Fa. M. A. Ramseiaar
DÉ ÉEMLANDÉD
BUITENLANDSCH OVERZICHT
ALGEHEELE REVISIE Speciaal geschooid personeel
VAN UW AUTO Garage Molenaar
Dinsdag 30 December 1930
Uitgave: VALKHOFF Co. °l° Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 154
KOUDEGOLF SLAAT OVER
POLEN
DENKT U AAN DE
10% KORTING
SAMENZWERING IN
TURKIJE ONTDEKT
MAARSCHALK J0FFRE
ERNSTIG ZIEK
GEWELDIGE BRAND INEEN
AMERIKAANSCHEN STAAT
DE BRUIGOM GERED, DE
BRUID VERMINKT
P0LENS TERREUR IN
00ST-GALICIE
„DUITSCHLANDS GEHEIME
LEGER"
DE JAARBEURS TE PRAAG
IN MOEILIJKHEDEN
4 uur 22 min.9
L. J. LUYCX ZOON
DE GCEAANT0CHT DER
ITALIANEN
REDDINGSBOOT IN DEN
STORM VERGAAN
DE P0STVLUCHTEN
AMERSFQGRTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRUS pcr ™a«oden voor Amersfoort f 2.10. per maand f 0.75, per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/*
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 515
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer,
elke; regel touer f0 25 Licfdadlgheids-advertentlëo voor da
helft van den prijs. Kleine AdvertentiSn „KEITjES' bi) vooruitbetaling 1—5 regela
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.— bewijsnummer ctfra f 0.0$
Belgische meenlagsverschillen
over het verdrag met Frank*
rijk. Katholieken en libera*
leu tegen Vlamingen en so
ciaal-democraten.
De Belgische openbare meening houdt zich
op 't oogenblik voortdurend bezig met .de
Fransch-Bqlgischc militaire overeenkomst,
die op 7 Sept. 1920 door het Belgische kabi-
net-Delacroix met de toenmalige Franscho
regeering werd gesloten. Tusschcn de aan
hangers dezer overeenkomst, die vooral wor
den goreeruteerd uit de beide rgecringspar
tijen, de Katholieken en de liberalen, en di>
Tegenstanders van bet verdrag, waartoe du
Vlaamschc nationalisten en de meerderheid
der sociaal-dcinocraten bebooren, wordt, don
laatsten tijd een lelie meeningsstrijd uitge
vochten.
Dat dit oude vraagstuk thans nieuwe be
langstelling geniet, houdt o.a. verband met
liet feit, dat eerlang bet Belgische militaire
programma in bet parlement zal worden
behandeld. Bovendien beeft Vandorveldo een
tijdje geleden in bet sociaal-democratische
partij-orgaan Le Peuple een artikel gcschre
■v en, dat zich biet de militaire overeenkomst
bezig houdt. In dit artikel, dat groot opzien
heeft gebaard, omdat Vanderveldo in zijn
"vroegere, hoedanigheid van minister v.in bui
tenlandsche zaken zelf de overeenkomst
heeft onderleckend en verdedigd, legde de
sociaal democratische leider er den nadruk
op, dat de overeenkomst, met Frankrijk wel
is-waar con zuiver verdedigend karakter
droeg, zoodat de mogelijkheid, dat België
daardoor in oorlogen werd betrokken, ge
ring was, maar dat aan den anderen kant
op grond van deze overeenkomst tusschen
de genomic staven van beide landen ge-
heime militair-technische schikkingen wa
zen getroffen, die ontegenzeggelijk de ge-
heele Belgische militaire politiek en ook de
buitenlandse.be staatkunde beheersebten. Tn
verband hiermee en uit hoofde van het
feit, dat de militaire overeenkomst door de
verdragen van Locarno eigenlijk overbo
dig is geworden, diende men, volgens Van
derveldo, de vraag te steller., of de over-
enkomst nog langer gehandhaafd cfient tc
worden.
Dat het artikel niet alleen in België,
maar ook in Frankrijk, Engeland en Neder
land groot, opzien hoeft gewekt, behoeft
geen betoog.
Zooals te wwachJe.u was, (boeit de ver
lassende houding, die Vandervelde hóeft
aangenomen, aan den eencn kant de aanval
len der Vlamingen op het militaire verdrag
versterkt, aan den anderen kant de harts
tochtelijke kampioenen voor een ongewij
zigds handhaving der overeenkomst in het
geweer geroepen. De Deutsche Allgemeine
Zeitung herinnert eraan, dat o.a. in do
•Soil- de vroegere liberale minister van oor
log Devczc erop hoeft gewezen, dat de
stormloop tegen de militaire overeenkomst,
die klaarblijkelijk door het buitenland
wordt gesteund, de verbazing en veront
waardiging van veel Belgen heeft gewekt.
In hetzelfde blad kant zich ook de vroege
re Katholieke minister-president Carton de
Wïart zoo nadrukkelijk mogelijk tegen de
opzegging van het verdrag.
Tn het Belgische kabinet wijdt men zeer
veel aandacht aan het offensief legen het
militaire verdrag. Naar verluidt, schijnt
ook bij de Vlaamsch-Katholieke 'eden van
T kabinet twijiel te zijn gerezen pmtrent
oe doelmatigheid van de handhaving der
overeenkomst. Om deze reden hadden de
minister van buitenlandsche zaken, Hy-
mans en de minister van verdediging, graaf
De Broquevillo, reeds oen onderhoud met
den koning. In een hizondere kabinetszit
ting zal de aangelegenheid nader onder de
oogen worden gezien en men verwacht te
vens, dat onmiddellijk na Nieuwjaar in «le
Kamer ever de kwestie een verklaring zal
worden afgelegd.
Dertig graden beneden nul in de
streek van Wilna.
TELEFOON 1210.
LANGESTRAAT
Tel. 341
Meer dan duizend personen
gearresteerd.
P a r ij s, 2 9 Dec. (H. N.) Volgens con be
richt uit Conslantinopel heeft de Turksche
politie een groot complot ontdekt, dat zich
ten doel stelde de tegenwoordige regeering
omver tc werpen. De samenzweerders ston
'den in verband met de leiders van den op
stand in do provincie Smyrna. De beweging
moet zich over een groot gedeelte van Tur
kije hebben uitgebreid. Onder de samen
zweerders bevinden zich ook verscheidene
hooggeplaatste ambtenaren. In het geheel
zijn in verschillende stoden meer dan dui
zend personen gearresteerd, onder wie zich
ook talrijke vrouwen bevonden. Een infante
rie-regiment, aan welks betrouwbaarheid
getwijfeld werd. is ontwapend, terwijl do
officieren gearresteerd zijn. Kemal pasja
had een langdurige conferentie met do le
den van het kabinet, den chef van den gc-
noralcn staf en verschillende afgevaardig
den. Naar verluidt, moet daarbij beraad
slaagd zijn over het eventucèlc afkondigen
van den staat van beleg in de provincie
Smyrna. Ook moet bet voornemen bestaan
het parlement bijeen fc roepen, dat buiten
gewone maatregelen ter onderdrukking van
den opstand zou moeten goedkeuren.
De toestond zeer ver
ontrustend.
Parijs, 27 Dec. (V.D.) Maarschalk Joffre,
over wiens gezondheidstoestand in het be
gin van de ziekte van Poincaré telkenmale
verontrustende berichten in omloop waren,
die echter steeds tegengesproken werden, is
de laatste dagen ten zeerste achteruitge
gaan.
Zijn toestand moet thans zeer ongunstig
zijn. Op zijn uitdrukkelijk verlangen werd
de ziekte tot dus\erre geheim gehouden.
Joffre is lijdende aan een acute ontsteking
der bloedvaten
De Intraneigeant schrijft, dat geheel
Frankrijk thans bezie'd is van gelijke ge
voelens van sympathie voor den grooten
man, die zijn land aan de Marnc heeft ge
red. Overal ter wereld, inzonderheid in En
geland en dc Vereonigdo Staten aldus
het blad zal men bidden voor den man.
die in 1914 den slag won. welke dc volke
ren redde.
Buiten bewustzijn.
P u ij s. 29 Dec. (V.D.) Maarschalk Joffre
is sinds Zondagnamiddag huiten bewust
zijn. In den avond verwachtte men den
afloop binnen enkele uren. Voordat, dc
maarschalk buiten bewustzijn geraakte,
heeft hij nog eenigc woorden gesproken; hij
was echter zeer uitgeput. Foead, de koning
van Egypte, heeft den gezant tc Parijs op
gedragen hem omtrent het verloop van dc
ziekte „op de hoogte te houden.
Warschau, 29 Dcc. (V.D.) Sinds Zon-
riag heerscht over geheel Polen een koude
golf; terwijl de thermometer in Warschau
Zondag daalde tot 18 graden onder nul, be
reikte de koude in het gebied van Wilna
r?eds 30 graden.
STRAATCARNAVAL TE COBLENZ
VERBODEN.
Co 1x1 enz, 28 Dep. (V.D.) De regeer ngs-
pre. 'dent voor het district Coblenz heeft
een olitie-verordening uitgevaardigd, waar
Gij et ingang van heden tot 31 Maart
J931 et houden van carnavalsoptochten of
liet -agen van eamavalsmaskers op den
open' "-ren weg verboden is; overtreding zal
gesln/t worden met geldboeten v£;n ten
hoogs' 150 mark. Het verbod geldt niet
voor k Meren beneden de veertien janr. Het
organiseren van bals-masqués voor kinde
ren beneden dc li jaar is evenwel verbo
den.
ELECTRISCHE CENTRALE IN BRAND.
Een Kerstavond zonder licht.
Louden, 28 Dec. (V.D.) Op Kerstavond
heeft een hevige brand dc nieuwe electri-
scbe centrale te Porlishead grootendecls
vernield, zoodat de stad Bristol gedurende
cenigcn tijd zonder verlichting was. Onge
veer 1000 liter olie gingen in vlammen op.
Het vuur sloeg tot 25 meter hoogte uit. Ge
durende een half uur vormde liet. gebouw
één grootc vlammenzee. Eerst nn vier uur
gelukte bet «le brandweer uit Bristol het
vuur meester te worden. Alle juweliers in
Bristol sloten tijdens den duur van de
duisternis hun zaken. De bioscopen moes
ten de voorstellingen stopzetten.
Drie en twintig jaar geleden is clo clec-
trische centrale van Bristol eveneens op
Kerstavond geheel afgebrand.
ENGELSCH SCHIP IN VLAMMEN.
Londen, 27 Dec. (V.D.) Naar uit Aden
gemeld wordt, is aan boord van het 4860
ton groote Engelsclie vrachtschip Queen-
moor een groote brand uitgebroken. Het
vuur ontstond in de kolenbunkers, vond
een weg naar dek en tastte ook de com
mandobrug aan. Een Amerikaansch stoom
schip is ter assistentie onderweg.
Alle officieele gegevens door
het vuur vernietigd.
Bismarck, 29 Dccomber. Een he
vige brand, waarvan do oorzaak niet
kon worden vastgesteld. heeft het
staatsgebouw van Noord-Dakota ver
woest. waarbij alle officieele gegevens van
het staatsdepartement v erloren zijn gegaan.
Volgens betrouwbare ramingen zal de fi-
nancieelc schade ongeveer 600.000 dollars
bedragen, terwijl hot verlies der officieele
gegevens niet tc herstellen is. liet vuur
brak uit in de bovenverdieping van hel
gebouw van oude structuur en verspreidde
zich zeer snel, ondanks de krachtige po
gingen van de brandweer, liet gebouw was
slechts vier verdiepingen hoog en brandde
geheel af. De zaken van Noord-Dakota zijn
tengevolge van den brand geheeljn de war.
De gouverneur heeft onmiddellijk een
conferentie bijeengeroepen om een plan van
actie uit te werken.
De instorting bij hel
huwelijksfeest.
Parijs, 29 Dcc, (V. D) Do ernstige in
storting jn Algiers, waarbij een bruilofts
gezelschap onder het puin werd bedolven,
ontwikkelt zich tot pen catastrophe. Hoewel
men tot-nu toe nog niet voet, hoeveel slacht
offers onder de puinhóopen liggen, schijnt
het toch vast te staan, dat meer dan dertig
personen werden bedolven Tot Zondag
avond laat werden zeven lijken geborgen.
Tijdens bet opruimingswerk had een tweede
aardverschuiving plaats, waardoor dc red
ders bijna werden bedolven. Gelukkig kon
digde de aardverschuiving zich door gerom
rnel aan, zoodat de opruimingsploegen zich
in veiligheid konden stéllen.
Als één der eersten werd de bruidegom
bevrijd, die slechts licht gewond bleek te
zijn cn enkele uren later een 17-jarig, vree
slijk verminkt meisje, .dut later de bruid
bleek te zijn.
Uit het eerste onderzoek is gebleken, dat
de bewoners van de wijk schuldig zijn aan
het veroorzaken van de instorting, daar zij
sinds jaren den berg hebben uitgegonveu
waardoor een grot is ontstaan.
Wapenvondsten en
aanhoudingen.
Warschau, 28 Dec. (V.D.) De Kurjcr
Codziciiv Iluslrovvany t^ Krakau weet,
klaarblijkelijk naar aanleiding van een of
ficieele statistiek over de resultaten der
„Pacificatie-actie" in Oosf-Galicië, tc mel
den, dat den autoriteiten grootc hoeveelhe
den wapens, van alle soorten, in handen
zouden zijn gov&llcn. O.m. zijn 1138 kara
bijnen en revolvers, benevens oenige dui
zenden patronen, in beslag genomen.
In totaal zijn 312 pbrsonon gearresteerd.
Onder de gearresteerden bevinden zich 52
studenten, 15 rechtere, 26 ambtenaren, drie
leeraren, 6 afgevaardigden, 27 advocaten,
30 boeren.
I
DOOR EEN ZWERVER VERMOORD.
Malm 27 Dec. (V.D.) Gisteren heeft op
den weg naar Landskrona een misdaad
plaats gehad, die het leven heelt gekost aan
een jeugdig werkman, die van een Kerst
feest huiswaarts keerde. Hij werd onder
weg aangesproken door een zwerver, die
hem om geld vroeg. Daar de jongeman zelf
niet veel bij. zich had. liep hij rustig ver
der, waarop de vagebond hem achterna
liep en onverhoeds met. een mes neerstak.
Pas verscheidene uren iater vond men hel
slachtoffer badend in zijn bloed liggen. Hij
is later aan de verwondingen bezweken. Dc
dader kon -ïog niet gepresteerd w-ordch.
DOOR HAAR VROEGEREN
ONDERWIJZER DOODGESCHOTEN.
Praag, 27 Dec. (V.D) In de nabijheid
van Lenabei bij Praag heeft "ón 42-jarig
onderwijzer zijn vroegere leerlinge, de 17-
jarige dochter van een doodgraver, dood
geschoten en vervolgens de hand aan zich
zelf geslagen.
beschuldigingen van een
l'ranscli blad.
Parijs, 29 Dcc. (V. D.) Onder den titel
„Hét geheime leger van Duitschland", be
gint het Journal eon serie artikelen over
vermoedelijke goheime bewapening in
Duitschland. Volgens het blad hebben de
jongste gebeurtenissen in Duitschland op
nieuw dc beteckcnis getoond, welke in
DuHschland verschillende politieke verceni-
ging.cn hebben, welker werkelijk doel ge
heime militaire oefening is.
De bizonderc correspondent van hel blad
is, er hi geslaagd zich in de betrokken krin
gen tc overtuigen.
Met betrekking tot bet verbod van de film
In het Westen niets nieuws" een verbod
dat slechts het gevolg is van het optreden
der nationaal-socialisten zegt de corres
pondent, dat de Duitsche regccring voor de
ontruiming van het Rijnland niet zoo naar
rechts zou hebben gekeken. Stahlhelm en
nationaal-socialisten vormen thans een
macht, welke men niet weerstaan kan. De
politiek van een geheim herstel van het
leger heeft reeds succes gehad en is reeds
een voldongen feit. Dc organisatie van het
geheime leger is volgens dezelfde beginse
len geschied als van het Pruisische leger in
de jaren 1S071813.
De correspondent beschrijft dan dc ge
beurtenissen van honderd jaar geleden en
gaat dan over tot het verdrag van Versail
les. waarbij Duitschland door zijn 100,000
man in de onmogelijkheid zou verkeeren
het experiment van 1807 te herhalen. Door
de ingestelde militaire organisatie cn door
het scheppen van geheime organisaties is
Dutschland er toch nog in geslaagd een
machtig leger bijeen tc brengen. Het doel.
dat. nagestreefd wordt, is hetzelfde als hou
derd jaar geledon. Volgens den correspon
dent. berust de organisatie in hoofdzaak bij
Stahlhelrh en nationaal socialisten.
Tekortendie reeds in de
millioenen loopen.
Praag, 2S Dec. (V.D.) Ken aantal Tsjc-
cho-SIowaakschc bladen publiceeren sensa
tioneel o. bijzonderheden omtrent financiccle
moeilijkheden waarin dc Pragcr Meëse zou
verkeeren. Volgens sommige bladen zou ér
een tekort zijn van ongeveer 100 millioen
kronen. Dc positie van de Prager Messe,
die kort na het einde van den oorlog prach
tig was, zou van jaar tot jaar el echter zijn
geworden cn vooral het idee, oro het groot
ste Mcssehuis van de wereld te Praag tc
bouwen, zou het begin van de financieele
moeilijkheden zijn geweest. In plaats van
de geraamde 30 millioen kronen, zou de
bouw dc 100 millioen overschreden hebben.
Dezer dagen besloot de raad van beheer
den Tsjecho-Slowaakechen staat en de stad
Praag om een subsidie van verscheidene
millioenen tc verzoeken. Dc president van
de Prager Messe, Bohatsch, kreeg oen on
beperkt vorlof, dat onmiddellijk inging.
Volgens andere bladen zou de crisis van
de Pragcr Messe slechts een voorbijgaand
verschijnsel zijn cn een gevolg van den
slechten algemcenen econoraischcn toestand
terwijl het verlof van den president poli
tieke oorzaken zou hebben
STRIJD OM EEN ANTI-DUITSCH
OPSCHRIFT.
Brussel, 28 Doe. (V.D.) De strijd om
het opschrift van de balustrade der Lcu-
vcnsche universiteit is nog steeds niet. ge
ëindigd. De Amerikaansche architect War
ren heeft thans besloten in beroep tc gaan
tegen het jongste vonnis van het Brussel-
fichc gerechtshof, waarin verwijdering van
het anti-Duilsche opschrift was gelast.
POLITIEK OP DE DUITSCHE
SCHOLEN.
W c i m a r, 28 Dcc. (V.D.) Aangezien tal
rijke scholieren van middelbare scholen in
Pruisen wegens politieke actie, meestal in
dienst van de nationaal-socialistische par
tij, van de school zijn verwijderd en dien
tengevolge geen eindexamen zouden kun
nen afleggen, hebben de nationaal-socialis
ten ijl verschillende steden in Thuringen
een oproep verspreid, waarin partijgenoo-
ten worden aangezocht tot de komende
Poaschvacantic deze leerlingen van Prui
sische scholen gratis huisvesting te verlcc-
nen, opdat zij aan een Thüringsche school
eindexamen /uilen kunnen doen.
DREIGEND ARBEIDSGEJCHIL IN
ZUID-WALES.
Londen, 29 Dcc. (H. X.) 7>e' bestaande
loonovereenkomst voor het mijngebicd van
Zuid-Wales loopt op 31 December a.s. af.
Vandaag worden voor het onlangs opge
richte bureau voor de industrie onderhan
delingen gevoerd om een stopzettir~ *n
de mijnen In het Zuid-Westen van inge
land te voorkomen. Door een eventuècle
stopzetting zouden 120,000 mijnwerkers zon
der werk komen.
WEERBERICHT.
Hoogste Baron#terstand:
750.8 tc Clermont,
Laagste Barometerstand:
73 4.2 te Thorshavn.
Verwachting:
Meest krachtige, Z. O. lot
Z. W. wind, betrokken tot
'zwaar bewolkt, tijdelijk re
gen, iets zachter.
Langestraat 49-51 Tel. 190
Morgen 31 Dec.
GROOTE WINTER BALANS
OPRUIMING.
Een aantal toestellen eenigszins
beschadigd.
Parijs, 29 Dec. (V.D.) Het Italiaansclie
vliegtuig-eekader, dat zich op het oogenblik
te Boloma in Poi tugeeseh Guinea bevindt,
is Zaterdag door een hagelbui, overvallen,
waardoor eenigc vliegtuigen werden be
schadigd» Dc Italiaanscbe minister voor <Je
Jüclftvnnrt vroeg telegrafisch toezending
van nieuwe propellers, welke nog Zondag
per vliegtuig naar Casablanca werden ge
zonden. Heden zullen nog zeven propellers
naar Boloma worden gezonden.
Kofno, 27 Dcc. (V.D.) Tijdens een hevi-
gen storm op de Zwarte Zee is een mot
zes matrozen bezette reddingsboot, die een
in nood verkeerend vis6Chers vaartuig te
hulp wilde komen, in de nabijheid van
Sehastopol in de branding omgeslagen. Alle*
opvarenden verdronken.
Het zesde retoarvliegtuig.
Het zesde retóun liegtuig, dc P. H. A. G.
R„. is Maandagmorgen te 7.15 uit Bangkok
vertrokken cn te 11.25 uur tc Akvab aange
komen. Orn 12.27 uur vertrok het toestel
vandaar en landde te 15.38 uur te Calcutta.
Aan boord is alles wel. Dinsdag wordt de
reis voortgezet.
Het achtste postvliegtuig.
Bij de K.L.M. is bericht ingekomen, dat
de P.II.A.F.O., het achtste postvliegtuig
Maandagmorgen om 7.51 uur uit Athene is
vertrokken cn tc 13.10 tc Mursamatruh ge
arriveerd. Alles is wel aan boord. Aange
zien het vliegveld, te Morsamatruh op het
oogenblik in een zoéf slechten toestand ver
keert staat nog niet vast of de tocht Dins
dag voortgezet kan worden.
DE UITBARSTING VAN DEN MERAPL
Het gevaar geweken.
Batavia, 29 Dec. (Anela). Waar dc si
tuatie momenteel gekalmeerd is en een al
gemeen overzicht over de Mcrapistreck rm?>
gelijk wordt, is de vorliezcnlijst thans v^
gesteld op 1300, waaronder verscheidene
honderden die worden vermist en voor
men alle hoop op hen terug te vinden heeft
opgegeven.
De vulkaan is nog steeds werkende en
werpt zand en lava uit, doch er bestaat
geen gevaar meer, daar de geheele streek
ontruimd is.
Glit vnn de Koningin-Moeder,
Qjk iic K.t'iiiniKn Moeder heeft een gift
geschonken ten behoeve van dc slachtoffers
van d* uitbarsting van den Me rap i.