buate^bamp
Fa. M. A. Ramselaar
plymouth
groote collectie wintermantels firma duim burger
BUITENLANDSCH OVERZICHT
1. J. MOLENAAR
Donkere Mansion voor donkere Houtsoorten
UITSTEKENDE PASVORM
DE EEMLANDED
Zaterdag 11 October 1930
Uitgave: VALKH0FF Co. o°. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 29e Jaargang No. 88
VALLEIPLAN NOG NIET VAN DE BAAN?
Het is een algemeen
Rijksbelang
Oplossing meet mogelijk zjjn
werking van IJ- en Eemmeren
Frankryk vraagt een
ferme vlogt
L. J. LUYCX ZOON
WIEGEN.
LUIERMANDEN.
CHRYSLER - NIEUWS.
DAMESMODEZAAK
ABONNEMENTSPRIJS pc/ maanden voor Amersfoort 2.10 per maand 0.73. per
weck (rnc» gratia verzekering tegen ongelukken1 f 0.171/»
Binnenland franco per pos» per 3 natoden f S,-> Aisondertljke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 T8LEFOON INTERC 515
PRIJS OER AOVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.03 met lobegilp van een bewijsnummer
1 elke regel meer f0.25 Llc/dadlgbeids-advertentlASn voor de
helft van den prlja. Kleine Advertentlün „KEITJES' bij vooruitbetaling 1—5 regelt
50 cent, elk* «gel lieer 10 cent, drttonei plutxa f 1»—Bewijsnummer «xtn I 0.0J
Moet men dit plan loslaten omdat
een nieuw onderzoek te veel
tijd zal vorderen?
Waak ik of droom ik, zoo vroeg ik mij
zelf af, toen ik in de memorie van toelich
ting van minister Reijmcr op 'net wetsont
werp tot aanleg van een scheepvaartver
binding van Amsterdam met den Hoven-
Rijn de volgende passage las:
„De ondergetcekendc meent, dat in-
„dien liij geheel vrij stond in het doen
„eener keuze aan de hand van de voor
afgaande beschouwingen hij dc voorkeur
„zou geven aan het Geldersche valleiplan.
„Hoezeer men ook zou kunnen bctoogen,
„dat blijkens de vele rapporten en publi-
„cceringcn over dit vraagstuk waarom
trent in dit stuk enke! do voornaamste
„punten zijn besproken, ten einde door te
„groote uitgebi eidheid het overzicht niét te
„schaden de beide plannen zoo weinig
„in waarde verschillen", dat net voor de
„Regeering toch waarlijk geen bezwaar
„kan zijn om tot uitvoering van het Wijk
„bij Duursledeplan te besluiten, nu daarop
„door belanghebbenden zoozeer prijs blijkt
„te worden gesteld, moet nochtans niet uit
„liet oog worden verloren, dot do "Rcgce-
„ring hier in dc eerste plaats het algemeen
„Rijksbelang heeft ie vertegenwoordigen,
„dat dit algemeen Rijksbelang dus de
„hoofdzaak is, waarom zij de totstandko-
„ming van dezen scheepvaartweg zou ïno-
„gen bevorderen.
„En als men dan bedenkt, dat bij uit
roeiing van het Geldersche valleiplan
„voor, practised .gesproken, dezelfde aan-
„legkosten als bij aanleg van (en Wijk hij
„Duurstedekaiuial cfe bcséliikkïbg woi.lt
„verkregen over iwce rujme, moderne
„scheep vaartwogen, waarvan één bestemd
„voor de Rijnvaan. lióog op de ivier uil-
„mondende en aan rècds belangrijke in-
„dustriesti eken mogelijkheden van verdere
„ontwikkeling biedende, en een bestemd
„voor dc binnenscheepvaart; wanneer men
„in aanmerking neemt, dat men voor lange
.Jaren, zeker voor langoren tijd dan bij een
„Wijk bij Duurstedekanaal het geval zal
„zijn, van kanaalverruiming af is; en vvau-
„ncer ten slotte overwog n wordt, dat in
„een verre toekomst wegens toenemend
„verkeer voor oogen moet worden gchou-
„den, dat de aanleg van oen Gjddersbh
„valleikanaal wellicht toch niet-zal kun-
„nen worden ontgaan dan mag ernstig de
„vraag worden gestejd, of bij de keuze van
„een Wijk bij Duurstcdekanaal het ••Ige-
„rnéc'n Rijksbelang wel voldoende in het
„oog wordt gehouden, te meer, omdat de
„streekbelangen", waarvoor bij het Wijk
„bij Duurstedekanaal gepleit is, toch zeer
..voldoende behartiging vinden door de aan
„het Geldeioche valleipian gekoppelde vei-
bétering van het Merwcdeknnaal 'usschcn
„Amsterdam en de Lek.
„Zoo gesteld is dc ondergeteekendo van
„oordeel, dat het algemeen Rijksbelang
„eerder zou leiden tot de keuze van een
„Geldersche valleikanaal en dat daardoor
„bestaande belangen niet worden bena
deeld."
Ik heb mijn oogen nog eens goed uitge
wreven vóór ik dc hiervoor aangehaalde
parage herlas.
Ondanks dit zoo overtuigend uitgespro
ken oordeel van den minister komt Z.E.
even later er toe te schrijven' „dat m den
„allerlaatsten tijd zich omstandigheden
„hebben voorgedaan, welke verdere over-1
„wegingen en ten slotte een andere oplos
sing meer aanbevelenswaardig maken
A priori lijk. het zeker onmogelijk om
na zulk eene diepgaande overtuiging nog
bakzeil te halen, klaar dit daargelaten, is
het inderdaad juist, dat de veranderde om
standigheden van zooveel gewicht zijn, dat
deze de schaal naar de andere kant vermo
gen door te slaan, m.a.w. naar het Wijk bij
Duurstedeplnn?
o Ministers motiveering van dit plan
luidt aldus:
„Het maken van een Geldcrsch vallei-
„kanaal hangt samen met de totstandko-
„ming van enkele wei ken 111 dc Zuiderzee
„tot vorming van IJ- en Eemmeren, ondor-
„dcel van de tot stand te brengen Zuidwes
telijke inpoldering in de afgesloten Zui-
„derzeö,.waardoor dus noch kapitaals- nóch
„rentelast van deze werken zouden komen
„ten laste van dat kanaal.
„Bij de voorafgaande beschouwingen was
„aangenomen, dat na afsluiting van de
„Zuiderzee en aansluitende aan do Noord
westelijke inpoldering tijdig met voren
bedoelde werken tot vorming van IJ- on
„Eemmeren zou kunnen worden aangevari-
„gen, zoo tijdig in allen gevalle, clat. danr-
„van de uitvoering en voltooiing van oen
„Geldersch valleikanaal binnen een termijn
„van ongeveer tien jaren gcenc vertraging
„zou ondervinden. Evenwel is omtrent de
„tot nu toe gedachte volgorde, waarin dc
„verschillende inpolderingen in de afge
floten Zuiderzee zullen worden ter hand
„genomen, eenigc onzekerheid gerezen. De
„vraag doet zich namelijk voor of het wel
„goed gezien is, om ha den Wicringormcer-
„poldcr onmiddellijk een begin to maken
„met de 130.000 II.A. groote Zuidweste
lijke inpoldering en of het niet veeleer
„om economische redenen aanbeveling ver-
„dién erest de-kleinere Oostelijk .inpolde
„ring 53.000 II.A.) te beginnen. Indien
„dat het geval zou zijn, zou daarbij rnoe-
„tcn worden overwogen of ook niet do ten
„behoeve van dc Zuiderzeewerken te .ma
nken werken tot vorming van IJ- en Eom-
meren kunnen worden uitgesteld, waar-
„door groote bedragen aan rente en onder-,
„houd gedurende een reeks van jaren kün-
„nen worden bespaard.
„Deze eerst kort geleden opgekomen yra-
„gen eischen nieuw onderzoek en dit zou
„feitelijk moeten zijn afgeloope», voordat
„omtrent een Geldersch valleikanaal dcfi-
„nitief zou kunnen worden beslist. Na al-
„lcs, wat in zake de verbinding van Am-
„sterdam met den Rovcn-Rijn is voorge-
vallen, meent de ondergeteekende, dot
„verder uitstel iu het. nemen van een be
slissing omtrent deze schcepvaartverbin-
„ding moeilijk tc aanvaarden is. Nu door
„mogelijk veranderd inzicht in rle uitvoe
ring van de Zuiderzeewerken spoedige en
„niet te kostbare uitvoering van het Gci-
„dersche valleipian niet zeker schijnt, is
„het Wijk bij Duurstedeplan bet eenigc,
„dat voor onmiddellijke uitvoering in ann-
mei king kan worden gebracht.
Een en ander komt .dus hierop neer, dat
de minister vele mogelijkheden opwerpt,
die een nieuw onderzoek eischen, waar op
nieuw tijd mee hen gdat, reden waarom
ZE. lot dat onderzoek niet wenscht nice 1e
werken.
■Mijn vraag is nu: is dit motief hel
liidsverlics van zooveel gewicht, dat we
daarom liet Geldersche valleipian moeien
loslaten.' Gesteld, dat- deze mogelijkheden
onderzocht werden en daarbij bleek, dat zij
slechts in 'schijn bestonden, zouden wij ons
dan niet hebben te schamen, dat wij be
gonnen zijn aan een werk, n.ni. hei Wijk
bij Duurstedeplan, waarvan de minister
zelf zegt, dat het algemeen Rijksbelang
eerder leidt lol dc keuze van ecu Gel
dersch valleikanaal.
Maar ook al nemen wij die mogelijkheden
eens als werkelijkheden aan, dun, zegt dc
minister, zullen groote bedragen aan rente
en onderhoud gedurende een reeks van ja
ren worden bespaard.
Worden die bedragen dan niet opgehe
ven door de kosten, die, wanneer het Wijk
bij Duurstcdekanaal wordt gegraven, het
gevolg zullen zijn .van hel dooi den minis
ter genoemde hoogst belangrijke feit, dat
men met het valleikanaal voor langere
jaren dan bij een Wijk bij Duurstedekanaal
van kanaalverruiming af is?
Maar afgezien van du kosten-equivalent',
juist wanneer het gaat om een kanaal, dat
zooveel qualiteiten heeft als bet. vallèi-
kanaal, moet cr een streven bestaan dat
eischl. evenzeer het Rijksbelang om lol
uitvoering van dat kanaalpian te komen,
moet een weg worden gevonden, niet om
dat plan dc rug toe te keeren, maar qm do
bezwaren uit den weg te ruimen, ook al
kost dit nog ecnigen tijd. Wat betéekent
die tijd tegenover de lange jaren van voor
dcel door een vallcikanaal: wij hebben toch
ook dit plan voor de toekomst te bezien,
wc hebben toch ook met onzo nazaten
rekening te houden.
Dat oprechte streven tot behoud van het
valleiplan, dat volgens den minister zooveel
meer goeds in zich heeft dan liot Wijk bij
Duurstcdcplan, heb ik gemist in het betoog
van den minister. Maar waar een wil. is, is
een weg. En die weg zullen onze ingenieurs,
als hun de gelegenheid wordt' gegeven en
wij niet voor den tijd terugdeinzen, onge
twijfeld vinden. En misschien wel heel
spoedig. Ik geef 't direct voor beter, maar
wil toch opmerken, dal, beschouwt men
den toestand van dc Zuiderzee, zooals zij
na de afsluiting door-de dijk van Wielin
gen tot Pi aam zal zijn, de Zuiderzee met dc
Noordzee dan geen verband meer zal heb
ben cn dus geen eb- en vlocdstroom daar
meer zullen voorkomen. Het water zal in
de afgesloten Zuiderzee (nu eigenlijk Zui-
dermeer geheet en) een vast peil behouden.
Onder deze omstandigheden zal golfslag
van eenigc beteekenis in dat ondiepe water
van het Zuidermeer niet, kunnen voorko
men. Aangezien echter dc bodem tér
plaatse van de uitmonding van het vallei-
kanaal bij de Eem grootendcels bestaat uit
slappe kleigrond zou aan aanslibben voor
een deel van de vaargeul moeten worden
gedacht cn zou, maar dan ook alleen voor
het gedeelte, waar do waterstand het laag
ste is, gemiddeld 7 i\ S voet een beschut
ting door een dijk van geringe hoogte het
aanslibben moeten voorkomen. Deze dijk
zou dan gelegd kunnen worden vóór dat
met dc werken tot vorming van IJ- cn
Eemmeren begonnen wordt.
Iloe het ook zij, een oplossing zonder de
werken van IJ- cn Eemmeren moet hier
mogelijk zijn. De eventueel mccrdcro kos
ten zullen dan meer dan voldoende gcoqui-
valcerd worden door dc. waarden voort
vloeiende uit dc totstandkoming van het
vallcikanaal, dat bij don minister, ook on
danks de denkbeelden „Mussert", de voor
rang hoeft boven het Wijk bij Duurstede-
plan. (3de alinea blz. 14 van dc memorie
van toelichting).
J. J. VAN* CAPELLE,
Oud-lid der Staatscommissie
voor dc Binnenvaart.
De wil om te ontwapenen
ontbreekt Vooral van
Franscho zijde vindt sabo
tage plaats.
Men krijgt niet den indruK, dat.de inter
nationale ontwapening; één der voorwaar
den voor het bestendigen en verzekeren
van den vrede, in do naaste toekomst, een
voldongen feit zal worden. l)c "jongste be
sprekingen, welke in de Volkenbondsslad
zijn gehouden, wokken weinig bemoedigen
de verwachtingen. Misschien zal het vol
gende jaar eindelijk dc groote ontwape
ningsconferentie plaats vinden, die door de
vrienden van den vrede al jaren lang
vruchteloos is bepleit, maar een honderd
procent zekerheid heeft men dienaangaan
de nog niet.
Ondertusschen blijven Franschc politici
zich kanten tegen ontwapening. Toen dezer
dagen to Brest een kruiser van tienduizend
ton van stapel liep, hoeft Doumcrguc, de
president der Franschc republiek, een rede
gehouden, waarvan dc strekking kan wor
den samengevat iu de volgende woorden:
„Frankrijk is niet voornemens te ontwape
nen". En feitelijk, klinkt dezelfde droeve
melodie op uit de verklaringen van andere
Franschc staatslieden; Zoo valt '/.ij /.olts te
beluisteren in een rede van Daladicr, den
voorzitter van de radicaal-socialistische
partij, die oon felle oppositie voert tegen dc
regeering van Tardieu. Daladier gaf op het
partijcongres te Grenoble duidelijk te ken
nen, dat Frankrijk, voordat het tot ont
wapening kan overgaan, over meer waar
borgen voor zijn veiligheid moot beschik-
kon dan tot dusver. Het lijkt er dan ook
veel op, dat door dc Franschc politici bij
voortduring naar voorwendselen wordt ge
zocht om an aar aan de ontwapening te ont
komen.
Een'schitterend-argument onllccnen zij
aan den uitslag der verkiezingen, welke op
14 September in Duitschland zijn gehou
den, verkiezingen, die gekenmerkt worden
door dc groote overwinning der nalionaal-
socialistcn, die zich zeer anti-Fransch
orienteeren.
Dourncrgue heeft voor Frankrijk opge-
cischt een „effectieve, stevige en onbetwist
baar gewaarborgde veiligheid." Het restil-
laat van den stembusstrijd aan de overzijde
van den Rijn. aldus liet oordeel van ette
lijke Franschen, heeft, deze veiligheid op
nieuw zeer twijfelachtig gemaakt.
Doumcrguc was, helaas, in staat zich te
beroepen op een rede van zijn minister van
buitcnlandsche zaken, Briand, die op een
minder gelukkig moment van zijn leven tc
Gcnèvc feitelijk heeft laten uitkomen, dal
Frankrijk trouwens hcelemaal niet ten ach
ter is met de ontwapening. Inderdaad heeft
Briand trachten te bewijzen, dat dc beper
king van don diensttijd en de daarmee ver
band houdende geringe numerieke vermin
dering der manschappen, die in vredestijd
hun dienstplicht vervullen, neerkomt op dc
volkenrechtelijk cn volgens verdrag aan
vaarde plicht tot ontwapening. Op deze
wijze, door J3riand's inzichten tot dc zijne
te maken, wordt elke verdere ontwapening
van Frankrijk door dc hoogste autoriteit in
dat land, Dourncrgue, gemaakt tot een
kwestie, waarover niet verder gepraat hoeft
te worden.
Dc Duitschers, -die, op grond van liet
vredesverdrag, zoo goed als ontwapend zijn
en die zien hoe dc stalen, die aan hun rijk
grenzen, groote cn goed uitgeruste legers
op dc been houden, beschouwen dc Fran
schc motieven als drogredenen en ver
wachten onder deze omstandigheden niet
veel van dc internationale ontwapenings
conferentie in 1931. Bladen als dc D.A.Z.
vragen zich dan ook af, of er wel iets
terecht zal komen van de geleidelijke algc-
mecnc ontwapening, nu Frankrijk cn zijn
talrijke bondgenooten zich zoo weinig plooi
baar betoonen. Er gaan dan ook al stem
men in Duitschland op om aan tc dringen
op bewapeningsparileife met Frankrijk, nu
laatstgenoemd land zijn bij verdrag vasl-
1 gestelde plichten niet bereid is te vervullen.
Een krachtig pleidooi van
Doumergue
DOUMERGUE.
Brest, 9 O c t. Aan een door dc plaatse
lijke overheden aangeboden banket heeft
president Doumergue in een rede met na
druk gewezen op de dringende noodzake
lijkheid van liet bezit eener sterke vloot
voor Frankrijk, welks koloniale gebied zich
over dc gcheclc wereld uitstrekt.
Frankrijk wórdt ten deze noch door eer
zucht, no'cli door wraakzucht gedreven,
zeide dc president, Frankrijk immers is
idealistisch, edelmoedig, verzoeningsgezind,
maar verstandsredenen cn herinneringen
aan ontzettende invallen cischcn een stevi
ge defensieve' veiligheid." Frankrijk, besloot
Doumergue zijn rctle, vraagt slechts in vre
de tc mogen leven, ter bevordering ook van
dc welvaart dor geheolc wereld, maar alléén
clc eendracht des lands zal ons in'staat stel
len alle krachten te doen samenwerken, om
dc gevaren af te wenden cn weerstand te
bieden aan woelingen van allerlei aard, clie
op het oogenblik dc wereld in beroering
brengen, welkt: een periode van groote evo
lutie doormaakt. Hij, eindigde met den
wcnsch, dal alle Franscliêh eensgezind zul
len zijn.
WEERBERICHT.
Hoogste Barometerst. 769.9 te Wee-
nen.
Laagste Barometerst. 739.2 tc
Vardö.
Verwachting: Zwakke lot matige
later in het Noorden wellicht toc-
nemendo meest Z. O. tot Z. W.
wind, meest betrokken of zwaar
bewolkt met kans op regenbuien,
iets zachter.
Langestraat 49-51 -- Tel. 190
Zwart en gekleurd
ASTRAKAN
voor MANTELS en KRAGEN.
LANGESTRAAT Tel. 341
DE HERFSTZAAICAMPAGNE
ONVOLDOENDE.
Kof n o, 10 Oct. (V.D.) Uit Moskou wordt
gemeld,dat het volkscommissariaat voor
landbouw heeft medegedeeld, dat tot 5 Oc
tober van het voor de lierfstzaaicampagne
bestemde zaad slechts G8.2 perccntfwas uil-
gezaaid.
f ÏOO.- duurder dan de goed
koopste Amerikaansche Auto
Districts Importeur
Tele^on 1210
Amersfoort
Overal verkrijgbaar irr
groote en kleine doozen
ARiMHEIVJSCHE V. EG 2
