BUITENLAND
BUITENLANDS»! OVERZICHT
Jlllli
DE EEMLANDED
Vrijdag 26 September 1930
Uitgave: VALKH0FF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 75
DROEVE ST0RMRALANS
Zijn tweehonderd Fransche
visschers omgekomen?
Belangrijk onderwerp te
Genève aangeroerd
Duitsche resolutie spoort
aan tot spoed
fortmann en
hehenkamp
Duitschlands liberalen
bepalen hun standpunt
V olkenbonds vergadering
weer bijeen
Calender zwicht voor
den aandrang
Hij heeft zijn ontslag weer
ingetrokken
A
[LICHT OP
«Sr
7 uur 20 min.
L. J. LUYCX ZOON
Onderjurken en Directoires
Frankrijk en Italië
worden het niet eens
Frankrijk nochtans bereid
verder te onderhandelen
WEST-INDIE
Curacao vraagt politie
U KUNT
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort f 2,10. per maand f 0.75, per
weck (mei gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/»,
Binnenland franco per post per 3 maanden f3.-» Afsooderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TBLEfOON INTERC 3»
DAGBLAD
PRIJS OER ADVERTENTIEN 1.05 met Inbegrtp van een bewijsnummer
u elke regel meer f0.25 Llcfdndlghelds advertentlto voor
helft van deo prija. Kleine Advertentlën „KEITJES' bij vooruit betaling 1—5 regtb
50 cent, elkt regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f L-. Beerllsnummer eatw» f 0.05
Het kabinet-Schober inder
daad afgetreden. Wordt
Vaugoin de opvolger?
De bijeenkomst* van de Oostcnrijkschc
ministers, die gisteren plaats voncl om te
trachten nog een 'uitweg te vinden, liecft
maar enkeje minuten geduurd. Schober,
dc bondskanselier, stelde zijn minister-col
lega's voor gezamenlijk af ic treden. Dit
■werd door allen goedgevonden. Ook vice-
president Vaugoin en.de minister van land
bouw Eödcrmayer_ waren verschenen om
van Schober afscheid te nemen. De kanse
lier heeft' zich daar,op naar Miklas, den
bondspresident, begeven,, clie nog in de
avcnduicn besprekingen zou inleiden, wel
ke waarschijnlijk neer zullen komen op Jict
verstrekken ui de opdracht tot. kabinets
vorming aan .Vaugoin, den leider der Chris
tel ijk-socialön en dc persoon, die door zijn
straf vasthouden aan dc benoeming van
Strafelfa tot directeur-generaal der Spoor
wegen de crisis-eigenlijk heeft uitgelokt.
Aan liet kabinet-Schober werd op 25 Sep
tember het aanzijn 'gegeven, zoodat hel pre
cies een jaar lang aan het-bewind is ge
weest. Natuurlijk zal liet nu nog dc loopen-
de zaken afdoen, tot het oogenblik, dat een.
nieuw ministerie is samengesteld.
Men mag nu met spanning de komende
dagen tegemoet zien. want liet is zeer dc
vraag, of do ersis. die thans is ontstaan
en die door Schobers tegenstanders is ge
forceerd, op ccn vlotte wijze zal worden op
gelost. Optimisme, te dezer zake schijnt niet
op zijn plaats te zijn, daar dc groot-Duit-
sclie partij en dc landbond, die met dc-
christelijk-soeiakn tot dusver dc regcering:
coalitie vormden, Schober hebben verzekerd,
dat hij haar vein ouwen genoot en dat zij ook
in de toekomst achter hem zouden staan.
In het buitenland wordt het heenga nu
van Schober algemeen betreurd, daaj» men
zijn persoonlijkheid beschouwde als een
waarborg voor rust en stabiliteit in Oos
tenrijk, die den kaatsten tijd wel eens wei
den bedreigd door de scherpe tCgenstellin
gen tusséhen rechts en links, tegenstellin
gen. die menig «ogenblik zoo fel waren,
dal men ernstig rekening hield met de mo
gelijkheid van een rebellie. Schober is dan
ook wel genoemd de vertrouwensman van
zijn land, niet van een partij. Aan zijn op
treden is het vooj» een groot deel te danken,
dat Oostenrijk de diepe ellende van c u
burgeroorlog werd. bespaard, terwijl ook
een uitvloeisel van zijn ferm ijveren was,
dat dc Oosteni i.iksche valuta en liet Oos-
tenrijksclic bedrijfsleven, waarmee het er
bedenkelijk uitzag, weer op dc been werden
gebracht. IIet is dan ook niet te veel ge
zegd, wanneer van Schober wordt getuigd
dat hij verhoed heeft, dat de crisis, wc-ke
Oostenrijk heeft doorgemaakt, uitgrtféide
tot een catastrophe. liet buitenland, gelijk
wij reeds opmerkten, waardeerde hem zeer.
Met succes heeft hij m den vreemde lee
rlingen voor Oostenrijk weten te verwerven
en ook is hij het geweest, die den stoot gaf
tot de .overeenstemming tusschen Oostcmijk
en Italië.
Onder de tegenwoordige omstandigheden
ziet het er naar uit, dat de Christelijk-so-
cialcn onder leiding van Vaugoin of den
vroegcren minister van financiën, Kicn-
bock, een mindèiheidskabinot zullen vormen,
dat de nieuwe verkiezingen zal moeten
voorbereiden.
Dc politieke groepeciing in den nationa-
Jen Raad is op het oogenblik als volgt:
Christelijk-socialcn 7:j, groot-Duitschcis 12
en Landbond 9 leden. Het was op deze bui-
gerlijko groepen, dat Jiet kabinet-Schober
steunde, hetwelk te rekenen had met een
krachtige oppositie der sociaal-democraten,
die niet minder clan 71 zetels hebben. I n
deze cijfers ziet men duidelijk, üat, wanneer
Landbond en groot-Duitschers zich van de
r egeering afzijdig houden, geen kabinet kan
worden gevormd, in staat om te rcgeeren.
De nieuwe verkiezingen kunnen echter een
machtsverschuiving tengevolge hebben,
waarvan echter nog niet. zeker is, of zij
Ion gunst? der aanhangers van Vaugoin
zal uitvallen. Ondei tusschen is cr nu weer
eer» gelegenheid voor den oud-kanselier Sei-
pci om een rol te spelen.
Parijs, 21 September. Iloe langer lioe
meer wordt het waarschijnlijk, dat de stor
men, die dc laatste week de Xormaiulische
kust geteisterd hebben, den dood van on
geveer 200 visschers tengevolge hebben ge
had.
Nog steeds worden .U jsscliersvaariuigmi
vermist en de J'ransehe torpe lobooten, die
uitgevaren varen óm een onderzoek in te
stellen, zijn on\ errichtcr zake teruggekeerd,
zoodat-men meer en meer moet vreezen.
dat alle 34 visschei'svaartuigen in don storm
zijn vergaan en hun bemanningen 'omgeko
men.
DE EXTERRITORIALITEIT IN CHINA.
Nanking, 21 Sept. Wang, de minister
van huitcnlandsche zaken der nationalisti
sche regeering, Verklaarde, dat dc uit W.
hington afkomstige geruchten inzake ecu
drie-mogeriöhedcn-confcrentie (ChinaEn
geland—Ver. Staten) over 't? vraagstuk der
exterritorialiteit bezijden de waarheid zijn.
Wang voert op het oogenblik alleen on
derhandelingen met den Britschen gezant.
De besprekingen met de Verecnigde Staten
zullen worden hervat, zoodat China's ge
zant te Washingtin uit Genève zal zijn
teruggekeerd.
Jhr. Loudon dient het rapport inzake
de ontwapening in-
Genève, 24 September. Onder groo'te
belangstelling is Jicdcnnamiddag de volken
bondscommissie voor ontwapeningskvvestics
met de bespreking van de eigenlijke agenda
begonnen. Do beraadslagingen werden inge
leid met een verslag van den Nederland-
schcn gedelegeerde jhr Loudon over den
tegemvoordigen stand der werkzaamheden
van dc onder zijn leiding staande voorberei
dende ontwapeningscommissie. Loudon her
innerde eraan, dat genoemde commissie
sinds het voorjaar van 1929 niet meer bij
een was geweest, omdat de noodzakelijk
heid gebleken was, dat eerst overeenstem
ming tot stand-moest komen tusschen de
groote mogendheden over de ontwapening
tor zee.
Nu de Londensche conferentie dienaan
gaande tot een gunstig resultaat leidde,
wordt het mogelijk de voorbereiden Je ont
wapeningscommissie tegen 3 November a.s.
bijeen te roepen. Op de agenda de/er zit-
ting zullen voornamelijk "de kwesties van
effectieven en materiaal voorkomen, bone
vens zekere maatregelen van organisator!
sclion aard.
Spreker uitte de hoop, dot die November
zitiing door een nieuwen geest zal worden
bezield, daar bet inderdaad onmogelijk
tot ruvercensfëtnniing te komen, indien alle
regeeringen haar standpunt voor het ecmg
mogelijke houden.
Dc -arbeid van de voorbereidende commis
sie kan niet tot. in *t oneindige worden ge
rekt. De commissie is vast besloten haar
werkzaamheden in die N'ovember-zitling
ten einde te brengen cn, indien eenigszins
mogelijk, dcu datum voor dc bijeenroeping
der algemocne ontwapeningsconferentie
vast te stellen.
De rede van Briaml heeft dc hoop ge
wekt, dat de laatste hinderpalen voor ven
overeenstemming der voornaamste mogend
heden uit den weg geruimd kunnen wor
den cn het is wcnschcn, dat minstens dc
ceiste "stap gedaan kan worden, om den
algemeeiicn wensch der volkenbondsvergu-
dering en de vurige verwachting der vol
ken te verwerkelijken.
De Duitsche delegatie diende een resolu
tie in van den volgenden inhoud:
Vervuld van den ernstigen wensch, dat
de volkenbond zijn belangrijke taak, die
der ontwapening, eindelijk vervult, neemt
de. assemblee kennis van de uitkomsten
der Londensche vtöotconferentie en stelt
vast, dat mi deze conferentie de voorberei
dende ontwapeningscommissie, die tot dus
ver niet tot ccnigerlei positief resultaat
kwam, tegen 3 November van dit jaar zal
worden bijeengeroepen.
Zij spreekt den wensch uit. dat de voor
bereidend'- ontwapeningscommissie haar
werkzaamheden voor het einde van dit
jaar zal kunnen eindigen cn zij verzoekt
den raad de algemeene ontwapeningsconfe-
fentio zoo vroeg mogelijk in 1931 bijeen te
roepen.
belangrijke discussies. Ook
Hongarije wil voortgang maken.
Genève, 24 Sept. (V.D.) In de ontwape
ningscommissie van den volkenbond werd
heden van Duitsche en Hongaarsche zijJe
mét nadruk de eisch gesteld, dat in liet
jaar 1931 de uerelcloniwapeiiiiigsconferenlie
zal worden gehouden. Aan de commissie
werd een ontwerp voorgelegd van den rap
porteur Malos iGuatemala), waarin dc ze
kerheid wordt uitgesproken, dat de Novem-
berzitting van de commissie tot -voltooing
van het plan inzake een ontwapeningsover-
eenkomst zal leiden, opdat dc raad van den
volkenbond de ontwapeningsconferentie
binnen zoo kort mogelijken tijd zal kunnen
bijeenroepen
Naar aanleiding hiervan werden groote
debatten gehouden, tijdens dewelke jhr.
Loudon eveneens een spoedige afhandeling
der voorbereidende werkzaamheden aaubc-
vai, zonder echter hot bijeenroepen Ier
conferentie voor Ie stellen. De vertegen
woordiger van Noorwegen verlangde de
ontwapening u étappes. De Ilougaarschc
generaal Tanczos verklaarde, dat dc Ilon-
gaar.schc regcering weigeren zou een ont
wapeningsovereenkomst te onderteekenen.
welke geen werkelijke ve»***>»'v'1'»ring van
langestraat 63 tel. 88
repareeren bijvullen en vermaken
van uw matrassen in één dag.
het oorlogsmateriaal met zich mede zou
brengen. Hongarije wijst oen ontwapening
in etappes af. De liongaavscho regeering
eischt liet bijeenkomen der ontwapenings
conferentie in 1931. Graaf Bcrnsiorff,
(Duitschland) verlangde afsluiting der voor
bereidende werkzaamheden cn het bijeen
roepen der ontwapeningsconferentie in 1931.
De Duitsche regeering wijst nadrukkelijk
de verantwoordelijkheid van de hand voor
dc tot dusver zoo onbelangrijke resultaten
van de voorbereidende ontwapeningscom
missie.
De Duitsche regeering zal een overeen
komst, die geen wezenlijke vermindering
van alle bewapeningen invoert, niet kunnen
beschouwen als een werkelijke étappe tot
algeheele vermindering der bewapeningen.
Lord Robert Cecil verlangt de zorgvuldige
cn niet overhaaste voorbereiding der ont
wapeningsconferentie. Het vaststellen van
een tijdstip voor do bijeenkomst dezer can
ferenlie is op hc.t oogenblik nog niet moge
lijk, daar eerst moet worden gewacht op
beëindiging der voorbereidende werkzaam
heden.
Zij behouden zich hun vrijheid
tegenover de regeering voor.
Geen vergelijk met „socialistische
gedachtengangen"
I oor de verkiezing van 15 leden van
het Permanente Hof van
Int. Justitie.
G c u V e, 2 3 Sept. (V. D.) Na een on
derbreking van ongeveer tien dagen is de
Volkenbdiïdsvergadering Donderdagmorgen
weer bijeengekomen. Op de agenda staan
verschillende kwesties, doch het hoofdpunt
vormt de verkiezing v\\y 13 leden van het
permanente hof vau internationale justitie
to Den Haag.
Terwijl in de wandelgangen nog tot hot
laatste oogenblik om ecnige zetels in stilte
gestreden werd, begon dc zitting met dc ïic
handeling van een rapport van den Brit
schen minister van huitcnlandsche zaken
Henderson over verbeteringen voor de bij
eenkomst van de Volkenbondsvergadering
De verbeteringen hebben in dc eerste plaats
betrekking op den clatum van dc opening
der Volkenbondsvergadering. In de tic-
komst /al dc Volkenbondsvergadering op
den tweeden Maandag \an de maand Sep
tember bijeenkomen, ouder voorbehoud
evenwel dat dezo tweede Maandag niet na
tien September valt.
Genève, 23 Sept. (V. D.) In de voort
gezette vergadering van den Volkenbond
heeft do Italiaanschc afgevaardigde Pilotti
rapport uitgebracht over dc nieuwe organi
satie van het permanente hof van interna
tionale justitie, waarbij het aantal rechters
van elf tot vijftien wordt verhoogd cn vier
plaatsvervangende rechters worden be
noemd.
Jlicrna werd tot do verkiezing van do le
den van het permanente hof van interna
tionale justitie overgegaan. Eerst werden de
vijftien rechters cn daarna do vier plaats
vervangende rechters gekozen. In verhand
met de ingewikkelde verkiezingsprocedure
heeft tegelijkertijd dc verkiezing door den
Raad plaats. Elke delegatie moet een lijst
met qen maximum van 15 namen indienen
Waarschijnlijk zullen in verhand met het
groot aantal candidatcn 00 candidaton
voor 13 zetels verscheidene stemmingen
moeten plaats vinden.
Genève, 21 September. Dc voorzitter
van de gemengde commissie voor Oppcr-
Silezic, Calonder, hoeft zijn ontslag inge
trokken. I-lij handelt zoodoende overeen
komstig den cenparigen wensch van den
volkenbondsraad, die de vorige week met
aigemceric stemmen besloot cr hij den, we
ens zijn volstrekte objectiviteit.zoer gezicncn
m oegcren Zwitserschen bondsraad op aan
te dringen zijn ontslag in te trekken. Wan
neer Calonder thans de persooi ij ke beweeg
redenen, die hem er toe brachten zijn ont
slag in tc dienen, op den achtergrond ge
steld heeft, dan heeft hij dit stellig aller
eerst "gedaan, omdat do Duitsche cn Pool-
sche minister van buitcnlandsche zaken
hem ;:i een gemeenschappelijke» brief ver
zocht hebben op zijn post in Opper-Silezic
te blijven.
Berlijn, 24 Sept. Het partijbestuur en
do rijksdagfractie van do Duitsche volks
partij zijn héden voor een zitting bijeenge
komen. Zij hebben de volgende besluiten
genomen:
In overleg met hel partijbestuur behoudt
dc rijksdagfractie zich haar vrijheid van
beslissing tegenover dc maatregelen der re
geering voor. De fractie zal de ontwerpen
van het rijkskabinet en liet regeerigspro-
gram afwachten cn nagaan of dit laatste
overeen te brengen is met de door de frac
tie 6inds lang verdedigde beginselen. Dc
fractie is van oordeel, dat elk vergelijk met
socialistische opvattingen daarbij voor haar
onaannemelijk is. Do fractie blijft voor
standster van het samengaan van alle bur
gerlijken, die positief werk willen verrich
ten cn den tegemvoordigen staat erkennen.
Berlijn, 21 Sept, Dr. Kahl begroette,
als de oudste, de nieuwe cn oude collega's
en herdacht de heengegane leden. Hij stel
de dan voor voor den tegemvoordigen par
tij- én fractievoorzitter dr. Scholz opnieuw
tot voorzitter dor fractie tc kiezen. Dit
voorstel werd eenparig bij acclamatie aan
genomen en wordt algemeen beschouwd als
het beste antwoord op allo uitlatingen der
tegenpartij omtrent beweerde meeningsge-
schillen in de Duitsche volkspartij.
De zitting der fractie heeft vier uur ge
duurd. Dc resolutie, die aangenomen werrl,
wordt in bevoegde politieke kringen zoo
verklaard, dat zij in dc eerste plaats be
doelt de' volkspartij van dc regeering los
te maken. Dc fractie is niet zoover gegaan
haar vertegenwoordiger uit de regeering te
rug te -trekken; zij wenscht echter, dat haar
resolutie door de regcering als een duide
lijke wenk zal worden opgevat.
In dc motie wordt verder met klem elk
compromis rnet „socialistische gedachten-
gangen" verworpen. Daarbij moet1 opge
merkt worden, dat niet gesproken wordt
van, .,§ociaal-democraüsch". Met clc geko
zen formuleering worden ook voorwaarden
bedoeld, die op den voorgrond zouden kun
nen komen bij evenlueelo onderhandelingen
naar rechts, met dc mationaal-socialisten
b. v.
Over het algemeen schijnt de stemming
der fractie heden in dien zin tot uiting ge
komen te zijn, dat de onderhandelingen
van den rijkskanselier :iiet alleen naai4
rechts, maar ook naar links georiënteerd
moeten worden.
WEERBERICHT.
•Hoogste Ba roriie t ers t and
772.8 te Vestmanoer.
Langse Barometerstand:
731.8 tc Ingü.
Verwachting:
"Matige Westelijke tot Noor
delijke wind, betrokken tot
zwaar bewolkt, regenbuien,
weinig verandering in tem
peratuur.
Langestraat 49-51 -- Tel. 190
Wol, Zijde-Wol, Fil met Zijde
Alle prijzen - Kleuren en maten
De eischen van Rome zijn voor Parijs
niet aanvaardbaar.
DE ALGEMEENE RAAD VAN VAK-
VEREENIGINGEN
Een nieuwe voorzitter.
De algemeene raad van het congres van
vakvereenigingen heeft Arthur Mayday, ar
beidersafgevaardigde voor West-Notting
ham, tot voorzitter van den raad gekozen.
Iiaydny, die GO jaar oud is, is sinds 1922 lid"
van den algemecnen raad. In dc eerste ur-
bcidersregeering was hij parlementair secre
taris van minster Clynes. Daarvoor was hij
13 jaar wethouder in de Londensche voor
stad Wesl-IIam. Sinds 1918 vertegenwoor
digt hij West-Nottingham-dn het Lagerhuis.
STRESEMANN-HERDENKING
TE GENèVE,
Genève, 24 September. Op 3 October
a.s., den sterfdag van dr. Stresemann, zal
te Genève ccn rouwdienst plaats vin I- ri,
waarbij de Duitsche afvaardiging in haar
geheel tegenwoordig zal zijn. Op verzoek
van dc andere delegaties zal de plechtig
heid plaats vindon op een uur, dat ook de
andere afgevaardigden* gelegenheid hebben
den dienst bij te wonen.
Scherpe critiek op
Holland
Genève, 21 Sept. (V.D.) In officieele
Fransche kringen worden de volgende in
lichtingen verstrekt over de besprekingen,
die sedert enkele weken gehouden zijn tus
schen de Fransche cn Italiaansche deskun
digen inzake de vlootontwapening. Do be
sprekingen zijn gevoerd door Massigll cn
Rosso, ieder van hen bijgestaan door vloot-
deskundigen. De midden Augustus te Parijs
begonnen onderhandelingen, welke hervat;
werden te Genève ter gelegenheid van de
Volkenbondsvergadering, zijn onlangs on
derbroken. De Italianen hadden in den aan
vang der besprekingen voorstellen naar vo
ren gebracht, steunende op de maritieme
pariteit, welke door Italië te Londen werd
bepleit cn die de Fransche experts niet kon
den aanvaarden. Massigli is toen van zijn
ant formules gaan zoeken, hierbij op een
zuiver practisch terrein blijvende.
Als gevolg hiervan heeft hij nu eenige-da
gen geleden den Italiaanschen vertegen
woordiger Rosso een voorstel gedaan, dat
voor veranderingen vatbaar zou zijn en
slechts zou gelden tot 1936. De Italiaansche
egoering achtte dit voorstel onvoldoende,
aangezien het heneden het. peil bleef, dat
Italië te Londen geweigerd had. Hierop wer
den van Italiaansche zijde de besprekingen,
althans voor het oogenblik, verbroken, doch
het spreekt vanzelf, dat zij niet als geëindigd
kunnen worden beschouwd. Van Fransche
zijde tenminste" is men ten volle bereid de
besprekingen voort te zetten.
ONTPLOFFING IN EEN GOUDMIJN.
Talrijke arbeiders gewond.
J o h a 11 n c s b u r g, 24 September. Ju dc
Goudmijn Citydéep is een buis met samen
geperste lucht uit elkaar gesprongen, bel
een een instorting tengevolge had. Naar
verluidt, zijn 32 inlanders gewond en een
blanke cn 8 inlanders onder de puinen be
loken.
W i 11 ems tad, 2i September (Anota).
De Gouverneur van Curasao, de hecv van
Slobbe, heeft zich schriftelijk tot. den Kolo
nialen Raad gewend met dc mededeeling.
dat do werving voor dc politie in Holland
moeilijkheden oplevert. Dezo moeilijkheden
bestaan reeds geruimen tijd. Reeds sedert
maanden is burger-politio aangevraagd hui
behoeve van clen vreemdelingen-recherche
dienst. Deze aanvrage, is tot dusverre ge
heel zonder resultaat gebleven.
Op Dinsdag 23 dezer heeft cenc openbare
vergadering plaats gehad van den Kolonia
len Raad. In deze vergadering is scherpe
kritiek uitgeoefend op de houding van Hol
land ten aanzien van de kwestie van de
uitzending van politiepersoneel voor Cura
cao.
I ncassokosten. tijdverlies en
moeite vermijden, door ons
te machtigen, uw abonne
mentsgelden automatisch en
zonder hosten van uw giro
rekening at te schrijven.
U behoeft daartoe slechts een
machtigingsformulier in te
vullen, dat zcij u met genoe
gen zenden.
liet spreekt vanzelf, dal dc
machtiging vervalt bij de op
zegging van het abonnement
Mogen wij u zulk ccn formu
lier zenden?
Ook ons maakt tc hel daar
mee gemakkelijker.
Vriendelijk dankt
Adm. Amersf. Dagblad
