FIAT
Fa. M. A. Ramselaar
DÉ EEMLANDÊÜ
BWTENLANDSCH OVERZICHT
KERSTGESGJEIfETI
Dinsdag 23 December 1930 j Uitgave: VALKK0FF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a j 29e Jaargeng No. 150
WIJZIGING VAN SPANJES
REGEERING?
HENDERSON SPREEKT
TOT AMERIKA
Garage MOLENAAR
EEN FAMILIEDRAMA IN
TSJECHO-SLOWAKIJE
DE PORTUGEESCHE BANK
BILJETTEN
BLAUWZUURVERGIFTIGING
HET EINDE VAN EEN
AM0KMAKER
4 uur 14 min.
m BHB hand/choenen
LUVCXsZtt
LORD CECIL BEPLEIT
ONTWAPENING
Beïnvloeding der openbare
meening noodzakelijk
AM ER SF00RT5C1H DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS pcr maanden voor Amersfoort f2.10, per maand f 0.75, per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f; 0.17x/a*
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 515
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van ets.bt^üsnummer,
elke regel meer f0 25 Llcfdadlgbclds-adverttnt'Cn \oor de
helft van den prijs. Kleine AdvertentiCn „KEITJES' bij vooruirt>e<eh»y 1—5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05
De Fransch-Italiaansche moeilijk-
heden op het gebied der marl
tieme ontwapening. Wordt er
van Engelsche zijde druk ge
oefend?
De Fransche gezant tc Londen, De Fleu-
riau, is plotseling per vliegtuig naar Parijs
gereisd en Maandag heeft hij langdurig van
gedachten gewisseld niet Briand, den Fran-
schen minister van huitenlandschc zaken.
Wellicht slaat men do plank niet al te ver
mis, wanneer men aanneemt, dat het ge
sprek heeft geloopen over de Fransch-Ita-
liaansche vlootonderbandelingcn, die op hèt
doode punt zijn geraakt.
Verschillende teckenen wijzen erop, dat
Engeland den laatsten tijd een sterken druk
uitoefent. Een afgezant van het Foreign
Office werkt te Rome in deze richting.
In zeker opzicht vinden de Franschen het
7iict eens zoo prettig, dat getracht wordt
een hervatting der Fransch-Italiaansche on
derhandelingen mogelijk tc maken. De
P'ransohc opvatting toch is, dat een ver
lenging der vlootbouwvacantie slechts in
het voordeel der Italianen kon zijn, omdat
tengevolge van de veroudering der oorlogs
schepen de afstand tusschen de Fransche
en de Italiaanschc vlootsterkte daardoor
feitelijk vanzelf wordt verkleind, zonder dat
Italië genoodzaakt zou worden deze ver
kleining van den afstand te koopen dooi
den aanbouw van nieuwe schepen, d.w.z.
door zich financieele offers te getroosten.
Frankrijk staat echter de Parijsclie
correspondent der Kölnische Zeitung herin
nert er aan in een ander opzicht weer
sterk, aangezien het voor do Italianen in
financieel opzicht volstrekt onmogelijk is
een bewapeningswedstrijd met Frankrijk
vol te houden of don afstand, die de Fran-
sche vlootsterkte scheidt van die der Italia
nen, in te halen.
Daar staat weer tegenover, dat Engeland,
wanneer niet binnen afzienbaren tijd een
vergelijk tusschen Italic en Frankrijk op
maritiem gebied een feit wordt, in de nood
zaak zou kunnen komen te verkeeren over
te gaan tot overschrijding van het vloot-
boijwprogram, welke is voorzien in liet
driemogendhedenverdrag, dat Tokio, Was
hington en Londen hebben gesloten.
Wanneer Engeland echter zijn vloot mocht
uitbreiden, zou dit voor de Vereonigde Sta
ten en Japan aanleiding kunnen zijn niet
achter te blijven en eveneens nieuwe sche
pen op stapel te zetten. Het behoeft niet
uitvoerig uiteen te worden gezet, dat een
oil ander opnieuw geweldige financieele
uitgaven zou vergen en de fiscale lasten
der bevolking er aanmerkelijk door zouden
worden vergroot
Do Franschg pers heeft, een korten tijd
geloden zeer levendig verzet aangetcekcnd
tegen een verlenging van de vlootbouwva
cantie en de Quai d'Orsay heeft geloochend,
<lat zoo iets een punt van overweging uit
maakte, maar aan den anderen kant is de
jbuitenlandsch-politieko toestand van Frank
rijk op het oogenblik niet zoo, dat het al
te krachtig zich kan verzetten tegen den
door Engeland geoefenden druk, temeer
niet, daar het op grond van een zekere „be-
langenuitwisseling" in de voorbereidende
ontwapeningsconferentie zich verheugen
mocht in de hulp van lord Robert Cecil.
Wellicht is men in Frankrijk van oordeel,
dat toegevendheid op vlootbouwgebied mis
schien tengevolge kan hebben, dat Enge
land Frankrijks streven inzake het leger te
land ook in.de verdere toekomst steunt. Te
gelijkertijd acht. men de mogelijkheid niet
uitgesloten, dat Fransche concessies op ma
ritiem gebied Italië in een wat prettiger
stemming zullen brengens omdat dan een
punt van wrijving is weggenomen.
GROOTE BRAND IN EEN HOUTZAGERIJ.
München, 22 Dec. (H.N.) Te Bad Rei-
chenhal is een der grootste houtzagerijen
van Beieren, de sedert 1860 bestaande Frit-
zersche zagerij, door een brand geheel ver
nield. Verscheidene fabrieksgebouwen, be
nevens de machinerieën cn het ketelhuis
werden een prooi der vlammen. Ook zijn
groote houtvoorraden verloren gegaan. De
voorraden waren in verband met de ma
laisé buitengewoon groot, zoodat de schade
zeer aanzienlijk is. Talrijke brandspuiten
en de omgeving, ook uit Oostenrijk, kwa
men aangerukt om hulp to verleenen. Het
hlusschingewerk werd door dc koude het
.vroor 12 graden Celsius zeer belemmerd.
i; CALCUTTA—ZUID-AFRIKA DOOR
DE LUCHT.
Londen, 22 Dec. (H.N.) Een Britscb-
ïndiër van 19 jaar is gisteren van Calcutta
gestart om een étappen vlucht naar Zuid-
Af rik a tc volbrengen. Hiervoor is een be
looning van 500 uitgeloofd. Hij hoopt dc
vlucht binnen li dagen tc kunnen vol
brengen.
DE STRIJD TEGEN AMERIKA'S
WERKLOOSHEID.
Washington, 20 Dec. (V. D.) Volgens
een mededeeling van het Witte Huis zul
len de kosten van het Amerikaansche werk
loosheidprogramma voor J931 700 millioen
dollar bedragen.
Geen uitstel van de
verkiezingen
Parijs, 21 J)ec. Naai- verluidt, zal
in den Spaaaiscüen regeeriugsvorm veran
dering worden gebracht. Minister-presi
dent Berenguer zou reeds met verschillen
de staatslieden besprekingen hebben ge
houden.
De nieuwe regeering zal tot stand komen
door een nauwe samenwerking tusschen
conservatieven en liberalen.
Van andere zijde verneemt men, dat dc
heele tegenwoordige regeering zal aftreden
ora plaats te maken voor een kabinet van
uiterst rechts.
Generaal Berenguer verklaarde aan een
Spaanschen journalist, dat bij aan den da
tum 1 Maart 1931 voor de nieuwe verkie
zingen van de Cortez blijft vasthouden.
Hij zelf zou zich uit het openbare leven te
rugtrekken, zoodra bij zijn plicht tegen
over zijn koning en vaderland zal hebben
vervuld.
Optimistisch ten aanzien
van de ontwapening
Londen, 21 Dec. (V.D.) Dc minister van
buitenlandsche zaken, Henderson, heeft he
den van Brighton uit een radiorede gehou
den tot het Amerikaansche volk, waarin hij
o.a. hot; volgende zeide:
Het jaar 1930 heeft groote gebeurtenissen
gebracht: conferenties, verkiezingen, revo
luties. In vele gevallen heeft men de con-
tróle over de gebeurtenissen verloren. De
regeeringen der geciviliseerde staten heb
ben moeten beslissen over oorlog of vrede,
over verdere ontwikkeling cn veredeling
van do beschaving of terugstorten in bér-
baanschheid. Deze bC6»s6ing, welke de toe
komst der komende generaties heslissen
zal, kan men niet ontwijken of uitstellen.
Er bestaat een spanning, die onmogelijk
kan worden ontkend, ofschoon niemand
een oorlog wenscht.. Wanneer de economi
sche crisis voorbij is, hoopt Henderson te
kunnen aantoonen, dat de regeeringen ai-
ler beschaafde landen in den tusschentijd
alles hebben gedaan om een beschermen
den muur op te richten tegen den oorlog.
Het ontwapeningsontwerp, dat in Genëve
tot stand gekomen is, mag misschien niet
volmaakt zijn, het zal echter voldoende zijn
om een ontwapening tot stand te brengen
in een omvang, waarmede de regeeringen
accoord kunnen gaan. Spr. hoopt, dat men
het eens zal kunnen worden over een ont
wapeningsverdrag, dat alle legers, vloten
en luchtstrijdkrachten der wereld zal be
grenzen en verminderen. Toch wil spr. de
moeilijkheden, die nog moeten wórden
overwonnen, geenszins onderschatten. De
huidige crisis is slechts een gedeelte van de
vreeseliike gevolgen van den oorlog.
WAPENSMOKKEL IN MAROKKO.
Parijs, 22 Dec. (H. N.) De Populaire
deelt bijzonderheden mede omtrent het
smokkelen van wapenen in Marokko. Het
blad deelt mecle, dat ten minste 35.000 ge
weren door den smokkelhandel in handen
van de inboorlingen zijn gekomen. Ondanks
de groote gevaren is de smokkelhandel zeer
levendig, want een oud geweer is bijna
1200 francs waard en een patroon G francs
Een vrachtschip met een Japansch klin
kenden naam onderhoudt bijna een gere-
geJden dienst voor den smokkelhandel.
DE MAN, DIE ZICH UITGAF VOOR
AFGEVAARDIGDE.
f De rochtbank bemoeit zicb
met de zaak.
B er 1 ij ii, 21 Dec. (V.D.)., Voor de recht
bank te Berlijn stond heden terecht de
landhouwer Guth wegens land vredebreuk,
het vertoonen van een valsch identiteitsbe
wijs en het zioh voor een ander uitgeven.
Beklaagde verklaarde, dat hij te Altona
den nafionaal-sociali&tischen afgevaardigde
Lolise om zijn identiteitskaart verzocht
had, daar hij gaarne de opening van den
rijksdag zou bijwonen. Lolise gaf hem zijn
kaart en Guth kwam zonder moeite in den
rijksdag. Des avonds vereenigde Guth zich
met verscheidene afgvaardigden van de
nationaal-socialiètisclie arbeiderspartij in
bet restaurant Bayernhof aan een maal
tijd. Later werd bij op den Potsdam or PI atz
bij de bekende incidenten betrokken en ge
arresteerd.
Guth heeft zich hij de politie opnieuw
als de afgevaardigde Lohse uitgegeven en
beriep zich erop, dat minister Franz»»;}
hem identificeeren kon. Deze werd erbij
geroepen en bevestigde, dat xiij den afge
vaardigde kende.
De hoofdagent van politie Hemrich heeft
Guth daarop naar het politiebureau laten
brengen.
Guth verklaarde verder, dat hij thans
In het proces worden 17 getuigen ge
hoord. -
de elegante, luxieuze conduite interieur,
6 personen.
Vraagt vrijblijvend demonstratie en proefrit.
TELEFOON 1210.
LANGESTRAAT Tel. 341
Opruimings Partij
Buitenmodel Puttees 3 M. lang
f 1.19 per paar.
Hen arbeider vergiftigt zichzelf,
zijn vrouw en zeven kindren
Praag, 22 Dcc. (H.N.) In een dorp bij
Pressburg had een arbeider, die sedert
maanden werkeloos was, met zijn vrouw
besloten gemeenschappelijk met de zeven
kinderen afscheid van het leven te nemen.
De arbeider wist zich een sterk werkend
vergif te verschaffen, dat hij in het eten
mengde. Kort na het gebruik van dit eten
werden allen door zware krampen over
vallen. Een geneesheer werd gewaarschuwd
die allen naar het ziekenhuis liet over
brengen, waar de arbeider en zijn vrouw,
benevens de twee jongste kinderen, in den
loop van den nacht overleden. Dc overige
rijf kinderen verkeeren alle in levensgevaar
cn hun toestand wordt als hopeloos be
schouwd.
De firma Waterloo en Sons
veroordeeld
Londen, 2 2 Dec. (V. D.) Het groote
proces dat door de Bank van Portugal te
gen de wereldbekende Londenschc druk
kersfirma, Waterloo en Sons, was aanhan
gig gemaakt, in verband met het drukken
van valsclie bankbiljetten, welke affaire
ook in Holland groote aandacht had getrok
ken, is door het gerechtshof ten gunste van
dc Baiik beslecht. De drukkersfirma weid
veroordeeld tot een schadevergoeding van
ongeveer f 614 millioen.
De oorspronkelijke eisch van de Bank be
liep ongeveer f 13 millioen. Het proces heeft
21 dagen geduurd.
Men schat de aan de advocaten uit le
keeren honoraria op rond 20,000 p. st., daar
bij komen nog gerechtskosten tot een be
drag van ongeveer 50,000 p.st., onvermin
derd de getuigengelden enz.
Dc Bank van Portugal had de drukkers
firma Waterloo aangeklaagd ter zake van
het feit, dat door haar nalatigheid ineor
dan een half millioen Portugeesche bank
biljetten door den Nederlander Marang in
omlooop konden worden gebracht.
De rechtbank was het met de aanklagers
eens, dat het de directie van de drukkerij
aan de voor haar bedrijf dringend noodza
kelijke zorgvuldigheid had ontbroken.
ROOFMOORD TE BERLIJN.
Berlijn, 21 Dec. (V.D.). In de Siargar-
derstrasse is hedenmorgen een sigaretten
handelaar met zijn echtgenootc door roo-
vers overvallen. Dc onverlaten sloegen
beiden neer en doorzochten het huis. Er
kon nog niet vaststellen wat vermist wordt.
Op aanhouding der daders is door de po
litie een prijs gezet.
INCIDENT MET ITALIAANSCHE
IMMIGRANTEN IN AUSTRALIË.
Londen, 20 Dec. (V. D.) Vijftig ltali-
aansche immigranten, die sedert 14 dagen
op een schip te Sidney wordon vastgehou
den, daar dc Australische autoriteiten hun
den toegang tot het land ontzegden, hebben
met geweld getracht van het schip te ont
snappen. Zij wierpen officieren en beman
ning ter zijde en renden het havenkwartier
in, waarvan de toegangswegen echter va
ren afgezet. De immigranten werden daar
op weer aan boord gebracht.
SUIKERFABRIEK AFGEBRAND.
In den nacht, van Vrijdag op Zaterdag
heofl een geweldige brand gewoed in de
suikerfabriek te Bockcnau bij Ilildeshcim
De geheele machinekamer met den kost
baren inhoud, dc werkplaatsen, de suiker-
zolders én een deel van de opslagplaatsen
zijn vernield. Van het 80 M. lange en 50 M
breede gebouw staan nog slechts de muren
overeind, die ook nog ten deele ingestort
zijn.
Zondag woedde de brand nog voort in
een suikeropslagplaats met gereede suiker
van de beste kwaliteit. De vernietigde voor
raden vertegenwoordigen een waarde van
400,000 Mark. De schade aan gebouwen en
machines bedraagt millioenen, maar is door
verzekering gedekt. De brand is.vermoede-
ijk in het laboratorium ontstaan.
Tien bewoners van een Tehuis voor
ouden van dagen het slachtoffer
9
Gitschin, 2 2 Dec. (V. D.) Maandag
zijn in het tehuis voor armen en ouden van
dagen te Git-scbin (Jicin), tengevolge van
blauwzuurvergiftiging 10 personen ora bet
leven gekomen. Het zeer oude gebouw, zou
met toestemming der plaatselijke autoritei-
ton grondig worden gezuiverd. Dc verschil
lende zalen en kamers werden mot cyaan-
waterstof gegast. Volgens voorschrift mo
gen dc kamers nadat zij 30 uren zijn ge
lucht weer worden betreden. Als gevojg van
dc koude zochten do bewoners reeds drie
uren na de werkzaamheden de kamers
Weer op, waarbij zij onmiddellijk vergifti
gingsverschijnselen vertoonden. Zes waren
oi» slag dood, 17 anderen móesten naar het
ziekenhuis worden vervoerd, waar vier van
hen zijn overleden. Op een uitzondering na
zijn alle slachtoffers ouder dan tachtig jaar.
Dc verantwoordelijke autoriteiten hebben
ter plaatse een onderzoek ingesteld. De
man die de leiding had bij de werkzaam
heden is gearresteerd.
Krankzinnige moordenaar
slaaf de hand aan
zichzelf
P arijs, 20 Dec..Een Scnegaleesch onder
officier, dio gisteren tc Perpignan amok
maakte en daarbij verschillende personen
'Oböcfcfc, is hedenmiddag dood uit zijn
schuilplaats vte voorschijn gebracht. Mili
tairen cn gendarmes hadden de kazemat
ten, waar hij. zich opgesloten had, omsin
geld cn een grootcn schijnwerper op den
ingang gericht om ontsnappen onmogelijk
tc maken. Men heeft eerst gepoogd den on
gelukkige zonder geweld tc overmeesteren,
doch toen men tot hedenmorgen nog geen
teëkenoii van leven vernomen had, besloot
men gifgas te gebruiken. Voor hiertoe ecli
ter werd overgegaan, drongen ccnigo dap
pere soldaten naar binlicn. Zij vonden ech
ter den man dood; hij had zich een kogel
door het hoofd gejaagd.
AMOK TE KOPENHAGEN.
Kopenhagen, 22 Dcc. (V. D.) JVanmid
dag heeft zich te Kopenhagen een verschrik
kelijk drama afgespeeld. Een vrouw, Jan-
nings genaamd, die reeds jarenlang in een
krankzinnigengesticht verpleegd werd, over
viel plotseling haar zuster in haar woning
en sneed haar den keel af. Daarna ronde
zij met het van bloed druipende mes de
straat op en trachtte daar eveneens slacht
offers te maken. Een man, die haar hierin
trachtte te belemmeren, liep zware steek
wonden op. Zij rukte zich los en sloeg op
de vlucht. Vóór men haar kon arresteeren,
wist zij zichzelf eerst nog zwaar letsel toe
te brengen.
POSTBEAMBTE DOOR ROOVERS
NEERGESCHOTEN
Wetzlar, 20 Dsc. (V.D.) Hedenmorgen
is een postbeambte alhier, die op een mo
torrijwiel voor dienst uitgereden was, door
twee mannen aangehouden, die hem on
middellijk, toe hij gestopt had, neerschoten.
De bandieten maakten zich van den geld-
tasoh, die de ovcrvallene bij zich droeg,
meester en verdwenen. Nog heden is het
gelukt de daders te arresteeren. Dc post
beambte verkeert in levensgevaar.
OVERVAL VAN VENEZOLAANSCHE
REVOLUTIONNAIREN.
New-York, 22 Dec. (V.D.) Uit Bogota
wordt gemeld, dat Venezolaan&che rovoiu-
tionnairen een overval zouden hebben ge
daan op La Batera, ten Zuid-Westen van
Venezuela Het stadhuis zou in brand zijn
gestoken. Uit San Christobal wordt daaren
tegen gemeld, dat men niet met revolution-
nairen, maar met uitgebroken bandieten te
doen zou hebben.
TWEEDUIZEND COMMUNISTEN
GEDOOD.
Londen, 22 Dec. (H.N.) Uit Nanking
wordt gemeld, dat de regeeringetroepen na
een verbitterd gevecht, dat twee dagen
heeft geduurd, de vesting Toengkoe in het
Zuiden van de provincie Kiangsi hebben
bestormd. Dezo vesting was het hoofd
kwartier der communisten. Bij de gevech
ten zijn 2000 communisten gedood, terwijl
de gebouwen, waar de plaatsalijko raden-
regeering haar zetel gevestigd had, geheel
verwoest en met den grond gelijk gemaakt
zijn. Vijfhonderd gevangenen werden be
vrijd. De communisten vluchtten in Zuide
lijke richting en worden door bómbardeèr-
vliëgtuigen achterna gezet.
WE EP. BE RICHT.
Hoogste Barometerstand:
771.8 to Wecnen.
Laagste Barometerstand
754.0 to Thorshavn.
Verwachting:
Zwakke tot matige, tijde
lijk toenemende, Z. lot \X.
wind, zwaar bewolkt tot bc-
irokken, waarschijnlijk eeni-
ge regen, aanvankelijk zach
ter.
~\ïfQ0}^ tricotage
.„r slobkousen
Pr-IERSFOOOT
De ontweipsconventie kan een
goeden grondslag vormen
Londen, 21 Dec. (V.D.). Lord Cecil
heeft in de Engelsche bladen een oproep
doen verspreiden voor de ontwapening.
Het jaar 1931, aldus deze oproep, is een
kritiek jaar voor den Volkenbond, want
van de ontwikkeling van de openbare
meening der volkeren zal het afhangen, of
de ontwapeningsconferentie een farce zal
worden of werkelijkheid. Het geheele
bouwwerk van den internationalen vrede
zou tot in zijn grondvesten geschokt wor
den, wanneer deze conferentie geen ver
drag tot- stand zcu brengen, dat een einde
maakt aan den bewapeningswedloop cti
beperkingen mogelijk maakt, welke duide
lijk aangewezen zijn in het artikel 8 vau
het volkenbondsstatuut en verwacht wor
den door do overwonnen mogendheden op
grond van het verdrag van Versailles. Hot
verdragsontwerp is weliswaar geenszins
een ideaal, doch het kan een basis zijn
voor effectieve ontwapening. Daarom
moet dc openbare meening in de gealli
eerde landen door kerk, dagbladpers cn
politici bewerkt wordon om van do onder
scheiden rogeeringen het vaststellen van
de laagst mogelijke cijfers op dc ontwape-
ningsfabcllen te verkrijgen. De Engelsche
openbare meening moet er zich bewust
ven worden dat de algemecne verminde
ring der bewapeningen con belangrijke
voorwaarde is voor een duurzamen vrede.
DE ONDERGANG VAN DE OBERON.
Kop e n hagen, 22 Dec. (V.D.) De kapi
teins van dc Arcturus en van de gezonken
Oberon hebben tót nog toe geen enkele
mededeeling gedaan omtrent het verloop
van de ramp cn zij verklaren, dat niet eer
der te zullen doen dan te Helsingsfors voor
de scheepvaartinspectie. Bij het voorloopig
onderzoek is gebleken, dat de mededeeling
der geredde matrozen, dat er brandende
olie op het water had gedreven na de bot
sing, onjuist moest zijn. Waarschijnlijk is
er carbid in het water gevallen en is het
ontwikkelde acetylccngas in brand ge
raakt. Dc kapiteins deelden mede, dat dc
blauwe vlammetjes op.het water l^et nog
eenigszins mogelijk maakten, in den dich
ten mist iets te onderscheiden.
BARRE KOUDE IN NOORD-ITALIË.
Rome, 21 December. Een ongewone
koude heersöht thans in Noord-TtaTiê. Op
de Dolomieten was de tempera tuur' 23 gi n -
len bénoden nul.
