binnenland
DE EEMLANDEU
BÜITENLANDSCH OVERZICHT
BUBTENIAMB
Oarage Molenaar
Vrijdag 31 October 1930
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 105
Hevige aardschok in Italië
Nog geen einde van de
Berlijnsche staking
Bolsjewistische propaganda
in Engeland
fortmann en
hehenkamp
Tusschen Parijs en Rome
gaapt een kloof
HET WERK WORDT
HERVAT
Mijngas-ontploffing in
België
L. J. LUYCX ZOON
van Luxe Automobielen
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort I 2.10. pcT maand 1 0.75. per
week (tnei gratis verzekering tegen ongelukken) 0.171/»
Binnenland franco per post per 3 aaanden f X-\ Afzonderlijke nummers f 0.05.
FOJTREKENING 47910 -ÏMFOON 1NTERC SIS
PRIJS OER AOVERTENTIEN vao,-*rtfleIï' LOS met Inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f0 25 Llcfdadlgheldsadvertentlte voorde
helft van den prl)a Kleine Advertentie „KEITJES' bi) vooruitbetaling I—5 ragde
50 cent, elke regal meer 10 cent, dricaaa) plaatxn f Lr-. Bewijsnummer «tra t 0.0f
Moeilijkheden tusschen
Duitschland en Tsjecho-
Slowakije. Minister
Curtins laakt de hou
ding van Praag.
Het ligt nog versch in elks geheugen, dat
een tijdje geleden te Praag gebeurtenissen
hebben plaats gehad, dio de verontwaardi
ging der Duitschers hebben gewekt. Het
succes, dat Duitsche klankfilmen oogstten,
was aanleiding tot wilde manifestaties
en buitensporigheden, die gericht waren te
gen de Duitsche kunst en tegen al wat
Duitsch is in het algemeen.
De boycotbeweging, waardoor de Duit
sche klankfilm werd getroffen, is door de
magistraat der stad Praag cn bovendien
door het grootste deel dor Tsjecho-Slowa-
kische pers goedgekeurd.
Onmiddellijk nadat de eerste betoogingen
hadden plaats gehad, heeft do Duitscho ge
zant te Praag een protest ingediend bij de
Tsjecho-Slowakfsche regeering. Do Duitsche
minister van buiten lands ene zaken, dr.
Curtius, heeft verder te Genève de gele
genheid waargenomen om zijn Tsjecho-Slo-
wakischen ambtgenoot, dp. Benesj, to wijzen
op de ernstige gevolgen der gebeurtenissen
Dr. Curtius' beroep is niet vruchteloos ge
weest; hij mocht toch de genoegdoening
smaken, dat de instanties, die verantwoor
delijk zijn voor de Tsjecho-Slowakische bui-
tenlandsche politiek, zonder voorbehoud
haar afkeuring hebben uitgesproken over
de excessen. Dr. Benesj zelf heeft deze in
zijn uiteenzettingen voor de parlementaire
commissie van buitcnlandsche zaken even
eens veroordeeld. Dit heeft, zooals te be
grijpen is, in Duitschland een goeden in
druk gemaakt, maar ondertusschen blijft
er voor Duitschland nog wel het een en
ander te wenschen over, daar intusschen
van een opnieuw vertoonen der Duitsche
klankfilmen te Praag nog niets in gekomen.
Dit beteckent een benadeeling der Duitsche
kunstvoortbrengselen.
Deze toestand heeft ertoe geleid, dat ook
Duitschland afweermaatregelen heeft ge
nomen. Onmiddellijk na de anti-Duitsche
betoogingen hebben Duitsche kunstenaars
verklaard niet meer in Praag te zullen op
treden, Duitsche sportvereenigingen hebben
haar medewerking aan sportwedstrijden af
gezegd, terwijl ook overigens van Duitsche
zijde écn* koele terughoudendheid aan den
dag wordt gelegd tegenover Tsjecho-Slowa
kische kunstenaars, die in Duitschland ple
gen op te treden.
Dr. Curtius heeft zich Donderdag in de
zitting der commissie van buitenlandsche
zaken uit den rijksraad over dezen toestand
beklaagd, maar er tevens aan toegevoegd,
dat hij bovengeschetste houding der Duit
sche kunstenaars en sportkringen vanzelf
sprekend achtte. Z.i. zou deze toestand wor
den bestendigd tot het oogenblik, waarop
te Praag een andere koers wordt ingesla
gen. Volgens dr. Curtius is het niet te ver
eenigen met de waardigheid der Duitsche
cultuur, wanneer van haar gevergd wordt,
dat zij haar prestaties laat zien in een land,
■waar, dank zij den haat jegens de Duit
schers, kwaadwilligen er geen been in heb
ben gezien het Duitsche theater (te Praag)
moedwillig te beschadigen. Om dezelfde re
den gaat het. naar dr. Curtius van opvat
ting is, ook niet aan den kunstwerken van
burgers eener natie, in welker hoofdstad
door daden van terreur de Duitsche kunst
belët wordt zich te uiten, waardeering deel
achtig tc doen worden. En eveneens achtte
hij het uit dezen hoofde mogelijk deel tc
nemen aan wedstrijden, uitgeschreven door
sportbonden van een vqIIc, dat van zijn
anti-Duitsche gevoelens zoo duidelijk blijk
pleegt te geven.
Dr. Curtius vond het pijnlijk al deze za
ken vast te moeten stellen en hij uitte dan
ook do hoop, dat in het belang van de goede
betrekkingen tusschen Praag en Berlijn de
Tsjechische bevolking haar houding zou
herzien en niet langer de waardigheid der
Duitsche cultuur zou miskennen.
Op vele plaatsen ernstige
schede aangericht
Hornc, 30 Oct. (V. D.ï lïedenmorgea )s
'Ancona opgeschrikt door een hevige aard
beving, die ook in de geheele provincie is
waargenomen en in vele dorpen groote
schade heeft aangericht. Bijzonderheden
omtrent de gevolgen der aardbeving in de
provincie ontbreken, omdat de verbinding
met vele plaatsen is verbroken.
To Ancona werd de eerste schok waarge
nomen hedenmorgen te 6 minuten over
acht. De eerste aardschok werd voorafge
gaan door een hevige knal, alsof een kanon
schot gelost werd De gedeeltelijk marmeren
voorgevel van het provinciale gouverne
mentsgebouw kwam naar beneden en viel
in stukken op het plaveisel van de Piazza
di Roma. De toren van do kerk van het
Heilig Sacrament stortte gedeeltelijk in.
Ook vele huizen stortten in cn aan andere
gebouwen werd groote schade aangericht
Ook nit do provincie wordt gemeld, dat vele
huizen ernstig beschadigd zijn.
Ook te Rome heeft men den schok, zij het
dan ook zeer zwak, waargenomen. De seis-
mografen van het meteorologisch instituut
te Rome registreerden te 8.13 uur een schok,
op ongeveer 175 mijl afstand, en een gol
vende beweging, die ongeveer twintig minu
ten aanhield. Men gelooft, dat het centrum
van de aardbeving zich in de Adriatische
Zoe bevindt.
R o m c, 30 O c t. (V. D.) Uit Ancona wordt
nader gemeld, dat de aardbeving zeer sterjc
word waargenomen te Fabriano, bekend om
do daar gevestigde papier-industrie. Slacht
offers maakto de aardbeving ook echter
hier niet. Alle telefoonverbindingen van
Ancona, Fano en Maccrata in de richting
van Rome zijn nog verbroken.
Er is plotseling een kink in den
kabel gekomen
B e r 1 ij n, 29 O c t. De arbeiders hebben
de gisteren gesloten overeenkomst om vrij
wel op de oude voorwaarden het werk te
hervatten hedenochtend van de hand gewe
zen. De patroons staan echter op het stand
punt, dat deze stemming overbodig is geweest
en de overeenkomst van Dinsdag het einde
der staking beteekcr.t.
Zij hebben de poorten der fabrieken tegen
morgenochtend weer opengesteld, maar ver
schillende afdeelingen hebben aangedron
gen op hervatting der besprekingen. Men
verwacht in deze omstandigheden niet, dat
het werk Donderdag reeds algemeen hervat
zal worden.
Bcr lij n, 2 90 c t. De stemming over
al of niet hervatting van het werk door de
stakers zelf wordt Donderdagmorgen 8 uur
in de lokalen, waar zij tijdens do staking
plachten bijeen to komen, gehouden. Van
middag is door de afdeelingsleiders beslo
ten, dat de stakers het laatste woord moes
ten hebben. Urich, die met de patroons had
onderhandeld, erkende ten slotte, dat hij en
zijn. made.-pnderh&nclelaare dit niet vol
doende hadden laten uitkomen. D,« feitelijke
beslissing zal dus pas morgenmiddag 4
uur bekend zijn. Men verwacht echter, dat
de meerderheid voor hervatting van het
werk zich zal uitspreken.
De sovjetregeering onttrekt zich
aan de verantwoordelijkheid
Londen. 29 October. In het Lager
huis verklaarde Henderson, dat hij op grond
van een onderzoek naar de bolsjewistische
propaganda den gezant (lor sovjet-unio er
op gewezen had, dat de sovjetregeering de
verplichting, die zij op zich genomen had,
om tegen deze propaganda tc waken, niet
nakwam. Ilij had den gezant verzocht zijn
regeering mede te deelen, dat voortzetting
van deze propaganda de betrekkingen tus
schen beide landen in gevaar zou kunnen
brengen.
De gezant had hierop geantwoord, dat
zijn regeering alles in het werk gesteld had
en nog in het werk stelt, om haar verplich
ting na te komen, maar dat zij op do actie
dor derde internationale gcenerloi invloed
luid.
JACHT OP EEN VLUCHTELING IN DE
WOLKEN.
/vV Schuldenaar met oen vlieg
machine er vandoor.
Oslo. 30 Oct. (V. D.) Voor de eerste
maal ziet dc politie te Oslo zich gesteld
voor de moeilijke taak een vluchteling op
te sporen, die zich in den letterlijken zin
des woords in de wolken verborgen houdt.
Ilot ir* de bekende Noorschc ingenieur
vlieger Ilellesen, op wiens bezittingen dooi
zijn schuldeischers beslag is gelegd. Het
eenig actief, waar hij over beschikte, bleek
zijn vliegmachine tc zijn, waarmee hij ech
ter kans zag uit Dronthcim te ontkomen. De
advocaten zijner schuldeischers hebben op
sporing van den vlieger verzocht. Hij is
eenigo raaien aan de Westkust gesignaleerd,
maar houdt zich letterlijk in de wolken
verborgen. De crediteuren maken zich ta
melijk ongerust over de mogelijkheid om
nog iets van hun geld terug te zien, aange
zien het vliegtuig, dat een belangrijk be
drag vertegenwoordigt, niet verzekerd is
ENGELANDS POLITIEK TEGENOVER
PALESTINA
Londen, 29 Oct. Do minister van kolo
niën, lord Passfield, verzekerde in een bij
eenkomst van de parlementaire arbeiders
partij, dat de regeering niet van plan is ook
maar eenigszins af te wijken van de Pales-
tijnsche politiek der vorige regeeringen. De
tegenwoordige beroering die het gevolg is
van een verkeerde interpretatie, zal vanzelf
doodbloeden.
langestraat 63 - tel. 88
huiskamer- en uitsehuiftafels
f 14.50 - f 18.-.
TUMULT IN EEN GEMEENTERAAD.
(elf uitgevochten.
Oct (V. D.) Me
eraad alhier tot
men tusschen (le
sb&tten over een
prong plotseling
eider Schutz op
gaf hem ecnige
r dr. Lohmeyer,
benevens tal van anderen sprongen den
aangevallene te hulp, waarop een algemeen
handgemeen ontstond, '.waarbij ralco klap
pen vielen. De politie, die tenslotte van liet
tumult in kennis was gesteld, behoefde ech
ter niet meer in tc grijpen, daar inmiddels
de zitting was opgeheven.
'Amerika tracht deze te
overbruggen
NewYor k, 30 O c t. (V. D.) Uit Washing
ton wordt gemeld, dat de Amorikaanschc
regeering thans haar ambassadeur tc Pa
rijs, Hugh Gibson, opdracht heeft gegeven,
alles te doen wat hij kan, om een overeen
stemming tusschen Italië en Frankrijk in
zake de vlootovereenkornst, te bevorderen.
President Hoover heeft persoonlijk Hugh
Gibson instructies gezonden.
De oneenigheid in de Berlijnsche
metaalindustrie
Berlijn, 3 0 Oct. (V. D.) Bij do heden
plaats gehad hebbend»* stemming heeft zich
de meerderheid der Berlijnsche metaalar
beiders voor hervatting van den arbeid ver
klaard.
Aan de stemming hebben 73,278 arbeiders
deelgenomen, van wie er 40,431 vóór hervat
ting van den arbeid stemden, terwijl 32,847
zich voor voortzetting van de staking ver
klaarden. Aan de stemming werd door Sie
mens, A.E.G. en andere groote bedrijven met
meer dan 62,000 arbeiders niet deelgenomen,
aangezien de vertrouwenslieden dezer arbei
ders zich reeds Woensdag voor hervatting
van den arbeid hadden uitgesproken.
De werkhervatting in haar vollen omvang
zal Vrijdag a.s. plaats hebben.
Reeds een vijftal
dooden geborgen
Brussel, 30 Oct. (V.D.) In de kolen
mijn Montigny bij Charleroi vond heden
morgen een ernstige mijngnsontploffing
plaats. Tot nu toe konden vijf dooden wor
den geborgen.
PER DUIKBOOT NAAR DE NOORDPOOL
Milwaukee, 29 Oct. Sir Hubert Wil-
kins heeft den AmeHkaanschcn ontdek
kingsreiziger Lincoln Ellsworth, den vroe-
geren tochtgenoot van Amundsen, gevraagd
hem te vergezellen op zijn voorgenomen
duikboottocht naar de Noordpool als mede-
aanvoerder. Wilkins wil uit New York ver
trekken naar Engeland en Spitborgen in
April.
HEVIGE BOSCHBRANDEN IN
CALIFORNIë.
New-York, 30 October.( V.D.) Ten ge
volge van do voortdurende droogte zijn in
California geweldige woudbranden uitge
broken. Het grootste deel van de platte
landsbevolking neemt deel aan het blus-
schingswerk, dat de urgenter is, aangezien
zich in de nabijheid de olievelden bevin
den. Er bestaat gevaar, dat het vuur hierop
zal overslaan. Tot dusverre zijn acht per
sonen het slachtoffer geworden, terwijl bui
tendien talrijke personen gewond werden.
BRITSCH-INDISCHE LEIDER VEROOR.
DEELD
Allahabad, 29 Oct Dc president van
het congres, Javvaliarlal Nehroo, is veroor
deeld tot twee jaar gevangenisstraf wegens
opruiende redevoeringen, aanzetting tct
weigering van belasting betalen, enz. Neli-
roe was kort geleden uit de gevangenis ont
slagen.
STUDENTENBETOOGINGEN IN SPANJE.
Madrid, 29 Oct. (V.D.) Aan de universi
teit van Granada hebben de studenten de
monstralies op louw gezet. De inrichting
van het gebouw werd gedeeltelijk vernield.
Evenals te Granada zijn ook de studenten
te Scvilla cn Madrid in staking gegaan. In
Catalonie zijn opnieuw partieele stakingen
onder do fabrieksarbeiders uitgebroken.
DE MOORDPARTIJEN OP FORMOSA.
Legervliegtuigen werpen bommen.
Londen, 30 Oct. (V D.) De Japanscho
troepen zijn erin geslaagd het plaatsje Mus-
ha op Formosa to bezetten. Legervliegtui
gen hebben bommen geworpen op de dor
pen der inboorlingen, die zich aan deze
moordpartijen hebben schuldigd gemaakt.
DE CRISIS IN EGYPTE.
Ontbinding van de provinciale
raden.
Caïro, 29 Oct. Er is een koninklijk
besluit openbaar gemaakt, waarbij do pro
vinciale raden in het geheele land worden
ontbonden.
DE OPGELICHTE BANKIER V/EER
THUIS.
De Amorikaansclie bankier, die door ban
dieten was opgelicht, is in zijn woning te
ruggekeerd, nadat hun een hooge losprijs
was betaald.
DE MIJNRAMP IN HET SAAR-
GEBIED.
Drie zwaargewonden ovorleden.
Saarbrückcn, 30 Oct. (V.D.) In den
afgcloopcn nacht zijn drie bij de ramp in
de Maybach mijn zwaar gewonde mijnwer
kers in het ziekenhuis overleden. Volgens
mcdcdcelingon van den directeur van het
ziekenhuis, bevinden geen der andere ge
wonden zich nog in levensgevaar.
BANDIETEN DOODEN EEN
BANKIER.
Chicago, 29 October. De vice-presi
dent van de Union Stat" Bank, Courtney
Merrill, werd, toen hij in zijn auto wilds
stappen, door tweo bandieten overvallen.
Toen hij zijn handen niet dadelijk omhoog
stak, werd hij door ccn revolverschot zoo
ernstig gewond, dat hij enkele oogenblikken
later overleed.
COSTES EN ZIJN MAKKER
GEHULDIGD.
P a r ij s, 30 O c t (V. D.) Gisteravond vond
het officieele banket plaats, dat den beiden
Franschen Oceaanvliegers, die het eerst het
traject Parijs—New York zónder onderbre
king aflegden, werd aangeboden. De Fran-
schè minister-president Tardieu, mede-aan
zittende. hield een tafelspeech, waarin hij
de beide vliegers huldigde voor hun pres
tatie cn een beschouwing ten beste gaf over
het karakter van het Franscho volk, dat
volgens den premier zijn licht nog wel eens
te veel onder de korenmaat steekt, maar
dat af en too toch door daden toont, wat
het op verschillend gebied kan prestoeren.
BALDWIN BLIJFT LEIDER.
Londen, 30 O c t.. (V. D.) Bij de ge
heime stemming over het leiderschap van
Baldwin in de conservatieve partij werden
462 stemmen vóór en 116 stemmen tegen
Baldwin uitgebracht.
BUITENLANDERS IN HANDEN VAN
CHINEESCHE ROOVERS
Londen, 28 October. Aan de bladen te
Washington wordt bericht, dat volgens een
mededeeling van het Amerikaansche con
sulaat te Hankau 21 buitenlanders, waaron
der Franschen, Britten, Italianen cn Span
jaarden, in de buurt van Hankau in han
den van roovers zouden zijn gevallen.
WEERBERICHT
Hoogste Barometerstand:
767.1 tö Clermont.
Laagste Barometerstand:
739.3 te Yan Mayen.
Verwachting:
Meest matige, aanvanke
lijk W. tot N. W. later Z. W.
wind, gedeeltelijk bewolkt,
waarschijnlijk droog, aan
vankelijk en vooral des
naohts warmer. Later zelfde
temperatuur.
Langesiraat 49-51 -- Tel. 190
BONTKRAGEN
Dagelijks nieuwe soorten.
MOOIE VOSSEN.
DE KOMST VAN DE DO X.
Meregedceld wordt, dat de vliegboot Do
X, die Zondag, zooals gemeld, van Fric-
drichshafen naar Amsterdam-Schel ling-
woude zou vliegen, waarschijnlijk dc vol
gende route zal volgen: Rijn. Waal, Mcr-
wede, Papendrecht (waar de Dornier-vlieg-
bootenfabriek Aviolanda is gevcstigt) langs
den Noord naar Rotterdam. Vandaar langs
den Nieuwen Waterweg via de kust en het
Xoordzeekaneel naar Schcllingwoude.
Omtrent het tijdstip van aankomst kon
raon nog geen zekerheid geven.
VAN ONZE VEEMARKTEN.
Melden wij reeds dat du veemarkten dor
vorige week al leden door de Belgische slui
ting, ook op de gehouden markten van
dezo week deed dio haar invloed gelden.
Deze Maandag werd de groote herfet-
ir.arkt in Doveiiter (koude markt) gehou
den, al was de aanvoer iets minder dan
verleden jaur deze bedroeg toch nog onge
veer 3UÜU stuks. De handel was er over 't al
gemeen redelijk, alhoewel er niet zoo zoel'
luxo prijzon werden besteed (reden bier
van is, dat dit jaar door do afsluiting, de
boeren uit Limburg cn Brabant wein:g
vertegenwoordigd waren), toch deden goede
roodc pinken nog hooge prijzen, van 150
—300,
Rotterdam had deze week een flink aan
bod, de handel in goed gebruik6veo was re
delijk zoowel in versche als varekoeion, al w
goed zichtbaar dat ze minder koston, doe:
toch een goede melkkoe nog van 350—
400, vare koeien in do goede soorten zoo
om de 300. Jongvee, guiste of kalfvaarzen,
weinig aangevoerd zijn ook zichtbaar goed-
kooper, doen toch ook nog van 175—250,
er was iets meer omzet in.
De graskalveren werden ongeveer prijs
houdend verkocht, voor den tijd van 't jaar
zeer weinig aanvoer, goed so.ortige doen
van 80—120. De nuchtere krijgen, nu de
graskalveren gezakt zijn, van deze weer
concurrentie, waardoor een flauwere stem
ming, evenwel doen ze nog hooge prijzen,
vooral de zwaardere, deze brengen dan
ook gauw 20 op.
Op de slachtveemarkten handhaafden
zich do prijzen, abnormale prijzen zooals
dezen zomer wel eens voorkwam zien we
wel niet, maar toch blijft een goede kwali
teit koe goed aan den prijs, f 1—1.10 per
K.G. geslacht, mindere 6oorten sterk afwis
selende prijzen, toch waren deze ook stij
ver in prijs
De vette kalveren werden deze weck iets
duurder verkocht, toch geloovcn we niet
dat de prijs op zal loopen, goede kwaliteit
van ƒ- 0.50—0.56, mindere van 0.40—0.50
per pond levend.
De vette varkens welke vorige week iets
flauwer waren, werden nu zoowel te Am
sterdam al6 Rotterdam iets vaster ver
kocht, van 27—29 cent per pond levend,
met 4 K.G. korting. Zouters waren iets la
ger in prijs, van 26—28 cent Op dc magere
varkensmarkten zoo goed als geen veran
dering. H.
GROOTE EFFECTEN DIEFSTAL.
Bij een inbraak in den nacht van 24 op
25 October j.l. ten huize van den heer Wil
ton te Voorburg blijgt, naar thans gemeld
wordt voor een waarde van ecnige tonnen
te zijn gestolen, voor het meerenucel e.'
fecten.
Intusschen kwamen de inbrekers slechts
in het bezit van dc mantels der effecten. De
bijbehoorendc coupons zijn elders. Verder
venden zij nog wat Frans, Belgisch en En-
gelsch bankpapier, alsmede ecnige gouden
tientjes, hetgeen alles tc zamen een waarde
vertegenwordigt van ongeveer duizend
gulden.
per rit, per dag cn voor langere termijnen
.Telef 1211.