DE EEMLANDED
GARAGE MOLENAAR
STICHTING VANHET DUITSCHE RIJK
JOH. DE HEER
Maandag 19 Januari 1931 Uitgave: VALKHOFF Co. Burr.auArnhemschepoortwal 2a 29e Jaargang No. 170
DE VALLEI DES DOODS
DE 60ste HERDENKINGSDAG
Rede van dr. Curtius te Geneve
STORM WOEDT BOVEN
EUROPA
Te elfder ure gered
L. J. LUYCX ZOON
KIESRECHTHERVORMING
IN ENGELAND
fortmann en
hehenkamp
Piano- en Orgelhandel
HET VRAAGSTUK VAN
OPPER-SILEZIE
AMERSFÖORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort f2.I0, per maand f 0.75, per
week (met gratia verzekering tegen ongelukken) f 0.171/#»
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-« Afzonderlijke nnmmers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NIERC JIJ
PRIJS DER ADVERTENTIEN •»«-* regels f 1.05 met Inbegrip vao een bewijsnummer,
- elke regel meer f0.25. Llefdadighelds-advertcntiën voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentitn „KEITJES" bi) vooruitbetaling 1—5 regels
50 gent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen El.—Bewijsnummer extra 0.05
Fransche iutellectueelen spreken
wijze woorden. Een aansporing
om me» dc politiek van geweld ie
breken.
N au liatie mag worden toegejuicht' het
initiatief, dat een lSi-tal Iransche intellec
tucelen. mannen met klinkende namen op
het gebied van 't I ransche geestesleven, li
teratuur en kunst, hebben genomen. Zij heb
ben namelijk in het Fransché weekblad No-
tic Temps een oproep gepubliceerd, Maar-
in onomwonden wordt Ie kennen gegeven,
'dat het gewoonweg misdadig is, dat thans,
nauwelijks tien jaren na het sluiten van den
.vrede, opnieuw het krijgsgeschreeuw in
JL.orops, weerklinkt.
Zoo nadrukkelijk mogelijk wordt in dén
hproep, die een pleidooi is \oor den vrede
tui de solidariteit der volkeren verklaard,
lat; liet de plicht van eiken Franschen in
tellectueel is-met allemiddelen ervoor te
strijden, dat,Europa niet opnieuw wordt.ge
troffen door een catastrophe als dc jongste
.wereldoorlog, omdat een herhaling ervan dc
«Vernietiging, tc aanschouwen zou geven van
bllo menschel!jke beschaving en cultuur.
In dc verwachting, dat tevens in dc andc-
Je landen dc intellectucelen niet dadeloos
rullen staan tegenover dc buitensporighe-
clcn, waaraan het nationalisme zich bij
Voortduring bezondigt, beschouwt het intel-
ïectueelc Frankrijk het op het oogenblik als
fcijn voornaamste taaie om den oorlog te ver-
Maren aan het nationalisme in het, eigen
land. omdat Frankrijks warewezen door dit
Rationalisme wordt miskend.
Niet een politiek van prestige cn wapen
geweld. aldus wordt betoogd, doch louter en
tt'leen een politiek, die gebaseerd is op re
delijkheid en verzoening is ,ccn groot volk
.waardig. In liet belang en ter wille Aan dc
'eer van het eigen land eischen thans Frank
rijks mtellectüeelen, dat de verwerkelijking
'der Europcesche ide (die ook aan Briand's
plannen ten grondslag ligt) niet tegen,
maar niet Frankrijk tot stand- zal komen
Teneinde dit rnooie doel te bereiken, is
*i echter .volstrekt, noodzakelijk, dat. Frank
rijk voorgoed afziet \an de politiek, waar-
hij geweld wordt-gcbi.uikt; deze politiek
toch is het geweest, die reeds meer dan een
<-cuw lang dc betrekkingen tusschen de vol-
keren heefi vergiftigd.
Frankrijk moei, aldus dc ged>ïchie.n;;r>rïg
van lien, die den moedigen oproep kobben
tmdei teékend, gedachtig aan 'Aijn roemrijk
verleden, den moed vinden om in té zien,
dat een vernieuwd Europa cn inzonderheid
cl" Duilsch-Frahsche toenadering, die den
krachtigste pijler moet vormen Van het op
ie richten gebouw, slechts voort kan vloeien
uit verdragen, die tot stand zijn gekomen
door de vrijwillige instemming von volko
men vrije en tevreden volkeren.
Ofschoon in den oproep niet rechtstreeks
.wordt gewaagd van herziening der vredes
verdragen, kan uit liet vorenstaande niette
min worden afgeleid, dat inderdaad op on
loochenbare wijze op deze revisie w ordt ge
zinspeeld.
De wereld mag de Fransclie intellectuce
len dankbaar zijn, dat zij op zoo geestdrifti
ge wijze een pleidooi houden voor de Euro-
pcesche eendracht en samenwerking. Dat in
'de staatslieden, die op het oogenblik den
economischen kant van de pan-F.uropa-
kwestie te Genève behandelen, de geest der
Fransche intellectucelen moge varen!
Onderzoek naar de mistramp
Luik, 16 Jan. Het onderzoek der des
kundigen inzake de oorzaken van den z.g.
doodenden mist in Engis cn omgeving heeft
zijn beslag nog niet gekregen. Men beeft
echter bij de lijken der slachtoffers een ont
steking der luchtwegen vastgesteld, die ver
lammend op de 't funclioneeren van het
liart gewerkt heeft.
Dc mist heeft een prikkelende stof bc-
\at, waarvan dc aard nog niet kon wor
den bepaald. Het onderzoek der deskundi
gen zal vermoedelijk nog gcruimen tijd moe
ten worden voortgezet.
GROOTE PAKHUISBRAND.
Voortdurende ontploffingen.
Berlijn, IS Jan. (V.D.) Hedenavond is
in een der groote pakhuizen van dc Sie
mens Plania-wci'ke te BerlinLichtenberg
brand uitgebroken.
De Berlijnsche brandweer rukte met acht
wagens uit.
Het bluesching6werk werd zeer bemoei
lijkt door de voortdurende ontploffingen in
de brandende gebouwen.
In verband met het groote gevaar yoor
uitbreiding, zijn later nog cenige wagens
naar den brand gezonden, liet vuur ver
licht den hemel fel. zoodat duizenden zich
naar de omgeving van den brand hebben
gespoed.
De politie heeft uitgebreide maatregelen
genomen, ten einde het blusscliingswerk te
bespoedigen*
Hebt U panne met Uw wagen
Belt U één, twee, één, nul maar
Met den meesten spoed verschijnt
dan
De garage „Molenaar".
TELEFOON 1210.
Overal door de Duitscliers
geestdriftig gevierd.
Geuè-v.e, 18 Jan. •.(V.D.) In verband met
den üOsten berden kinasdag van dc stichting
van hel Duitscb- Kijk, heelt, dc Duitsche
consul-generaal te Genève, Dr. Voelker, he
den een receptie gehouden, waar o.m. aan
wezig waren, de Duitsche Rijksminister van
IJuitenlandsche Zaken. Dr. Curtius, de Duii
schc gezant te Bern. Adolf Muller, benevens
de leden der Duilsche delegatie te. Gcne\e.
In zijn begroetingsredc huldigde d con
sul-generaal uit naam:.van alle te Geneve
verblijvende Duitscliers, den leider vjji de
Duitse he .delegatie. Dr. .(Junius, terwijl hij
verder de beste omehen uitsprak voor ee i
gunstig resultaat van de giooto taak, voor
welker verwezenlijking Dr. Curtius zich ie
Genève bevindt.
Dr. Curtius dankte en begroette zijnerzijds
dc vertegenwoordigers ven d<? Duilsche ko
lonie. In zijn redo schetste Dr. Curtius in
groote trekken de geschiedenis van de.rijks-
gedaclito. Daar het. aldus spreker, in den
naoorlogs tijd gelukt was, na den oorlog de
eenheid te redden, moeten wij ons thans in
onze ergsten economischen en politicken
nood scharen om het Rijk als hoogste natio
naal bezit. Opnieuw moet. het Rijk worden
opgebouwd,, doch wij hadden de beschik
king 'over het bestaande. Onze weg ligt verre
van radicalisme cn illusie. Wat. w ij nootlig
hadden was een vaste verbinding en de ge
hoorzaamheid van allen die zich hun-ver
antwoordelijkheid bewust. zijn. Hierbij was
in de eerste plaats noodig een vast vertrou
wen in de toekomst. Bij dc moeilijke onder
handelingen hier te Genève, zijn alle Duil
sche deelnemers zich bewust van hun na
tionale verantwoordelijkheid. Zij werdén ge
sterkt bij hun gedachten aan het Rijk en
zij besloten hun plicht te doen.
De Duilsche minister van Buitcniandsche
Zaken eindigde zijn toespraak met- een
„Hoch" op het Vaderland, waarna de aan
wezigen het Deulschland Lied zongen.
Tt Berlijn rustig verloopen.
B e r 1 ij ii, 18 Jan. (V.D.) De herdenkings
dag is te Berlijn, afgezien van eenige kleine
incidenten, rustig verloopen.
Tijdens de plechtigheid in het Rijksdag-
gebouw werden op de Platz der Republik
vijf nationaal socialisten wegens politieke
manifestaties gearresteerd.
In den namiddag werden 29 communis
ten. die een vergadering in het circus Busch
hadden bijgewoond gearresteerd. Ook te
Buchholz. in de omgeving van Berlijn, zijn
twee auto's,'"waaróp ongeveer Cü commu
nieten demonstreerden, door de politic aan
gehouden.
Na afloop van de herdenkingsplechtig
heid in den Rijksdag word te Moabit een
parade gehouden van liet daar gelegerde
regiment.
Het régiment trok in rnarschkolonne op.
Er werden 69 standaards medegevoerd,
waarvan H uit dm oorlog 1870—71.
Bij het defile voor den commandant van
Berlijn, generaal-niajoor Schreiber, bracht
de menigte dezen een grootsche ovatie.
Na afloop Van de parade hield generaal-
inajoor Schrèiber een toespraak, waarin hij
op de betcekenis van dm dag wees.
Te Potsdam heeft in den Lustgarlen even
eens een parade vnn de garnizoenstroepen
plaats gehad.Door een batterij werden 21
saluutschoten gegeven.
De Universiteit van Berlijn heeft heden,
in verband niet den ernst der tijden, op be
scheiden wijze dit feit herdacht. De plech
tigheid had plaats in de nieuwe auïa. Tegen
den middag'kwamen de hoogleeraren in vol
ornaat de zaal binnen.
De plechtigheid werd besloten met het
Duitschland Lied.
In de Technische lluogcschool werd
eveneens ecu herdenkingsplechtigheid ge
houden.
rede werd hiér gehouden door Friisl Martin
uit Maagdenburg.
Te Munchen.
Tc Munchen de rijksweer 's middags
uitgerukt. Vele duizenden sloegen liet voor
bijtrekken dér troepen gade. Minister-presi
dent dr. lleldt inspecteerde met den lands-
commandant dc troepen. Na een toespraak
van dozen laatste weerklonk 't Duitschland-
Lied. Tegelijkertijd werden 21 saluutschoten
gelost.
In het circus Krone had een bijeenkomst
plaats, welke o.m. werd bijv. cwoond door
prins Alfpns, Guertner, den ministervan
justitie, zoomede talrijke officieren van het
oude Duilsche leger.
Gelukwenschen van Ender.
We-" n en, 18 Jan. V.D' Bondskanse
lier Ender heeft Zon 'agmiddag, daarbij
vergezel.d van den'sccretaris-geijer'aal van
het ministerie mui buiten la inl'schc zaken,
Petér. een bezoek gebracht min den Duit*
scli. i gezaiit. grauf LerchêrifeldV, en,lieni do
gciukuoiisclieii overgebracht van "de Oos-
tenrjjkschc regcering. in verbaitfd 'met den
verjaardag van de s-ticlnipg vaii bet-'D'uit-
schc nik.
In het Sportpalast.
In den avond heeft in het Sportpalast een
feestelijke bijeenkomst plaats gehad van de
tudcnlen te Berlijn, waarbij zij tevens liet
negende lustrum van hun organisalie her
dachten. Kr waren ongeveer 3000 jongelui
aanwezig. Er werd een telegram van hulde
gezonden aan rijkspresident ion Hinden
burg, die dit telegram omgaand beant
woordde.
Verder werd een telegram gezonden aan
dc Duitsclic delegatie te Genève, waarin zij
cischten de rechten van de Duilsche min
derheden op besliste wijze te behartigen cn
iu het bizonder té waken voor het beiang
van het Duilsche volk en zijn eer. De feest
DR. CURTIUS.
Herdenking te Parijs.
Parijs, 1 8Jan. (V. D.) Ter gelegenheid
van de herdenking van de stichting van
het Duitschc rijk hebben dc leden van de
Duitschc kolonie te Parijs aan een gods
dienstoefening deelgenomen. Een feestelijke
receptie, zooals gebruikelijk is op den lier
denkingsdag van de Grondwet van Weimar
heeft niet plaats'gehad.
Door den Stahlhelm herdacht,
M a a g cl c n b u r g, 18 Jan. (V. D.) De
Stahlhelm heeft aan den vooravond van
den GOsten verjaardag van de stichting van
het Duitsche rijk, op het Domplein een tap
toe gehouden. Daarna wercl een kerkdienst
gehouden in de Domkerk.
Hedenmorgen werden dc feestelijkheden
voortgezet. De officicele herdenking-had
plaats op liet stadhuis, waar cle bon.lsbe-
stuurder Seldto een rede hield over
„Duilsehland en de Stahlhelm". Deze toe
sprank werd luide toegejuicht! Den gehce-
len dbg werden feestelijkheden gehouden.
Dc herdenking in den rijksdag.
Van alle openbare cn vele particuliere
en zaken-geböuwcn in Duitschland woeien
de Duitsclie. zoowel oude ajs nieuwe, cn
Pruisische kleuren. Na een plechtigen kerk
dienst' in de Berlijnsche Dom begon d-.;
herdenkingin den rijksdag. Hét gebouw
was op: 'W aardige, doch eenvoudige wijze
versierd. Indrukwekkend was het met bloe
men versierde en tusschen vlaggeirgeplaat
ste borstbeeld van Bismarck. Onder het
borstbeeld was de spreuk aangebracht:
„Eenheid, recht en vrijheid''. Dc zaal was
tot'de. .laatste plaats bezet, ondanks het .feil,
dat (|e nationaal-socialislen niet aanwezig
waren.
Onder de aanwezigen waren zeven vete
ranen uit den Fransch-Duitschcn oorlog n
1870'71, waarvan er vier de proclama'de
van de eenheid m de Spiegelzaal te - Ver
sailles hadden bijgewoond.
Nadat de rijkspresident Von Hindenburg,
cle rijksdag-president Loewe, de rijksweei-
miuister Groener en de minister van bin-
nenlandsclic zaken Wirth in de presiden-
tieele loge hadden plaats genomen, speelde
het Berlijnsche Omroeporkest het Branden
burger Concert van Bacil. Daarna werd hei
woord gevoerd door Geheimrat Kalil, die
de senior is der afgevaardigden in den
ijksdag en die ook aanwezig was bij de.
proclamatie van de eonhèid. Daarna spec'-
dc het orkest de Vijfde Symphonic van
Beethoven Vervolgens voerde dc rijkskan
selier. dr. Bruning, het woord, die er den
nadruk op legde, dat men voor dc toekom.t
ook alles in het werk zou stellen om wat
met de proclamatie te Versailles was begon
nen, voort te zetten tot heil der nationale
welvaart. Onder stormachtig gejuich van
het. aanwezige publiek inspecteerde presi
dent von Hindenburg onder de tonen dor
muziek de opgestelde rijksweer. Enkele kre
ten \an nationaal-socialistcn „Dcutschland
Erwache" werden geheel overstemd. Van
hier begaf zich Von Hindenburg naar h:t
Sportpalast.
Talrijke visschers in
ernstig gevaar.
Bruins wijk, 17 Jan. In dc Boven-I Ia rz
beeft hedennacht een lievig onweer gewoed
gepaard gaande niet sneeuwstormen, hagel
en regen. Hedenmorgen werd van de Broe
ken windsterkte 11 gemeld.
Ook Bronswijk werd door het onweer be
zocht.
München, 17 Jan. iV.D.) Geheel Beie
ren wordt geteisterd door de ètormaehtigu
Weetew inden. In den afgeloopon nacht werd
meermalen een windsnelheid van 35 M.
per seconde geregistreerd. Hedenochtend
vroegstond hot kwik te Miipehcn gr.
boven nul, togen 12 graden onder nul op
\Voen.sdag.
Later op den morgen braken zware re
gen-, en sneeuwbuien los.
Cra'nz, 17 Jan. (V.D.) Rosittor en Pili-
kopper \isschers waren in den afgeloopon
nacht vertrokken om. zooals gewoonlijk,op
het vaste pakijs te gaan vissclien. Midden
,in. hét Kurischc Haff worden zij dooreen
•jd£|seUng opkomenden orkaan ovorvallen,
dfr- iö zéér korten tijd de ijsmassa, verbrij»-
zeldc. Aon tenugkeei'én kón niet gedacht
worden en zij bleven op een eenzame ijs
schots ronddrijven. Zij bevinden zich in ei li
stig gevaar. Reddingspogingen, zoo zij niét
geheel onmogelijk zijn, stuiten op tal van
moeilijkheden. NJu alle pogingen om de on
gelukkige n met booten te lierejken, mislukt
zijn, tracht men hen met ladders en tou
wen te naderen, om op deze wijze de men-
schen in veiligheid te brengen. Gezien den
hevigen orkaan, die thans nog woedt, lijkt
dit echter hopeloos.
Het gevaarlijke avontuur van'de-visschers
die urenlang op een ijsschots in het Kuri-
sdhe Haff hebben rondgedreven, is tegen
alle verwachting in zonder ongelukken ge
ëindigd. Zij zijn er met hun paardcnslcden
in geslaagd op dc hoogte van Nidden to ko
men, waar nog een verbinding met den vas
ten wal bestond. Tegen drie uur in den
middag bevonden zij zich bijna allen in
veiligheid. Even na het invallen van de
duisternis konden dc beide laatste vermis
ten gered worden.
WEERBERICHT
1 loogste Raroincterstnnd
7U0.1 te Lacoruua.
Laagste Barometerstand:
70'J. I te Laconma.
Laagste Barometei stand:
718 0 te Ingö en Memel..
Verwachting:
Krachtige tot matige, NV.
tot Z. NV. wind, betrokken of
zwaar bewolkt, met 'hagel-
buitjes of regen, mogelijk
lijdelijk opklaring, iets zach
ter, vooral des nachts.
Langestraat 49-51 -- Tel. 190
WINTER-OPRUIMING
EFFEN en FANTASli
FLUWEELEN.
De betere kwaliteiten.
Hef regeeringsontwerp
gepubliceerd.
Londen, 16 J a n. De voornaamste voor
stellen van het regeeringsontwerp inzake
wijziging van de kieswet, dat heden is ge
publiceerd. betreffen de alternatieve stem,
de vordeeling van elf districten met elk
twee afgevaardigden in enkelvoudige dis
tricten, dc afschaffing der univcisiteitsdis-
triclcn. dc beperking van bet gebruik van
voertuigen om kiezers te halen en dc vast
stelling van een maximu'mschaal voor de
onkosten der verkiezingen.
Volgens "t alternatief kiesrecht, aldus de
Maasbode, zal iedere kiezer, behalve op den
candiJaat, waarop hij wil stemmen, nog op
een tweeden candidaat zijn stem uitbren
gen, dien hij gekozen wenscht te zien, indien
zijn eigen candidaat iViet gekozen mocht
worden.
Valt cle eigen candidaat uit, dan komen
de z.g. „evcntueele' stemmen den candidaat
van de andere partij ten goede, zoodat ten
slotte'een stemming tusschen'twee candida-
ten plaats bepfl. waarbij alle kiezers hun
stem hebben uitgebracht. Gekozen is de can
didaat. die de absolute meerderheid krijgt.
NVordt oor geen der drie candiditfton een
absolute meerderheid verkregen, dan valt
le candidaat, die liet minste aantal slem-
men heeft gekregen, uit. zoodat de stern
niing dan tusschen twee candidaten gaat.
tangestraat 63 - tel. 88
uw matrassen worden in één dag
opgemaakt en bijgevuld,
vraagt prijsopgave.
VARKENSMARKT. TEL. 1309
Wij leveren alle merken.
Besprekingen ie Genève
begonnen
HET HERSTEL VAN POINCARÉ.
Parijs, 18 Jan. (V.D.)Dr. Boidin, de ge
neesheer van Poincaré, heeft verklaard, dat
deze het steeds beter maakt. Hij zal even
wel, uit voorzorg, nog gedurende eenige da
gen zijn kamer-inoeten houden.
Genève, 16 Jan. N D.) De eerste bespre
kingen inzake dc protesten in Opper-Silezie
zijn reeds begonnen. De Duitschc rijksmi
nister van buitcnlahds.che zaken, dr. CUr-
tius, heeft een kort. onderhoud gehad met
Avenol, die op het oogenblik als secretaris
generaal van den Volkenbond fungeert. Hij
besprak met hem ,dc behandeling van do
thans aanhangige belangrijke vraagstukken.
Men neemt echter aan, dat eerst na de groo
te officieele debatten in den Raad de ge
bruikelijke diplomatieke gedachtcnw issclin-
gen achter de coulissen zullen aanvangen.
Aan Duitschc zijde acht men het van be-
teekenis, dat Calonder in de gelegenheid zal
worden gesteld aan den Raad een verkla
ring af te leggen betreffende het in Opper-
Silezie ingestelde onderzoek.
Genève, 16 Jan. (V. D.) De Duitsche de
legatie deelt officieel mede, dat de Poolscho
nota van antwoord op dc Duitsche, betref
fende de gebeurtenissen bij dc verkiezingen
in Opper-Silezié, hedenavond door den se
cretaris-generaal van den Volkenbond aan
de Duitsche delegatie is overhandigd. Deze
nota bevat niéts, (lat niet reeds aan de in
ternationale pers 'bekend is.
WALVISCHVANGST ONDER
BELGISCHE VLAG.
De correspondent der N.R.C. te Brussel
meldt:-
De te Brugge gevestigde-reèdcr Hermans
heeft het plan opgevat verscheidene sche
pen voor de walyisch- en zearobbenvangst
in de Zuidelijke IJszee uit te rusten. Twee
schepen, dc .Schckledfjk, van 9000 ton en de
Scheldestad van 8500 ton, zouden speciaal
voor de w alvischvangst worden bestemd,
terwijl de schepen Schelcledam cn Lestris
moer bepaald dc jacht op zeerobben zouden
ondernemen. De bemanning zou uit. Vlamin
gen en Noren bestaan, maar varen onder
Belgische vlag.
VERKLARING VAN BERENGUER.
Hij treedt niet af.
Madrid, 18 Jan. (V.D.) Bercnguer heeft
hot gerucht. volgens hetwelk hij voorne
mens zou zijn af te treden, categorisch te
gengesproken. Hij verklaarde, dat hij de
door hem gevolgde politiek met kracht zou
voortzetten.
De koning van Spanje zal binnenkort een
Boodschap aan het £olk ucWeir.
