou wordt gemeld, hebben de Cbinee-
sche autoriteiten bij den Sovjct-Russischen
vertegenwoordiger van de Oost-Chinecschen
Spoorwegen éen huiszoeking gedaan, en
zijn geheime documenten in beslag geno
men, welke betrekking hebben op dc werk
zaamheden der Communistische organisa
ties.
In politieke kringen te Moskou wordt in
verband hiermede verklaard, dat de Chince
sche autoriteiten het Rusëische-Chinecsehe
Verdrag van 21 December 1929" hebben ge
schonden.
Verder wordt officieel uit'Moskou gemeld,
dat een groep v.itlé gardisten, eenlge hon
derden man groot, met machinegeweren
het spoorwegstation Trjasin op het. weste
lijke traject der- Oost-Chinoeschc spoorwe
gen hebben bezet.
Daartegen zouden de thineesche autori
teiten geen maatregelen hebben, getroffen.
Generaal Dicrierichs, de -vroegere leider
der Tsjecho-Slów aaksche troepen in Siberië,
lzÖd fc Charbin ztjh aangekomen.
De Russische Consul-generaal Melnikow
heeft bij de Chineesclic autoriteiten gepro
testeerd cn zijn uitwijzing geciseht.
Th Moskouschc politieke kringen zou men
er op staan, dat de Mockden-rcgccring de
noodige maatregelen zal nemen tot herstel
der normale verhoudingen aan de Qostelijk-
Chineesche Spoorwegen.
904 WERKLOOZEN IN FRANKRIJK.
P a r ij s, 20 September. (VAD.) Blijkens sta
tistische mededeelingen van het Ministerie
van Arbeid bedraagt het totaalaantal werk-
loozen in Frankrijk thans 904, tegenover 92S
in de voorafgaande week.
Aangezien in de Fransche industrie in het
zelfde tijdvak 2702 buitenlanders zijn te
werkgesteld (S61 Italianen, 395 Portugeezen,
336 Polen en 38 Dui(schers) kan van werk
loosheid in Frankrijk practisch niet wor
den gesproken.
1Avontuurdat .op een
filmepisode lijkt
Een Berlijnsch houtkoopman beleefde
Zaterdagnacht, aldus 'de Maasbode, een
avontuur, dat op een film-episode lijkt. Tus
schen drie cn vier uur werd hij wakker
dooi lawaai in zijn slaapkamer* Hij stak
het licht aan, om drie revolvers op zich ge
richt te zien.
Ónder bedreiging hiermede weyd hij ge
prest op te staan, en mee te gaan naar de
brandkast en die tc openen.'Om, te voorko
men, dat alarm gemaakt werd. moest ook
zijn vrouw meegaan. Ten overvloede, had
den d,e roóvers nog de telefoonverbindingen
verbroken. Daar de koopman een groot hpis
bewoont, hoorde niemand van het personeel
iets van het geval. Dc drie heeren namen al
het geld en de sieraden mee cn verdwe
nen.
Toen het echtpaar er. in slaagde, in een na
burig huis het overvaicomando op tc bellen,
was al zooveel tijd verloopen, dat geen
spoor van de roovers te vinden was.
L o n d e n, 20 September. Drie met revol
vers gewapende individuen deden vanoch
tend in de vroegte een inval in de kantoren
van het station van Barking in de Londcn-
sche banlieu. Ze hielden met hun revolvers
de twee bedienden in bedwang, bonden hen
en gingen er met een aanzienlijke, hoeveel
heid bankbiljetten van door.
AUTO RIJDT OP MENSCHENMENIGTE IN.
Drie dooden.
B r e s 1 a u, 21 September (V.D.). Zaterdag
avond heeft een ernstig ongeluk plaats ge
had, waarbij drie .personen werden gedood.
Op weg naar Oels reed een auto in een
igrootc menschenmenigtc.
Daarbij werd een. trambcambte door de
'auto meegesleurd cn gedood, terwijl zijn
beide kinderen "op slag werdén gedood. De
auto zou met gedoofde lichten hebben ge
reden
ERNSTIG TRAMONGELUK TE NICE.
Parijs, 21 September. (.V.D.) Te Nice
heeft een ernstig trnhlongcluk plaats gehad,
waarbij ongeveer 20 personen, deels zwaar,
werden gewond. Veertien gewonden moesten
naar het ziekenhuis worden overgebracht'.
Het ongeluk heeft zich afgespeeld op het
baanvak St. Jean-Cap F err a 6 De dichtbezet-
te tram derailleerde met groote vaart op een
afloopenden weg, botste tegen een huis cil
sloeg om. I
ONTPLOFFING IN EEN CHEMISCHE
FABRIEK
Wiesbaden, 20 Sept. (V.D.) Zaterdag
ochtend tegen vijf uur heeft in de chemi
sche fabriek van dr. Albert door tot nu toe
onbekende oorzaak een tot op verren af-
stand hoorbare ontploffing plaats gehad. Er
brak brand uit, die zich door de groote
voorraden teer en hars snel uitbreidde.
Alle brandweren uit de omgeving zijn tor
assistentie vertrokken. Het blusschiilgs-
werk is zeer moeilijk. Nadere bijzonderhe
den ontbreken nog.
WEERBERICHT.
Hoogste. Barometerstand:
771.2 te Lacoruna.
Laagste Barometerstand:
753.4 te Yestmanoer.
Verwachting:
Zwaikke tot matige, Z. \V.
tot Z. wind, nevelig tot half
of zwaar bewolkt, weinig of
geehregen, iets warmer.
Langestraat 49-51 -- Tel. 190
Wit, rose, zalm,, Jaeger,
.Madrid, 19 Sept. (V.D.) Dc staking te
Barcelona is thans gécindigd. Dc werkge
vers hebben besloten dcvpor den aanvang
van de staking ontslagen arbeiders weer in
dienst to nemen Het Sindicato Unico, dat
radicaal is georiënteerd, zal, worden .erkend.
Qp verzoek van dc vakvereeniging zullen
de onderkruipers worden ontslagen. De re-
geëring zal allo gearresteerden, die betrok
ken waren bij dn staking, in vrijheid stellen.
Zaterdag zal liet werk worden hervat.
AARDBEVING TE TEHERAN.
T c h e r a 11, 19 Sept. Tc zes uur heden
avond werd hier een aarbeving waargeno
men. Ofschoon de aarschokken maar enkele
seconden aanhielden, maakte zich een pa
nische schrik van de bevolking meester. De
meeste inwoners liepen in nachtgewaad de
straat op. Slechts een deel der bevolking
is intusschen weer in haar huizen terugge
keerd, daar men een herhaling der aard
schokken ducht. Volgens dc tot dusver
binnengekomen berichten hadden geen per
soonlijke ongelukken plaats.
Ulv.cnhout, 16 Sept. 1930.
Memer,
*t Begint wezenlijk' al killekens te wo.r-
1 en .ee, zoo teugen d'11 avond en in den
vruugen niefgen.
Giest,erayond. zoo teugen negen, uren,
doen 'k nog efkes d n erft opliep, toen rooscli
'nen Noordenwind deur dn notenlèèr, dat
er '11 paar van die gruunc kanjers, as 'n
kiepei zoo groot, teugen dc èórdo kwatsen.
Een. op de schuur, waar ie meo veul la-
wijd. weer. afrolde er. toen mee nen bocht
teugen d'n grond kwakte, dat d'n Blek.of-
fe opsprong, 711 opren spitste en tusschen
z'n laanden gromde. Van de :,chuur keek
ie toen naar mijn en net flitste -n-cr 'n ma
nestraal deur z'n goeie lobbesoogen, die
toen gruunachti'g lichten over d n donkeren
erft.
t Manesikkcltje, nis water.zoo- helder en
as zuher -zoo blank, da-d-hong hoog tus
schen de wolkenklodders. die deur 'Ie. (.lus
tre Tocht dreven, t Maantje da scheen er
z'n zuiver licht -op. dal, de wolkenraanden
er van glommen. I n as ge daar dan laanks
keek, dan tintelden er tusschen die raan-
den, heel diep weg, de muljoenen sterre-
kes die gotjes piekten in t oneindig pur
per düster.
Schoon- Neeé, da's nie Ie zeggen mee
!w oorden.
Maar 't was knapkes koud.
De wind prikte deur oew goed, da ge 't
kiepevel o\er, oew lijf kreeg. Da ge r stram
\an wier in oew lejen.
't M as binnen lekker.
Trui had voer gekookt veur de biesten
cn daar is 'n knap vuurke veur noodig.
En vanweuge dé'vocht die over heel de
wèreld liangi mee aldiën rengel cn neer
slag in deus herfstmaand, wier 't in huis
al killiiz as ge mee d'n avond, zoo stil zit,
na 'nen dag van ploeteren cn zwecien.
Daarom had Trui de deur \an 'ta'chtcr-
huis opengezet en nen lékkeren wèrmen
walm van gekookt meel: en voeier golfde
deur 'tl 11' huis :en4 vertroetelde' 11111 knoken.
Ollëc amico. t beste ploiskc op heel 'd'n
èèrdbojern is toch maar 't stukske grond
waar óew eigen gedoëike op staat. E11 da
goed te wëteh. daar diép van oveituigd te
zijn, das '11 bezit! Da's in gin kapitalen
uit te drukken. As ik zweer yen moes moe
'n muljóeli op zak. van waerelddeel toet
waercl'dclcêl, van '1 eene kostelijke loge
ment na&r 't aandeie" ZAvervcii niee boo
ten cn .autombielcn; of as ik heel haard
werken moes veur n bietie centen, cn op
m'n eigen wèrm, veilig hofske, ik koos
't letste.
Nog kort gelejon ommen allemaal kun
nen zien, hoe èrm, hoe straatèrm. zo nen
mens.ch was. a<« die,én vliegenden mul-
joenèèr van Lier Blek.
Sjuust had in de kraanten gestaan, "n
groot stuk geschreven deur z'n vliegsja-
feurs eii waarin te dezen sting, dat de w e
reld t e k 1 c i 11 was ge.worren veur huilie 1
of daar lazen me een paar dagen later dat
ie,van z'n eigen schip afgeglejen was
Amico, keb meelijjen meo zo'nen menséh,
Da's 'nen zwerver, die nog gineens kaans
krijgt om opgesloten te worren in Veen
huizen. Z'n muljoenen staan 'm daarvcur
in den weg.
't Is 'n jaar gclejen pas, daet ie 's mér-
gens in Amsterdam z'11 ontbijt gebrükte;
zn twaalfuurke in Zjenève at cn z'n jrnid
dagpotje in Rome; allemaal op eenen dag.
Gij en ik zijn toen meschient nie verders
gewiest as drie straten van ons huis af en
"s avonds zijn me moei naar bed gegaan,
omdat tl1 nen dag zoo 'druk cn vol \an af
wisseling was'gew iest.
En van Lier?
'k AVèet zékers dat ie 's avonds in Rome
van vcrveligheid hee zitten gapen en téu
gen Geijsendorver gezeed: ..Geijs, wa-d-'nen
vervelenden dag is da gewiest. Wa-d-is da-
d-eerdbollekc toch '11 misselijk klein vlie-
gonscliètje; wilde geleuven dak 111e weet
waar 'k vanavond zal gaan buljartcn en
vannacht gaan slpen'".
..Ik weet 11 aarigc zaak 111e '11 goeie bul
jar-." hee d'n Geijs toen gezeed' hier :iic
ver vandaan; in Madrid!
.,As ge nouw heelemaal niks aanders
wit.'' mot van Lier toen gezeed cmnien,
,,dan gaai ik maar perbeeren te slapen hier
in Rome, waant die zaak die gij bedoelt,
daar ommen ze alleen buljarts mee zakken
cn die lui in Madrid maken '11 herrie van
geweld as ze 'n karrambollekc maken;
daank je Geijs, maf zo''.
Entoen ik giesteravond de oner.diglieicl
in sting te kijken, da ni'nen nek er stijf
van wier; toen de notenlèèr te rauschen
6ting, da-d'-et me beklemde, zoo schoon; de
maahbeschenen wolkskes gevat in zuiver,
wegdreven in 't. diepe düster, toen vulde
n-ik dcschepping zóó groot, zóó wijd, zoo
ontzaggelijk, da'k m'nen kop geschud eb en
aauw naar binnen ben gegaan in de wèr-
men kamer, omda 'k zoo kleintjes wier in
die grotsche natuur, as 'n blaaike, as 'n
bladskeletje, wéar d'n noordenwind deur
henen blies.
En ge wit, amico, 'k hou best op zhen
tijd van 'n lolletje, 'k Ben stapelgek op leut
en plazier. 't Kan d'r pap van eten.
Maar as ik weer trug ben in 'm'n eigen
gedoeike, op m'n eigen hofke, as ik dan
weer bij Trui ben, ok al is zc dan '11
bietje lastig, maar da duurt nie zoo laank
ollee, dan schurk ik m'n eigen weer bij
de plattebuis en luster naar t fluiten van
den ketel; ruuk d'11 koffie daampen en geu
ren; lieur 'l laankzamc tikken van de
stèèrtklok; ,'t snorren van Dubbeleen. de
poes en smoor m'n pepke. dat de blaauwe
kringeskes om Trui d'r muts slieren.'En
dan, dan kunnen alle „Gouwen Koeien" en
dergelijke kroegskes naar d'11 weerlicht
loopen: dan geniet ik op m'n eigen pla
vuizen, bij 't plattebüske mee de biesten
aan m'n huis. die ik heui* staampen en deur
de ruif rauschen, rlan vuul ik m'n eigen
zoo stiekum op m'n gemak en zouw veur
gin geld van de wreld, rnee wie ok, 'willen
ruilen, al kweilde-n-ie goud.
Dan heur ik in de verte 't slaan van 't
klokske op d'n toren en zie m'n eigen op
de slopkamer van den „Vergulden Vos" in
Scheveningen, waar ik deuzen zomer weer
losjcerde Da mot ik oew effen zeggen. Daar
.was 11 klokske en da sloeg net eender as
ions LTvenhoutschc klokske. En 's avonds,
'as ik op bed lag, dan lüsterde-11-ik naar
da klokske en.... miste Trui in m'n bed.
Miste 't gesnurk en gestaamp van de bies
ten; 't gerommel van Blek in z'n hok; 't
tikken van m'n klok. Ja amico 't rui-
sclièn van de bosschen op de sfurmachtige
avonden en nachten, zooas me die zooveul
hadden, da miste ik as 'nen jongen kaerel,
die veur 't eerst thuis weg is.
De waereld tc klein?
Öchèrme!
Ge ben zoo gaauw te ver van oew hüske
af!
Maar wa 'k zeggen wouw is ditte; ik ge-
leuf dat de waereld teugeswoorig vol is van
die van Lier-Blek6kes die d'n èèrdbal maar
'n schapenkeuteltje vinden.
En da zijn nie de menschen alleen die
veul miljoentjes cmincn en 'n eigen- schip
en vlicgmesjicnen cn automebielen, da
zijn de monschen die d'r eigen ieveraariö
vervelen.
De wèreld is vol van waandelende joden
teugeswoorig!
De rnensch lopt z'n beenen uit z'n achter
werk naar alderleie plazierkes om van z n
eigen-af te komen.
Hij lopt en lopt, hij renLas 'nen gék om'
z'nen schaduw in te HalenEn waarom?
IIJj rent'te veul z n gedoeike uit.
Vergit da-d-et thuis hij de plattebuis zoo
gezellig en zoo veilig zijn kan.
Kent nie de muziek van de klok, dc ketel
cn d'n torenslag.
Snap nie da-d-'n pepke thuis veul lekker
der smokt en lolliger rookt, as 'n 6tink-
siegretje in 'n kreeg mee negermuziek.
En a/> ge dan buiten asem bent gerend,
alle negermuziek het aangeheurd. mee duu-
zend vvefkes het gedaanst, naar alle- dings-
kes van plazier gewiest en as geen dan op
't lest niet meer wit wa ge nauw nog 's
doen zult om echt leut te hebben, dan,
dan is oew dc waereld te klein geworren!
Kek 's amico, ge mot me nie verslijten
veur 'nen droogpiemel. Veur 'nen kacrel
die al genogt hec g ad en dus nouw zóó
gaat praten, want heur 's ier: leve de leui!
Maar ik zal de leut emmen cn de leut
nie mijn!
E11 nouw de avonden weer langer gaan
worren; notiw 't thuis zoo goed kan zijn as
't daarbuiten spookt, dat tic noten teugen
•n 11 luiken slaan; de takken over men pan
nen rauschen; nouw wouw ik 't daar s over
g'ad emmen!
Over m'n hüske. Over m'n hoekske bi(
de plattebuis, over dc dingen die 6tukskes
wieren van m'n leven. Maant ik houw van
ze! En waar 't haart, -vol van js, lopt oew
pen dikkels van over. Dus!
Veul groeten van Trui en, as altij, gin
horke minder van ^oevven
toet a voe
DRé.
