MANTELS. JAPONNEN EN HOEDEN
AUTOSTALLING
Fa. M. A. Ramseiaar
DE EEMLANDEü
FIRMA DUIM BURGER
8UITEM&SGH OVERZICHT
Garage Molenaar
Buitenland
Zaterdag 27 December 1930
Uitgave: VALKH0FF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 152
Enorme prijs
verlaging van
ARNbSEMSCHE WEG 26
DAMESMODEZAAK:
EEN 0UDERWETSCHE
KERSTWEEK
KERSTREDE VAN DEN PAUS
Werkloosheid en crisis
HEVIGE AARDBEVING IN
ARGENTINIË
KONING ALFONS WEERDEN
DANS ONTSPRONGEN
Kinderen redden het leven
van den vorst
'4 uur 14 min.
L. J. LUYCX ZOON
fortmann en
hehenkamp
DENKT U AAN DE
10% KGRTENG
EEN REEKS LAFFE
MOORDEN
AMERSFO0RTSCÜ DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS pcr maanden voor Amersfoort f2.10, per maand f 0.75, per
week (-?ct gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/»*
Binnenland franco per poit per 3 maanden f3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van l-r-4 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f0.25. Licfdadigheids-advertenticn voor dt
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetailan 1 5 rego»
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
door
H. G. CANNEGIETER.
Do werk tusschen Kerst, cn Nieuwjaar
heeft iels gemoedelijks, dut wij gaarne als
..ouderwelsch" kenschetsen. Wc denken hij
dit woord aan de vacantio-genocgcns uit
onze jeugd, toen wc allen tezamen aan het
eind van het jaar thuis waren on met huis
lijke genoegens de donkere dagen opvroc-
Jijkten. Wc denken aan de Engclsche cn
Duitsche Kerstfeesten en aan Kerstvertel
lingen aTs die van Dickens en 1 nnc. De
weak tusschen Kerstmis en Nieuwjaar on
derscheidt zich door een bizondcrc stem
ming en een hizonderc sfeer: Kr is iets van
knusheid, van kinderlijkheid, van goedig
geluk.
Onwillekeurig vragen wij ons, wanneer
deze jaarlijksclie feestweek terugkeert, wel
eens af, of deze gemoedelijkheid zich ver
draagt met den geest van den modernen
tijd. Kunnen wij noc oudei-v ets Kerstmis I
n Oudejaarsavond vieren, cn schieten wij,
zoo we dit kunnen, niet bij <lc oischcn van
het lieden te kort'?
Zoo wordt de vraag: mógen wij nog wel
ouderwets Kerstmis en Oudejaarsavond
vieren'? liet ouderwelsclic heeft inderdaad
grootc bekoring, maar mogen wij aan de
verleiding van het verleden toegeven, wan
neer de toekomst ons roept? Wij hebben
nieuwerweUchc mensehen te zijn mót een
li ieu werw ctsche g©est esgesleid 11cid
T.lkc tijd lieett zijn eigen ziel en 'zijn eigen
wijze om «Ie dingen in zich op le nemen en
t' verwerken. Juist deze laat>lc dagen van
't jaar leeren ons, dat niets ter wereld be
stendig is. Bleef alles zichzelf gelijk, dan
v.ou het woord ouderwetscli niet bestaan,
omdat liet geen zin hebben zou. \u liet be
staat, i-> dc zin ervan een veroordeeling. Een
vonnis over de monschen. die niet meedoen
mi et eigen tijd.
Instellingen en gebruiken dienen hun bp-
itekenis in zichzelf te hebben. Tijdperken
ook, evengoed als personen. liet eigene
gaat hoven 't ontleende. Slechts wie zelf
geen karakter heeft, ontleent aan een an
der. Als wij onze Kerststemming en onze
Oudejaarsav ondsfêer aan liet verleden ont
kenen, blijkt hieruit, dat wij in- het heden
-een geestkracht genoeg bezitten voor een
Kerstweek naar eigen trant.
Een oudèrwetschc Kerstweek is mooi.
maar liet, is een bewijs van armoede. Gelijk
con middelceuwsch mysteriespel of eon
'historische optocht, waaraan men zich ver
gast. omdat de hcclendaagsche verbeelding
tekort schiet. Gelijk dc namaak van meu
belen of ge\cls in ouden h-lijl een bew ijs van
armoede is.
Zullen wij onzen eigen tijd .waardig zijn,
'dan moeten wij niet een ouderwctschc, maar
een nieuwerwetsche Kerstweek dooi bren
gen. Hoe wij dit doen? Wat daarvoor dc
eischen zijn? Dit is niet !n enkele woorden
tc zoggen.
Maar zooveel staat vast, dat wij niet lou
ter hebben te klagen, als dc dingen .veran
deren. Men pleegt in een dergelijke veran-
'dcring achteruitgang tc zieii. verbastering,
.verwording. Maar dan ziet Pion verkeerd
(Verandering is in elk geval leven en stil
stand is dood. Niets is noodlotligcr voor
eenigerïci instelling, dus ook voor de Kcrst-
.week, dan dat alles hij 't oude blijfr.
Het valt ons wel eens moeilijk, dit rond
uit, onszelf te bekennen. Hoe heiliger cn
eerwaardiger zeden en instellingen zijn. ie
Meviger klemmen wij er ons aan vast; te
angstiger zijn wij, dat ze iets van liaar oor
spronkelijk karakter zullen verliezen. Want
luist in het heilige en eerwaardige vcr-
ceren wij het blijvende en eeuwige. Als
'zelfs liet heilige cn eerwaardige van \oriu
verwisselt, wat rest dan aan zekerheid?
Toch is dit ecu misverstand, dat gemak
zucht ons ingeeft. De aarde wentelt, seizoe
nen wentelen, geslachten wentelen. Onze
traagheid verzot er zicli tegen on zoekt
een uitvlucht. Deze vindt zij in dc vei lieer
lijking van liet verleden.
Zal het heilige levend zijn. liet eerwaar
dige indruk maken, dan dient het het stem
pel tc dragen van zijn tijd. Wij vinden dat
stempel afschuw al ij kV De oude ijk was on-,
liever, omdat we daaraan waren gewend
Toch zullen wij ook onze feestdagen en
plechtigheden moeten herijken. Niet wat
voor onze voorvaderen Kerstmis geweest k.
niet hoe onze ouders en grootouders Oude
j,i:.r hebben gevierd, is voor ons van bc-
tcckcnis. De ernstige vraag van lmt oogen-
3)1 ik is: wat is Kerstmis voor óns en hoe
morden wij Oudejaar vieren?
MJvschien ziji: er ten overstaan van mis
tijdsgewricht noodzakelijker deugden dan
gemoedelijkheid en verhevener vreugden
dan knusheid. Wij dienen zelf liet antwoord
le geven. Wanneer wij maar begrijpen, dat
de Kerstweek, zoo lnj voor ons iets van be
lang v il zijn, onze Kerstweek moet wezen
n derhalve geladen met gcclachtcn en
stemmingen, geboren uit dc zielsgesteld
heid van onzen eigen tijd.
Dc 'eeuwigheid van liet heilige is niet ge
klonken aan óên bepaalde uitbeelding, maar
openbaart zich in dc voortdurende \orm-
wisscling van het tijdelijke. Iedere eeuw en
u-der dccennie heeft zijn eigen Kerstmis
cn zvin oii-O Nieuwjaar.
tNadruk verboden).
De vloot-vacaniie van Frankrijk
en Italië en de zending van
Craigie.
„Telkens weer, wanneer dc Fransche
openbare meening volledig vergeten heeft,
dat er tusschen Frankrijk en Italië zoo iets
ais vlootonflérhandelingen plaats vinden,
verschijnt een heer uit liet Angelsaksische
kamp, om er aan te herinneren en altijd
weer is het antwoord van Frankrijk het
zelfde: „jawel, er wordt onderhandeld,
maar een beslissende stap is nog niet ge
daan. alles zweeft nog, maar men houdt
de deur open. etc. etc."
Aldus ironiseert, de Panische correspon
dent van «le Frank f. Zcilung de jongste ge
beurtenissen inzake clo politieke vloot-ma-
nocüvrcs.
Deze dagen is d«- heer Craigie niet deze
vage mcdedneling die men hem beleefdelijk
aan de Quai d'Orsay meegaf, naar Londen
teruggereisd. Craigie is vertegenwoordiger
van Builenlandsclie Zaken in Engeland. Bij
ue vloqtpndcrhandelingcn te Londen in don
aanvang van dit jaar was liii de rechter
hand van den Engclschcn Premier, cn hij
assisteerde de voorbereidende ontwape
ningsconferentie in Geneve als opmerkzaam
waarnemer. Thans is hij naar Rome getrok
ken cn heeft den terugweg ever Parijs ge
nomen. Men zegt. dat hij den Italiaanschen
Minister Grandi een voorstel heeft gedaan,
hierop neerkomende, dat, waar men nu
toch niet tot spoedige besluiten komt, liet
goed is dc sedert Juli ingegane vloot-va-
cautie, waartoe Frankrijk en Italië zich ver
plicht hebben, met oen Hinken termijn tc
vei lengen.
Men herinnert zich, dat inderdaad in Juli i
oen dusdanige vacantia tusschen Briand, en
Grandi tot stand kwam. Dc bedoeling was
aan dc tot dusver zich zeer negatief voor- j
doende vlootondcrhaiidclingen een soort"
troostrijken achtergrond tc geven. Maar dc
onderhandelingen kwamen sedert niet meer
vlot. l)e Italiaansche pariteits-eisch is in
Frankrijk nimmer -ernstig- besproken. De-
laatste tijdens de Volkenbondsvergadering
ill Gcnève zich opdoende lezing (hetzelfde
aantal scheeps-ccnheUcn, maar overwicht
van dc Fransche tonnage) moet in Italic op
het heftigste verzet gestuit zijn. Grandi ver
trok toentertijd plotseling van Geneve naar
Rome en verscheen niet weer.
Dc Engclschcn moeten aldus nog
steeds liet Duitsclic blad de vrees koes
teren, dat onder deze omstandigheden het
drievoudig accoord (Engeland—Amerika
Japan) niet meer van kracht kan blijven. Als
namelijk Frankrijk en Italië voortgaan met
hun uitrusting ter zee, wordt de veiligheids-
clausule van het genoemde tractaat van
kracht en Engeland moet met 't oog.op het
aangroeien van zeesfrijdmachlon elders zijn
eigéii vloot opnieuw versterken. Dc Engcl
schcn dankbaar eindelijk met dc Ameri
kanen in het reine gekomen tc zijn heb
ben geenszins lust met hun grootc huren
van oveVzee opnieuw te moeten beginnen.
Vandaar de Engelsche toespraken in Rome
en Parijs.
ln Parijs schijnt men weinig geneigd te
zijn bedoelde vlootvacantie te prolongcercn.
Men wijst erop, dat dc Fransche vloot een
menigte oude bodems telt, die van jaar tot
jaar aangevuld zouden moeien worden. Va
cantie bctcekont dus het uitvallen van een
hedenwat Italië ten goede komt. Nopens
den stand der onderhandelingen antwoordt
men slechts met schouderophalen: men
iieeft minder lust cn aanleiding dan ooit
op dc Italiaansche eischen in tc gaan. In
hoeverre liet mogelijk is. dat Frankrijk zich
Alleen hij liet. Lundensch accoord aansluit,
is eveneens onzeker. Waarschijnlijk is een
dergelijke oplossing niet.
Hel'is dus aannemelijk zoo besluit het
Duitsche orgaan terecht dat Craigie niet
buitengewoon v argenoegd naar Londen is
teruggekeerd. En hij zal maar met een halr
oor geluisterd hebben toen hem onder
weg de Kerstklokken „Vrede op Aarde'' toc-
beierden.
voor 150 wagens; moderne wascliin-
richting, centrale verwarming.
Nachtportier aanwezig.
TELEFOON 1210.
Geen geloof in een nieuwen
oorlog
GRAF VAN KARDINAAL MERCIER.
Het stoffelijk overschot naar
den kapel overgebracht.
Naar de correspondent van de X. Ct. te
Brussel meldt, js het stoffelijk overschot
van kardinaal Mcrcicr Maandagavond uit
den grafkelder der Melchelsche aartsbis
schoppen, onder dc Sint Romboulskcrk, ge
haald cn naar dc met dit doel in dezelfde
kerk gebouwde grafkapel overgebracht,
liet stoffelijke overschot werd bijgezet in de
zvvart-maimeren graftombe, die midden in
«le kapel is gebouwd en waarop, binnen
kort, het bronzen beeld van kardinaal Mcr
cicr zal worden geplaatst. ITet beeld stelt
den kardinaal voor op zijn sterfbed cn is
het. werk van den Poolschen patcr-bccld-
liouwor Ephrim Marie.
Dc grafkapel zal vermoedelijk einde Ja
nuari door kardinaal Van Roc\ speciaal
worden gewijd.
Vatikaanschc Stad. 2 i Dcc. De
Paus ontving vandaag de kardinalen, die
hem hun gelukvvcnschen ruet het Kerstfeest
kwamen betuigen. Na hen voor hun geluk
vvcnschen te hebben dank gezegd, besprak de
Paus verschillende vraagstukken, die den
letgenvvoordigen tijd hijzonder bezig hou
den, meer speciaal de algemeenc verwar
ring op economisch gebied en dc werkeloos
heid.
iiij hoopte, dat de wolken, die men thans
aau dc kim ziet, niet alle dc voorboden van
een storm zijn en riep de volkeren op lol
bioeclei 11 j kc samen werk i i ig.
Aan dc goloovigen, die in Rusland cn
Mexico smarten lo verduren hebben,
vvenschte hij den innerlijken en uiterlijken
vrede van Christus toe, zoo goed als aan
alle andere staten der wereld.
Hij zegende alle pogingen om een hetere
toekomst tc scheppen. Hij zeide, niet te ge-
Iooven aan de mogelijkheid van een nieu
wen oorlog, omdat hij zich niet voorstellen
kun. dat er één Staat isj die niet door dc
afschuwelijke gedachte van den mepschen-
moord vervuld is. '11 Dergelijke gedachte
zou tevens een zelfmoord bcteckcncn, want,
wanneer er een de.rgclij^tfó Staat zijn moest,
chrrr-zou hij, de "Paus, den lieer «moeken
dezen Staat te straffen.
Dc Paus gaf voorts zijn spijt te kennen,
dat de anli-katliolickc proselietenbewcging
te Rome haar werk verrichten kan, ofschoon
dc wet een dergelijke beweging verbiedt.
Verder twijfelt hij niet aan liet succes van
het werk tot bescherming «les gcloofs, zoo-
als dit aan den dag treedt.
Eindelijk kondigde dc Paus een a.s. ency
cliek voor liet Christelijk huwelijk aan.
Volgens dc Msb. moet dc volgende volzin
onjuist zijn.
„Want, als er zulk een staat is, zou lnj, de
Paus, den Heer smeeken, «lezen staal te
straffen."
In aansluiting daarvan schrijft liet blad:
Een II. X.-telegram geeft dan ook van
deze passage een lezing, welke aannemelij
ker klinkt. Zij luidt:
„Want alle andere stalen zouden opslaan
oni een dergelijken slaat le straffen".
Vijf en dertig slachtoffers
gedood
Uit Buenos Aires wordt gemeld, dat een
lievige aardbeving liet Xoord-Wcstcn van
Argentinië liecfr. geteisterd.
De stad Lapoma moet geheel verwoest
zijn.
Volgens ctc voorloopige berichten zijn 05
personen om het leven gekomen en onge
veer 70 gewond. Men vreest echter, dat lict
aantal slachtoffers nog grpolcr zal blijken,
daar de berichten nog onvolledig zijn, wijl
de telefonische en telegrafische verbindin
gen gestoord zijn. Een hulpexpeditie is on
derweg.
SPOORWEGONGELUK BIJ PAOLO.
Twee dooden.
Rome, 2 4 Doc. (V. D.) I11 den afgoloo-
pen nacht is dc sneltrein RcggioCalabria—
Napels in de nabijheid van Paolo ontspoord.
De locomotief en de tender stortten van den
spoordijk. De machinist cn de stoker werden
gedood, terwijl drie passagiers cn vijf leden
van het treinpersoneel gewond werden. Er
is onmiddellijk een hulptrein uitgezonden.
GEVECHTEN IN ERYTH7.EA.
A d d i s A b c b a, 2 3 Dcc. Xa ernstige ge
vechten tusschen Italiaansche ascari's en
rooverbenden, die in Erythrca razzia's on
dernamen. werden dc laatstén verdreven
met achterlating van een honderdtal dooden
en gewonden, waaronder dc bendeleider
Mohammed Yasin.
ONLUSTEN IN VENEZUELA.
Bctooging met bloedigen afloop.
X c w-V ork, f I) c c. Uit de Zuid-Ameri-
kaanschc republiek Venezuela worden tlians
nadere bizonderheden gemeld over dc on
lusten, die daar kort geleden hebben plaats
gëhack
Een Zuid-Amerikaansch blad bericht, dal
de onlusten in de hoofdstad van Venezuela
ontstonden, toen een grootc menschenmc
nigte voor een gevangenis een betooging
hield.
Dc menigte probeerde de gevangenen met
geweld te bevrijden. Daarop schoten dc sol
daten, die daar op wacht stonden, op de
menigte.
Negentien personen werden daarbij go
dood of gewond, onder wie ook dc moeders
van verschillende gevangenen.
Franco was van zins diens
paleis te bombardeeven
Een bijzondere corrcspomlent van dc
Daily Express, mr. II. J. Grccnwall, liad.
blijkens dc Msb., een zeer belangwekkend
interview met majoor Franco, die vorige
weak Maandagmorgen van plan was liet ko
ninklijk paleis tc Madrid tc booibardcereh.
Aan dit interview, dat aan dc-Spaanscbc
cn Portugécsche censuur ontsnapt»-, onilee-
ncn wij liet volgende:
..Moe slaagde 11 er in", vroeg 1111 Green-
wall liet eerst, „uit de gevangenis tc Ma
drid te ontvluchten?"
„Wel", zei majoor Franco glimlachend,
„ik liad zes verschillende plannen uitge
dacht, cn ten slotte heb ik, 0111 zoo tc zeg
gen, eenvoudig den grendel opgelicht cn ken
naar huilen gewandeld. Dat was nu juist
niet zoo buitengewoon moeilijk. Na mijn
ontvluchting heb ik Madrid echter geen
oogenblik verlaten, maar ik hield mij ver
bolgen bij vrienden.
Het Spaansche republikeinschc comité
had den coup d'élat tot in de kleinste bi
zonderheden voorbereid."
„Waarom trachtte u een revolutie tc ver
wekken?'. vroeg mr. Grccnwall daarop.
„De koning moet heengaan", antwoordde
majoor Franco. „Wij moeten Spanje bevrij
den uit da banden der tyrannic cn liet ma
ken tot een Europeecshe natie. Thans is het
niets meer dan een Marokkaanschc natie.
Wanneer de republiek zal worden go-
sticht zal do koning verhoord worden voor
een nationale vergadering en dan /al hij
verantwoording hebben af tc leggen voor
wat hij op economisch cn politiek gebied ge
daan heelt.
Indien de poging,om een republiek tc
stichten, reeds ditmaal geslaagd was, ware
Alcala Zoroora president geweest; nu echter
is hij in de gevangenis".
„Waar haalde u liet geld vandaan, 0111 do.
voorbereidende maatregelen tc nemen?"
vroeg mr. Grccnwall.
.liet antwoord op deze vraag", zeidc ma
joor Franco, „is licel eenvoudig: wij hadden
geen geld. Ieder van ons gaf, wat hij geven
kon. Onze revolutiepoging in Madrid kostte
ons ongeveer twee duizend pond, niet meer".
„En wat speelde u persoonlijk voor rol in
dc revolutie?" ging mr. Grccnwall voort.
„Mijn taak was, het palcis te bombardce-
ren", antwoordde majoor Franco, „cn ik was
reeds op het punt, de bommen uit tc wer
pen, toen ik een aantal kleine kinderen zag
spelen op de Plaza des arrnas, in dc nabij
heid van liet koninklijk palais. Indien deze
kinderen hier niet gespeeld hadden, had ik
liet paleis totaal vernield.
Ik keek naar beneden cn mijn hand raak
te de handle reeds aan, om een hom uit tc
werpen, toen ik tot mij zelf zei: „Neen, zoo
iets kan ik niet doen. Waarom zouden al
deze onschuldige levens moeten worden op
geofferd? En ik trok mijn hand van «1c
handle teru;;.
Ik heb zelf helaas wel geen kinderen,
voegde hij er aan toe, maar mijn broers heb
ben er en waarschijnlijk heb ik onbewust
aan hen gedacht.
Ik bleef daarop doorvliegen boven dc stad
en liet toeken, dat een golf van rcpublikanis-
me over Spanje zou hebben doen uilstroo-
men, werd niet gegeven. De revolutie was
van dat oogenblik af mislukt, want liet bom
bardement van liet koninklijk paleis zou
liet teeken zijn, voor den opstand in Ma
drid".
Verdere plannen
..Mijn mede-pfficieren «mi ik hebben beslo
ten, ging Franco verder, Portugal te veria
weerberiiibt.
Hoogste Barometerstand:
G7G.6 te Stockholm.
Laagste Barometerstand:
7S3.3 te Stornoway.
Verwachting:
Matige, tijdelijk krachtige,
tot Z. W. wind, betrokken
of zwaar bewolkt, waar
schijnlijk met regen, zachter
in het N.O. aanvankelijk
nog Z. O. wind, temperatuur
om hel vriespunt en nog
kans op sneeuw.
Langestraat 49-51 -- Tel. 190
Warme wollen en halfwollen
ONDERKLEEDING.
Pull-overs en Vesten.
tangestraat 63 - iel. 88
u rust en slaapt op een vi-spring of
een somnus matras.
vraagt inlichtingen.
LANGESTRAAT
Tel. 341
ten cn s arderc planijcn uit tc werken. Ik
zelf ga voor korten tijd naai Parijs en mijn
nicdc-officicrcn naar België en Duitschlami.
Maar dat alles is natuurlijk slechts lijde
lijk. Wij zullen niet stil zitten. Denk niet,
dat «le republikeinse)!.* gevoelens in Spanje
dood zijn!"'
P a r ij s 2 G Dec. (II. X.) Volgens een be
richt uit Lissabon is majoor Franco lieden
vandaar naar Anvverpcn vertrokken.
Diefstal vermoedelijk de drijf*
veer
B u s s c 1, 23 Dcc (V.D). Nadat gister
avond een houdster van een sigarenwinkel
tje tc Elscne op beestachtige wijze was ver
moord, is hedenavond opnieuw een moord
aanslag geploegd, ditmaal op ecu 73 jaar
oude vrouw, die een klein kruideniersvvin-
keltje dreef, tc St. Jossc ten Noode. In heide
gevallen heeft de dader gebruik gemaakt
van een apothekersvijzel, waarmede hij dc
slachtoffers op het hoofd sloeg, totdat deze
bewusteloos ineenzegen. liet schijnt, dat
diefstal dc drijfveer is van «le^c misdaden,
daar in beide gevallen al liet m huis aan-
wcizge geld werd medegenomen. Het laat
ste slachtoffer is in bcdenkclijken toestand
naar het ziekenhuis overgebracht. Men
brengt deze beide moordaanslagen in ver
band met den moord op oen caféhoudster,
die ecnigc weken geleden te Schaarbeek
heeft plaats gehad. De politie volgt ccn ern
stig spoor op aanwijzing van een groenten-
vrouw, «Jie eveneens door een man werd
aangevallen, doch die er m slaagde tc ont
vluchten. Deze mouw heeft een nauwkeurig
signalement van den man kunnen verstrek
ken.
het kerstfeest in de sovjet-unie.
K o f n 2 6 Dcc. (V. D.) Gedurende de
Kerstdagen is te Moskou in de verschillen
de bedrijven gewoon doorgewerkt. Vele
kerkgebouwen waren druk bezocht. De auto
riteiten hadden evenwel bezwaar gemaakt,
«laf dc leden van de Staatsopcra dc kerk
diensten met gezang zouden opluisteren.
