ONTHOUDT DEZE ADRESSEN
PREVENTIEVE RADIO-CENSUUR
DE INTERPELLAT1E-
ALBARDA
Soepelheid gevraagd
JONGE LIBERALEN
G. DRIEENHUIZEN j. S. v. d. WZRF
E. J. KRAUSE
H. JEKEL - Leusderweg 101
Bezoekt Café „DE ORANJEBOOM"
TWEEDE KAMER
Criliek op de samenstelling
der controlecommissie
Dc voorzitter deelt mede, dat is ingeko
men een wetsvoorstel van den heer Floris
Vos tot aanvulling der registratiewet.
Voortgezet wordt dc behandeling van het
.Vlootontwerp.
De heer Wijnkoop betoogt, dat Rus
land liet eenigc land is, dat werkelijk ont
wapenen wil en bestrijdt verder dc sociaal
democraten, die een politie-vloot aanbeve
len, welke ook liet kapitalisme dienen zou.
Zonder militairisme zou het kapitalisme
geen dag duren. Wanneer er thans een
sociaal-democraat als minister van Deten
tie zat zou die principieel geen andere hou
ding aannemen dan minister Deckers. Deze
.vlootwet werkt mede aan dc organisatie
.van het front tegen Rusland en versterkt
liet Ncderlandsch imperialisme.
De heer Van Zadel li off heeft den in
druk, dat de voorstanders het eens zijn met
de kritiek door deskundigen geoefend op
het voorstel en dat millioehen worden weg
gesmeten aan onvolwaardige schepen.
Spreker bestrijdt dc noodzakelijkheid der
vlootuitbreiding op grond van de verkla
ring van de groote mogendheden en be
toogt, dat de regeering een atmosfeer van
wantrouwen schept.
De heer Slotemaker de Bruine be
strijdt den lieer v. d. Heide.
De heer Joekcs betreurt het dat de Mi
nister van Koloniën niet tegenwoordig is
bij dc behandeling- -Spreker betoogt, dat het
pact van den Volkenbond niet verplicht tot
militaire toerusting.
Minister Deckers heeft geen schepen
willen aanvragen zonder ccn plan over te
leggen, waarin de schepen zouden passen.
Spreker betoogt, dat over liet plan zelf niet
wordt beslist en dut de rcgecring daaraan
ook niet formeel gebonden il zijn. Van
uitbreiding is geen sprake, omdat het reser
vemateriaal niet bemand wordt en omdat
tegenover vermeerdering in Indië staat,
vermindering in Nederland.
Minister Deckers vraagt den heer Albarda
duidelijk antwoord op de vragen van den
heer Tilanus en betoogt, dat de regcerin-
gen die eerbiediging van onze neutraliteit
toezegden, verwachten dat wij ons verdedi
gen als lret vertrouwen geschonden wordt.
De Minister zet vervolgens de waarde van
kruisers uiteen op strategische gronden en
acht ook onderzecbooten voor een klein
land onmisbaar.
De vergadering wordt geschorst.
Avondzitting.
Te 8 uur kwam ir. Albarda (s.J.a.p.)
aan bet woord ter verdediging van zijn in
terpellatie over het toezicht van de radio
uitzendingen. Hij wees er op dat preven
tief toezicht door de wet mogelijk wordt
gemaakt, maar volstrekt niet ie voorge
schreven. De radio-commissie dient met
veel moer tact en inzicht van zaken te
werk te gaan. En dc minister dient haar
in die richting te instruecren. Sinds 1815 is
hier to lande dc vrijheid van het woord bij
de grondwet gewaarborgd. Niet zonder re
den leest men dat. artikel Ill(ter) van de
Telegraaf- en Telcfoonwet hierop inbreuR
zal maken. Voor liet gebruik van preven
tieve maatregelen moeten ernstige vermoe
dens bestaan. Wij aanvaarden, zegt spre
ker, van niemand, welke maatregelen ook
van preventieve politieke censuur. Deze
preventieve censuur leidt bovendien lot al
lerlei moeilijkheden van practischen aard
en is in de praktijk niet door te voeren. Het
is bijna onmogelijk politieke redevoerin
gen steeds vooraf aan de commissie over
te leggen. Bestaat er nu gevaar dat de ra
dio tot misbruik zal leiden, daarop moet
worden geantwoord, dat in de grondwet
reeds voldoende waarborgen tegen mis
bruik van het woord vervat zijn.
Spreker richt de volgende vragen tot den
minister van waterstaat:
lo. Is de minister niet van oordeel
dat de ervaringen met de radio-om-
roepccntralecommissie van dien aard
zijn. dat de onhoudbaarheid van het
preventief toezicht op dc radio-uit zen
dingen afdoende is gebleken^?
2o. Is de minister bereid, tol. de ophef
fing van het bestaande preventieve ice-
zicht de noodige stappen te doen of te
bevorderen?
3o. Is de minister niet van gevoelen
dat artikel Ill(ter). van de telegraaf- en
rtclcfoonwet preventief toezicht op de
radio-uitzendingen wel mogelijk maakt,
maar tot zoodanig toezicht niet ver
plicht, zoodat dit toezicht zonder wets
wijziging kan worden opgeheven?
4o. Is de minister voornemens een
zoodanige herziening van het radio-con-
tróle-rcglement te bevorderen, dat het
preventief toezicht opgeheven wonlt?
5o. Indien de minister voor het in de
voorgaande vragen beoogde doel wets
wijziging noodig acht is hij dan bereid,
die wetswijziging ten spoedigste te be
vorderen
60. Welke maatregelen denkt de mi
nister te nemen of te bevelen, ten einde
voor den tijd gedurende welke herzie
ning van hel radio-cntröle-reglem°nt
of wetswijziging op zich laten wachten,
verdere moeilijkheden met hei preven
tief toezicht zooveel mogelijk te voor
komen en zoo zij zich desondanks moch
ten voordoen tot oplossing te doen gera
ken?
Minister Reijmer ging de geschiedenis
na van de radio-censuur in Nederland. Bij
de memorie van" toelichting van de radio-,
wet is gezegd, dat bij algemeenc maatre
gel van bestuur een preventieve radio-
censuur zou worden geschapen, waarbij
als richtsnoer zou gelden, dat niets mag
worden uitgezonden, indruischend tegen
de veiligheid, de openbare orde cn de goe
de zeden in den Staat. Zijne Excellentie
verklahrt, dat preventief toezicht op dc
radio noodzakelijk is. omdat hier plotse
ling dingen door dc geheele wereld kun
nen worden rondgezonden. De drukpers
vrijheid is daarmee niet te vergelijken. De
uitzendingen zullen zooveel mogelijk voor
iedere richting vrij moeten zijn, maar de
Staat zal zich een zeker preventief toe
zicht moeten voorbehouden. De minister
herinnerde er aan, dat de Kamer indertijd
een motie-Suring, strekkende tot het schop
pen van preventieve censuur op de radio
uitzendingen heeft aangenomen.
Bij het bepalen van censuur is Zijne Ex
cellentie te rade gegaan met de wet en
met den Radioraad, die eenstemmig tot
censuur adviseerde. De radio treedt tot diep
in het. huiselijk leven en daarom acht de
minister liet zeer noodig, dat preventief
toezicht wordt uitgeoefend. Niemand mag
onverhoeds in zijn intiemste gevoelens
worden gekwetst In ceen land ter wereld
zijn de omrocpverecnigingen zoo vrij als in
Nederland.
Dc minister noemt België. Denemarken,
Duitschland, Engeland, Frankrijk, Noorwe
gen, Oostenrijk, Zweden, Tsjecho-Slowa-
kije, Zwitserland en Rusland als de lan
den, waar deels- zeer sterke preventieve ra
dio-censuur bestaat. Het is dus duidelijk,
dat Nederland in deze geen uitzonderlijke
positie inneemt. De controle wordt niet uit
geoefend door ambtenaren.
De veelzijdige benoodigdheden voor de
radio-contrule is oorzaak geweest, dat Zijn
Excellentie daarvoor een commissie van
vrije mannen onder bekwame leiding in
het leven heeft geroepen. Dc contróle-com-
missie heeft zich op het standpunt ge
steld. dat liet niet toelaatbaar moet zijn.
dat omrocpverecnigingen elkaar in d«;n
aether bestrijden.
Preventieve censuur op politieke rede
voeringen is slechts om te waken tegen
mogelijke aanrandingen van de veiligheid
cn de goede zeden in den Staat, dus niet
orndat die redevoeringen een politiek ka
rakter dragen. Bij de vraag of dc huidige
loe6tand practisch en feitelijk bevredigend
is, zegt dc minister, dat in deze moeilijke
zaak men zoekend en tastend verder moet
gaan. Spreker denkt er ernstig over een
beroep op de beslissingen van den radio-
raad in het leven te roepen. Wat de vra
gen van den heer Albarda betreft, zegt
spreker, dat hij vraag 1 en 2 ontkennend
moet beantwoorden. Naar aanleiding van
vraag 3 zegt spreker, dat opheffing der
preventieve censuur in strijd is met geest
en letter der wet. Vraag 4 en 5 beantwoordt,
spreker ontkennend. Wat vraag 6 betreft
zegt dc minister, dat wetswijziging niet in
zijn voornemen ligt. Preventieve eontról9
voldoet meer aan dc eischcn dan rcprcc-
cievv.
De heer Albarda repliceert.
Hij dient een motie in. strekkende om dc
preventieve radio-ccn6uur af te schaffen.
De heer Boon (V.B.) erkent, dat den
minister wat betreft het scheppen cenor
censuur geen verwijt treft. De Kamer heeft
meegewerkt lol het tototandkomen van den
radioraad. Het verzet geldt dan ook al
leen de wijze, waarop de censuur is toege
past. Spreker ontkent echter niet de waar-
VRAAGT WINKELIER
of NV HUL5KO TS^oo AMERSFOORT
dc van preventieve censuur, maar zij kan
leiden tot groote willekeur. Spreker wil in
de wet de normen aangegeven zien, wat als
bedreiging van de veiligheid en de goede
zeden in den Staat moet worden aange
merkt. En dan een repressief toezicht.
Voorts wijst spreker er op, dat Neder
land het eenige land is, waar de politiek
in den aether is toogelaten. De liberale
hebben bijna geen gelegenheid zich in den
aether te uiten en over deze onbillijkheid
heeft dc heer Albarda zich niet beklaagd.
Spreker zag liever dc politiek uit den
aether verdwijnen, behoudens dan enkele
weken voor de verkiezingen. Do vrede was
dan geteekend. Spreker dient een motie in,
welke den vvensch te kennen geeft, dat de
regeering maatregelen treft de politiek cn
daaraan nauw verwante onderwerpen, be
houdens enkele uitzonderingen, uit den
aether te doen verdwijnen.
De heer Teu lings (R.K.) is van mea
ning, dat opheffing cler preventieve con-
tróle niet te rechtvaardigen is met ccn be
roep op vrijheid der drukpers en vrijheid
van vergadering Repressief toezicht kan
spreker niet toejuichen. Wij vcrkecren in
een ontwikkelingsstadium, dat moet leiden
tot wettelijke regeling. Spreker is niet ge
heel tevreden met de wijze, waarop thans
de radio-controle wordt uitgeoefend. Spre
kers bezwaar geldt allereerst de samenstel
ling der contrdlecommissie. De cisch, dat
alle redevoeringen eerst ter keuring moe
ten worden ingezonden leidt tot de onmo
gelijkheid om actueele onderwerpen te be
handelen. Spreker vraagt dienaangaande
meer soepelheid. Ernstige critiek heeft
spreker op wat do commissie als een algo-
mecn programma aanmerkt.
De bespreking wordt verdaagd tot Donder
dag a.s.
Geen toetreding tot de Jongeren
l 'redes Federatie.
Een internationaal congres
te Londen
Amsterda m, 23 Oct. Het hoofdbestuur
van den Bond van Jonge Liberalen was
sinds eenige maanden in onderhandeling
over toetreding lot de Jongeren Vredcs Fe
deratie. Daar dc leiding der J.V.F. zich ech
ter op het standpunt stelde, dat niet kon
worden voldaan aan den door den B.JL
gestelden eisch, dat in de Statuten van de.
J.V.F. uitdrukkelijk -het politiek-ncutralc ka
rakter van die organisatie werd vastgelegd,
terwijl eveneens werd geweigerd mede als
doelstelling te aanvaarden propaganda voor
het werk van den Volkenbond, heeft het
hoofdbestuur van de B.J.L. gemeend aan de
eind Januari 1931 tc houden algemeene ver
gadering te moeten adviseeren tot niet-toe-
treding tot de J.V.F. te besluiten.
Van 811 November a.s. wordt tc Londen
gehouden het congres van den reeds vroeger
voorloopig opgerichten internationalen Bond
van dc liberale, radicale en democratische
jeugd van Europa. Als afgevaardigden'van
den Bond van Jonge Liberalen zijn aange
wezen de hoeren mr. dr. F. Hollander tc den
Haag, A. J. Tom te Arnhem en mr. A. 13.
Adrian tc Utrecht, resp. voorzitter, le en 2e
secretaris van liet hoofdbestuur. Het ligt in
de bedoeling den Europceschen Bond te
Londen definitief le- constitueeren. Mr. Hol
lander en dc Deensche afgevaardigde dl*.
IL Lannung zullen een referaat over Ont
wapening liouden. Op 11 November, wapen
stilstandsdag, zal een groote vredes-demon-
stratic worden georganiseerd, waarbij o.a.
dc oud-minister-president Lloyd George, lei
der der F.ngelsche Liberale Partij, het woord
zal voeren. Aan het congres is bovendien
een soiree verbonden ten huize van sir Her-
bert Samuel, liberaal lid van het Engelsche
Lagerhuis.
GOEDKOOPE BLOEMBOLLEN.
Oplichting door advertenties.
De Ilaagschc rechtbank \eroordeclde den
30-jarigcn koopman C. L Sell., die terecht
had gestaan wegens oplichting (verd. heeft
in Engelsche bladen advertenties geplaatst,
waarin aangeboden werd tegen opzending
van ccn postal-order van een shilling,
bloembollen te zenden, hetgeen echter niet
geschiedde) tot vier maanden gevangenis
straf. De eisch luidde 6 maanden.
BIOSCOOPSLUITING TE GRONINGEN?
In verband met den belasting
druk.
Groningen, 22 Oct. De Groningsche
bioscoopondernemers hadden in verband
met de zeer hooge vermakelijkheidsbelas
ting, die de gemeente Groningen op hun be
drijven legt n.l. 25 van de bruto op
brengst, hetgeen 33^ van de netto-op
brengst is, waardoor deze bedrijven niet
meer rendabel zijn, besloten om als deze
belasting niet aanmerkelijk verlaagd wordt,
de Groningsche bioscopen te sluiten.
Men verwacht, dat dit tengevolge zal heb
ben dat ook geen tooneelvoorstellingen en
variété's voorstellingen zullen worden gege
ven. De ondernemers hebben een conferen
tie met den wethouder voor de Financiën
gehad, het resultaat daarvan is nog niet be
kend.
f
ACTIE IN DEN BIOSCOOPBOND.
De vermakelijkheidsbelasting
drukt de verdere ontwikkeling
's-G ravenhage, 23 Oct. De bioscoop
ondernemers in den Haag, Rotterdam, Am
sterdam en Utrecht zijn een actie begonnen
voor verlaging van de Vermakelijkheidsbe
lasting.
In Rotterdam is verlaging van 20 op 15
pet. toegezegd.
In den Haag en Amsterdam heeft men
een onderhoud gehad mot de wethouders
van Financiën, die hebben toegezegd, dc
zaak opnieuw in overweging te zullen ne
men.
De bioscoophouders hier ter stede hebben
een onderzoek van de boeken aangeboden,
om hun bewering tc staven, dat door het
stijgen der onkosten de belasting hoe lan
ger hoe meer gaat drukken, ja dat het zelfs
dreigt de exploitatie niet meer loonend te
maken en de verdere ontwikkeling van het
bedrijf te remmen.
Binnenkort zal de Bond zich met een adres
tot den Raad wenden.
Wij meldden reeds dat ook Groningen
zich bij de actie heeft aangesloten.
DE TUINBOUW IN NOORD-HOLLAND.
In de vergadering van de Prov. Staten
van Noord Holland van li October j.l. werd
Ged. Staten om praeadvies in handen ge
steld een voorstel van dc heeren Ed. Polak
e.a. om bijzondere maatregelen te \reffcn
lot verbetering van den toestand van den
tuinbouw in Noord Holland cn Ged. Staten
te machtigen, op het voetspoor van de in
1923 getroffen regelingen, thans wederom
garantie te verlecnen van rente en aflos
sing van voorschotten aan noodlijdende
tuinders te verstrekken, met dien verstande
evenwel dat de rente aan voorschot-nemers
te berekenen niet hooger zal zijn dan 3 pet.
's jaars.
Ged. Staten stellen thans voor hen te
machtigen dc provincie borg tc stellen voor
de richtigc naleving van de overeenkomsten
van gcldlcening welke door tuinders in dezo
provincie, die naar het oordeel van G. S.
voor steun in aanmerking komen, zullen
worden gesloten ten behoeve van aankoo-
ping van meststoffen en andere bèdrijfsbe-
noodigdeden en voor de betaling van in liet
bedrijf onontbeerlijke arbeidskrachten, met
dien versrande dat do borgstelling zich be
perkt tot telkens 70 pet. der voorschotten
en onder voorwaarde dat dc overige 30 pet.
door de gemeenten hunner woonplaats
wordt gegarandeerd.
DOOR ELECTRICITEIT GEDOOD.
Medcmblik, 2 3 Oct. Do arbeider A.
Flictstra, die met een electri.sche lamp in
een der kelders van het in aanbouw zijnde
gebouw \oor hot tehuis van ouden van
dagen werkzaam was, werd liicr door den
stroom getroffen. Hij was op slag dood. Hij
was pas dc vorige week in het huwelijk ge
treden.
DE ZWOLSCHE STEDEFEESTEN.
12.000 batig saldo!
Zwolle, 23 Oct. Naar wij vernemen
hebben de Zwolschc eeuwfeesten in Sep
tember j.l. gehouden het financieelc resul
taat opgeleverd van een batig saldo van
ruim 12.000 overschot. Over de bestem
ming van dit bedrag zal nog nader worden
beslist.
GOEDERENBOOT GEZONKEN BIJ
LOBITH.
Een matroos vermist.
Lobith, 23 Oct. Hedenavond omstreeks
G uur 45 is de goederenboot „Hellniuth"
van de N.V Transport Maatschappij „Vola
te Rotterdam, ten gevolge van een aanva
ring gezonken. Een matroos wordt vermist.
De overige zes opvarenden, o.w. kapitein
Timmermans zijn gered. De „Hcllmuth"
was onderweg van Mannheim naar Rotter
dam met een iadnig stukgoederen. De scha
de is onbekend Da botsing had plaats met
een afvarende sleepboot.
DRAISftlA-vANVALKEMBURQ'S-
e i -iLEVERTR/
DE BRUG OVER DE WAAL.
Vergoeding van het Rijk aan
vaard.
N ij m e g e n22 Oct. In de Raadsverga
dering van hedenmiddag werd door den
Raad met algemeenc stemmen aangenomen
het voorstel van B. cn W. tot aanvaarding
van het voorstel van den Minister van
Waterstaat d.d. 11 Oct. j.l., om 425,000.
tc aanvaarden als vergoeding voor veer-
rcchten en eventueele vergoeding voor
wachtgeld voor overbodig personeel in ver
band met den bouw van de brug over de
Waal bij de Belvedère. De gemeente Nij
megen zal daarbij eenige financieele offers
brengen in het algemeen belang door de
derving van de vecrrechten, die jaarlijks
ongeveer 100,000.— opbrengen.
INBRAAK IN EEN GARAGE TE
ROTTERDAM.
Twee beruchte inbrekers ge
arresteerd.
Rotterdam, 23 Oct. Hedennacht heb
ben twee agenten van politie een tweetal
mannen aangehouden, die geruimen tijd in
dc binnenstad hadden rondgeloopen en zich
daarbij verdacht hadden gedragen.
JIet waven de 18-jarige loswerkman S.
van O en dc 21 jarige zeeman C. J. de F..,
heiden beruchte inbrekers. In het portaal
van de woning van van O. werd bij een
huiszoeking een bedrag van 800 aan
bankpapier gevonden. Bij dit papier waren
eenige aanwijzigingen, dat dit geld gesto
len was uit een garage. Bij ccn in verschil
lende garages ingesteld onderzoek bleek,
dat te voren was ingpbrokon in de garage
T. aan den Coolsingeï. De dieven hebben
zich over het dak toegang verschaft en heb
ben uit een geldkistje een bedrag van
lGOO weggenomen. De beide mannen zijn
als verdacht van deze inbraak in bewaring
gesteld.
Dr. H. KLINKERT. 7
De „princeps" onder de
Rotterdamsche geneeshee-
Rotterdam, 23 October. In den ouder
dom van S3 jaren is alhier overleden dr.
II. Klinkert. Hij 6t,udeerde te Utrecht waar
hij 2i Maart 1871 gepromoveerd is tot Me-
dicinae doctor. Daarna is bij ongeveer 3JS
jaar assistent-geneesheer aan het zieken
huis aan den 'Coolsingeï geweest, waarna
hij zich te dezer stede als dokier vestigde.
Lange jaren oefende hij cle praktijk uit.
Toen hij zich daaruit, terug trok bleef hij
consultecrend geneesheer, in welke hoeda-
nigiicid zijn kennis en voorlichting nog
zeer veel werd ingeroepen. Hij bleef
aldus de N R Ct. dc princeps onder de
Rotterdamsche gnneésheeren tot liet eind
van 1929. toen hij ten gevolge van onge
steldheid aan zijn drukke werkzaamheid
een eind moest maken;
P. VAN VLIET, y
Te Velp is overleden, 68 jaar oud, de ge-
pensionneerde kolonel van het leger in Ned.
O.-Indiè P. van Vliet.
VERKLAPPEN VAN FABRIEKSGEHEIM.
Klacht der A.K.U. tegen twee
employé's.
Arnhem, 23 Oct. Door dc directie van
do Algemeene Kunst Unie is tegen twee
employés een aanklacht ingediend tegen
het bekend maken van fabrieksgeheimen,
betreffende machines aan derden.
SCHENDING VAN FABRIEKSGEHEIMEN.
A r n h e m, 23 October. Omtrent het
feit, dat door de directie van de A.K.U. tegen
twee employés een aanklacht is ingediend
wegens het aanbieden van fabrieksgehei
men betreffende machines aan derden, deelt
Mr. Roobol ons het volgende mede:
In het contract tusschcn de directie van
de A.K.U. en haar employés gesloten staat
een clausule, dat vindingen het eigendom
zijn van dc Kunstzijdefabriek. .Dit nu is
volgens Mr. Roobol in strijd met de Oc
trooi wet.
Het betreft hier nu ccn vinding en wel
een van algemeene strekking. De betrokken
persoon, dit wetende, heeft deze vinding
niet aan de Directie overgedaan, doch heeft
zich in verbinding gesteld met een machi
nefabriek in Duitschland. Dc vinding kan,
behalve in kunstzijdefabrieken, ook in an
dere fabrieken worden gebezigd.
jfMSA. R. Berkenbosch
yQsSifflS voorheen C. J. Prins
HofleverancierBroo:1 -Bescliuit- en Banketbakker
Utrechtscheweg 70. Tel. 891
Poelier Lavendclstraat 11. Tel. 949
Krommestraat 7 Tel. 750 Orgel-,Piano- en IVIuziekhandel
Atelier Serré ET RHQMÊ.J ËfËrillP ft
Utr. weg 40 Tel. 371 ©U wiïlnll BïHiïlr O
Foiohandei voor Amateurs. Meubelen en Kinderwagens
J. VISSER
UTR.WEG 55. TEL. 551.
Je adres voor fijne vleeschwarcn
Het fijnste rookvleesch 20 cent per ons.
E lectro-T echniseh-Sureau
Wluurhuizen 6 Tel. 680
Schoen- en Lederhandel Annex Schoenmakerij
E. v. EIJKELENBORG
Lensderweg 107.
Kruidenierswaren Comestibles
Fiine vieeschwaren.
Prima consumptie. Billijke prijs. Electrische piano. Gezellig zitje.
Aanbevelend J. v. SCHAICK.
Voor plaatsen In deze
ADRES SENLIJST
vragc men inlichtingen aan dc administratie van het Amersfoortsch Dagblad.
Tel. 513. 1
