6R00TE COLLECTIE WINTERMANTELS firma duim burger
Fa. M. A. Ramselaar
PLYMOUTH
BUITENLAMP
UITSTEKENDE PASVORM
BUITENLANDSCH OVERZICHT
J. 1. MOLENAAR
DE EEMLANDEft
Zaterdag 4 October 1930
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 82
DAMESMODEZAAK
DETOOVERCIRKEL
Einde van den zomertijd
Ernstig mijnongeval in
Staffordshire
Nu Vaugoin het heft
m handen heeft
Strafella wordt directeur
van de spoorwegen
Briand buitengewoon
onprettig ontvangen
De politie grijpt bij zijn aan
komst te Parijs in
L. J. LUYCX ZOON
f 2,95
Stresemann door den
V olkenbond herdacht
Communisten betoogen
tegen Hoover
CHRYSLER - UIEU WS.
ABONNEMENTSPRIJS per 3 manndco vooi Amersfoort 2.10. per maand 0.75, per
weck (mei gratis verzekering tegen ongelukkenl f 0.171/*
Binnenland franco per pos* per 3 amandea f 3.-» Afzonderlijke oummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 XILEFOON 1NTERG 513
DAGBLAD
PRIJS OER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip vod «vo bewijsnummer
elke regel meer f 0.25 Llefdadlghelds-advcstentlfai voor tJo
helft van den prijs. Kleine AdvertentlCn „KEITJES" bij voorultbetallog 1—5 ragzlf
50 cent, elk* regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer cxt?.% I 0.05
door
E.G. CANNEGIETER.
In de middelecu wsche legenden leest
men van toovena'ars, die liet vermogen bc-
zitton, een geheimzinnige streep te trekken
rondom een kasteel, een stad of een leger
kamp. Door deze onzichtbare afsluiting ge
lukt het geen mensch door to dringen. Men
meent een gracht \ol water te zien, welke
het doel verspel t en durft niet verder naar
voren treden. Maar als de betoovering ver
broken is, bemerkt men, dat er niets was.
dat den toegang heiemmerde en dat men
zich door zinsbegoocheling heelt laten be
driegen.
Gewoonlijk houdt men loovei vnhalen
voor onzin. Hoe is het mogelijk, zegt men,
dat zoo iets bestaat? Dat verstandige men-
schcn slachtoffer van een dergelijke inbeel
ding kunnen zijn! En men voelt zich toren
hoog verheven hoven die on\v etende, lichl-
geloovige middeleeuwers, die zich don- een
toovcnaar lieten bedriegen'en zjcji door een
toqvercirkel van hun doel lieten afsluiten.
Tegenwoordig zijn ,\vij zoo vers'andig,
nietwaar? Wij gelooven niet meer in toovc-
naars of spoken en lachen, om die verhalen
van de „open luchtwaarmede de mees
ters der zwarte kunst bepaalde terreinen
omsloten. Een dwaze legende is .lie ge
schiedenis van een oude boerin, wier lan
derijen door misdadigers werden geroofd,
maar die zich dooi naar zoon, een iooco-
naar, zag gewroken, lo'cn deze die lande
rijen met magische lucht, omringde, zood.u
dé roovers de vruchten van hot veld niet
konden bereiken en zc liet graan op !c-n
akker moesten laten verrotten.
Is dit verhaalongelooflijk7 Ma:", wij
leven midden in de magische kunst! liet
volgend verhaal immers is waar gebeurd
en nog wel in onze dagen. Wij brieven liet
zelf op het öogenblik mee.
Er was een gezelschap menschel*, dat te
zamen een bezitting beheerd". ..liet waren
nijvere mannen en vrouwen, ze werkten
hard en beschik ten over tie vernuftigste
middelen en werktuigen, welke ze zelf had
den uitgevonden. Zoo ging hun bezitting
met spoed vooruit. De vruchten vlogen liet
veld uit, het vee vermenigvuldigde zich als
konijnen; de fabrieken leverden de waren
bij stapels af. Dc Voorraden namén zoo ge
weldig toe, dat men er geen bcrgpla lis meer
voor kon vinden.
Nog was de spierkracht van de - werkers
niet uitgeput; nog tintelden dc hersenen
dei- uitvinders van energie; nog verhoogde
zich de moed en do werkdrift. Mmr dc
leiders zeiden: „Houdt op' Houdt op!!! We
komen om in onze eigen productie. We
stikken in onzen overvloed.
En zoo rantsoeneerden zij den arbeid.
Slechts enkelen bleef hei vergund, door tc
werken. Het gros der gcnóolcn werd tot
ledigzittcn gedoemd. Men verveelde zich.
werd wrevelig en kwam in opstand. Maai"
de overgeblevenen vonden machines uit.
welke stee'ds meer menschen overtollig
maakten. En de voortbrenging nam toe
naarmate het aantal voörtbi mgers afnam.
Maar nu het merkwaardige van het ge
val. Dit gezelschap leed ontbering temidden
van zijn angstwekkenden overvloed. Men
moest zich bezuinigen. Van de dingen,
welke het leven opsieren en lieflijk maken,
kon niets meer komen. Alleen voor het
allernoodzakelijkste was nog plaats. Men
zag zwijgende, strakke gezichten. Huis
vaders zaten, in zorg, huismoeders tobden.
Kinderen leden honger en kou.
Zoo zat het gezelschap huiverend rond om
den zich steeds hoogcr ops tap cl end en voor
raad. Bergen kleercn, hergen voedsel, bc-
gen huisraad rezen tot aan het firmament
opwaarts. Dc horgen werden zoo hoog, dat
de leiders van het gezelschap angstig wer
den, dat ze kantelen zouden. Daarom lieten
ze den top neerhalen en smeten die in de
zee. Bergen kleercn. bergen \oedsel. bergen
huisraad werden vernietigd.
Met verbijsterde oogen zagen de omstan
ders het aan. Ze hadden dit alles zoo goed
kunnen gebruiken. Zo leden gebrek en ze
mochten niet werken omdat er te veel was.
Maar aan dc loorraadstapeis konden ze
niet komen, omdat een beoefenaar van dc
zwarte kunst oen toovcrcirkel rondom die
voorraadstapejs getrokken had. Hij had
zijn „hocus-pocus!" gesproken en nu zagen
dc slachtoffers van zijn begoocheling een
gracht of een muur of een kring van onbe
gaanbaar woestijnzand rondom de vruch
ten van den gemeenschappelijke» arbeid.
Men redeneerde er onderling over, wat
deze wonderbaarlijke belemmering wel zijn
kon en hoe zc daar kon zijn gekomen. Wie
had die hindernis opgeworpen, welke do
mènsch he iel scheidt van haar bezit? Wie
mocht wel die loovenaar wezen, die. gelijk
hij destijds de roovers van de landerijen
der oude boerin een poets had gebakken,
nu de ganschc ïpenscbheid een kool stooft?
Zoodra de begoocheling verbreekt, ziet
het. verbaasde oog, dat het zich door ..open
lucht" heeft laten bedriegen. De afsluiting
is inbeelding. De barricade bestaat niet.
Maar waar is de man, die sterker dan de
toovcnaar zal blijken te zijn? Die dc door
hallucinaties verbijsterde menschheid haar
LANGESTRAAT Tel. 341
THEETAFELS en
THEEMEUBELEN,
Grooie scheering
Theetafels vanaff 9.75
Theeineubefr, vanaf .f 10.90
normaal gezicht zal hergeven "n haar go-
zond verstand zal herstellen?
Dc lijdende, angstige wereld wacht op
het oogenblik, waarop de menschheid den
toovercirkel verbreken zal, dié'haar scheidt
van haar zclfvcrw'orven bezit.
Nadruk vei boden).
Felle terreur tegen de Oe
krainers. De Poolsche re-
geering „zal de weorbarsti-
ge elementen uitroeien'1.
Raakt Oosï-Galicië in het
radicale vaarwater?
Het bewind van Pilsoedski, Pofens' pre-
miei en dictator, wordt, niet bepaald geken
merkt door zachtzinnigheid en blijkbaar
doen hij en zijn ministers al hun best de
genen, die zich tegen zijn regime verzetten,
murw te krijgen. Tientallen afgevaardig
den der oppositie zijn al achter sloi en
grendel gezet, om dc wederstrevige partijen
aldus van haar leiders te bcroovcn. De vrij
heid der staatsburgers i>> dan ook reeds
lang om hals gebrachten al deze krasse
maatregelen moeten blijkbaar dienen om de
regceriug bij de verkiezingen, welke voor
ile deur. slaan, een meerderheid te bezor
gen, waarover zij tot dusver 111 het parle
ment niet beschikte.
Ondei tusschen is de toestand het ergst in
hel door de Oekrainers bewoonde Galicië,
waar voortdurend buitensporigheden plaats
vinden en waar de willekeur den politie
soms zeer bedenkelijke vormen aanneemt.
Er zijn er zelfs, die beweren, dat dc toe
stand. welke op het oogenblik in Oost-
Galicië hccischt. liet best kan worden ver
geleken met een burgeroorlog. Brandstich
tingen, weikc schering en inslag zijn, heb
ben reeds een schade aangericht, welke in
de milliocncn zloty loopt. Vooral de Pool
sche militairen worden van deze excessen,
rlic het uitvloeisel zijn eener wanhoopspoli-
tiek. waartoe de geterroriseerde bevolking
zich laat verleiden, veelal het slachtoffer.
Er hebben dan ook reeds strafexpedities
plaats gehad, waarbij men blijkbaar niet al
te kicschkcurig te werk gaat tegen de
Oekrainschc nationalisten, die zich als min
derheden van dc elementairste rechten zien
beroofd.
Het. heeft er hecleinaal den schijn van.
dat Oost-Galicio wordt beschouwd als een
veroverd land, waar de militairen op ruwe
en barschc wijze optreden; het. gevolg hier
van is, dat zich in de Oekraïne groepen
der bevolking hebben gevormd, die als
franc-tireurs optreden en de Poolsche offi
cieren op den korrel nemen, wanneer zij
daartoe in de gelegenheid zijn.
Nu kan men wel zeggen, dat een dergelijk
verweer der bevolking niet te pas komt en
dat de politieke aanslag steeds een te laken
vorm van argumentatie is, doch men denke
zich eens den toestand der zes millioen
Oekrainers in, die stelselmatig worden on
derdrukt en vvien liet bovendien thans on
mogelijk wordt gemaakt den verkiezings
strijd op een normale wijze tc voeren.
De opzet van de overlieden tc Warschau
is duidelijk. Dezen sloven zich uit om in den
nieuwen sejm (landdag) een meerderheid te
verkrijgen, die een gemakkelijke uitoefe
ning der dictatuur verzekert. Juist dc
Oekrainers zijn het tot du ver geweest, die,
in verband met het aantal dei door hen
verworven zetels, bij machte waren den rc-
geeringspartijen eeu spaak in het wiel te
steken. Het scherpe optreden tegen dc be
woners, een intimidatiepoging op zeer groo-
te schaal, heeft nu ten doel de Oekrainers
als volksvertegenwoordigers zooveel moge
lijk tc weren.
Ondertüsschen kan liet. gevolg der krasse
Warschausche staatkunde zijn, dat Oost-
Galicic zich uit wanhoop in de armen
werpt van het aangrenzende Rusland en
voortdurend meer 111 het radicale vaarwa
ter geraakt.
Ook de geestelijkheid in Polen vreest, dat
het bolsjewisme, als reactie op de strenge
regeringsmaatregelen tegen dc Oekrainers,
eerlang wel eens als een gevaarlijke vloed
golf over Oost-Galicic zou kunnen slaan.
Dc metropoliet, monseigneur Szeptyckyi,
heeft zich dan ook reeds met dc regeering
in verbinding gesteld en op de dreigende
gevaren gewezen. Hij heeft echter alleen
ten antwoord gekregen, dat de Poolsche re
geering op den wég, dien zij thans bewan
delt, voort zal gaan en zoo nadrukkelijk mo-
Zet Uw klokken een
uur achteruit!
Wij herinneren cr onze lezers aan,
dat hedennacht de zomertijd ein
digt te drie uur in den voormiddag.
Men vergete dus niet zijn uurwer
ken een uur te laten stilstaan of
een uur achteruit tc zetten
gelijk te keer zal gaan legen de weerbarsti
ge elementen, welke „uitgeroeid" zullen
worden. De Poolsche regeering rept in dil
verband van „herstel der orde', maar de
woorden „bestendiging van het machtsmis
bruik'' zijn wellicht beter op hun plaats.
Men krijgt dan ook den indruk, dat Polen
met vuur speelt en dc bolsjcwisecring van
Oost-Galicio in de hand werkt, waardoor
ook een gevaar voor het overige Europa
ontstaat.
Veertien arbeiders om
het leven gekomen
Londen, 2 Oei. (V I) .In ilcn nacht van
Woensdag op Donderdag had eeu hevige
ontploffing plaats iw oen mijn nabij Walsall
in Staffordshire. Tot hedenavond slaagde
men er in 12 slachtoffers te bergen. Twee
van lien konden door dc ontzettende ver
minkingen niet geïdentificeerd worden. Het
reddingswerk wordt voortgezet. Vast staat,
dat in totaal li mijnwerkers het leven heb
ben verloren; daar Woensdagavond slechts
een derde van de ploegen in dc mijn aan
het werk is gegaan, in totaal li man, is er
geen enkele arbeider gered.
Men vermoedt, dat dc ontplof]ing is ont
staan door kortsluiting.
We ene n, 2 October (II. N.) De burge
meester van Graz is thans lot directeur-ge
neraal van dc Oostenrijksche bondsspoor-
wegen benoemd. Zooals hekend. heeft liet
plan tot deze benoeming do jongste kabi
netscrisis in Oostenrijk veroorzaakt.
Een proclamatie der Heimwehr.
Wc en en. 2 Oct. (V. D.) Do bondslei-
ding van dc Hcimwehrbeweging heeft een
proclamatie uitgevaardigd, waarin ver
klaard wordt, dai de Heimwehr niet in het
perk getreden is om de Chrislelijk-socialc
partij tc versterken, idoch om het roer in
liandeu te nemen voor de Heimwehr. met
het vaste voornemen zich dit niet meer tc
laten ontnemen. De aanhangers van do
Heimwehr zullen als „Heimatsjblock" onaf
hankcüjk van iedere politieke partij in alle
bondslanden den verkiezingsstrijd mee
strijden.
BRüNING ONTVANGT PARTIJ
LEIDERS.
Berlijn, 3 Oct. t(Ii.X.) Rijkskanselier
Dr. Briining ontving vandaag de leiders
der chi'istelijk-sociafl'en. Morgenmiddag zal
hij met Dr. Erich en Stoehr. de vertegen
woordigers der nationaalrsocialistsn, con-
fereeren. Maandag zal hij den vertegen
woordiger der Duitsch rmtionalen ontvan
gen. Aangezien Div Hugenberg op het
oogenblik niet te Berlijn 3s, zal hij waar
schijnlijk vervangen worden door den
plaatsvervangend 2ii partij-voorzitter, Dr.
Win t er f el d.
ONTPLOFFING IN EEN CENTRALE.
Zes zwaar gewonden.
II ambu r g, 2 Oct. (V. D.) In dc electri-
sclio centrale van Katfbcrg hadden heden
in hel ondcrgrondsche bedrijf plotseling
twee hevige ontploffingen plaats, waarbij
zes arbeiders, die daar aan het werk waren,
door een plotseling oplaaiende vlam zwaar
gewond werden.
„Je zuil ons weer naar den
oorlog drijven"
Pa rijs, 3 Oct. (V. U.) Dat er bij een be
paalde groep der Eransche bevolking ecu
groeiende ontevredenheid bestaat over dc
politiek van den FYuiischcn minister van
buitenlandsclio zaken, is gisteravond bij dc
aankomst van Iiriand uit. Gchëvo gebleken
door rcnige onaangename, incidenten, lie
zich bij het station afspeelden Op het per-
ion van aankomst was een sterke politic
macht 0|> de been. wat anders nooit hel
geval is Toen de trein, waarmee Briand
arriveerde, liet station binnen kwam en de
personen, die te zijner verwelkoming aan
wezig waren, hem de hand schudden, drong
zich plotseling een man dooi do menigte.
Toen hij Briand genaderd was, riep hij tot
dezen: „Meneer do minister, je zult ons
weer naar den oorlog d rij vei* eij onze kin
deren laten stikken door Duitsche gassen
De man werd onmiddellijk door cenigo po
litieagenten gegrepen én weggeleid, doch
hij zag nog kans Briand too te schreeuwen:
„Dat is een oud-frontstrijder. die zich zoo
erbarmelijk Briand noemt."
Op den weg van liet station naar dc
plaats van bestemming werd Briand door
een groepje royalisten met schimpscheuten
ontvangen. Do demonstraties namen binnen
korten tijd zulk een karakter aan. dat dc
politie moest ingrijpen en verschillende
personen arresteeren. In totaal werden
ongeveer 40 personen geanestcerd
Parijs, 3 Oct (II. N1 Er schijnt een
vrij hevige campagne tegen Briand op
touw gezet tc zijn. Niet alleen was, zooals
reeds gemeld, de ontvangst van Briand Lij
zijn terugkeer uit Gcnève reeds niet al te
vriendelijk, doch de vereeniging van oud-
strijders, welke door den parfumfabrikant
en cöurantcneigenaar Coty van goldmiddc-
delen wordt voorzien, heeft vandaag over
al in Parijs grootc biljetten doen aanplak
ken, waarin wordt verklaard, dat Briands
politiek van concessies aan Duitschland een
nieuw oorlogsgevaar beteekent.
HET TURKSCHE BEZOEK AAN
SOVJET-RUSLAND.
De klemtoon gelegd op de
goede verstandhouding.
M 06 kou. 2 Oct. Dc Turksche minister
van buiU'iilandciclie zaken, Roesjdi bey,
hcefi. heden Moskou weer verlaten. In ecu
officieelo Russische verklaring wordt ge
zegd, dat het bezoek van don Turkschen
minister lc'ddc tol een vriendschappelijke
gedachten wisseling over de betrekkingen
tusschen beide landen en over verschillen
de vragen dc.' wereldpolitiek. Dc vertegen
woordigers van beide staten hebben een
algcheelc overeenstemming inzake alle mo
gelijke poitieke kwesties kunnen vaststel
len. Niets kan dc goede verstandhouding
tusschen de sovjet-unie cn Turkije versto
ren. Integendeel; de betrekkingen tusschen
beide staten zullen nog nauwer en vriend-
schappelijker worden.
Soortgelijke bijeenkomsten der ministers
van buitenlandsche zaken der heide staten
zullen ook in dc toekomst plaats vinden,
omdat zij het beste middel zijn ter bevesti
ging van dewederzijdschc vriendschap.
IRIGOYEN BLIJFT IN ARGENTINIË.
Buenos ires, 2 Oct. Dc geruchten,
verspreid omtrent lief aanstaande vertrok
van president Irigoyen, zijn ongegrond. Wel
zijn door de familieleden van Irigoyen stap
pen gedaan, om hem naar het buitenland
te laten vertrekken. Zij wendden hierbij
voor, dat de president ziek was, waarom
hij elders rust moest gaan nemen. De re
geering gaf hierop tc kennen, dat. zij hier
toe haar toestemming verleende, mits hij in
Europa zou blijven, totdat dc toestand in
Argentinië weer normaal zou zijn. Irigoyen
weigerde zich hiertoe te verplichten. Daar
om heeft dc regeering besloicn hem voor
onbepaalden lijd in verzekerde bewaring te
houden.
WEERBERICHT.
Hoogste Barometerstand:
772.9 te Wecnen.
Laagste Barometerstand:
742.0 tc Akureyn.
erwaehting:
Matige. wellicht lijdelijk
krachtige, Z. tot W. wind,
zwaar bewolkt tot betrok
ken, met tijdelijke opklarin
gen, waarschijnlijk enkele
regenbuien, weinig verande
ring in temperatuur.
Langestraat 49-52 -- Tel. 190
Waschbaar Snede Handschoenen
Veel ie mooi voor den prijs.
G - ii v e, 3 Get (V.D.) In dc vergadering
van den Volkenbond van lieden heeft pre
sident Titulescu in vereerendc woorden
den overleden Duilsclien minister van bui
tenlandsche zaken. dr. Stresemann, her
dacht Stressmanii was niet alleen een
groot Duitsclier, doch ook een groot we
reldburger. Zijn Werk zal in den Volken
bond onvergetelijk blijven.
De gehcelc vergadering verhief zich daar
op ter ecro van de nagedachtenis van dén
overledene van haai zet Ms.
Namens de Duitsche delegatie dankte
graaf Bernstorff voor de indrukwekkende
woorden van den president en verklaarde,
dat zijn nagedachtenis niet bètei geëerd
kan worden dan door dc voortzetting van
het werk der' internationale verzoening.
G e n v e, 3 Oct (V.D.) Heden, op den
sterfdag van den Duiiselnm staatsman dr.
Stresemann, die in den Volkenbond zoon
grootc rol gespeeld heeft, vond in de och
tenduren in de Evangelische kérk tc Ge
neve een herdenkingsdienst plaats, waar
aan de geheéle Duitsche delegatie, voorzoo-
vor nog te jGqnève aanwezig, de Duitsche
gezant, te Bern, dr. Muller, alle Duitsche be
ambten bij den Volkenbond, de vertegen
woordigers van hoi Duitsche consulaat-ge
neraal en de Duitsche kolonie daëlhamcn,
evenals sir Eric Drummond, de president
van de Volkenbondsvergadering Titulescu,
vertegenwoordigers van dc Ilongaarsche,
Fr arische en Óostenrijksche delegaties als
mede andere vooraanstaande persoonlijkhe
den.
Londen, 3 Oct. ('II.N.) President Hoover
heeft ie Cleveland (Ohio) op de jaarlijkschc
vergadering fier vcreeniging van Amèri-
kaansche bankiers over den cconomischen
toestand gesproken. Hij gaf zijn vertrouwen
tc kennen, dat een herstel spoedig zal in
treden cn weet de tegenwoordige crisis aan
overproductie en wilde speculatie.a Toen
Iloover zijn redevoering hield, trachtte een
menigte van ongeveer 3000 communisten,
die door een vrouw werd aangevoerd, de
zaal binnen tc dringen, doch werd hierin
door dc politie verhinderd. In het geheel
werden 75 personen in hechtenis genomen.
f 100.- duurder dan de goed
koopste Amerikaansche Auto
Districts Importeur
Telefoon 1210
Amersfoort