IR. CRAMER INTERPELLEERT
OVER BOVEN DÏCOEI,
V&MPYR
v \w
■iv
B. SCHOOIEMAN
A'eem Vyber//
Hebt U een
Taxi of Auto noodig?
Beldao©p^o042
UTfeSlklZ Tekl'il n
St.EMILION
HET VLIEGSCHÏP D. 0. X
IN ONS LAND
Cylinder Bureaux f95 en f110
Bureau Ministre's 45 en hooger
llaartenkaatss? voor als systemen
A, H. veis N1EUWKERK
Eeekenstesnschetaan Beekstraat Tel. S43
HUMOR HOEKJE
TWEEDE KAMER.
Acht vragen aan den Minister
van Koloniën
De intsmcering ge'iaadhaafd?
Voortgezet wordt dc behandeling van het
Vlootontwerp.
Ds. Lingbeek (H.G.S.) betoogt dat de
waarde van het petionnement zeer betrek
kelijk is, en dat het parlement verantwoor
delijk blijft. Voorts bestrijdt hij de natii
nale ontwapening en zegt dat Nederland
zich niet moet aanstellen ataof de gouden
eeuw in ongestoorden vrede is aangebro
ken.
De lieer Duymaor van Twist (A.R.)
juicht toe dat thans een vast plan voor
vlootbouw bestaat. Reserve beteekent geen
uitbreiding en het jaarlijks noodige be
drag blijft hetzelfde.
Dc heer Ma reliant (V.D.) acht het
standpunt, dat dc Kamer ieder ,(aar vrij-
blijft t.a.v. verderen houw zeer zwak. Hij
begrijpt niet hoe de regecring durft te be
weren, dat de vl int niet uitgebreid wordt.
Iloe grootcr de reserve, hoe gronter de
varende vloot is. De regecring betoogt nu
dat het jaarlijksch bedrag hetzelflc blijft,
maar zegt niet «lat het bedrag van de
laatste jaren abnormaal was in verba ml
met de vervanging van overjarig mate
riaal.
I)e heer De Visser (communiste zet uit
een het standpunt dc communisten ten op
zichtc van het militairisme en betoogt dat
dit ontwerp bevestigt, dat. binnen de ka pi
talistische orde, geen ontwapening moge
lijk is.
De heer De Visser betoogt verder dat
de beteekenis van het ontwerp niet ligt in
de kosten manr in de handhaving van de
macht in Indonesië en in oen meedoen aan
een komenden contra-revolutionairen oor
log.
Spreker beschouwt het ontwerp in zijn
internationale beteekenis «»n houdt een plei
dooi voor dc Sovjet-republiek
De heer Van Dijk betoogt dat de oor
log door een overheid mag worden gebezigd
De actie in het tand ontketend, 7.011 doei.
vermoeden dat er iets geweldigs aan de
hand was. Daarentegen is het karakter vat.
het ontwerp zeer eenvoudig De actie is
dan ook gevoerd op misleidende gronden
Spreker stelt dc houding der soc democra
craten tegenover die der buitenlandsche,
die ook willen ontwapenen maar nternatio
naai. De actie kwam uit onzuivere bron
en kan het ontwerp niet aantasten Met de
formatie der vloot gaat spreker accoord,
doch hij wenscht verbetering aan te bren
gen aan kruiser en flollüleloiders
De heer Van de Bill (R K l zet het
standpunt der katholieken ten opzichte van
dc ontwapening uiteen en betoogt dat een
onbewaakt geografisch punt een gevaar is
voor den vrede. De Kamer zal goed doen
het voorstel aan te n< men.
De vergadering verdaagd tot den avond.
Avondzitting.
Te acht ure kwam aan de orde de inter
pellatie ir. Cramer naar aanleiding van het
rapport van het lid van den Raad van ln
die, den heer Ilillcn, inzake Boven-Digoel
en omtrent eventueele plannen der regee
ring om het interneeringskamp op te oef
fen. De vragen door den heer Crainer tot
den minister van koloniën gericht luidden
le. Is de minister niet van oordeel, dat
met de inlernccring van den Boven Digoe!
opnieuw ten dodelijkste gebleken is. 1at
dc toepassing van de exhorbitante rechten
aanleiding kan geven tot het begaan van
groRonrecht?
2e. Is de minister niet van mecning, dat
door enkele bestuurshoofden, met name
door het hoofd van het oude gewest Sema-
rang op onverantwoordelijke wijze ten aan
zien van de voordrachten tot interneering is
gehandeld?
3e. Is de minister bereid in verband met
de voorgaande vragen mede ie werken tot
de opheffing van de exhorbitante rechten,
dan wel tot wijziging daarvan door deze
met rneer waarborgen te omgeven?
•ie. Is dc minister niet van meening, dat
het gepleegde onrecht zoo spoedig mogelijk
moet worden hersteld en is hij daarom
bereid te bevorderen, dat dc interneering
zoo spoedig mogelijk worde opgeheven?
5c. Zoo de minister daartoe niet bereid
is, wil de minister dan bevorderen, dat met
den grootst mogelijken spoed de vrijheid
hergeven wordt aan do 412, in het rapport
van den heer Dillen bedoelde geinterncer
den?
6e. Is de minister verder bereid met den
meesten spoed te doen nagaan, aan wie van
de overige geïnterneerden eveneens de 011
middellijke vrijheid kan worden hergeven?
7e. Mocht de minister het niet gcwenscht
achten ook de z.g. naturalisten en Tanha-
Tinggiërs hun vrijheid te hergeven, wil de
milnister dan bevorderen, dat bedoelde lie
den met den meesten spoed worden overge
bracht naar een gezonder en minder otiher
bergzaam oord?
8e. Is de minister niet van oordeel, dat
de Indische regcering de door haar in vrij
heid gestelde geïnterneerden met financipe
len steun moet bijspringe-r., dan wel neri
behulpzaam meet zijn in hei vinden van
werk, o.m. door het plaatsen van verschil
jenden in 's lands dienst?
De minister van koloniën ver
klaart in het rapport niet gevonden te heb
ben, wat dc heer Cramer vermoedde, n 1
dat er honderden onschuldigen naar den
Boven Digoel zouden zijn vervoerd. De be
langrijkste vraag van den interpellant is
wel: moet de interneering blijven voortbe
gtaan?
Het instituut zelf is onmisbaar, de kwes
lie der verplaatsing is een andere. Niet ge
wenscht ware het in deze overijld te werk
te gaan. Van onrecht tegenover do hier be
doelde personen begaan kan geen sprake
zijn. Spreker wijst op verschillende onjuist
heden in het rapport-Hillen. Het is hem
onbegrijpelijk, hoe een kundig man als de
heer Hillcn er toe is kunnen geraken te ad-
visccrcn tot het vrijlaten van zoovele per
sonen. Van buitengew men spoed bij het in-
ternceren is geen sprake geweest. De beide
eerste ragen dour den heer Cramer gesteld,
beantwoordt de minister ontkennend, op de
derde vraag antwoordt spreker, dat tot op
heffing der hier bedoelde rechten geen me
dewerking van zijn kant kan worden ver
wacht. Wel wil hij dc exhorbitante rechten
met zekere waarborgen trachten te omge
ven.
De vierde vraag wordt ontkennend be
antwoord.
Op de vijfde vraag antwoordt de minister
dat reeds 219 personen in vrijheid zijn ge
Meld.
Ten aanzien van de laatste vragen wil de
minister nadere overweging toezeggen.
Dc heer Cramer, repliceercnd, zegt, dat
de lieer van Gulik de menschen, die op net
lijstje stonden op de laaghartigs te wijze
naar Boven Digoel heeft gestuurd. Men
schen, die niets op hun geweien hadden zijn
om administratieve redenen geïnterneerd.
Do heer Hillcn heeft dat toch geconstateerd
en speciaal de menschen uit Semarang ge
noemd. Spreker is van oordeel, dat de re
geering onverantwoordelijk heeft, gehandeld
loor als spreektrompet te fungecrcn.
Ilij dient een motie in, strekkende om de
regeering uit te noodigeri het kamp aan den
Boven Digoel oj» t^ heffen en de geintor
weerden in vrijh id te stellen
De heer van Boelzelaer van Dub
held a m 'C If.) betreurt het, dat de kwestie
van Boven Digoel thans in de Kamer is aan
gebracht, hetgeen sprvker ontijdig acht. De
plaats van het interneeringskamp aan den
Boven Digoel heeft spreker al vroeger niet
gunstig genoemd.
De heer van Kempen (V.B.) kan met
de motie-Cramer niet meegaan, als zijnde
in strijd met een goede hestuurspolitiek. De
/cin terneerden wisten, daar door den lieer
ilillcn ondervraagd, dat het er voor hen
van afhing om een goeden indruk te ma
ken. Toch wil spreker in het geheel niet d<-
bcoordeeling van den liper Hillcn terzijde
- tellen, Wellicht heeft hij juist geobserveerd
Toch dient de regeering voorzichtig te zijn
bij het terugbrengen der menschen in de
maatschappij Zeker is verplaatsing van
het kamp noodig, indien de gezondheids
toestand dit noodzakelijk maakt.
De heer Jockes (V D.) zegt het praema-
tuur te achten thans over dc opheffing 1cr
exhorbitante rechten te spreken. I)c schuld
van de interneeringen ligt in de eer-de
plaats bij de communistische agitatoren
Daarna kan men vragen wat de legèering
gedaan heeft om de bevolking daartegen te
beveiligen. Spreker wil dc regeering dank
brengen voor haar opdracht tot onderzoek
aan den heer Ilillen en voor de publicatie
van het verslag, waaruit blijkt, dat er fou
ten zijn gemaakt Spreker zegt. dat de e\
horbitantc rechten zooals die thans bestaan
niet ongewijzigd mogen blijven. Het doet
spreker genoegen dat ook de regcering ver
klaard heeft, dat een andere plaats voor het
interneeringskamp gezocht moet worden
De motie Cramer heeft bij spreker ver
wondering gewekt. Do Kamer zou er geen
goed aan doen een dergelijke uitspraak
ihans te doen.
Dc heer L. de Visser (comm.) bestrijdt op
heftige wijze den lieer Joekes. Spreker is
van mcening, dat al de menschen in Boven
Digoel geïnterneerd geheel onschuldig zijn.
De heer de Visser dient een motie in, wel
ke «ogenblikkelijk maatregelen vraagt tot
opheffing van het kamp aan den Boven Di
goel en vrijlating der gevangenen, alsmede
intrekking der exhorbitante rechten, met
algemcenc amnestie aan de politieke ge
vangenen.
De motie, slechts door den heer Wijnkoop
ondersteund, kan niet in behandeling ko
men.
Dc heer Fcber"(R.K.) heeft waardeering
voor het werk van den heer Hillen. lich
ter kan spreker het niet toejuichen, dat de
regcering het rapport zoo maar heeft gepu
bliceerd. Spreker critiscert voorts het rap
port Hillen; tegen dc beschuldiging van den
hoer Cramer ten aanzien van de gestie van
gouverneur van Gulik, moet spreker pro
testeeren. Hóe kan de heer Cramer beweren,
dat in Boven Digoel honderden onschuldi-
geiT zijn geïnterneerd? Heeft hij, of de heer
Hillen. de gemoederen aldaar gepeild? De
lieer Ilillen zelf laat in zijn rapport uitko
men, lioe moeilijk dat is. De liquidatie der
interneering zal met de noodige voorzichtig
heid dienen to geschieden.
Spreker begrijpt niet, hoe de heer Cramer
•Ie verantwoordelijkheid aanvaarden wil dc
erpvaarlijke elementen uit Boven Digoel op
Je Indische gemeenschap los te 'laten. Spre
ker sluit zich aan hij de redevoeringen van
dc hoeren van Kempen en Joekes.
De heer BEUMER (a.r) gelooft dat het
beter ware geweest, dat deze interpellatie
thans niet ware behandeld, ia nog bct5r:
dat zij niet ware toegestaan. Toen dc aan
vraag geschiedde had men het rapport-
Hillen nauwelijks in zijn bezit. De heer
Cramer meent, dat het rapport ham in het
gelijk heeft gesteld, maar daarin vergist
zich de heer Cramer. Ook is geenszins in
het report Hillen beweerd, dat 412 geïn
terneerden thans voor vrijlating in aan
merking komen, zij komen d.t volgens Jen
heer Hillen eerst in de volgende twee ja
ren. Het betoog van den heer Cramer is
wel vrijmoedig, maar niet juist
Tegenover dc kalme houding van don
heer Hillcn staat de wilde houding van
den heer Cramer, die onmiddellijk het in
terneeringskamp wil opheffen. Doch de
lieer Cramer vindt ook geen stpun bij zijn
l-artijgenoot Stokvis, die in den Volksraad
een motie indiende om ter plaatse door
Volksraadsleden een onderzoek te doen
V A N PERStlNSTRAAT 19,
Telefoon 432.
rWyhcrt vervangt het gorgel-
drankje. Wyberl beschermt U
tegen verkoudheid en infectie
Daarom dagelijks Wybert!
instellen, een motie ondertusscheri. die* do
Volksraad niet heeft aangenomen. De heet'
Cramer stelt het voor, alsof er in Boven-
Digoel honderden onschul ligeti zitten, maar
dat blijkt volstrekt niet ut htt rapport
van den lieer Ilillen. Er blijkt alleen uit,
dat er, naar zijn oordeel, verschillende per
sonen zijn. die, wanneer zij naar een an
deren maatstaf waren beoordeeld, wellicht
niet waren geïnterneerd geworden.
Het antwoord van den minister acht spr
bevredigend, de critiek daarop ongemoti
veerd Aan een motie heeft spr. geen be
hoefte, al is de motie-Cramer doodonschul
dig, want het is ook sprekers mecning, dat
dc geïnterneerden zoo spoedig mogelijk
moeten worden vrijgelaten en dat het inter
neeringslcamp zoo spoedig mogelijk moet
worden opgeheven. Indien de heer Cramer
geen interpellatie had gehouden, maar al
leen de motie ingediend, dan zou zij, tenzij
de Minister overwegende, bezwaren had.
sprekers stem wellicht hebben gehad,
maar de toelichting van den heer Cramer
heeft de zaak bedorven. Trouwens in 192S
sprak men van diezelfde zijde van onmid
Icllijk. Spr. wenscht nu niet onder leiding
van den lieer Cramer een reactionnairen
weg op te gaan.
Minister De Graaf constateert, dat de
bewering als zouden onschuldigen naar den
Roven-Digoel zijn gezonden, volstrekt niet
op het rapport-Hillen berust. Zij, die tooncn
rustige ingezetenen te kunnen zijn. zullen
zeer zeker voor vrijlating in aanmerking
komen. Spr. dankt de leden, die hem heb
ben gesteund.
Wat de motie van den heer Cramer be
treft, moet spr. zich aansluiten bij degenen,
die dc aanneming er van ontraden.
De heer Cramer (S.D.) zegt wel hulde
aan den heer Hillen te hebben gébracht,
maar geenszins, zooals de heer De Visser
meende, met den inhoud te hebben inge
stemd. Zijn motie is echter wel op dat rap
port gebaseerd. Wanneer men op den Volks
raad zou moeten wachten, dan zou dit nog
wel een half jaar moeten duren. Veel ge
noegen doet het spr.cker, dat zijn tegen
standers de motie onschuldig achten. Met
„zoo spoedjg mogelijk bedoelt spr. niet een
of twee jaar doch met den" meesten spoed
Dp interpellatie wordt ingetrokken.
Over de motie Cramer zal Woensdagmid
dag één uur worden gestemd.
To half oen wordt dc* vergadering ver
daagd tot Woensdag één uur.
AANRANDING TE VALKENSWAARD.
Te Valkenswaard. oj> geringen afstand
van de Belg.schc grens, stapte (des och ten ls
een onbekend persoon de keuken een*r
boerderij binnen en begon er zijn toilet
te maken De dochter des hui/.es verzocht
rlen indringer zich te verwijderen, waarop
deze het meisje aangreep en het wegsleur
de in dc richting van een'nabijgelegen ri
viertje. Op haar hulpgeroep schoot een
broer toe, die den aanrander ecnige slagen
toediende, waarna de kerel kans zag te
ontvluchten. Ilij is later te Hamont, over
dc grens, aangehouden
P. C. VAN DER HAVE.
Gemeente-ontvanger van Rot
terdam.
Zondag is plotseling in zijn woning aan
den Heemraadsingel overleden dc heer F.
C. van der Have, ontvanger der gemeente
Rotterdam.
Van 1 Januari 1927 af was hij in zijn
tegenwoordige functie werkzaam.
Op 1 December 1900 trad hij als adjunct
commies in dienst. Hij werd in Januari 1902
bevorderd tot commies. Op 1 April 1908 werd
bij hoofdinspecteur van financiën en op 8
Nov. 1914 hoofdambtenaar van financien.
1 Januari 1920 verkreeg hij den titel van
administrateur van financiën.
Per flosch f 1.40. Per anker f56
1924
De eerste étappe van de vlucht
FriedrichshafenNew.-York.
Zondag 26 October op
het Buiten- 1J.
Omtrent de komst van liet twaalfmotorige
vliegtuig Hornier DO—X wordt het vol-
gendi- gemeld:
Het vliegtuig, dat Zondag 26 dezer up
het Buiten IJ nabij liet marinevliegst ition
Schellingwoude zal landen, zal dien dag
voor militairen en civiele autoriteiten ie be
zichtigen zijn, waarbij de Mij. voor Vlieg-
uigbouw „Aviolandadie, zoo.ils men
«vcet, de ïlorniervliegbooten. In Papcnd'echt
vervaardigt, als gastvrouw zal optreden.
\an boord zullen zich o.a. bevinden dc
mtwerper van de DO—X, dr. Claude Hor
nier en luitenant Clarence Scliildhauer.
Doze laatste was tof. voor kort een (lor
beste vliegers van do Amorikaan.sclic roa
tine en is nu verbonden aan hei hoofd
bureau van de Hornier Corporation of
\merica te New-YoFk. Hij bekleedt rle
functie van navigator gedurende de as.
Ocqaanvlucht van de DO—X Deze reis van
do DO—X van Nederland kan men beschou
wen als de eerste etappe \an de vlucht
Friedrichshafen—New-York.
Maandag vertrekt liet vliegschip reeds
naar Engeland, vandaar gaat dc tocht raar
Lissabon en dan via «lo Azoren in dc Ber
muda's naar New-York.
DE VLUCHT VAN BEN HZSIl
VAN TIJEN.
Hij kan door den oist niet
vertier.
Uit Weerièn wordt gemeld, dat den heet
J van Tijen, die met zijn Pander vliegtuig
op weg is naar Ned. ndië, voornemens was
Dinsdag zijn vlucht voort te zetten Lengt
volgo van den mist kon hij evenwel niet
vectrekken. Dc heer Van Tijen kon nog niet
meededen wanneer hij zijn vluclP zal voort
zetten.
ZWARE BINNENBRAND TE 's-GRAVZN-
HAGE.
Getroffen door merkwaardige
overeenkomsten, stelt do po
litie een onderzoek in.
's-Gravenhage. 21 Oct. Hedenavond
iialf zeven heeft in een benedenhuis aan de
Roggestraat 12, waarin een sigarettengros
iierderij (van de N.V. Sigarettonhandel voor
been P. Smithuysen) is gevestigd, een zware
innenbrand gewoed. Dc leidei van de zaak
die te Amsterdam woont, was afwezig. De
brandweer werd door omwonenden gealar
meerd; zij moest zich door het raam toe
gang verschaffen Intusselien laaiden de
vlammen reeds fel op uit een kast tusschcn
voor- en achterkamer. In de voorkamer was
het kantoortje gevestigd en in het achter
vertrek bevond zich liet magazijn, waar
evenwel de voorraad sigaretten zich beperk
te tot 'n paar honderd doosjes.
Met een straal op de waterleiding was de
brand die ook plafond en meubilair had.
vernield onder leiding van hoofdinspec
teur De Ridder met benaming van liet bu
reau Rijswijkschewcg spoedig gebluscht. Dö
bovenburen kregen eenige waterschade.
Daar het echter de vierde brand binnen
ongeveer een jaar tijds is, in hetzelfde per
ceel en bij derizelfden ondernemer steeds
tijdens afwezigheid van dezen en op onge
heel hetzelfde uur vond de politic aanlei
ding tot het instellen van een ernstig on
derzoek. De commissaris Kramer nam dc
leiding van dit onderzoek op zich.
Omtrent het resultaat hiervan konden ter
plaatse nog geen inlichtingen Xvorden ge
geven.
UIT DE STAATSCOURANT.
Op verzoek eervol ontslagen met dank
mr. W. A. Pannenborg als rechter plaats
vervanger in dc rechtbank te Den Haag.
Alphabetisclie aanbevelingslijst voor
raadsheer in het gerechtshof te Arnhem:
Mrs. S. N. B. Ilalbertsma, mr. G. Scholten,
mr. J. H. S. Suringar, allen rechter in do
rechtbank resp. te Rotterdam, \s Graven
huge en Utrecht.
benoemd tot commandeur in de orde van
Oranje Nassau dr. II. II. Kuyper, rector-
magnificus der Vrije Universiteit te Am
sterdam;
tot ridder in de orde van den Ned Leeuw
mr. G. II A. Grosheide, penningmeester
van het college van directeuren der vereeni-
ging voor Hooger Onderwijs op Gerefor
meerden Grondslag te Amsterdam.
tot ridder in de orde van Oranje Nassau
B. Faber, administrateur dier zelfde ver-
eeniging te Amsterdam;
benoemd tot buitengewoon hoogleeraar
in du faculteit dor geneeskunde aan do
Rijks Universiteit te Leiden voor onderwijs
in de psychiatrie dr. E A. D. E. Carp, thans
hoofdassistent aan die universiteit aldaar;
Op verzoek ccrv >1 ontslagen F. \V. Nan-
ning, als lecraar aan dc R. II B. S te Mid
del harnis;
eervol ontslagen met 1 November a.s. do
referendaris der 2e klasse der post. en tele
grafie A. YV. Hissink, te Alkmaar (poste
rijen);
toegekend de zilveren eere-rnedaille der
Oranje Nassau-orde aan G J. van Loo,
'noesterknecht bij de drukkerij en uitgeverij
Mercurius te Dieren, gemeente Rheden;
de bronzen idem aan .1. II Paskamp,
1 uisknecht bij mevrouw de weduwe L. W.
A. G. M. Stralenus van Voshol, geboren
Visseher, to Utrecht.
SCHI? GEZONKEN.
S 1 i e d r e c h t, 21 Oct. Hedenmorgen om
9 uur is op dc Mervvedc aan het Midden-
veer te Rliedrecht gpzonken het 149 ton
metende klipperschip „de Hoop", schipper
A. Pietersc uit Ilardinxveld. Jlet schip was
geladen met bieten van Woudrichem naar
Puttershoek. De opvarenden wisten zich in
een veerboot te redden.
HET VEER TE ZALT-SOM3SEL.
De veerweg naar het Rijksveer te Zalt-
bommel is weder droog, zoodat de gierpont
in dienst is gesteld.
„Dus rilt .neem je soep En dan te denken dat Ik
al tien Jaar co dat coed gevaren heb 1" (Judge).
