BUITENLANDSCH OVERZICHT Partijprogram van Baldwin DE EEMIANDEB Vrijdag 17 October 1930 Uitgave: VALKH0FF Co. Bureau: Arnhemschepoortwai 2a 29e Jaargang No. 93 BUÜTËMIAMD Oneenigheid in 't Britsche kabinet? fortmann en hehenkamp De werkloosheid maakt een nieuwe subsidie noodig Toch Lappo-aanhangers de daders? De regeering betuigt haar leedwezen Een bloedbad in een ,,Krankenkasse" De dader pleegt zelfmoord Talrijke aanhoudingen te Bombay L. J. LUYCX ZOON De regeering te Rio door Amerika gesteund SrOORTSCH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS pc» 3 maaodco voor Amersfoort l 2.10. per maand 1 0.75, per - Weck (met gratis verzekering tegen ongelukken) f O.lVfo Binnenland franco per post per 3 naandtn f I,-» Afzonderlijke nummers f 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 511 PRIJS DER ADVERTENTIEN v" 1—5 regels f 1.05 met Inbegrip vn cta bewijscur.imefij elke regel meer f 0.25. Lie/dadlghelds-adverientléa YOCf da helft van den prijs. Kleine Advertentiifn „KEITJES" bi) vooruitbetaling 1—5 rtgpU' 50 cent, elk* regel meer 10 cent, driemaal plaatsen I,—» Bf wUioummer «atsi f O.Of De Lappobeweging in Fin land. Een beschouwing van een Finsch hooglecraar. Aan de Lappobeweging hebben wij her haaldelijk aandacht gewijd in onze bui- tcnlandscho overzichten en lelcgrammcn- j'tibriek. Men kent dus onze inzichten te dezer zake. Ter wille van de objectivi teit maken wij echter te dezer plaatse te vens melding van liet feit, dat korten tijd geleden bij de staatsdrukkerij te Helsinki fHelsingfoi-s) oen in het Dtiitsch gestelde brochure is verschenen, geschreven door l.auri Ingman, hooglecraar aan de uni versiteit te Helsinki en staatsminister bui ten dienst. De tilcl ervan luidt: ,.Dic La pua-Bauernbewcging in Filmland Schrijver wijst erop, dat de 'communis tische beweging, die van Itusland uit wordt geleid en geldelijk gesteund, voornamelijk onder de loonarbeiders in de steden en op liet platteland van Finland aanhangers heeft gekregen. Dit is het gevolg van agi- latic onder hel economisch zwakste deel dor bevolking, die niet in staat is bet ge ïdealiseerde beeld, dat dc agitatoren van de toestanden iii Rusland ophangen, tc con-1 irolceren. Bij lier ontwikkeld rlccl van liet volk en bij de boeren vond dc beweging geen weerklank Overigens hebben dc communisten in Finland dezelfde .Moskousche richtsnoeren go\olgd als elders in Europa: godsdienst en moraal verden bespol, aderlantlscho gevoelens zoo brutaal mogelijk beleédfgd; dc revolutie, werd op dweepzieke wijze ge propagcord cn niet alleen militaire, doch ook andere spionnage gepleegd. Dc par lementaire sprekers tri hu nc en dc ge meenteraadsvergaderingen werden mis bruikt om het volk ertoe aan te sporen ile bestaande toestanden omver te werpen Yau dc zijde van den staat werd deze agita tie nauwkeurig nagegaan en waar 't Slechts mogelijk was. werden dc strengste maat regelen genomen om dc communisten hun bedrijvigheid te beletten. Zoo werd in IDg'.'J de geheelc communistische' rijksdagfractie gearresteerd en de leden daarvan weiden wegens laiuhcrraad lot vrij zware straffen veroórdcold, terwijl dc communistische partij als zoodanig voor onwettig werd ver klaard. Later weid eveneens een aantal communistische functionarissen wegens misdadige kuiperijen verourdeeld. Nieuwe functionarissen, die hun opleiding in Rus land hadden genoten, namen dc pkiuts in vaii hen, die verwijderd werden; op deze wijze kon het gebeuren, dat bij de verkie zingen in 1929 ongeveer 130000 kiezers voor de communisten, die toen onder den naam een er ..partij van arbeiders en kleine hoe ren" optraden, stemden, zoodal zij in den rijksdag 23 van dc 200 mandaten verwier ven. Prof. Ingman is van oordcel dat. op zich zelf beschouwd, dc aanwezigheid en dc invloed dezer partij geen omwcntclin£sge vaar voor Finland boteekoni. Aan den oenen kant dient men echter te bedenken, dat zij door haar fanatisme liet zedelijk karakter van bepaalde volkslagen metter tijd vergiftigt, aan den anderen kant, dat 'door de nabijheid \an Rusland in sommige gevallen de activiteit van een dergelijke partij iets zeer bedenkelijks kan /.ijn. Voor al dc laatste omstandigheid heeft tenge volge, dat liet communisme in Finland ste viger moet worden aangepakt en dc des betreffende maatregelen anders moeten .worden beoordeeld dan in landen, (lie "iet vlak in de buurt van Rusland liggen. Om dc Lappobeweging te hegrijpen, moet volgens prof ingman verder in aanmerking worden genomen, dat dc eigenlijke boeren bevolking van Finland, n.I. de kleine boe ren grootgrondbezit beslaat er in 1 in land nauwelijks degelijke, werkzame en patriottisch voelende menschcn zijn. Bij lien vindt men, vooral juist in Zuid-Osterbotten, waar het kerspel Lapua ligt. dat den sloot lot. dc Lappobeweging gaf, krachtige reli- gieusc stroomingöil, zoodat bovenal de anti godsdienstige en vijandig tcvcnovcr dc mo raal slaande agitatie der communisten bun heiligste gevoelens ten diepste beeft belee- «ligd. In den ïinschen Vrijheidsoorlog, Waarin het boercnelemcnt het voornaamste deel vormde van het overwinnend leger, offerde hot zijn bloed, zoodat de drcige- menten dor communisten, dat zij alle rc- s Hiaten van den vrijheidsoorlog zouden vernietigen, bun vadcrlandschc gevoelens ten zeerste geweld aandeden. De boerenbevolking beeft jarenlang ge duldig dc verderfelijke bedrijvigheid der communisten verdragen, maar tenslotte liep de maat over en slechts een geringe aanleiding was noodig om dc bom te doen harsten. Toen einde November 1927 500 jonge communisten, gekleed in roodc hem den. in aantocht waren, hebben de bewo ners van Lapua hen onderhanden genomen cn van dit oogenblik af breidde de beweging zich hoe langer hoe meer uit cu weldra droeg zij. naar prof Ingman verklaart, het karakter van een machtig volksverzet tegen dc communisten. Opdat <ln doeleinden der I.ajjpobeweging langs wettelijke» weg be reikt. zouden kunnen worden, werd tegen I Juli de rijksdag bijeengeroepen. Dc regec- ring diende verschillende ontwerpen in. dit; wetswijzigingen beoogden en volgens welke o.a. den leden c-ener staatsvijandige partij het recht zou worden ontnomen volksver tegenwoordigers tc zijn cn in dc gemeente besturen gekozen te worden. Deze ontwer pen werden met een flinke meerderheid ui tweede lezing aangenomen, maar bij dc behandeling in derde lezing gelukte het aan dc minderheid der rcgcering dc defini tieve aanvaarding der belangrijkste wets ontwerpen Ie verhinderen, waarop de pre sident der republiek den rijksdag ontbond. Gelijk men weet. zijn in den loop dezer maand verkiezingen gehouden, op den grondslag waarvan thans een nieuwe rc gcering zal worden gevormd; dc burgerlijke partijen, ondanks liet bestaan eener sterke socialistische oppositie, zullen in den ver volge de eerste viool spelen en zullen in staat zijn de doeleinden der Lappomcn- schen, die zelf toegeven zich wel eens aan buitensporigheden te hebben bezondigd, kunnen verwerkelijken. Tegenstanders der beweging hebben wel eens beweerd, dat zij aanstuurt op fascis me, diplatuur, enz. Blijkens Ingman's bro chure heeft dc leider der Lappo-bevvcging te dezen aanzien verklaard, dat haar ccnig doel dc strijd tegen het communisme is. Al het gepraat over fascisme is volgens liern een verdraaien van do waarheid. Ook iS er gezegd, dat de beweging bepaalde bui- .tcnlandscli-pplitieke doeleinden nastreeft ti een gevaar voor den vrede bctcckcnt. Ook dit wordt nadrukkelijk van de zijde der Lappo-mensclien geloochend, die erop wijzen, dat het den vrede in liet Noorden slechts ten goede kan komen, wanneer het eindelijk zal zijn gelukt alle communisti sche activiteit uit te roeien. De Daily Telegraph spreekt van een crisis Londen. IC Oct. Tl. N'j In het Eug'cl- sclie habimt moeten mccningsverschillcn over de politiek tot bestrijding van de werk loosheid zijn ontstaan. Volgens de Daily Mail zou men haast van een crisis kunnen spreken. Verscheidene ministers moeten tot dc overtuiging 'óverhellen, dat op derrfot mr toe bega tien weg een oplossing van het \raucsluk onmogelijk is. Zij verlangen daar om beschermende rechten voor de Engel- sclic industrie. Dc minister van handel, de kanselier van dc schatkist en de •minister van oorlog verzetten zich daartegen echter krachtig. Ook over economische aangelegenheden, o a. den handel met do dominions, moet de eensgezindheid der Kngelsehe ministers veel tc wcnschen overlaten. langestraat 63 tel. 88 alle behangerswerkzaamheden worden verricht door vlugge zeer bekwame vakmenschen „Een aanval op de sociale wetgeving van Engeland" De ontvoerders van Stalilberg allen gearresteerd Warschau, 10 Oct. (V. D.; Naar uit Czenstochau gemeld wordt, heeft aldaar een bloedbad plaats gehad, dat naar alle waarschijnlijkheid een politieke» achter grond heef;. Een lid van een linkschc organisatie, ze kere Kostrew m, drong eensklaps bet plaat selijk ziekenfond-kantoor binnen .en schoot den regéeringscommissaris Rojewskï en den .inspecteur Formanczyk dood. Ken medicus, die zich eveneens in het vertrek bevond, werd ernstig gewond. Toen de plaatselijke leider van de Nationale Arbeiderspartij .Viola en oen beambte binnentraden, wer den zij eveneens neergeschoten. Dc dader pleegde zelfmoord. De slachtoffers waren alle personen, (lie in dc rcgceringspartij een belangrijke rol speelden. Kr wordt een onderzoek ingesteld. N'aar verluidt, zou de dader uit wraak gehan deld hebben, omdat hij twee dagen geleden uit den dienst van het bureau ontslagen werd. DE ONTVOERING VAN DEN STAATSPRESIDENT. Stahlberg te Helsingfors aangekomen. ji c 1 s i n g f o r s. 1G O c i(II. Dc vroe gere staatspresident Stahlberg en zijn vrouw zijn vormorgen te Helsingfors aan gekomen, waar zij door een menigte van ongeveer 15.000 personen bij liet station op gewacht en hartelijk toegejuicht werden. Stahlberg hield een korte toespraak om te bedanken cn zcide, dat in Finland aan het recht geweld wordt aangedaan. Wel is waar ontkennen do leiders van de Lappobewe ging. dat zij met de uitvoering iets uitstaan de hebben, doch daartegenover staat, dat de gearresteerden verklaren, dat zij tot de Lappobeweging bebooren en op last van hoogtr hand gehandeld hebben. SIR HERMANN GOLLANEZ OVERLEDEN. Londen, li» Oct. (V. D.) De beroemde Hebrecuwschc geleerde sir Herman Golla- nrz is op 7S-jarigen leeftijd overleden. Londen, 1G Oct DIN) Baldwin heelt gisteren een schrijven lol <len secretaris generaal van de conservatieve partij ge richt, dat als het conservatieve partijpro gram voor de aanstaando verkiezingen wordt beschouwd. Baldwin zegt daarin dat dc conservatieven in de eerste plaats alles in liet werk, moeten stellen, om hei economische h - ven van Engeland weder te doen her leven. Verder, is .een ingrijpende hervor ming van. de steun- vciiccniug aan dé vvcrkloozcn .noodig. Thans leent de- schatkist geld voor deze 'sternlyer! ce iling, dat vermoe delijk nooit terug- BALDWIN betaald zal worden. Deze sleunvcvleeuing iiceft al lang het karakter van een zui vere verzekering verloren Vertier kondigt Baldwin aan, dat dc conservatieven een garantie voor een mininuim-tarweprijs voor don Kn'gcléchen landbouw zullen ver- Jangen cn een invoerrecht op buitenland se he gerst en meel. Verder moeien met dc Kngelsehe dominions onderhandelingen worden 'gevoerd over. den invoer van le vensmiddelen uit -de dominions, om op deze wijze de eenheid van liet Kngelsehe rijk op den grondslag van wederzijdschc prcfercnticcJe rechten tc vestigen. In te genstelling mcL vroeger verlangt-Baldwin thans niet meer een uitspraak van het volk met betrekking tot het heffen van in voerrechten van levensmiddelen. In de klingen der Kngelsehe arbeiders partij wordt dit prograam beschouwd ais ten aanval op de Kngelsehe sociale wet geving cn vooral op de stetinvcrleening can werkloozon. De brief van Baldwin wordt algemeen opgevat als een aanwij zing, dat men een ontbinding van het te genwoordige parlement tegen het aan staande voorjaar verwacht. IJ et tegenwoor dige parlement is in Mei 192lt gekozen en zou dus feitelijk-tot Mei 1931 zitting lieb ben. Daar de aibe.deicregcering echter een mindcrheidsiegeei'iiig is. werd reeds v.:n den beginne af aan met de mogelijkheid van een vroegere ontbinding rekening ge houden. De kwestie 'der stcunverlccning aan vvcrkloózen, weid gisteren ook door Show den, den kanselier van de schatkist, be sproken in oen rede, welke hij voor dc verccnigiug van bankiers cn kooplieden van dc Londensche City in Mansion House hield. Snowden zcide in zijn rede o.a., dat er aanwijzingen voor een - langzame ver betering in den toestand merkbaar worden. Hoewel men de zoozeer verlangde opleving van handel en nijverheid moet afwachten, kan toch vastgesteld worden, dut Enge land minder dan andere industrielanden van de wereldcrisis lijdt In de laatste zes maanden beeft Engeland een groolcr per centage van zijn productie kunnen hand haven dan Duitschlaiid of de Vci-ccnigde Staten. Voorts verklaarde Snowden, dat volgens zijn overtuiging een verlaging van den rentevoet voor credietên op langen ter mijn kan worden verwacht, zoodat een conversie van dc staatsschuld mogelijk zal zijn. Op lief oogenblik heeft Engeland in totaal 2 milliard p. st. aan 5 pet. oorlogs- leeningcn uitstaan. Indien een conversie op groole schaal legen een lagere rente mo gelijk is, zal daardooreen belangrijke be sparing kunnen worden verkregen. Hij is dan ook vornemens een tweede convcrsic- leening uil te geven, zoodra hij het tijd stip daartoe gunstig acht. Omtrent een eventueel tekort voor het loopende dienst jaar kon hij neg geen mcdcdeelingen doen. Wel meende hij, dat er geen sprake zal zijn van een tekort van 330 tot 100 p st.. zooals sommige pessimisten juofeteeren. Hij hoop te ook, dat geen nieuwe belastingen noodig zullen zijn. Tot zijn spijt moest hij echter mededeelen, dat door dc toenemende wer keloosheid een nieuwe subsidie van de schatkist noodig zal blijken Snn\v*dcn stelt zich op het standpunt, dat de on dersteuning der werkloosheid op den grond slag van een zuivere verzekering geves tigd .moet Helsingfors, 15 Oct. (V. D.) Naar thans bekend geworden i.s mot betrekking tot de' ontvoering van den vroegcren Fin- schcn staatspresident prof. Stalilberg en diens echtgcnootc, waren dc daders vier Lappo-aanhangers. Volgens mcdcdccling van prof. Stahlberg zelf werden bij cn zijn echtgcnootc, terwijl men hun geladen re volvers voorhield, gedwongen plaats te ne men in een auto, die onmiddellijk met groo te snelheid in de richting van de grens weg reed. Kerst tc Jocnsuu werd halt gehou den om op een anderen wagen te wachten <lic uil liet Oosten moest komen en hem cn mevr. Stalilberg over de grens zou bron- gen. Feu der vier ontvoerders, die uiige stapt was om op verkenning uil to gaan keerde plotseling terug niet dc nicdcd ling, dat dc politic hen op dc hielen zat. Zij vluchtten daarop alle vier en Stahlberg zijn vrouw worden kort. daarop door de politie ontdekt, die lien naar Jocnsuu bracht. Helsingfors, 15 Oct. (V. 1) i Heden ochtend wc.yd de bestuurder van dc auto mobiel, vvj.arin prof. .stahlberg ontvoerd word, tc Jocnsuu gearresteerd. De man ver klaarde op bevel van anderen gehandeld te hebben. Volgens een nader bericht zijn ook de overige bij dc ontvoering betrokken perso- noii gearresteerd. De chauffeur heeft, aan den Finscheu vrijheidsoorlog deelgeooine! en wordt door de politie als ecu avonturier beschouwd. Helsingfors, 15 Oct. (IT X.) Mei verwacht, dat dc öntvocring van den vroc geren staatspresident Stahlberg politieke gevolgen zal hebben cii de iriirrrster van biiinenlandsólie zaken waarschijnlijk zal aftreden. Volgens sommige geruchten zou liet aftreden van bet gcliocTc kabinet niet onmogelijk zijn. Over het; algemeen is dc opvatting, dat dezr laatste daad van ge weid voor dc Lappobeweging nadeelig zul zijn. De vier in verbami met de ontvoe ring gearresteerde p'cESonen zijn, zooals uit bet politieonderzoek veldeken is, loden van den Bond van Oudst rijders. Zij stonden niet in directe betrekking tot dc Lappo-bcwe ging. De regeering liecft het leedwezen over het voorval te kennen gegeven en stelde Stahlberg een extra-trein ter beschikking om de terugreis van Joensuu naar Hel singfors te maken. Verder werd aan de autoriteiten verzocht dezen trein te be waken. weerbericht. Hoogste Barometer»! o ml: 70S 7 tc Müncben cn Wccnen' Laagste Barometerstand: 739.5 te Scydisfjord. e r w a e li ti n g: Zwakke tot matige, O. tot W. wind, half lot /waar bewolkt, waarschijn lijk droog weer, weinig ver andering in temperatuur. Ongunstige beïnvloeding der Britsclvlndische conferentie? Londen, 15 Oct. (V.O.). Te Bombay bob ben 190 arrestaties plaats gehad. De con gresleden werden door den politierechter tot gevangenisstraffen van drie tot vier maan den veroordeeld. Het gouvernement heeft dc 38 congresorganisaties voor onwettig verklaard en dc in beslagneming van hare eigendommen mogelijk gemaakt. Samenscholingen voor het congresgebouw werden door dc politic uiteengedreven Kcnige personen werden gewond. De be langrijkste punten der stad zijn bezet. Dc congresorganisaties hebben de door dc ar restaties vacant geworden plaatsen/onmid dellijk weer doen bezetten. Tot voorzitter van dc öorlogscommissic werd een Moham medaan benoemd. In Indische kringen te Londen twijfelt men eraan, of de beweging door de genomen maatregelen onderdrukt zal kunnen wor den. Dc vooruitzichten van dc Kngclseh- Britschc conferentie zijn er, al» gevolg van dc jongste gebeurtenissen, niet beter op ge worden. In den namiddag Werd Nar i man, dc Svva- rajislischc leider, aangehouden. Langestraat 49-51 -- Tel. 190 Zwart en gekleurd ASTRAKAN voor MANTELS en KRAGEN. 11 ü/J de rebellen mag geen munitie worden verkocht N'ew-Vo'rk. 15 Oct. (v. D. Staauscc.?c- la ris Stimson heeft ter gelegenheid v .ui ren persconferentie verklaard, dat, dc oosliI iu Brazilië geen verandering brengt in vriendschappelijke betrekkingen met de r« - gecring tc Rio de Janeiro. Dl Brazilkum- schc règccring Ts" voornemens in dc Vel- ecnigdc staten oorlogsmateriaal .te koopeji ter bestrijding van dc opstandeling^». Ken nader bericht houdt in, dat de Amc- rikaanschc fabrikanten wel aan do Bra/.i- liaansehc rcgcering. maar niet'aan dc re bellen munitie mogen verkoopen). Over dc geruchten, als zou de rcgeeriiig ic Rio do Janeiro gevechtsvliegtuigen van de Amerikaansche marine ontvangen, heeft Stimson zich niet uitgelaten. Londen, 15 O cèt. (V. D.) Naar thans weer gemeld wordt, zouden de troepen van Minas Geraes volkomen uitgeput cn slr:j- densmoc zijn. Kr zijn opstandelingen ge vangen genomen, die verscheurde unifor men droegen en mededeelden, dat .-r ui het leger der revolutionairen voedselgebrek lieerscht. Dc poging der opstandelingen om in de bezette gebieden leeningcn op Ie nemen, schijnen mislukt tc zijn. Ojj dc N'ew-Vorksclie beurs ziet 'men den toestand voor de federalen règccring gun stiger in; dc Braziliaansèhc leeningcn lie pen althans'sterk op. Londen, 15 Oct (V. D.) Dc Brazilinun- sche opstandelingen melden een pvc.win ning! aan ('c ?rcnfi tussclicn Sao V'aolo en Parana. Hierbij hebben dc rcgcering.»troe pen veel oorlogsmateriaal cn gevangenen verloren. Do regeering tc Rio "deelt daarentegen mede, dat Ubcraba, och belangrijk eindpunt van spoorwegen in Mina Geraes, heroverd is. Talrijke Italianen zouden aan den kant der opstandelingen strijden, waar zij cvn Garibaldi-legioen gevormd liebben. HET DUITSCHE REGEERINGSPROGRAM. Ook agrarische maatregelen. Berlijn, 10 Oct. (V. D.) Naar vernomen wordt heeft de in liet regeeringsprogram bedoelde bescherming tegen overstrooming van de markt door buitenlandsche produc ten, in de allereerste plaats betrekking op douanemaatregelcn. Inzonderheid betreft het hier de bescherming p;nn dc landbouw;- producten. ERNSTIGE BRAND IN MECKL_NBURG. Fr: cd land, (Mecklenburg), 15 Oct. He dorp Scliwiehtcnberg werd in den afgeloo- pen nacht door cc» brand geteisterd, waar door acht boerderijen bijna volkomen verlo ren gingen. In I geheel werden zes en twin tig bijgebouwen cn twee woonhuizen in de aseh gelegd. Een herbergier, in w iens schuur dc brand is uitgebroken, leed de grootste schade. Al zijn vee, twee paarden, acht koeien, twee zeugen, zeven kleine varkens cn al zijn pluimvee, is verbrand. Ook de gchcclc oogstvoorraad werd een prooi der vlammen. Ruim duizend voer koren werd door den brand vernietgd. Daar vermoedelijk brandstichting in liet spel K zijn hier rechercheurs aangekomen, om de oorzaak van den brand op te sporen. WEER AARDSCHOKKEN IN ZUID- DUITSCHLAND. Karlsruhe, 1G Oei (IJ. N Gister avond is om 11 uur 20 in verschillende plaatsen van Boven Baden en dep Elza» weder een aardbeving waargenomen, die verscheidene seconden duurde cn van cc» onderaardsch gerommel vergezeld ging. Zij is o.a. .waargenomen in Freiburg, Donaue- scliingen cn tc Mühihousen in den Elzas. Voor zoover bekend, is geen schade aango- "iehv

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1930 | | pagina 1