FIAT DE EEMLANDÊQ BRIEVEN VANEEN BRABANTSCHEN BOER JOH. DE HEER j Maandag 12 Januari 1931 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 1 29e Jaargang No. 164 GARAGE MOLENAAR fortmann en hehenkamp DE SLAVERNIJ IN LIBERIA GRUWELDADEN IN KANSOE Een straf-expeditie '4 uur 39 min. TEXTIEL-UITSLUITING IN ENGELAND L. J. LUYCX ZOON TREIN BEDOLVEN IN ECUADOR Piano- en Orgelhandel DOOR A. A. L. GRAUMANS AMERSFOORTSCH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort f 2.10, per maand f 0.75, per weck (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/» Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON INÏERG 515 PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 mei inbegrip van een bewijsnummer, 1 11 elke regel meer f0.25. Llcfdadighelds-advertentiëo voor de helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bi) vooruitbetaling 1—5 regelt 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05 Het schandaal der siavernij in Liberia. Ontzettende onthul lingen van de Volkenbondscom missie. liet zijn voornamelijk Engeland en Amerika geweest, rlic erop aan .hebben ge- Idrongen, dat de Volkenbond een onderzoek fcou instellen naar de slavernij in Liberia. I)it is inderdaad in het afgeloopen jaar geschied 'floor een uit drie leden bestaande conimis gie. Het Onderzoek heeft afschuwelijke feiten fcan het licht gebracht en het verslag, dal klienaangaandc is opgesteld, heeft vooral in 'Amerikaansche kringen groot opzien ge baard. Misschien, zoo merkte gisteren de. iVoss. Ztg. op, mogen den resultaten, die in "t ïapport zijn neergelegd, niet F.uropccscho maatstaven worden aangelegd, maar zelfs rcoor een Afrikaansche negcrrepublick, die .tot den Volkenbond wil beliooren, zijn zij, ondanks de gedeeltelijk niet onhandige ver- jonschuldigingspogingen van den Gcnecf- Echen vertegenwoordiger van Libera, belas tend genoeg; Uit het rapport der commissie, die uit dcri Hoor den Volkenbond aangewezen Engclsch tman dr. Christy, den door de regeering ti- iWasliington benoemden dr. Charles Johnson fen den vroegeren president van Liberia, sii 'A. Barclay, bestond, blijkt in de eerste plaats, 'dat de vice-president der republiek Liberia, lYancy. alsmede andere hooge -ambtenaren 'der republiek lot 1930 toe ten eigen bate een rechtstreekschen slavenhandel gedoogden en 'dat van dit wanbeheer meer dan viervijfde 'der twee en een half millioen inwoners, die Liberia telt, hadden tc lijdén. Verder schijnt uit het rapport opgemaakt ïe kunnen worden, dat over het algemeen alleen de iets meer dan tienduizend kustbc voners een cenigszins beter lot hadden Wanneer men bedenkt, aldus de commissie, lelie het onderzoek instelde, dat deze handel gepaard gaat met, gruwelen van allerlei aard en liet sociale leven der inboorlingen vol- bomen desorganiseert en elk gezag der re geering vernietigt, dan is het duidelijk, welk gevaar hij beteekent. In liet rapport zijn schokkende klachten opgenomen van inboorlingen-hoofden, vyjen hun kinderen Worden afgenomen. wn.inèci* zij trachtten hen" naar de regeeringsscTiool te sturen, omdat de slavenhandelaars en hun superieuren vreesden, dat de kinderen de Ouders eenigszins zouden kunnen inlichten De dorpsbewoners worden voortdurend dooi de soldaten der grenstroepen geïntimideerd, aldus wordt op een andere plaats in 't rap port opgemerkt, en eveneens door de dis irictscommissies. Zij moesten liet grootste 'deel van het jaar dwangarbeid verrichten bij den aanslag van wegen, hetzij op particuliere bezittingen, hetzij op do terreinen der regee ring. Er bleef geen oogonblikje tijd voor hen zelf over, zoodat zij niet eens een stukje land voor hun eigen onderhoud konden bebou wen. Zij leidden 't bestaan van halfverhon gerde werkdieren, die onder de tuchtroede van wroede commissarissen zich niet eens van de eene plaats naar de andere mogen begeven en zich dus bij niemand kunnen be klagen. Natuurlijk speelde als motief der Amcri- kaansch-Engelsche tussclienkonist door den Volkenbond ook de opening der markten van de negerrepubliek Liberia een rol. Niettemin zal het van Geneve uitgaande onderzoek ook den twee en een half millioen inboorlingen ten goede komen. De commissie beveelt een uitgebreid program aan tot algehcele reor ganisatie. vaU bét bestuur, de, politiek tegen over de -inboorlingen, het schoolwezen, het de elegante iuxueuse conduite interieur 6 pers. Vraagt vrijblijvend demon stratie en proefrit. TELEFOON 1210. lansestraat 63 - tel. 88 uw matrassen worden in één dag opgemaakt en bijgevuld, vraagt prijsopgave. Een rapport aan clen Volkenbond herstel van het ge/.ag der opperhoofden over hun stammen, alsmede dc afzetting van alle tegenwoordige districtcommrssarissen, ter wijl, merkwaardigerwijze, ook een verleven diging der, Amerikaansche immigratie wordt bepleit. lleele bladzijden van hot rappoort zijn ge vuld met de smakelijkste getuigenissen in zake de laagheid, gruwelijke behandeling én exploitatie der inboorlingen door dc lastheb bers van Europeesche maatschappijen, zwar te-zoowel als blanke. Dé prijzen voor het vrijkóopen van slaven zijn, hetgeen karak teristiek is, voor vrouwen lioogci* dan voor mannen en bovendien sinds 1920 gestegen Terwijl zij tot genoemd jaar voor vrouwen vier pond bedroegen, zijn zij thans tot zes pond gestegen, terwijl voor het vrijkoopen van mannelijke sim en steeds slechts drie pond betaald behoefde te worden. De Geneefsche vertegenwoordiger van do republiek Liberia beweert in een brief, die bij het rapport is gevoegd, dat de feiten, wel ke. hel verslag vermeldt, reeds een stuk ver leden vertegenwoordigen, ofschoon het rap port pas van Augustus 1930 dateert. Verder merkt hij op. dat de regeering van Liberia door het onderzoek, dat zij zelf verlangde, de toestanden had willen ophelderen en verbe teren en dat tenslotte in andere landen klaarblijkelijk wordt in hoofdzaak gezin speeld op een anderen Volkenbondsstaat: Abessynië nog, veel erger toestanden heer schen. Het aantal dooden wordt geschat op 40.000 Londen, 10 Januari Heden is te Burn ley de uitsluiting begonnen van 25.000 ar beiders in de katoenweverijen. Gcnèvc, 10 Januari (II.N.) Het rapport omtrent de slavernij in Liberia, dat samen gesteld is door een commissie, bestaande uit een Kngclschman als vertegenwoordiger van den Volkenbond, een Amerikaan en een vertegenwoordiger van de regeering van Liberia, is vandaag zoowel te Geneve als te Washington gepubliceerd. In het rapport wordt o a. vastgesteld, dat in Liberia de slavernij in den klassieken vorm van slavenmarkten niet meer bestaat, doch wel dat dwangarbeid bij de uitvoering van openbare'werken en ook voor particu liere doeleinden bestaat, evenals huisslaver- nij, w aarbij" de arbeiders door het toeziende personeel meestal slecht behandeld worden en ook geen vergoeding voor het door lien verrichte werk krijgen. Ook hebben gedwongen ccruteeringen plaats gehad om arbeiders te leveren voor liet Spaansche eiland Fernando Po. Vor nanie leden van de -vorige regcering, vooral de vice-president Yancy, moeten zich door deze recruteeringen persoonlijke voor deden hebben verschaft De vertegenwoordiger dor rcgecring van Liberia bij den Volkenbond, deelt in een be geleidend schrijven mede. dat de nieuwe re geering maatregelen heeft getroffen, om in de gebleken tekortkomingen te voorzien. Het rapport doet verschillende voorstellen aan de hand, om de gebleken misbruiken tegen to gaan. Tokio, 11 Januari (V.D.) Zondag zijn hier de eerste berichten ontvangen uit de provincie Kansoe, wnar, zooals bekend, een opstand is uitgebroken legen de Chinceeche centrale autoriteiten. Volgens een mcdedccling van een Ameri- kaanschen missionaris aan de Chinecsche pers, schat deze hel aantal dooden op 40.000. Dc zendeling is met zijn auto te Peking aangekomen. Naar verder wordt gemeld zijn door de opstandelingen in den loop van twee weken 50 dorpen verwoest. De gehecle bevolking werd afgeslacht, hun bezittingen geroofd en hun huizen in brand gestoken. Twee Christelijke missionarissen, die in dc provincie Kansoe arbeiden, zijn tot nu toe nog niet opgespoord. Verder hebben dc opstandelingen een Chineeschen bisschop opgehangen. Thans heeft dc Chineeschc logeering Ie Nanking officieel verklaard, dat zij alle maatregelen zal nemen, tpt herstel van de orde. De centrale regeering heeft orders gege ven om een einde te maken aan den bur geroorlog in de provincie Kansoe, zoo noo- dig door een strafexpeditie. Volgens be trouwbare cijfers bedraagt liet aantal per sonen, die door de gewapende macht en de bandieten in het afgeloopen jaar vermoord zijn, 250.000. In den loop van de twee laat ste jaren zijn geheele steden over de kling gejaagd. VERBANNEN MINISTERS MOGEN TERUGKEEREN. Nevv-York, 10 Jap. (V.D.) Uit Rio dc Janeiro wordt officieel gemeld, dat de re geering heeft besloten, dat alle verbannen ministers van het vorige kabinet weer in het. land terug kunnen keeren, .waarbij huh vrijheid wordt gewaarborgd. VON MOLTKE ZAL RAUSCHER'S PLAATS INNEMEN. Geheimrat von Moltke, leider van dc af- deeling Oost-Europa, van het rijksdeparte ment van buitenlandsche zaken, zal tot Duitsch gezant te Warschau worden be noemd ter vervanging van den onlangs over leden gezant Ulrich Rauscher. WERKLOOZENRELLETJES TE ADELAIDE. Adelaide, 9 Januari (V.D.) Iledenmor-, gen zijn bij werkloozenreltötjes 13 personen zoodanig verwond, dat zij ter behandeling in liet ziekenhuis moesten worden opge nomen. Twaalf personen zijn gearresteerd. In de aiondüren hebben opnieuw ongere geldheden plaats gehad, waarbij twee poli tieagenten en een vrouw werden gewond. TRIBUNE INGESTORT. 150 gewonden. New York, 11 Januari (V.D.) Te Brook lyn heeft een ongeluk plaats gehad tijdens, sportwedtsrijden vah het 106de regiment. Er was een tribune opgericht, waarop on geveer 2000 toeschouwers hadden plaats ge nomen. De tribune stortte in. waarbij 150 personen min of meer ernstig werden ge wond. TEGEN DE COMMUNISTISCHE AGITATIE IN AMERIKA. New York, 10 Januari (H.N.). Zeventig vcrcenigingcn in de Vcreenigde Staten heb ben een protestvergadering gehouden tegen het drijven der communisten in de Ver- oenigdo Staten en een motie aangenomen vyaarin deportatie van buiteniandschc com munisten. wier aantal op 100.000 wordt ge schat gceischt wordt. EEN RUMOERIGE DEBATINGAVOND. Na afloop handgemeen tusschen Rijksbanier en Nazi's. Bremen, 11- Jan. (V.D.) Te Theding- hauscn (Brunsvvvk) werd Zaterdagavond 'n debat gehouden tusschen een lid van den Rijksbanier, en een Nationaal-Socialist. Toen de Rijksbahierman den persoon van Hitier besprak, riep de woordvoeder der Nationaal Socialisten: „Je bent een gemeene leugenaar!", waarop hij de zaal wilde ver laten, doch ook zijn partijgenooten hadden geïnterrumpeerd, als gevolg waarvan beide partijen slaags raakten. Over en vVeer wer den rake klappen uitgedeeld, zoodat aan het slot der bijeenkomst velen zich naar het ziekenhuis moesten begeven, ten einde zich daar te laten verbinden. DE LAWINE-ONGELUKKEN IN DE FRANSCHE ALPEN. Opnieuw slachtoffers geborgen. P a r ij s, 10 Ja n. Nadat ecnige dagen geleden de lijken zijn gevonden van de zes Fransche toeristen, dié in de Alpen bij Brianqon om het leven kwamen, zijn thans ook de lijken van de Parijsche toeristen, die bijna allen tegelijkertijd in de nabijheid van Chambéry verongelukten, gevonden. Een reusachtige sneeuvvlawine heeft hen verrast en bedolven. Van de elf vermisten zijn thans tien gevonden. De plaats van het ongeval van den nog onlbrekenden student uit Pa rijs is eveneens ontdekt, doch het is voor- WEERBERICHT Hoogste Barometerstand: 767.1 te Münöhén. Laagste Barometerstand: 742.S tc Ingö. Verwachting: Matige tot krachtige, 7 W. tot V W. wind, betrokken tot zwaar bewolkt, regen, later regen- of hagelbuien en kouder. Langestraat 49-51 -- Tel. 190 WINTER-OPRUIMING EFFEN en FANTASIE FLUWEELEN. De betere kwaliteiten. Honderd zeventig inenschen omgekomen? Londen, 10 Januari (H.N.). In de repu bliek Ecuador is bij een aardverschuiving op bet station Huigra (ongeveer 115 K.M. van Guayaquil) een trein bedolven, tenge volge waarvan 170 reizigers om bet leven zijn gekomen. De trein stond juist op het station stil, toen de aardverschuiving plaats had. ITALIAANSCHE VERSTEKELINGEN TE NEW-YORK. X e vv Y o r k. 9 Jan. Acht Ilaliaansche ver stekelingen verlieten het Belgische es. Enrii- le Franc, dat uit Antwerpen kwam. Zoodra zij aan wal vvaren, schoten zij op een auto toe, die wachtte, maar zij werden aange houden en aan een verhoor onderworpen. NIEUWE GOUVERNEUR VAN TANGANYIKA. Londen, 9 Jan. Sir George Symes, de gouverneur van Aden, is benoemd tot gou verneur van Tanganyika. VARKENSMARKT. TEL. 1309 Kwaliteit wint altijd. l ivenliout, Driekcuningen 1931. Mc nier, Da s .'n goei begn 'i Is vandaag, da'k mn eer.src nrletKC van deus jaar w'eer schrijven gaai; zoo'n .bietje Zondag, vanweuges den afgesrvifl n Drie kcuningen, (\va gemeen emmen n'.ec alle keuniugcri van teugeswoorig tiièschen twee hokskes) en i is 'ncn dag. non dag van- daag, airiico, 'om in de boernen le klimm 'ie. 't Zonneke staat le schijnen >lat de wae- rekl er van lec te lachen. Kcb moeite rnee m'n eigen om me zelvers op d n stoel te houwen, waant daarbuiten wemelt de loeht vah 't'prille zonneke da vandaag d n hlaauwen hemel uitschiet. Na al de dii,sterms die me de lest.* maan den gad emmen, keb de leste weken gin piekske zon gezien, 'I is heel slecht weer gev.iest in ons kontnjeii, is 't van daag om gek te worren van plazier. 'k Lieg er gin vlooicnpikske-n-om. as 'k o;o\v zeg da! de boel op d n builen al gc<d ui Hopt Knobbekes .ts spchlonknopkes glinsteren mee '11 nat grdüu velleke aan de x kale takskes van 't «siruikgewas in 't glaanzcmi zonnelicht. Gruune pujitekes, ter grotte van 'n ert, breken deur dc nalzwarfe èèrde. En 't gras slaat er op: de velden bij zoo malsch om 'l af tc bijten. Sakkercjabel, 'i is 'n kollesaal goei be gin. Fiest hangt er in (le locbtcu. Dc veu- geltjes kwetteren flen biaauwen hemel vol. En 'k zit dit, briefke te poliooien mee dc wermte van 't plattebuskc in rn'non rug en op tafel de zon, die deur 't open raam in valt. Goud zit .er aan dc kale takokes van d n notelèer. die samen, as 'n zeldzaam schoon stuk kaanlwerk teugen t deurschij- nend blaauw van d n hemel staan gespreid. En buiten? Ullee, da's nie tc zeggen van zo'n pc&clvt as alles is. l)e Mark staat boorde\ol van 'l veule rengeïvvater en in dc wije stille van deuzen zochten winterdag kunde de blink-ndcgolf- kens litselep hcürén teugen dc gruune ber men. 't Gratia and staat verzopen en teere blaauw van cl'liooge locht da spiegelt in de velden. As bonken pëèrlmoër, zoo leggen d'cèrde- kliiiteis in cl$ akkprs., vet/van vruchtbaar heid van 't.malsche rrnjjehvator. glaanzoncl in deuzen schoonen Driekeuningendag. En in dc verte, daar wazen de bosschen in d'n feilen dag. Zulvcrblaauw' \alt 't licht uit d'n hemel over d'n donkeren mast. En as van glaan- zend glas. zoo piek 't kerkétorentjo 'L 'zui ver van d'n hemel in. Licht, licht ievciaaris vandaag, 't Kleeft vast aan oew oogen, die le v.cul de düsternis gewend zijn geworren. Maar genogt, wa k dan zeggen wouw is dille: 't is ri uitgezocht, 'n schoon bcgin- ncke, v.aar 'k gérc d'n kop afbijt' En veur ik mee m'n briefkes 't nuuw'è jaar vérder in stap. mot'ik eerst m'n aller beste wenschcn doen, ok namens Trui veur n Zalig nuuwejaar. En zekers mot 'k 't zelfde eevst doen \eur m'n wenschcrs-IiisterèèrS van d u Ra- dejeow, waar 'k zoo nouw en clan m'n bomke op koom zetten. Volgende week Vrijdag, id'n zeslienden 's avonds, koom ik w:eer twee keer op dc proppen en zal veur 't eerst komen praten o\er 't zoogenomde korte goifke. 'k Zeg er cla-d-alyast bij, omda me bij ons in 't Zuien aan da goifke 'ncn grootcn das emmen. Bij ons spreken de lui deur J n luidschrecuw ei:t nét, as zc 't over da lam- mese goifke doen, of ze 'n groote graal van nen scheïlevisch in d'r keel emmen zitten en dus allemaal staan te gorgelen of de rengclton op d'n erft overlopt. As zc me daar dus nie kunnen verstaan, dan leg 't aan da goifke! En dan motten guilie hier in 't Zuien mijn da maar 's la ten weten, waant dan koom ik niemeer trug veur over drie maanden, as de K.R.O. d'n laangen golf weer mag gebruiken. Waant smoezen veur da sigarenkistje, da mietere- foontje, claarveur gaai ik nie zoo ver van huis af! Dan blijf ik veul liever op m'n ge- dpeiké., waant ik eb 't 0]> rh'ncn hof euls le druk om te gaan staan kaaieren leugen; 'n sigargikiatje, wa gij Noeuw emmen ze mijn gezeed as da-d-et nie aan 'l korte goifke leet, waant dat da-d- evengoed golft as d'n laangen, maar omda me hier- in Ncderlaand ginnen ordentehj- ken zendert ejnmpn. Wij emmen 'nen zon dert. die deur t Buitenlaand weggesmoesd wordt. Me laten ons eigen dhi eclcr uitble- ren deur de- Builenlaandsche zenders, al fijn, zooas mé da gewend zijn hier, om ons eigen te laten overbluffen deur alles wa Buitenlaands is! Daar kunnen wij boeren over meepraten, waant w ij, me zitten van alle kaanten in de pi nar ie, omda-d-ct veur. ons van over dc grenzen zoo lammenadig is geregeld, n Verken van ons (wien neerlaandsch bloed door z'n ajers vloeit) mot achterop veur 'nen Engclschen krulst.éêrt en arrnco, ik verassereer oew, zc meugen ons verkens zien, hoi re. Die gaan veur gin twintig En- gelschmannen uit dn weg. En da kan dr ginnen eenen menisler nazeggen! Die gaan veur alles opzij! Maar om dan op dieën zendeit trug tc komen, as ge op oewen radejoow d'n Dré van Ulvenhout zou op-zetten, dan heurde in ons streken d'n... Moes! As die z'n wa feitje opendoet, dan sta-d-onzen zendei t le bev enop z'n slappe beentjes en emrnen zc bij ons allegaar 'n schelleviscbgraat in d'r strot steken. Nouw zeggen ze ok weer: d'n menistci wil wel, maar dc radejoowmannen willen nie. Of liever gezeed: nie allegaar! D'r,zit pollitiek Uisschen. Affijn, ge h'eurt van alles Da's net eender, as da ge wa mankeert, iets waar gc. nooit van geheurd had, en da nouw iedereen daar '11 middeltje teugen bce. Zooas lest mee m'nen steenpüst van.'n groot jaar gelejen. K'ad nooit zo'n clink g ad en toe.11 zee d'11 oenen: „pappen"; n aander: „droog houwen' nuinmero drie; „snijén"; nummero vier: „dicht houwen"; Trui zee: „'nen lap spek erop leggen"; d'n Blaauwe zee: „gin goud zoo goed as jenever"; d'n Kuster: „schoon water"; de buurvrouw: „lijzemcel'; en allegaar hadden ze op die manier al duuzenden steenpüsten genezen. Zoo is 't ok mee radejoow. Bekaanst nèt as 'n ziekte. Zoo gaauw as ge daar aan gaat sukkelen, dan beurde zóóveul, da g'op t lest in dc galen krijgt, dat ge maar 'nen heclen grootcn suffert zijt, waant iedereen hec-l-'r verstajum van en gijzelf wist nika aanders as da ge mee te smoezen in da sigarenkistje aan-twcc-touwkes, wa-d-11 schopne uitvindink toch, ee? nog 's 'nen keer op reis kos gaan...! Maar genogt alweer: wa'k dan zeggen wouw is dilte: wij emmen ier 'nen zendert die heel stillekes fluslerL baang as ie is om d'n Moes z'11 kinderkes wakker te maken. Waant ge mot weten: t is van Italië da me de last emmen. Maar 'k gaai afschciën van dieën rade joow, waant zóó bende gezond of zóó motie gaan nappen, drooghouwon, snijen, of .weet- ik-veul! En as 'k daar zie, da-cl-et zonnckc aan 't zakken is over de lage dakskens van de hü>kciis die er vurig van beschenen zijn, dan gaai ik as de wiedewcergaai '11 puntje draaien aan dit briefje, waant aanders is 't avond veur ik 't weet. 'k Mot de grunn- les nog binnenhalen veur mergen, veur m'nen wagel en as l kan nog effen in "t hosch kijken naar i vallen van d'n avond, 'k Schei er dus rap af Veul groeten van Trui en as altij gin hor- ke minder van oewen •*=9et a voe

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1931 | | pagina 1