W
./.selfKir (I m
St. EMILION Per f|esch f1.40 Per anker f56.
UTf:STrt17 Tel:145
EEN LIBERAAL GEMEENTEPROGRAM
Cairo Axmisister tapijt kleedjes
A. KL van N1EUWKERK
VRIJHEID VOOR DE
GEMEENTE
De bedrijven
DE KATOENFABRIEKEN
WERKEN WEER
Ingrijpen der regeering
DE LEIDERS ZIJN BUITEN
SCHOT
Beeksrsstelnschelaati Beekstraat Te!. 543
1924
Ontwerpsamengesteld door de ver;
eeniging van liberale leden
van Gemeentebesturen
De Vereniging van liberale letten van
gemeentebesturen heeft, het volgende ge
meenteprogram vastgesteld, dat het hoofd
bestuur van dc Liberale Staatspartij De
Vrijheidsbond ter goedkeuring aan dc par
tij vergadering zal voordragen.
1. Algemeene inleiding.
De liberale staatspartij Dc Vrijheidsbond
eischt vrijheid voor de gemeente om haar
plaatselijke belangen zooveel mogelijk zelf
te behartigen naar eigen behoeften en in
zichten.
Overigens blijve het vaststellen van de.
rechten en plichten der burgers zooveel mo
gelijk staatstaak, waarbij voor oogen ge
houden moet worden, dat het de piicht van
den wetgever is te zorgen, dat niet voor
alle gemeenten gelijke maatregelen worden
genomen, zonder met het bijzonder karakter
der gemeenten rekening te houden.
Hierbij worde overeenkomstig de grond
wet het stelsel van zelfbestuur zooveel mo
gelijk tot zijn recht gebracht.
De wetgever ga uit van het algemeen be
ginsel, dat de verzorging van algemene
staatsbelangen dcor den staat zelf wordt be
kostigd en niet in eenigerlei vorm ten laste
van de gemeente gebracht, aangezien een
scherpe afbakening van hun taak het ver
antwoordelijkheidsgevoel zoowel van den
staat als van de gemeenten verhoogt.
2. Financiën.
'Aanpassing der uitgaven aan de draag
kracht der bevolking: zuinigheid in het ge
meentelijk beheer, teneinde kapitaalvorming
te bevorderen.
Men strove naar beperking der uitgaven,
welke moeten strekken ter voldoening aan
de behoeften van het oogenblik, teneinde
ruimte te krijgen voor uitgaven, welke voor
de verdere ontwikkeling der gemeente noo-
dig zijn.
Weigeren uitgaven toe tc slaan, indien
niet tegelijkertijd dekking daarvoor wordt,
aangewezen.
De verdeeling van de ovcrheidslasten over
de gemeenten en andere publiekrechtelijke
lichamen behoort naar algemeene regels te
geschieden; inbreuk hierop mag niet worden
gemaakt door het vanwege die lichamen een
zijclig opleggen van lasten aan de gemeen
ten.
Uitgaven worden slechts ten laste van den
kapitaaldienst gebracht, voor zoover zij in
de toekomst aanwijsbaar nut afwerpen; zoo
veel mogelijk worden geregeld terugkecren-
de uitgaven echter ten laste van den ge
wonen dienst gebracht. Dc aflössingslerrnijn
der leeningen behoort' korter te zijn dan de
vermoedelijke nuttigheidsduur van het
object, waarvoor geleend wordt.
Annuïteitsgewijze aflossing der leeningen
blijve uitzondering.
Een behoorlijk findTicieel beheer eischt dc
vorming van reserves voor dekking van
risico's.
Er worde gestreefd naar ccn gelïjkmali-
gen belastingdruk over de verschillende be
lastingjaren; indien tijdelijk verhop ging of
verlaging van den belastingdruk noodig fè,
worde deze in de eerste plaats toegepast
door opcenten op de gemeéntcfondsbelas-
ting. naast deze: verteringsbelastingen, met
inachtneming van het beginsel, dat zooveel
doenlijk naar draagkracht wordt geheven.
Vermijding van alle heffingen, welke de
werkgelegenheid verminderen of de kapi
taalvorming belemmeren.
3. Personeel in dienst der
gemeente.
Het personeel in dienst der gemeente
worde behoorlijk gesalarieerd. Dc Iconen en
Êalarissen moeten, ten aanzien van verge
lijkbare functies, verband houden met over
eenkomstige bezoldigingen in het particu
liere bedrijf.
In gemeenten, waar de regeiing der ar
beidsvoorwaarden en die der rechtspositie
worden vastgesteld, nadat daarover een zoo
genaamd georganiseerd overleg is geraad
pleegd,. mag daaraan geen beslissende in
vloed worden gegeven. In het georganiseerd
overleg beh.ort iedero personeelsorganisa
tie vertegenwoordigd ie zijn, welke een voor
Iedere gemeente te bepalen, redelijk aantal
leden onder dat personeel heeft (alzoo zoo
wel de z.g. algemeene, als de z.g. categorale
organisaties).
Ten opzichte van de vrouwelijke ambte
naren in dienst der Gemeente worden in
acht genomen art. 6 van het Beginselpro
gram cn art. 11 van het Werkprogram der
Liberale Staatspartij „De Vrijheidsbond".
Gelijke bezoldiging van man en vrouw bij
gelijke arbeidsprestatie. Gelijke bevordj-
ringskansen bij bezit van dezelfde bovoogd-
heden.
Op beperking van het aantal aangestelden
tot het strikt noodzakelijke dient te worden
aangedrongen,, ook door krachtdadigen
strijd tegen uitbreiding van onnoodige oi on-
gcwenschte Overheidsbemoeiing.
4. Volksgezondheid.
Krachtige bevordering v3n de volksge
zondheid:
A. repressief door bestrijding van be
smettelijke cn andere ziekten, waar moge
lijk door oprichting cn instandhouding van
ziekenhuizen en/of wijkverpleging, voorts
door zorg voor snel-ziekenvervoer.
B. preventief door alle maatregelen, die
den gezondheidstoestand der bevolking kun
nen bevorderen en de inwerking van scha
delijke invloeden voorkomen of bemoeilij
ken.
Daarbij dient op den voorgrond te staan
de ontwikkeling van den zin voor reinheid
cn de verzorging van het lichaam, m het
bijzonder bij het kind.
Samenwerking tusschen huisgezin cn
school moet worden nagestreefd.
Een eenvoudig, maar doeltreffend medisch
hygiënisch schooltoezicht, waar mogelijk
Gemeentelijk of dóór Gemeenten groepsge
wijs, moet worden ingesteld.
Aan de lichamelijke opvoeding dient in
het onderwijs een voorname plaats te wor
den ingeruimd. Aan grocpsoefchingen en
-spelen moet daarbij, ter wille van de ka
raktervorming en dc ontwikkeling van het
sociaal besef, groote aandacht geschonken
worden (aanleg van sport- en speelterreinen,
bad- en zweminrichtingen;.
5. Volkshuisvesting
Vooruitziende zorg voor een harmonische
ontw ikkeling van de Gemeente, door tijdige
vaststelling en zoo vaak dit noodig blijkt,
wijziging van bebouwingsplannen.
Erkenning van een goede volkshuisvesting
als een onschatbare factor voor de verhef
fing van het zedelijk peil des volks.
Geldelijke steun worde verleend voor de
opruiming van krotwoningen en de sanee
ring van achterbuurten.
Bevordering van den aanleg van waterlei
dingen cn riolceringcn.
De Gemeente mag eerst overgaan tot den
bouw van woningen, indien cn voorzoover
gebleken is, dat noch vanwege de particu
liere bouwnijverheid, noch vanwege woning
bouw vereenigiiigen of woningstichtingen op
behoorlijke wijze en in voldoende mate in de
behoefte kan worden voorzien. De Gemeente
late hierbij voorgaan de huisvesting van
groote gezinnen- en beperke zich hierbij tof
dc goedkoopste en eenvoudigste woningen
De Gemeente bevordere daarbij zooveel mo
gelijk het bezit van eigen woning.
Er worde vastgehouden aan den eïsch, dat
zoowel de woningen gesticht door met over
heidsgeld werkende bouwvereenigingen als
die, welke door de. gemeente zelf worden ge
bouwd, self-supporting zijn. Hiervan mag
slechts worden afgeweken, waar het betreft
de verhuring aan gezinnen, welke zoodani-
gen steun behoeven.
6. Groadpolitiek.
De Gemeenteraad behoort tijdig een alge
meen uitbreidingsplan voor de Gemeente
vast te stellen.
Aankoop cn het bouwrijp ter beschikking
stellen van grond in verschillende gedeelten
der Gemeente is gewenscht in het belang
van de stadsontwikkeling eu de volkshuis
vesting en teneinde in het bezit te zijn van
dc terreinen, noodig voor publieke gebou
wen en werken.
Inbreng iri een grondbedrijf kan wensche-
lijk zijn; niet het oog op dc hieraan verbon
den risico's betrachte men de noodlge voor
zichtigheid.
Scheiding \an den publieken dienst, be-,
last met dc uitvoering van de Woningwet-
en den dienst van hot grondbedrijf is nood
zakelijk.
Het grondbedrijf dient commercieel als
bedrijf te worden geëxploiteerd. De gronden,
benoodigd voor den woningdienst cn voor in
stellingen in het belang der volkshuisves
ting, mogen niet tegen andere voorwaarden
dan die gelden voor den particulieren onder
nemer ter beschikking worden gesteld.
De gronden, die de gemeente voor den
publieken dienst niet noodig heeft, doch die
bestemd zijn voor stadsontwikkeling of voor
volkshuisvesting, wordeu zooveel mogelijk
in erfpacht uitgegeven. Dc overige gronden
worden zooveel mogelijk verkocht.
De koop- en erfpachtscontracten behooren
niet gebruikt te worden om der burgerij
plichten op tc leggen, welke volgens de Wo
ningwet en andere wetten in raadsverorde-
ningen moeten worden opgenomen.
7. Onderwijs, volksontwikkeling
en kunst.
De gemeente vervulle haar taak op hot
gebied van het onderwijs overeenkomstig
liet bepaalde in punt 0 van het werkprogram
van de Liberale Staatspartij „De Vrijheids
bond."
De gemeente bevordere het openbaar on
derwijs.
Dc openbaro school zij overheidsschool,
waarbij dc eerbied voor de gevestigde over
heid worde aangekweektzij drage bij tot
versterking van het nationale besef.
De gemeente zorge voor onderwijs aan
achterlijke kinderen, slecbthoorenden, doof
stommen en gebrekkige kinderen in het al
gemeen. Eventueel worde streeksgewijze in
dit onderwijs voorzien.
Het voorbereidend onderwijs (bewaar
school-onderwijs) 'worde beschouwd als soci
ale maatregel. Bewaarscholen cn kinderbe
waarplaatsen worden slechts gebouwd, in
dien woningtoestanden, huisindustrie of der
gelijke zulks maatschappelijk noodzakelijk
maken.
Aanmoediging van wetenschap en kunst,
ter vermeerdering van de volkskracht en ter
verhooging van het algemeen beschavings
peil door middel van ontwikkeling van het
individu.
Voorstellingen, uitvoeringen en tentoon
stellingen van algemeen erkende kunst be
hooren vrij vun belasting te zijn.
8. Maatschappelijk* hulpbe
toon.
Aan den behoeftige worde een redelijke
uitkcering gegeven, naar gelang van zijn
levensomstandigheden. In het bedrag der
uitkeenng «iient evenwel rekening te wor
den gehouden met de noodzakelijkheid, den
ondersteunde wederom zoo spoedig mogelijk
tot normalen arbeid te brengen.
De organisatie van den maatschappelijken
steun 'zij zoodanig, dat bij de verzorging
naast het ambtelijke element een plaats
moet worden ingeruimd aan niet-ambtelijke
personen uit alle lagen der bevolking, en
dat naar samenwerking met de particuliere
en kerkelijke armenverzorging moet worden
gestreefd.
Principieel worde de verzorging van het
kind op een afzonderlijke leest geschoeid;
daarbij worde aan de vakopleiding van het
kind uit de ondersteunde gezinnen bijzon
dere aandacht geschonken.
Ook de bemoeiing ten opzichte der vol
wassen ondersteunden richtte zich, waar
mogelijk, op maatschappelijke reclasseering,
c.q. op het opleiden en brengen tot een am
bacht of beroep.
Een onderscheiding i worde* gemaakt tus
schen validen, tot arbeiden in staat, en in
validen. Waar mogelijk worde gestreefd
naar het verstrekken van de gelegenheid tot
sociaal-productieven arbeid aan valide per
sonen. Waar noodig worde aan emigratie of
migratie aandacht geschonken.
De gemeente hestrijde bedelarij en lancl-
looperij.
Tijdelijke regeling inzake het
spuien getroffen
Helmond, S Jan. Naar wij van de direc
tie der N.V. P. F. van Vlissingcn cn Co's
Katoenfabriekcn vernemen, wordt morgen
J het geheels bedrijf wederom in werking ge
steld. De directie heeft van het Departement
ivan Arbeid, Handel en Nijverheid op haar
dateerend 5 Januari verzonden telegram een
op 6 Januari gedateerd schrijven outvan-
gen, waarin wordt gezegd dat hot telegram
is doorgegeven aan den Minister van Wa-
I terstaat, onder wiens competentie de aan-
i gelegenheid der waterverontreiniging in het
.'kanaal De Zuidwillemsvaart, behoort.
Minister Verschuur had daaraan toege-
|voegd, dat hij het zeer op prijs zou stellen,
indien de minister van Waterstaat zou in-
grijpen teneinde de dreigende stopzetting
van de Van Vlissingen Co's Katoenfabrie
kcn te voorkomen.
De directie der N.V. Van Vlissingen
Co's Katoenfabriekcn deelde ons mede, dat
nu een regeling inzake het spuien tijdelijk
getroffen is, het bedrijf weder in werking
wordt gesteld, doch zij verwacht, dat binnen
kort een volledige zekerheid verkregen zal
worden, teneinde het bedrijf in gang. te kun
nen houden.
Voor Helmond is dit besluit, waardoor
800 menschen weer geheel of gedeeltelijk
aan het werk kunnen, een verheugende tij
ding. Bij de directie bestaat het voornemen
om de tijdens de stopzetting verloren werk
tijd in te laten halen.
0. Werkloosheidszcrg
beidsbemiddoling.
Ar-
De gemeente houde, eventueel streeksge
wijze, in het belang van de arbeidsbemidde
ling en ter bestrijding van do werkloosheid,
een behoorlijk ingerichte arbeidsbeurs jn
stand: daarbij worde zorg gedragen voor een
goede arbeidsstatistiek.
Ter bestrijding van werkloosheid vinden
werkverruiming en werkverschaffing tevens
toepassing, zonder tc ontaarden in plaatse
lijk protectionisme.
•Het verstrekken van productieven arbeid
aan werkloozen hebbe den voorrang boven
het verleenen van steunuitkeeringen.
10. Bedrijven.
Alleen die bedrijven en ondernemingen,
welke een monopolistisch karakter dragen
en v, eiker particulier beheer in strijd met
het algemeen belang der burgerij is, wor
den direct of indirect vanwege 'de gemeente
beheerd.
Gemeentebedrijven5 bèhooren doeltreffend
beheerd te worden, in vorm en wezen naar
regelen van goede koopmanschap.
De gemeentebedrijven worden bestuurd
door en onder volle verantwoordelijkheid
van het dagelijk3ch bestuur dor gemeente.
Waar de aard van het bedrijf 2ich daartoe
leent, kan samenwerking met particulieren
(gemengd bedrijf) worden gezocht; in het
bestuur van het gemengde bedrijf behoort
.de gemcuitie dien invloed le hebben, welko
noodig vuor voldoende verzekering van de
behartiging van liet algemeen belang.
Het bestuur der gemeente- en gemengde
bedrijven worde bijgestaan door een raad
gevend college, waarin oolc uit en door bet
personeel gekozen vertegenwoordigers zit
ting kunnen hebben. Het lidmaatschap van
dit college is niet vcrcenigbaar met het lid
maatschap van den gemeenteraad.
De prijzen der producten behooren aldus
te worden berekend, dat de bedrijven noi-
male winsteh maken; kunstmatige verla
ging der prijzen ton koste van normale win
sten mag slechts plaats hebben, indien zulks
door ecu buitengewoon algemeen belang
wordt gevorderd.
Na vaststelling van dit ontwerp door de
algemeene pariijvcigadering van den Vrij
heidsbond in Maart, zal vanwege dc Ver-
coniging van liberale leden van gemeente
besturen voor een toelichting bij het gemcen-
tepiogram worden zorg gedragen.
DOOD OP BED GEVONDEN.
's-Hcrtogenbosch, 8 Jan. Heden
werd de 21-jarige A. Houtman in de Koren
straat dood op bed gevonden. Toen de fa-
I milie hem hedenmorgen wilde wekken en
geen gehoor kreeg ging zij de kamer bin
nen en ontdekte daar dat de jonecman ten
gevolge van gasverstikking was overleden.
In den loop van den nacht is een gummi
slang van dc brandende gaskachel los ge
laten.
AUTOMOBILIST VEROORDEELD.
Wegens lichamelijk letsel.
Het Haagscho Gerechtshof heeft bevestigd
het vonnis van de rechtbank te Dordrecht,
waarbij B. van der Sijde te Z.vijndreclit is
veroordeeld ora aan I-T. v. d. Berg te V Gra-
venhnge een bedrag van 12.375,— te beta
len op grond van hot feit, dat v. d. Sijdc
oio 11 April 1927 in den Haag v. -J. Berg met
een outo heeft aangereden, tengevolge waar
van deze kwetsingen heeft bekomen, v-elke
hem in belangrijke mate invalide bobben
gemaakt on hem matericcle schade hebben
berokkend.
STREMMING VERKEER.
*Z a 1 t-B o m m c 1. Overtocht met i.ont, ge
sleept door stoomboot.
AKSTERDAMSCHE UNIVERSITEIT.
Dies Naialis.
Amsterdam, 8 Januari. Ter gele
genheid van den Dies Na talis der Gemeen
telijke Universiteit alhier; hield do Rector
Magnificus, Prof. Dr. J. D. \an der Waals
Jr., hedenmiddag in de auta een rede over:
,Dc ontwikkeling dor theoretische natuur
kunde in dc 20ste eeuw". Hij ging daarin
uitvoerig na de omwenteling in de begrip
pen, betreffende de natuurkunde.
GASBEDV/ELMING.
Een drama voorkomen.
Amsterdam, 8 Jan. In den afgeloopen
nacht tegen vier uur weit! aan de politic
van het posthuis Boygersfraat assistentie
gevraagd voor een geval van gas verstikking1
in de Van Lennepstraat bij de Ten Kate-
straat.
Het bleek dat in een woning door het
spelen van de kót met een gasslang, deze
los was gegaan en het gas de kamer in
stroomde. In dit vertrek sliepen vijf kinde
ren die, toen hulp kwam opdagen, welke
door de moeder was ingeroepen, bedwelmd
waren.
De Geneeskundige Dienst was spoedig ter
plaatse met een ambulance-auto. De kinde
ren kwamen echter spoedig weer bij, zoodat
overbrenging naar een der ziekenhuizen niet
noodig bleek.
Op het laatste oogenblik werd hier waar
schijnlijk een drama voorkomen.
DE GOEDENRENTARIEVEN BIJ DE
Ned, Spoorwegen.
De benoeming van een com*
missie binnenkort tc ver
wachten.
Naar wij vernemen zal de Minister van
Waterstaat gevolggevend aan zijn in de
Tweede Kamer op 17 December j.I. gedane
toezegging binnen enkele dagen een com
missie benoemen nopens de goederentarie-
vcn der Nederlandsche Spoorwegen, onder
voorzitterschap van Mr. F. de Vries, hoog-
lereaar in de economie aan de Nederland
sche Handelshoogeschool te Rotterdam,
waarin naast land- en tuinbouw ook han
del en nijverheid zullen zijn vertegenwoor
digd. - r- - -
VRAAGT WINKELIER
of NV HULSKO tSTTSo AMERSFOORT
Al wekken zij tot betoogingen op.
Naar aanleiding van de betoogingep te
Amsterdam en elders van de werkloozen,
schrijft het Volk:
liet heeft do aandacht getrokken dat de
leiding van deze tot ge«*n enkel resultaat
leidende werkloozen-„actie" zoo er al
van „leidingkan worden gesproken be
rust bij enkele lieden, die in het Werkloo
zen, Agitatie-comité een ondergeschikte rol
vervullen en hun opdrachten blijken te ont
vangen, zoowel van de plaatselijke als van
de landelijke besturen der communisti
sche partij.
Waar het echter aankomt op de uitvoe
ring van die opdrachten, welke zooals in de
laatste dagen wel gebleken is, voor de „de
monstranten" niet zonder risico is, houden
die „arbeidersleiders" zich afzijdig. Wij
hebben althans den heer David W ij n-
k o o p, die weer tot de Communistische
Partij toetrad, omdat hij daar ..de massa'
wist te bereiken, nog niet aan het hoofd
van een groep tegen de politie optrekkende
werkloozen gezien. En evenmin zagen wij
den secretaris van het partijbestuur,
S c h a 1 k e r, het communistische gemeen
teraadslid Seegers of den communisti-
schen advocaat rnr. S. de Jong, als aan
voerder aan den kop van een werkloozen-
optocht hun „massa" aanvoeren.
Durven deze helden niet? Is hun body
misschien te fijn gebouwd voor de sabels
en gummistokken der politie en laten zij
die heete kastanjes liever door een stel
arme drommels uit het vuur halen? O ze
ker, het is veel eenvoudiger en veel min
der gevaarlijk om in een gesloten zaal als
woordvoerder voor werkloozen op te tre
den, zooals mr. De Jong Maandagavond
en dan nog niet in Amsterdam, maar in
Haarlem deed of zooals de heeren Schalker
en Seegers in het lokaal „Waterloo".
Wij stellen hierhij vast, dat laatstgenoem
den, toen de vergadering uitliep en een
paar honderd man tegen het verbod der
politie in naar den Dam wilden trekken om
te demonstreeren, daarbij niet van de par
tij waren en reeds bij het eerste treffen
niet do politie nabij de Oude Hoogstraat in
geen velden of wegen te bekennen waren.
De heer Wijnkoop, die in Kamer en ge
meenteraad aangaande de werkloozenactio
allerlei onzin staat uit te brullen, heeft zich
de laatste dagen heelemaal nergens laten
zien. -
Het zijn wel jc helden die communi6ti
ï-cbe leiders!
En dat, terwijl deze lieden den euvelen
moed hebben avond aan avond in „De Tri
bune" aan te zetten tot het brengen van
de grootst mogelijke onrust In de stad eis
tot verzet tegen dc politie. Maar zij zelf blij
ven buiten schot.
DE FILM „IM WESTEN NICHTS NEUES*.
De première te Amsterdam,
Amsterdam, S Jan. Wij vernemen
van welingelichte zijde, dat de première van
dc film ..lm Westen Nichts Neues" van Re
marque in het Theater Tuschinski tc Am
sterdam zal plaats hebben, waarna de film
vervolgens te Den Haag en Rotterdam en
daarna in de andere gemeenten van ons
land vertoond zal worden.
Speciale aanbieding van een groote collectie
140 lang, 70 breed van f 10.50 voor slechts f 5.90.
HUSVIQRHOEKJE
Secretaresse „Uw kleine meid wil eén zoentje
door de telefoon geven, meneer1'
Erg drukke zakenman «afwezig) ....Neemt U net
xaaar op, Juffrouw en geel het me straks noor
(Passing ShowJ.
