AM ER5F0GRI5.CH DAGBLAD
li <mA'
Zaterdag 3 Januari 1931
-DE EEMLANDER-
29e Jaarrang No. 157
DERDE BLAD
ZWARE BRAND TE
AMSTERDAM
HOE WAS HET WEER
IN 1930?
DE TOLLEN RONDOM
VLAARDINGEN
DR. TH. RUTTEN
AUTO-ONGEVALLEN NABIJ
LISSE
In twee groote pakhuizen der firma
Duveen aan de Nieuwe
Keizersgracht
De
nieuwe
„Jan v. d. Heijden"
in actie
Amsterdam, 2 Januari Het nieuwe
jaar had reods ingezet met een paar flinke
branden, maar hetgeen reeds was gebluscht
was kinderspel hij de taak waarvoor heden
avond onze brandweer word gezet.
Hedenavond ongeveer negen uur werd zij
opgeroepen naar de N. Keizersgracht, waar
bij de firma A. Duveen handelaren in eloc-
trische materialen brand was uitgebroken.
Deze firma heeft daar in gebruik tweo groo
te pakhmzen, genaamd Vulkaan en Mars
Elk deze" pakhuizen is vijf verdiepingen
hoog en ongeveer dertig meter diep. Waai
de brand is ontstaan is niet bekend, maar
tusrehen de zware luiken, waarmede de vier
bovenverdiepingen zijn afgesloten puilde
hier en daar rook, voornamelijk wel aller
eerst uit het pakhuis Mars. Al dadelijk be
greep de bevelvoerende brandmeester dat
hier geen gewone brand te blusschen wa-.
en hij liet versterking komen. De pogingen
om het vuur in den beginne te stuiten mis
lukten. Het vuur vond al dadelijk to voel
voedsel «n het ln beido pakhuizen opgesla
gen materiaal, dat verpakt is in boutwol
en stroo. Ook de aanwezigheid van veel
celluloid deed het vuur snel om zich heen
grijpen. Wanneer men bovendien weet, dat
berde pakhuizen op alle verdiepingen met
elkaar in verbinding staan is het te begrij
pen, dat dc brand hand over hand toenam
B ivendlen vormden de zware luiken een
ernstig beletsel om het vuur te bereiken
Ontzettende rookwolken kwamen zoowel
voor als achter uit de gebouwen. Het was
nog gelukt de luiken van het pakhuis Mars
open te hakken en ook die van de eerste
verdieping van het pakhuis Vulkaan. Om
kwart voor tien waren beide huizen inder
daad van tinnen een vulkaan en sloegen de
vlammen met geweldige kracht uit het dak.
De nieuwe Jan v. d. Heyden was inmid
dels ook op het terrein van den strijd tus-
schcn vuur en water aangekomen. Voor de
eerste maal zou dezo drijvonde brandspuit
in het kiijt treden. Toen de vlammen hoog
het dak uitsloegen zette zij haar waterkanon
aan het werk en hoog boven de daken uit
verhief zich de zuil water om zich in de
vlammenzee te storten. De geweldige vlam
mentongen deinsden wel terug, maar wer
den nog lang niet bedwongen. Over de goten
heen liep het water op de straat. Zelfs het
riool dat naar de gracht liep begon een klei
ne beek te gelijken.
Ondank deze watermassa met die, welke
door eemge motorspuiten in de beide per-
ceclon werd geworpen bleef het vuur stand
houden. Aan de overzijde van de gracht
stonden honderden mcnschen het schouw
spel gade te slaan.
Inmiddals had ook de brandweer gepoogd
aan de achterzijde van deze perceelen te ko
men. Ze moest daarvoor door den proeftuin
van den Hortus aan het Hortusplantsoen
haar slangen leggen. Vandaar bood de
brand een. geweldig aanzieD, omdat men
1i.it alle verdiepingen, die van den wind of
lagen kon zien branden. Toen de brandweer
meondo tegen elf uur meester van het ter
rein te worden on een poging deed om de
luiken van het pakhuis Vulkaan open te
breken TDoest zij weer ratiroeren voor dc
geweldige rookwolken die nog steeds en
nu weer feller uit de huizen golfden. Het
bleek, dat van binnen nog zcor veel vuur
zat. Het bluschwater dat met stroomen uit
de gebouwen liep was heet.
Een oogenblik had het waterkanon dat
elke minuut 10.000 liter water in do gebou
wen had gestort zijn werk onderbroken
Dadelijk daarop werd de rook weer grijzer
en werden door de wolken weer vlammen
tongen zichtbaar.
Aan don brand was toen nog geen einde
te zien. Er waren op hot terrein van den
brand vele autoriteiten zooals dc burge
meester, de wethouder voor dc brandweer
en dc liüofd-commissans van politie.
Het bleek wol, dat er nog geen sprake
van was. dat de brandweer de gebouwen
kon binnengaan. Opnieuw werd naast eeji
12 tal stralen door een drietal motorspuiten
het waterkanon in werking gesteld. Om 12
uur sloegen nog zware rookwolken uit de
verschillende verdiepingen Het gelukic
toen aan eenige manschappen op mochani-
sche ladders eenige luiken open te breken.
Een paar zware stralen van de Jan van der
Heyden werden over deze ladders geleid.
Ondanks deze versterkingen bleven dikke
rookwolken naar buiten dringon. Om half 2
woedde het vuur nog hoofdzakelijk op de
dorde verdieping. Na hardnekkige pogingen
gelukte het ook dezo verdieping van huiten
open te breken. De brand nam wel in hevig
beid af, maar de brandweer bloef nog op
volle kracht doorwerken. Tegen 3 uur kon
verklaard worden, dat het water het vuur
had overwonnen, al was de strijd ook dit
maal zeer langdurig geweest.
Van don inhoud der beide pakhuizen was
zoo goed als niets óver. Drie brandwachten
zijn in den loop van den avond door den ver-
stikkonden rook bedwelmd geraakt. Door
broeders van den G.D. werden ze weer bij
gebracht. De belendende perceelen, de woon
huizen 30 en 45 hebben veel waterschade.
Veel regen, maar ook ruim
zonneschijn.
MISS AMY JOHNSON EVEN VOOR HAAR VERTREK NAAR CHINA.
Plechtige „begrafenis" van den
tol aan de Vijf sluizen
Buitengewoon hoogleeraar te
Nijmegen.
N ij m e g e n, 2 Jan. Het bestuur van de
St. Radboudsticbting heeft met ingang van
1 Februari 1931 benoemd tot buitengewoon
hoogleeraar in de faculteit der letteren en
wijsbegeerte, om onderwijs te geven in de
Empirische- en toegepa'stc zielkunde en
speciaal voor de opvoedkunde den heer
Dr. Th. Rutten, hoofd-assistent van het
psychologisch laboratorium der R.K. Uni
versiteit te Nijmegen.
Vlaardingen, 2 Jan. Nadat door de
gemeenteraden van Vlaardingen, Schiedam
en Maassluis, Gedeputeerde Staten van Z.-
Holland en do Provincie, besloten was, me
do te werken aan dc opheffing van de tol
len rondem Vlaardingen en door de Rijks-
tollencommissie geadviseerd was aan het
Rijk om een bijdrage te verleenen, opdat
«leze opheffing tot stand zou kunnen komen,
werd gisteren van bevoegde zijde te Vlaar
dingen medegedeeld, dat dc minister van
Financiën weigerde de gevraagde f 28.500
toe tc staan.
De burgemeester van Vlaardingen, de heer
A van Walsurn is daarop onmiddellijk in
audiëntio gegaaD bij den minister, aanvan
gelijk evenwel zonder resultaat. Gistermid
Jag zijn de burgemeesters van Vlaardingen.
Schiedam en Maassluis gezamenlijk nog
maals naar Den Haag getogen, om aldaar te
verDemen. dat inmiddels besloten was aan
dc opheffing der lollen mede te werken.
Gistermiddag half drie had een plechtige
bègrafén's plaats van don tol aan do Vijf-
Muizen, georganiseerd door hot autorijdend
publick van Haardirigen en Schiedam. On
der buitengewone belangstelling werd een
drietal kransen aan het tolhuis en den slag
boom bevestigd, welke kransen van de baar.
gedragen door een viertal bij de destijds ge
houden tolbeslorming toonaangevende auto
raobilislen en van grqote brandende kaar
sen voorzien, werden genomen.
Lisse, 2 Jan. In den nacht van 31 De
cember op 1 Januari stond ongeveer twaalf
uur de dochter van den bloemist Hansen,
wonende te Sasenbcim, voor de woning van
den heer Böss te praten. Op dat moment
naderde een auto, die links van den weg op
de rails reed, uit de richting Haarlem. Bij
de woning van den hoer B. gekomen, 6choot
de wogen plotseling den anderen kant op en
reed beide personen aan. De heer B. werd
met gebroken enkels opgenomen de doch
ter van den hcor H. werd weggeslingerd en
werd aan de becnen gowond. ZIJ konden
naar hun woning worden vervoerd. De auto
is beschadigd. De politie hooft ccn onder
zoek ingesteld.
Op Nieuwjaarsdag des avonds ongeveer
half elf had een droevig ongeval plaats. Do
heer Wortel van don Lisserdijk reed met
zijn meisje per fiets nabij de Zwarte Laan.
toen plotseling een personen-auto met zeven
a acht inzittenden op hen inreed. De wiel
rijders werden 25 Meter meegesleurd en
deerlijk verminkt opgenomen. Zij werden
per ziekenato naar het Academisch Zieken
huis te Leiden overgebracht, waar zij tor
verpleging zijn opgenomen. De rijwielen
zijn totaal vernield. De inzittenden van de
bewuste auto vertrokken zonder hulp tc blo
den, naar Hillegoru. den wagen en den
chauffeur achterlatend. De politie heeft den
chauffeur gearresteerd en de auto in beslag
genomen.
Nadere bijzonderheden.
Leiden, 2 Jan. Omtrent het auto-onge
luk te Sussenheim, waarvan wij reeds mei
ding hebben gemaakt, vernemen wij nog
hot volgende:
Ken gezelschap van ongeveer tien perso
nen keerde van een oudejaarsavondviering
huiswaarts en stond op den straatweg nog
eonigen tijd na te praten, toen een auto
aankwam, bestuurd door II. uit den Haag
Deze moest plotseling uitwijken voor een
tilbury en kwam toen in het tramspoor te
recht. B'{ het verlaten daarvan slipte de
auto en reed pardoes op het gezelschap in.
Twee personen, die op een trottoir stonden,
werden door de auto gegrepen en liopcn
ernstige verwondingen op. O.a, brak het
vijftienjarige meisje Hansen één been en
de 27-jarige H. Lebeuff beide beonon. Zij
zijn in het Diaconessenhuis to Leiden onder
gebracht. De auto reed na de aanrijding te
gen een hek en sleurde dit een zestal me
ters mede on kwam vervolgens tegen een
verderop gelegen huis tot staan. De auto
werd zwaar beschadigd.
(Medegedeeld door het Kon. Ned. Met.
Inst- tc De Bilt).
Gemiddeld over de vijf hoofdstations was
in December dc ochtondtemperatuur een
halve graad to laag. Zij was in de eerste
cn tweede decade respectievelijk 1Y on Yt
graad te laag, in de derde on halvo graad
te hoog.
Dc grootste afwijkingen kwamen voor op
den vijfden on Olsten respectievelijk 6>S
graad beneden en 5 graden boven normaal.
Dc gemiddelde maximum temperatuur was
óén graad beneden normaal, het gemiddel
de minimum ongeveer normaal Het aantal
dagen met een minimum temperatuur beno-
don het vriespunt bedroeg to De Bilt 18 te
gen 14 normaal.
De neerslag was over hot geheele land
beneden normaal; in het Zuid-Westen 19
tot 20%; overigens 20 tot S5 Pet
Te De Bilt werden 41 uren zonneéohijn
waargenomen tegen 37 normaal.
Gemiddeld over liet gchoele jaar was de
temperatuur 0.6 gr. Celoius te hoog, de
grootste afwljkingon kwamen voor in Juni
met 2,9 gr boven en Februari mot 0.9 gr.
beneden normaal.
Het aantal dagen met een maximum tem
peratuur boven 25 graden bedroog op de
vijf hoofdstations 17 togen 16 normaal.
De jaarsora van den neerslag was 20 Pet.
boven de normaal van 691 m.M. De groot
ste afwijkingen vertoonden November en
Februari, met respectievelijk 115 Pet, boven
cn 58 Pet beneden normaal.
Het aanbal uren zonneschijn gemiddeld
over de vijf hoofdstations, dat normaal liCt
bedraagt was in het afgeloopen Jaar 101
uur daarboven
De grootste afwijkingen kwamon voor in
Juni cn Moi, resp. 67 uren boven on 33 uren
beneden normaal.
FABRIEKSBRAND TE APELDOORN.
Defecte schoorsteen.
Apeldoorn, 2 Jan. Gisteravond om
streeks 7 uur brak brand uit in de riet-
meubelfabriek „de Ooievaar" aan do As-
selschoweg. De bewoners waren afwezig.
Een voorbijganger zag vlammen uit het
dak komen en waarschuwde onmiddellijk
dc politio, die op haar beurt do brand
weer in kennis stelde.
Ondanks krachtdadig optreden van de
brandweer werden de winkel, de work-
plaats en de bergzolder een prooi der
vlammen. Tijdens den brand arriveerden
de bewoners.
Vermoedelijk schuilt de oorzaak !n den
schoorsteen, die defect was geworden. Ver*
zekering dekt do schade.
HET GOOI TOLVRIJ.
Blaricum, 2 Jan. Gisteren zijn de tol
len aan den Huizenweg cn den Eemnesser-
weg opgeheven.
Gisteren waren de boomen open, terwijl
zij heden opgeruimd zullen worden.
Thans is het geheele Gooi tolvrij.
VII
Verder marscheercnde, werden verschei
dene dorpen door ons regement bezet, en
wij kregen order om ons zoo veel mogelijk
bij elkander te houden, en voor cene on-
verwachten aanval op onze hoede te zijn,
wijl de Russen van dien kant moesten ko
men. Ik was met mijne kompagnie op
eenen edelhoi, welke op eenen berg lag. Ik
bleef daar tot den 22sten cn bield mij ge
stadig met werken bezig: alle mijne buiten
posten hadden een soort van vertrak ge
maakt, ten einde niet overvallen te kunnen.
Deze edelhof had eene schoonc ligging, in
de vallei graasden noch koeijen en scha
pen, welke aldaar nog genoegzaam voedsel
vonden. Daar de naastgelegene bergen alle
met zwaar houtgewas bedekt waren, kan
men nagaan dat dit des zomers heerlijke
gezigten moet opleveren. Terwijl wij hier
lagen, zag ik eenen wolf uit bet bosch ko
men, welke een lam als buit mede voerde.
Ik liep hem nog met mijn geweer na. maar
hij was mij te gaauw af Ook dacht ik: laat
hem maar loopen, lnj doet toch niets meer
dan wij zelve: wanneer hij honger heeft,
zoekt hij wat te eten te krijgen. Het eenig-
sle kwaad, dat hij dus doet, is, dat hij den
boer een lam of schaap ontsteelt, terwijl
wij hem alles ontnemen.
Den 22sten kr-cg ik last, mij naar het
dorp Orcliïc to begeven, werwaarts wij nog
öienzelfdcn nacht marscheerden. Het oog
merk was, om zooveel mogelijk bijeen te
trekken, wijl wij bestemd waren, om liet
tweede korps d'armé to hulp te komcr.,
hetwelk van Polocz retirerende was. Er
werd alzoo sterk gemarscheerd, en nadat
wij verscheidene dorpen gepasseerd, en den
2Ssten bij dc stad Orcha de Dnieper overge
trokken waren, alwaar door de onzen een
bruggenhoofd was opgeworpen, kwamen wij
den 26sten bij de stad Scno.
Daar wij nu nog maar op den afstand van
bijna vijf uren van den vijand af waren,
werd alles, zoc veel mogelijk, tot eenen aan
val in gereedheid gebragt. Ten dien einde
hielden wij hall buiten de stad, op een open
veld, alwaar wij vele vuren maakten, om
ons tegen de koude, die reeds tot eene on
aangename hoogte gestegen was, te beschut
ten. Nu werden ons levensmiddelen voor
twee dagen uitgedeeld, en ieder soldaat
kreeg nog zestig scherpe patronen. Deze uit-
deeling beviel ors niet zoo wel, als die van
vleesch en brood, want wij wisten maar al
te wel, waartoe zij dienen moesten, en wa
ren overtuigd, dat de Russen ook van die
soort hadden, welke scIiood al niet van het
zelfde kaliber zijnde, echter dezelfde uitwer
king hadden; en het is maar uitgemaakt,
dat ieder een in zulk een geval op nummer
één denkten het vooruitzigt toonde ons,
dat wij groote kans hadden, om dit nummer
te verspelen. Ook zal niemand ontkennen,
dat het bij eene warme kagchel onder een
goed glas wijn, of een zacht bed, veel aar
diger is dan op het open veld in de sneeuw
cn in het gezigt van den vijand. Des ande
ren daags weder opgebroken zijnde kwamon
wij den 30stcn October bij het dorp Smoli-
no, alwaar wij ons op eene groote vlakte
vereenigden met het tweede korps d'arrnée,
onder bevel van den maarschalk Sk Cijr.
Dan dezo daags te voren eenen kogel in het
been gekregen hebbende, word het komman-
do gevoerd door den hertog van Belluno
(Victor). Hier geraakten wij dos morgens
heel vroeg met den vijand aan den gang,
doch dit had weinig te beduiden* wij sloe
gen dus don 31sten ons bivouaeq op in het
gezigt der Russen.
Den lslen November braken wij des nachts
op en trokken een eind weegs terug, waar
wij bij een bosch ceno voordeeligo positie
namen, cn den vijand rustig afwachtedon.
Doch des anderen daags marschoerden wij
weder naar do stad Seno, alwaar wij ons
andermaal posteerdon, cn elk oogenblik met
de Russen dachten slaags te raken. Dan het
schoen nog tot. geen treffen tc kunnen ko
men, want men hield zich onophoudelijk
bezig met van positie te veranderen; en dit
duurden tot den llden, wanneer wij twee
uren avanceerden, tot in het gezigt van den.
vijand. Hier zag ik eenen voimaakten Hol-
landschen windmolen, dit gezigt deed mij
roet weemoed aan mijn vaderland denken,
waar ik mij zoo gaarne wenschte te bevin
den, doch hetwelk ik vreesde nimmer weder
le zullen zien.
Na des nachts van ons bivouaiq opgebro
ken te zijn, marcheerden wij den 12dcn No
vcmber naar het Lukolma, den vijand te
gemoek en hadden aldaar met denzelven
een hevige atfacque, zoo wel in, als buiten
het dorp; want de Russen hadden van don
nacht gebruik gemaakt om zich in de hul
zen en schuren te verbergen, om ons er
ongehinderd in tc laten trekken, en dan
te overvallen, doch zij werden nog bijtijds
ontdekt. Wij geraakfen dus hevig aan el
kander in den donkeren nacht, zoodat men
vriend nog vijand onderscheiden konde.
Evenwel noodzaakte wij de Russen de Wjke
te nemen, en wij brngtén den nacht op het
slagveld tusschen de tijken door, alweer wij
onbeschrijfelijke koude leden, wijl wij geene
\2i*a Bjjtvciowtiu
«ME.
vuren mogten aanmaken, om niet door
den vijand ontdekt te worden. Het verlies
was aan hunno zijde vooral niet minder
dan aan de onze, schoon wij er velen ver
loren hadden onder anderen vonden meer
den twintig Voltigcurs van mijn gewezene
koropagnie, hier hunnen dood. Bij het aan
breken van den aag, ging ik de hard bc-
vrozene lijken bezigtigon, cn tranen ontglip
ten mijne ogon, op het gezigt dier braven,
met welke ik zoo lang lief en leed had ge
deeld, cn die nu ontzield voor mijne voeten
lagen Akelig, inderdaad, was het gezigt van
dit slagveld, want men moest eerst do
sneeuw van de aangezigten der verslagenen
krabben, om hen te herkennen. Men kan
zich ligtelijk voorstellen, wat ik bij dit
schouwtooncel gevoelde! Des morgens van
den I3den trokken wij andermaal den vij
and togen, cn moesten ten dien einde een
bosch door, hetwelk des zomers wegens
moerassigen bodem ontoegankelijk is. Doch
de grond, thans hard bevrozen zijnde, ge
raakte wij er gemakkelijk door. schoon de
vijand ons hevig met houwitsers begroette,
waardoor er menigeen van de onzen sneu
velde.
Nadat wij ons dus eenen weg door het
bosch gebaand hadden, kwamen wij op
cene vlakte, alswaar de vijand ons stout
moedig afwachtte. Wij geraakten due mei
hem in volkomone bataille, welke wel vier,
of vijf uren duurde, en zoo hevig was, dat
wij van onze divisie meer den duizend man
op het slagveld lieten liggen schoon w(j
het geluk hadden den vijand "tot wijken to
brengen. Dit gebeurde bij het dorp Luchar-
ke, hetwelk wij elkander gedurende het ge
vecht, menigwerf betwisteden. en hetwelk
dien ten gevolge, ook een prooi der vlam
men werd; want iedereen, zoo wel vriend
als vijand, deed zijn best om de vernieling
te bevorderen. Men kan zich ge in denk
beeld vormen van dit verschrikkelijk too-
neel. De aarde was rondom met sneeuw als
een wit kleed bedekt, en midden uit dit
snceuwland rees eene vuurroode kolom van
het aan alle kanten brandende dorp op. De
ongelukkige inwoners, bijna naakt, vlugte-
den naar alle kanten, zonder te weten
waarheen zij zich wenden zoudon, en zon
der eene toevlugt tegen de nijpende koude
te vinden, of eene bete broods om den hon-
eer hun schreijende kinderen te stillen.
Welke onbeschrijfelijke rampen, verwekt de
afschuwelijke oorlog tog niet! O! zoo de
vorsten die dezelven aanvangen, slechts het
duizendsten gedeelte daar van zelve onder
vinden, zij zouden voorzeker voor eeuwig
dezen geesel des menschdoms van de aard#
verbannen!
