AMERSFOORTSCH DAGDIA©
DE KWESTIE DER „VIER SPOREN"
■INNKNLAND
Vrijdag 31 October 1930
„DE EEMLANDER'
29e Jaargang No 105
DERDE BLAD.
DE MOORD TE BENNEKOM
Zijn twee kinderen gedood
B. J. GERRETSON
DE BEGRAFENIS VAN PROF.
MR. J. V. VAN DIJCK
Het gratieverzoek voor
kapitein Borren
De storingen van Oslo
Geen aanvallende
bedoelingen?
Uitbreidingswerken voor
de haven van Antwerpen
CIJFERS DIE SPREKEN
Op 31 Oct. 141.745 leden
De verdachte in hooger beroep
voor het Arnhemsche
gerechtshof
De zaak verdaagd tot 6 November
A r n h e m 50 Oct. Hedenmorgen is voor
het Arnhemsche Gerechtshof behandeld de
zaak van Jan Hoek, die in appèl was geko
men tegen een vonnis van de Arnhemsche
Rechtbank, gewezen 24 Juni 1930, waarbij
hij wegens moord werd veroordeeld tot
levenslange gevangenisstraf.
Het betreft hier de gruwelijke moord in
den middag van 27 Februari gepleegd op de
21-jarige verpleegster mej. T. Koperberg in
het bosch achter het sanatorium Hora te
Bennek' m.
Toen hedenmorgen de zaak-Hoek behan
deld zou worden, stond reods lang voor tie
nen een dictte drom belangstellenden voor
het Paleis van Justitie, ofschoon de zaak
met gesloten deuren zou worden behandeld
Arnhem, 30 Oct. Om 10 uur nam het
hof zitting. Onmiddellijk nadat de verdach
te was binnengeleid beval de president de
sluiting der deuren.
In de wachtkamer was het erg vol. Niet
minder dan 30 getuigen, 12 charge en 18
A décharge waren hier bijeen, ondermeer
mej. Boerwinkel, hoofdgetuige in deze zaak,
de dames Paling en Houtriern, boschwach
ter Roseboom, inspecteur van politie te Ede
Hulsman; verder Dr. van Erp Taalman Kip
en Dr. Schitzler.
Uit ingewonnen inlichtingen bleek ons,
dat het verloop der behandeling analoog
was aan dat der behandeling van do recht
bank. Jan Hoek blijft pertinent ontkennen
zich aan het hem ten laste gelegde te heb
ben schuldig gemaakt.
Van 12 uur werd do zitting geschorst.
Er waren toen 9 getuigen gehoord.
Ook na de hervatting was de belangstel
ling voor het gebouw groot, hoewel niemand
in de onmiddellijke nabijheid van het ge-
bcuw mocht komen.
Omtrent het getuigenverhoor kan nog
het volgende worden medegedeeld.
De hoofdgetuige, mej. Boerwinkel, heeft
haar voor de rechtbank afgelegde verkla
ring,'nadrukkelijk volgehouden. Zij heelt
tijdens de aanranding pogingen gedaan om
liaar vriendin te bevrijden, en na den
moord nog getracht het bloed uit do wonde
van mej. Koperberg te stuiten.
Toen is zij weggeloopen achtervolgd door
verdachte.
Dr. SciifMer en Dr. v. Erp Taalman Kip
waern na onderzoek van verdachte tot de
conclusie gekomen, dat deze niet ontoere
kenbaar is.
Arnhem, 30 Oct. Om 3.40 uur werd de
zitting geschorst op verzoek van den ver
dediger en wel tot 6 November a.s. des
middags te 2 uur, teneinde dan nog 3 ge
tuigen décharge te hooren.
gelijk geval heeft thans de justitie opnieuw
hier ter stede achterhaald. Ditmaal waren
het twee personen, die kantoor hielden op
de Keizersgracht bij do Nieuwe Spiegel
gracht, die er hun werk van maakten in
liet buitenland het plaatsen van emissies
aan te bieden. O. a. spiegelden zij denge
nen, die met hen in relatie traden, voor,
dat zij obligaties zouden uitgeven voor een
hier te lande te stichten N.V, die in het
bezit zou zijn van vele gronden en bosschen.
De buitenlanders, die wat voor de plannen
voelden, stuurden geld maar de emissies
werden natuurlijk nimmer geplaatst. Klach
ten bij de justitie volgden, en een dezer
dagen hebben op het kantoor van de
„emissiebank" justitic-ambtenaren en twee
inspecteurs van do centrale recherche een
huiszoeking gedaan en tol van bescheiden
in beslag genomen. De beide personen, die
de knoeierijen op touw hebben gezet, zijn
gearresteerd.
Een jaar opsluiting in de bijzondere
strafgevangenis en daarna ter
beschikkingstelling
Rotterdam, 30 Oct. Do Rotterdamsche
rechtbank heeft heden uitspraak gedaan
tegen den 40-jarigen oud-militair van het
Nederlandsch Indische leger, P. Stap, dio in
zijn woning aan den van Rubroekstriat
onlangs zijn beide kinderen heeft doodge
schoten. Stap werd veroordeeld wegens
Goodslag tot een jaar gevangenisstraf, door
te brengen in de bijzondere strafgevange
nis en daarna ter beschikking stellen van
de regeering. Do eisch was geweest 8 jaar
gevangenisstraf en daarna ter beschikking
stellen van de regeering.
Een bekende figuur in de
C luist elijkdiislorische
partij
Rotterdam, 30 October.'In den ouder
dom van bijna 74 jaar is hier ter stede over
leden de heer B. J. Gerretson, oud C. H.-lid
der Tweede Kamer, van den. Gemeenteraad
en der Provinciale Staten van Zuid-Hol
land.
De heer Gerretson werd den lsten Decem
ber 1856 in deze stad geboren. Reeds vroeg
in den handel, voelde hjj aanvankelijk daar
bij meer voor de godsdienstige beweging,
dan voor do politiek, vooral waar dio be
weging het jeugdwerk betrof. Zoo werd hij
voorzitter van het NederJandsch Jongelings
verbond, een functie die hij vijf-en twintig
jaar lang bekleedde, om na deze periode
tot ecrc-voorzitter te wórden gekozen. Met
deze eer viel hem de dank der Regeering
ten deel in het ridderkruis van de Oranjo-
Nassau-ordc.
Do Rotterdamsche gemeenteraad zag den
heer Gerretson 1896 in zijn midden ver
schijnen. Vier en twintig jaar had hij in dit
college zitting.
Het jaar 1908 zag hem als lid der Provin
ciale Staten. Vijf jaar later deed de heer
Gerretson zijn intrede in do Tweede Kamer,
om daar van 1913—1918 en van 1921—1925
de Christelijk-IIistorischo partij te verte
genwoordigen.
Toen hij in 1926 zijn 70stcn verjaardag
DE OVERVAL IN DE MARETAKSTRAAT
TE ROTTERDAM.
Rotterdam, 29 Oct. Do politio to
Rotterdam heeft 300 belooning uitgeloofd
voor het geven van inlichtingen betreffen
de den aanslag op den schilder Villerius,
die in een onbewoond pand aan de Maretak-
straat is gepleegd, eenigo weken geleden
Dn nasporingen van do politie hebben nog
niet tot eenig resultaat kunnen leiden. De
belooning zal worden uitgekeerd na de ver
oordeeling van den dader.
Een negental sprekers herdenkt
hem aan de groeve
849 adhaesiebetuigingen
's-Gravenhage, SO Oct. Op de grif
fie van bet Hoog Militair Gerechtshof zijn
gedeponeerd een lijst en twee albums, sa
men met 849 adhacsiebcluigingen aan het
gratieverzoek, dat is ingediend ten behoe
ve van kapitein Borren, die door genoemd
gerechtshof tot 1 dag gevangenisstraf is ver
oordeeld in de Curaqaosche-overvalzaak.
DE PORNOGRAFISCHE FOTO'S.
Uitspraak der rechtbank.
H a a r 1 e rn 30 Oct. De Haarlomscho
rechtbank heeft heclen uitspraak gedaan in
de zaak tegen het Duitsolie echtpaar te
Halfweg, dat zich aan zeer ernstige zede-
delicten heeft schuldig gemaakt, waarbij
minderjarige kinderen, o. a. het 9-jarig
dochtertje van genoemd echtpaar, betrok
ken werden.
De zaak is uitgekomen, doordat de man,
die fotograaf is. pornografische fotografieën
leverde aan een boekhandelaar te Amster
dam, bij wien de Centrale Recherche on
langs een inval deed.
De rechtbank heeft heden den man ver
oordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf. De
cisch was twaalf jaar.
De vrouw werd veroordeeld tot drie
maanden gevangenisstraf. Tegen haar was
zes weken gevangenisstraf geëischt.
Bij het hooren \an het vonnis viel de
vrouw flauw. Zij moest door twee veld
wachters weggedragen worden.
KNOEIEN MET ZGN. EMISSIES.
Amsterdam, 30 Oct. Den 23en Septem
ber j.l. hebben wij aldus het Ilbld.
melding gemaakt van de justiticele actie
tegen een op de Nieuwe Prinsengracht al
hier gevestigde „bank", die in het buiten
land annonceerde hypotheken te kunnen
plaatsen en z.g. onkosten inde en dan ver
der niets van zich liet hooren. Een soort-
De proefnemnigen wor*
den voortgezet
De pogingen om de storingen, die do
draadlooze uitzendingen, op het oogenblik
alleen van den zender Schovcningon-Haven.
op ongeveer 1071 M. in ons land van Oslo
ondervinden weg te werken, worden voort
gezet. Werd Vrijdag j.l. een proefuitzending
gedaan door Schevcningen-Haven op 1083
M., Dinsdag en Woensdag werden de proefl
nemingen voortgezet door Oslo respectie
velijk op 1064 en 1060 M. te laten werken.
Uit de rapporten, die het Persbureau Vaz
Dias over dc storingen van Oslo op beide
dagen in ons land ontving, blijkt, dat dc
storingen over het algemeen Dinsdag, toen
de uitzending van Oslo op 1064 M. plaats
had, minder ernstig waren dan Woensdag,
toen het Noorsche station op 1060 M. werk
te.
In vele rapporten wordt evenwel ver
klaard, dat de storingen op Vrijdag j.l., toen
Scheveningen-IIavcn uitzond op 1083 M.,
minder waren dan op de dagen dat Oslo op
1064 en 1080 M. werkte.
borimktj w
VRAAGT UWENND1*^WINKELIER
of N.V HULSKO -rtDsoo AMERSFOORT
B. 1. GERRETSON.
vierde, eerde de Regecring zijn verdiensten
door de toekenning-van. het ridderkrüis der
Ncdcrlandsche Leeuw-orde.
De heer Gerretson vader van den
Utrechtschen hoogleeraar professor F. C.
Gerretson was een zeer bekend en geëerd
man in Christelijk-Histórische kringen, die
ook buiten zijn partij veel sympathie wist
te verwerven.
Als lid van de Tweede Kamer heeft hij
herhaaldelijk en met groote warmte de na
tionale gedachte bepleit en ook van de
zaak der Vlamingen was hij een genegen
vriend. Hij is een der weinige Kamerleden
geweest, die in de Staten-Generaal met po-
sitiviteit voor dc verwantschap met Vlaan
deren is opgekomen.
Door zijn uitnemende hoedanigheden was
deze uiterst bescheiden parlementaire
figuur bevriend met vooraanstaande man
nen uit dc C.-H. partij als de Savornin
Lohman en de Visser.
De begrafenis zal Zaterdagmiddag plaats
hebben op Crocswijk. Vertrek van het sterf
huis om 2 uur
's-Gravenhago, 30 October. Onder
overgroote belangstelling is op Nieuw Eik
en Duinen teraardebesteld het stoffeiijk
overschot van prof. mr. J. V. van Dijck,
raadsheer in den Hoogen Raad en buiten
gewoon hoogleeraar aan dc Amsterdnm-
sche Universiteit.
Minister Donner en nagenoeg de gehcelc
Iloogo Raad alsmede vertegenwoordigers
der Amsterdamsche Universiteit woonden
de plechtigheid bij.
Aan het graf voerden het woord minister
Donner, jhr. Mr. de Savornin Lohman, pre
sident van den Hoogen Raad, mr. Van
Schaik namens het centraal collego voor
de reclasscering en d(fh psychopathenrand,
prof. Kleintjes namens de Amsterdamsche
Universiteit, do heer Snij kers, rector van
het Amsterdamsche Studentencorps, de heer
Riemens, rector van Unitas uit Amsterdam,
Mr. Dr. Scholtcns, secretaris generaal aan
het ministerie van arbeid, namms vrien
den, mr. Goudsmit en Mr. Benno Stokvis
namens oud-leerlingen, waarna prof. IIco-
res dankte namens dc familie. Een schat
van kransen dekte de baar.
NIEUWE HAVEN IN GEBRUIK.
Zeventig automobielen in dc
Merwehavon aangekomen.
Rotterdam, 29 October. Vandaag is
de eerste van de drie havens van het Drie-
havenplan tusschcn Schiedam en Rotter
dam, do Merwehavon, in gebruik geno
men. De eerste lading, bestemd voor een
van deTbeide loosen van'de Quick Dispatch
kwam n.l. aan cn bestond uit een zeventig
Fordautomobielen.
Eigenlijk is er van de week al een schip
deze haven binnengekomen, maar dit bracht
keien mee voor de bestratitng der kaden cn
is dus eigenlijk als een deel van het werk
te beschouwen. Dit was de eerste werkelijke
lading. De auto's werden per lichter van
Antwerpen aangevoeld. Volgende weck zal
waarschijnlijk het eerste zeeschip komen,
daar clan de bestrating van de kaden ook
gereed gekomen zal zijn. Slechts een van
de vier kranen die voor de loodsen van dc
Quick Dispatch waren opgesteld kon nog
rnaar werken, maar toch kon vandaag het
grootste deel van de lading reeds worden
gelost.
Ovider de hond is men al weer druk bezig
met het bouwen van de nieuwe loodsen van
de fa. Muller en Co., de rcederij van de Ba-
tavierlijn, die zooals men weet haar bedrijf
van de Boompjes naar het Driehavenplan
zal verplaatsen.
De aankomst van de eerste lading is van
daag bijgewoond door de directie van dc
zaak, den heer F. Swartouw.
Mededeeling van een lid van den
raad van beheer der BeU
gisciie spoorwegen
De correspondent te Brussel der N.R.Ct.
meldt ons:
Naar aanleiding van het in Dagblad van
Noord-Brabant verschenen ar like over
strategische werken, welke in België nabij
dc Neclerlandschc grens zouden worden
uitgevoerd, nïecntf het Brussulsche Laatste
Nieuws onder meer het volgende te moe
ten schrijven-
Men kan licht bevroeden tot welke ge
volgtrekkingen het Dagblad van Noord-
Brabant geraakt, wanneer het op dergelij
ke gegevens steunt on we zouden ons daar
niet verder onledig mee houden, als ook
niet andere Nederlandsche bladen het stuk
waren gaan overdrukken. Het besluit van
het Dagblad van Noord-Brabant luidt in
derdaad, dat bij deze strategische werken
onwillekeurig de gedachten gaan naar
voorbereidingen van een nieu \en oorlog
met Duitschland, waarbij Nederlandsch
grondgebied tot opeiatie- of gevechtster
rein zou uitverkoren worden. Een derge
lijke voórstellihg .j ue openbare mee
ning in Nedcr'.udd den indruk verwekken,
als zou België aanvallendo bedoelingen
koesteren en daarom juist is zij verkeerd.
Ten opzichte van den internationalen toe
stand. die, zooals de Engclscho Daily He
rald het nog zoo pas schreef, alles bohal-
vë geruststellend is, laat het zich trouwens
begrijpen dat men er ook in België aan
denkt voor een behoorlijke verdediging te
zorgen, zonder dat er daarjm voor Neder
land een reden tot verontrusting kan be
staan. Integendeel, men kan het zelfs als
een Nederlandsch belang beschouwen dat
België zijn veiligheid zo.'kt te vrijwaren,
wat trouwens \cor ons land een verplich
ting ie, die feitelijk voortvloeit uit de De-
palingen van het handvest van clcii Vol
kenbond.
Omtrent dezer digen gedane „onthul
lingen" van het „Dagblad van Noord-Bra
bant" betreffende de strategische werken,
die voor de Belgische spoorwegen nabij do
Nederlandsche grens zouden worden uitge
voerd, heef., een licl van den raad van be
heer van de Nationale Maatschappij van
Belgische spoorwegen, tevens een cler lei
ders van de spoorwcgnrbei'lersbondon, het
volgende aan een medewerker van Het
Volk verklaard:
„De stelling van de Hollandsche bladen
houdt geen steek. Er worden weliswaar
vier sporen aangelegd op het baanvak Ant
werpenEsschcn, maar hiermede worden
absoluut geen militaire doeleinden nage
streefd. Zij maken deel uit van de uitbrei
dingswerken voor de Antwerpsche haven.
De spoorwegstations van de haven, n.l. die
van Wilmarsdonck, moeten worden ont
last. De lijnen, die worden aangelegd, die
nen voor het binnenlandsche verkeer. Dc
goederentreinen uit Antwerpen zullen or
worden gerangeerd en kunen van daar uit
naar het binnenland worden gestuurd.
Het plan van het aanleggen der nieuwe
spoorbanen bestaat sedert clo stichting der
Nationale Hlaatscliappij van Belgische
Spoorwegen, in 1927. Ilct viel dus niet
moeilijk aan de vervalschcrs van het do
cument, dat in het „Utrechtsch Dagblad" Is
gepubliceerd, deze werken voor een onder
deel van de Belgische militaire verdedi
gingswerken te laten doorgaan. Op het
oogenblik, dat het „Utrechtsch Dagblad"
met zijn onthullingen voor den dag kwam,
hebben de leiders van de Nederlandsche
spoorwegarbeidensbonden ons hieromtrent,
opheldering gevraagd. Wij hebben hun
kunnen gerust stellen door op de noodza
kelijkheid van de werken van economisch
standpunt uit te wijzen.
De kwestie is dus niet nieuw Bovendien
kunnen de Nederlandsche kameraden ge
rust ge6teld worden door het feit, dat de
zeven vertegenwoordigers van de arbeiders
organisaties in den raad van beheer der
Nationale Maatschappij van Belgische
spoorwegen het plan hebben goedgekeurd.
Het houdt geen steeg te beweren, dat deze
vertegenwoordigers zich medeplichtig zou
den maken aan militaire maatregelen te
gen Nederland.
De Nationale Maatschappij van Belgi
sche Spoorwegen is financieel autonoom
Zij kwam zelfs herhaaldelijk in conflict
met de Belgische regeering over financieel*
kwesties.
Do bladen die verband zoeken tusschcn
de militaire credieten, waarvan op het
oogenblik sprake is, en de werken, fanta-
seeren.
Ik kan verzekeren, dat de spoorwegen
niet het minst zullen genieten van deze
credieten. De werkzaamheden, die aan den
gang zijn, worden volledig uit eigen mid
delen betaald.
Groei van de A.V.R.O. na 15 Mei
De Alg. Ver. Radio Omroep heeft in de
maand September j.l. een nauwkeurige le
dentelling gehouden. In de „Radio-Bode"
van detfe week. lezen wij over de geweldige
stijging over alle linies. Daaruit blijkt, dat:
de A.V.R.O. op 1 October j.l. 141,745 leden
telde. Op 1 October 1929 beliep het 93,004;
alzoo een Joeneming in één jaar tijds van
bijna 50,000 leden. Op 1 October 1928 waren
er 54,883 leden.
De ontvangen bijdragen hebben met het
toenemendo ledengetal gelijken tred gehou
den. Dat wc niet met een kunstig aango-
wakkerdon getal-aanwas te doen hebben,
blijkt zonneklaar. Luister nu naar de cijfers
der van de leden ontvangen contributies.
Ontvangen bijdragen in geld:
1928: f 363.000.
1929: 549,000 (stijging f 1S6.000).
1930: 770,000 (stijging 221,000).
Dc gemiddelde stijging van het ledental
der A.V.R.O. van 1929 op 1930 bedraagt 52
Er zijn plaatsen, die, wat do stijging in pro
centen betreft, een bizonder goed figuur ma
ken.
Bovenaan staat Dieren met 206 Maar
hier volgt het lijstje van uitblinkers: 'Ber-
gen-op-Zoom 63 Amersfoort 67 Nijme
gen 72 Ginneken 81 Middelburg 94
Hengelo (O.) 97 Goes 98 Delft 99
Doesburg 100 Oistcrwijk 100 Maas
tricht 130
In de vier groote steden, Amsterdam.
Rotterdam, Den Haag, Utrecht, tellen wij
54,104 leden; de „provincie" telt er 87,641.
In de steden met een grootendeels katho-
lieko bevolking (Bergen-op-Zoom, Breda,
Tilburg, Den Bosch, Eindhoven, Nijmegen)
tellen wij nog 4579 leden.
In een als „socialistisch" bekend staande
streek, dc Zaan, tellen wij 1381 leden.
Dc oplage der „Radio Bode'' neemt nog
steeds toe; het nummer van 31 October 1930
had een oplaag van 235,100 exemplaren,
waarvan 190,203 voor betalende abonnè's.
(Deze cijfers groeiden den laatsten tijd elke
week. Red. „Ilbld/') De 45,000 „losso" num
mers zijn bij ons zoo goed als allen „raak'
Aan een commentaar, dat \V. V.(ogt) aan
deze sprekende cijfers toevoegt, ontlcencn
wij nog:
„Wij A.V.R.O.-menschen, die nu trotsch en
verheugd kunnen zijn over de innerlijke
stevigheid onzer vereeniging, zullen nu ook
het geduld en dc zclfbehcersching moeten
verzamelen om den tijd af te wachten waar
op wij die kracht in het vuur kunnen wer
pen voor het vel'schiiiven der figuren op
het schaakbord van den omroep.
Tijdens het bedachtzaam wachten op
onze kans zal men nimmer moeten verge
ten dat er zooals dc lieer Corver in Den
Haag opmerkte een ontzaglijk zedelijk
conflict is tusschcn de regeering en een
groot deel van het Nederlandsche volk, dat
een andere opvatting heeft van den uitleg
van het begrip „billijkheid" dan dc regee
ring er aan gegeven heeft. Met het sluiten
van deuren zooals de directeur-generaal
cn dc minister deden voor verontwaar
digde verguisdei., krijgt niemand het ge
lijk en het recht aan zijn zij. Eerder wekt
hij den indruk van zich te hebben opgeslo
ten, tezamen met: onrecht, vergissing, vrees
enschaamte."
SODALITAS MEDICORUM.
Onderhandelingen afgesprongen.
's-G ravenhage, 29 October. Naar ver
luidt, zouden thans de onderhandclir#*en
tusschen de commissie uit dc obligatiehou
ders van de Sodalitas Medicorum cn graaf
Karachony-te Budapest zijn afgesprongen.
Deze onderhandelingen betreffen het voor
stel dier commissie, waarbij de obligatie-
houders in plaats van hun 8obligaties
zouden krijgen optanten-obligaties ter zake
van do schadevergoeding, welke de graaf
eventueel zou krijgen voor de van hem af
genomen goederen in verband met do
grensregeling tusschen Hongarije, Roeme
nië cn Tsjecho-Slowakijc ingevolge het ver
drag van Trianon.
Naar voort6 vernomen wordt, vertoeven
de commissieleden prof. dr. Brouwer on
mr. van Velzcn in verband met deze zaak
te Budapest.
PRACTISCHE WERKVERRUIMING EN
HULPVERLEENING.
Vergadering der Nederland
sche Centrale.
Te Arnhem vergaderde de Ned. Centrale
voor practi6cho werkverruiming en hulp
verleening onder voorzitterschap van don
heer G. van Roekei van Arnhem. De secre
taris, d6. J. A. Vieschor van Groesbeek gaf
een verslag der werkzaamheden sedert de
oprichting in 1929 van het Centraal Bureau,
waarbij bleek, dat zeer vele aanvragen tot
plaatsing in tehuizen cn gezinnen van' al
leenstaanden waren binnen gekomen on
dat tal van gemeentelijke cn particuliere in
stellingen zich geregeld met gevallen tot
het Bureau der Centrale om hulD wenden
De penningmeester, overste J J. Barcndsen
van Nijmegen, gaf een overzicht van den
stand der financiën en deelde mede, dat
het aantal contribuanten in den lande lot
over do 2090 is gestegen
Besloten werd tot openstelling van eer
tehuis voor vrouwen cn meisjes te Twello,
tot de stichting van een nederzetting voor
rnanncn te Houligehagc en tot dc exploi
tatie van twee verplegingsoorden voor kin
deren uit onvolledige gezinnen e.a. en wet
één te Groesbeek en één te Zandvoort.
