AMËRSFOORTSC1H DAORiAB
HET G001SCHE NATUURRESERVAAT VIERDE BLAD
SLECHTS POVERE RESULTATEN
Donderdag 22 Januari 1931
-DE EEMIANDER"
29e Jaargang No. 173
EEK MIJLPAAL BEREIKT
„Te eeuwigen dage"
CARNAVALSSTORMIN DEN
BOSSCHEN RAAD
ALRAUNE" VERBODEN
BILDERDIJKHULDE
DE BEZORGINGEN DER
COMMISSIE RUTGERS
„Een doode musch'
Het gelukkige eind komt in zicht
De Gooische Ilbld.-correspondent schrijft:
Met het door den Hilversumschen Raad
genomen besluit om medewerking te ver-
leenen tot de vorming van een natuurre
servaat in het Gooi, is een mijlpaal bereikt
op den langen en moeilijken weg daarheen.
Het gelukkige eind komt thans in zicht en
daarom achten wij den tijd gekomen om
bij een schets van den plattegrond te trach
ten eenig inzicht van den omvang en de
beleekenis te verschaffen omtrent het wel
dra „te eeuwigen dage" gespaarde natuur
schoon in het hart des lands.
Het leeuwendeel der te reserveeren gebie
den, niet minder dan 1526 H.A. van het
totaal ad 1630 II.A., bestaat uit gronden,
toebehoorend aan de vereeniging „Stad en
Lande van Gooiland". Deze is opgericht bij
de wet van 19J2, de z,g. Erfgooierswet, waar
aucde de wetgever don eeuwenouden strijd
om het bezit en gebruik der „gemeene hei
den en weiden van Gooiland" heeft gepoogd
te beslechten. Hcclemaal geslaagd is die
poging niet, zoodat de behoefte gevoeld
werd aan het brengen van „bevrediging".
De verkoop van de heiden en bosschen aan
de stichting „Gooisch natuur-reservaat",
waarbij deze van privaat in algemeen bezit
overgaan voor billijken prijs, terwijl de op
brengst ad 2 miïlioen onder de leden, „dc
erfgooiers", moet worden verdeeld, is de
vorm waarin dc „bevrediging" ten slotte
gevonden is.
Zooals de schets laat zien, liggen dc hei
degronden van „Stad on Lande" verspreid
over het geheelc Gooi. Een aaneengesloten
natuurreservaat wordt dus niet verkregen.
Het allergrootste brok ligt in het centrum,
ingesloten door de dorpen Biissum, Laren
en Hilversum. Deze groote heide wordt door
een zandweg (met rijwielpad), den Crailo-
schen weg, in twee doelen gescheiden. In
het Noorden heeft het Rijk indertijd er een
hap uit gekocht, ten behoeve van de leger
plaats en schietbanen. De strook langs dc
spoorbaan wordt afgezand door de Ned.
spoorwegen.
Ten Westen van de spoorbaan en den
Bussummer Grintweg ligt de „Franschc
kampheide", welke aansluit bij het voor
rekening van Bussum gereserveerde „Ban
tam", de eveneens gedeeltelijk bewaarde
boschjcs langs den Nieuwen 'sGraveland-
schewe^ en het voormalig militair werk bij
de „Zandzee'*. Deze aantrekkelijke kinder--
speelplaats;, zelf is niet in hetreseiwaai, op-„
genomen, maar blijft eigendom van „Stad
en Lande'', als exploitatie-object, want hier -
is een toekomstige verbindingsweg gepro
jecteerd. Bij dit natuurcomplex kan gevoe
gelijk het „Spandcrswoud" gerekend wor
den, omdat dit door Hilversum gespaarde
bosch door opendbare zand- en harde we
gen langs en door de particuliere bosschen
„Boekestein" en „Kamphoevc" daarmede
verbonden is. Ten Oosten van den Bussum-
mergrintweg ligt nog een perceel mooi be
groeide boschheide van het reservaat, langs
de „zanderij", thans weide, welke als zoo
danig door „Stad en Lande" geëxploiteerd
«n haar eigendom blijft. De niéuwe provin
ciale weg-in-aanleg doorsnijdt deze weide.
Niet in het reservaat opgenomen zijn de
perceelen nabij de Crailosche brug, een
concessie aan „Stad en Lande" en aan de
gemeente Hilversum beiden, daar laatstge
noemde ze voor uitbreiding der bebouwing
noodig meent te hebben en Stad cn Lande
er dus waardevolle bouwterreinen in blijft
bezitten.
Naar het Z.O. wordt de groote midden
moot van het reservaat door den weg Hil
versumLaren en de daaraan grenzende
gronden van de Utrechtsche Waterleiding
Mij. en de Amsterdamsche Bronwaterlei
ding, gescheiden van deheide „der Zeven
Bergjes", vooral bekend en gewaardeerd ge
worden sedert den aanleg der rijwielpaden
van het St. Janskerkhof over „het Bluk"
naar Hilversum en Baarn en bij de auto
mobilisten, doordat de nieuwe rijksweg er
doorheen gelegd is. Lang6 dien weg be
houdt „Stad en Lande" den eigendom over
strooken „bouwterrein"; ten Noorden daar
van ligt het Gemeentebosch van Laren, oen
smalle strook groen tusschen „de witte ber
gen".
Een ander complex van het natuurreser
vaat ligt ten Zuiden van Hilversum's bc
bouwde kom. Een gedeelte van de daar ge
vonden heide, langs den Loosdrechtscheweg
en achter den Utrechtschcweg blijft in het
bezit van Stad en Lande, evenals het Ge
meentelijk Sportpark, waarvan dc onder
grond van Stad en Lande in huur verkre
gen is. He gereserveerde gedeelte sluit aan
bij. de bosschen van dc stichting „Zonne
straal" en die van den „Zwarte Berg"; het
hooggelegen buiten „Hoorncboeg" wordt
door de heide ingesloten.
Aan den anderen kant van de spoorlijn
Hilversum—Utrecht komt de heide achter
het Sportpark in het reservaat, alsmede het
complex om het Wasclimeer. Dit is tijdens
de mobilisatie tot bosch ontgonnen. In de
toekomst zal hier een prachtig dennenbosch
opgroeien rondom het idvilische Wasch-
meer, thans voor ijsbaan-exploitatie in huur
bij de Erfgooiersvereeniging „Macht door
Recht".
Van de overige deelen van het reservaat
is de Blaricumsche heide, welke aansluit
bij „Bikbervgen" en daardoor met het drie
hoekige „Vliegheitje", het grootste complex.
De Blaricumsche heide wordt van Mest
naar Oost doorsneden door den rustieken
Oud-Blaricummerwag en in het Oosten door
den Boissèvainweg met het bekende schit
terende uitzicht over Blaricum, Eemnes,
Baarn, enz. De Tafelberg is bet hoogste
punt van deze tot een gemiddelde hoogte
van 20 M. stijgende heide.
Het complex „Bikbergen", groot 103 H.A.,
is grootendeels bosch. Het vierhoekige
eigenlijke „Bikbergen" is prachtig gemengd
bejaard woud, met in den oostclijken hoek
wat verwaarloosde akkers; de daar liggen
de twee landhuizen met omgeving blijyen
particulier bezit. Langs den Oud-Blaricum-
rnerweg, don grensweg van „0ud-Bus6um",
wordt het gemakkelijkst toegang verkregen.
De daaraan grenzende akkergronden zijn
ook in den aankoop „Bikbergen" begrepen.
Van „Crailoo" blijft volgens het uitbrei
dingsplan der gemeente Huizen een strook
van 100 M. langs den Oud-Blaricummerweg
onbebouwd.
Tot den aankoop „Bikbergen" behooren
eveneens de gronden van „het IJzeren
Veld", gelegen ten N.O. van den Langerhui-
zenweg en do boschjcs ten N.O. van het
„Vliegheitje", waarin een houten landhuis
je staat.
Verder naar het Noorden komt dan aan
het reservaat de mooie heide langs den
straatweg NaardenHuizen (waardoor het
rijwielpad naar Oud-Naarden loopt) tot ta
melijk dicht bij de Zuidorzce. En ten slotte
zijn in het reservaat opgenomen de kleine
perceelen beide op de grens #van Laren <n
Blaricum, wclko daardoor voor altijd de
groote bekoring van het daar aanwezige
landelijk schoon zullen waarborgen.
Ook Blaricum werkt mede.
In de gistermorgen te Blaricum gehou
den raadszitting werden de reeds bekende
bezwaren togen de voorbereiding cn den
vorm, waarin de stichting „Gooisch Natuur
reservaat" gegoten werd, den aankoop van
Beekbergen cn do samenstelling van het
bestuur breed uitgemeten, vooral door twee
der leden. Andere leden onderschreven deze
bezwaren grootendecl6, maar achtten het
plan als geheel te mooi, om het dadelijk
te laten stranden. Een voorstel-Rigten, om
de medewerking afhankelijk te êtellen van
een wijziging in den samenstelling van het
bestuur, in dier voege, dat de invloed der
Gooische gemeenten daarin overheerschend
zal zijn, werd verworpen met vijf tegen
twee stemmen, terwijl met dezelfde stem
menverhouding tot medewerking fian do
stichting van het reservaat werd besloten.
Het casino weer brandpunt
In dc raadsvergadering van 's Hertogen
bosch hield de burgemeester de gebruike
lijke nieuwjaarsrede, waarbij Spr. memo
reerde de voornaamste wenken van belang
voor den vooruitgang dor stad in het voor
bije en in het ingetreden jaar: de stads
uitbreiding, de nieuwe veemahkt, de be
langrijke uitbreiding van het Groot Zicken-
Gasthuis, de stichting van een standbeeld
voor Jeroen Bosch, den bloei van het elec-
triciteitsbedrijf. Het radiobedrijf bereikte
bereikte reeds meer dan 3000 aansluitin
gen.
Ilot zielental steeg tot 420S4.
Het oudste lid, de hoer Thijsscn, beant
woordde namens den Raad de rede van den
voorzitter. Bij de ingekomen stukken werd
alweer het Carnaval op het tapijt gebracht,
waarbij bleek, evenals bij andere debatten
van den avond, dat de Bossche lucht zwan
ger is van vcrkiezingspolitiek.
Een voorstel van het partijlooze lid Kuij-
pers, om het inhalen van prins Carnaval
te doen vergezeld gaan van muziek, werd
verworpen met 12 tegen 11 6temmcn. Een
verzoek van een groep houders van dan-
sings om met Carnaval het dansen toe te
laten tot half twee en openstelling der
café's tot 2 uur, werd met 15 tegen 8 stem
men verworpen.
Inmiddels is van dc caféhouders een
krachtige actie en eenigc adressen uitge
gaan tot behoud van geheel de kermis. En
met succes, want bij dc volgende stemming
werd het voorstel met 16 tegen 7 stemmen
verworpen en blijft de kermi6 onverkort
gehandhaafd.
De Bossche schouwburgkwestie.
De gemeenteraad behandelde het voor
stel van B. en W. tot het aangaan eener
overeenkomst met dc Sociëteit „Casino" in
verband met de stichting van een schouw
burg aan de Parade.
Het voorstel houdt in, dat dc gemeente
45.610 zal schenken als toegift bij de ruil
overeenkomst. De gemeente krijgt dan een
tuin van Casino in eigendom en geeft aan
dc 60cièteit een terrein aan de Parade.
Do broeders en medici van het Ziekenhuis
van St. Johannes dc Deo, dat tegenover
Casino gelegen is, vroegen in een adres
dringend om verplaatsing van Casino naar
de Parade en wel ten bate der patiënten,
die véél last ondervinden van het nachte
lijk lawaai en vooral van het rumoer van
Carneval.
Het bestuur van Casino heeft de toezeg
ging gedaan zoo spoedig mogelijk het in
stituut der z.g.n. B-leden (carnavalsleden)
op te heffen, waarin een tegemoetkoming
ligt voor het overigens vasthouden van het
Carnaval.
Zooals bekend gaat de Carnavalsstrijd al
tijd rondom Casino, dat als Sociëteit vrij
spel heeft cn zich van do politic-verorde
ningen niets aantrekt en muziek cn dans
met Carnaval 's nachts voortzei als alle
dancings gesloten moeten zijn.
Het lid Thijssen (R.K.) verzette er zich
togen orn het voorstcl-Casino zoo te steu
nen en mot dat bestuur, dat altijd het ge
meentebestuur tegenwerkt, in zee te gaan.
Spr. las een salirijven voor van de pastoors
der stad, waarbij deze vragen geen steun
aan het voorstel te geven, omdat het do
eerste stap zou zijn in do richting van on
beperkte vrijheid bij het carnavalviercn.
Het lid Thijsson deed het voorstel dat de
gemeente zelf een schouwburg zal bouwen.
Over deze brandende Bossche kwestie
ontspon zich een langdurig, warm debat,
een 6trijd tusschen do voorstanders van
een eigen gemeentelijken schouwburg cn
de voorstanders van Casino.
In de R.K. fractie was geen eenheid over
het voorstel en zelfs in het Collcgo van B.
en VV. niet. Vermits do gemeente in ver
band met voor hare rekening bouwen van
de militaire stllcn, nu do tegenwoordige
stallen aan de Parade voor het plan zullen
moeten afgebroken worden, een ton kosten,
aan Casino, welk groot bedrag beter aan
een eigen schouwburg kan worden besteed.
Tijdens de bestrijding van het voorstel
van B. en W. door wothouder Krijgsman,
begon het er verschrikkelijk te spannen.
Wethouder van Meerwijk bestreed zijn col
lega Krijgsman, en om zijn woord kracht bij
te zetten, sloeg hij geducht op de groene
tafel.
Terwijl nog andere leden toornden tegen
wat zij noemden de scheevc voorstolling van
zaken door wethouder Krijgsman, maakte
de voorzitter een einde aan den storm door
het debat te sluiten en het voorstel instem
ming te brengen, waarbij de 6temmen
staakten met 11 tegen 11.
De stemming wordt herhaald in do vol
gende vergadering.
HOOG WATER.
In Oostelijk Noord-BraDant,
Do toestand in Oostelijk Noord-Brabant,
aldus bericht men ons, begint als gevolg
van den hernieuwden was van het water
op verschillende punten weer grootcn over
last te bezorgen.
In 't Peclgebied is do Aa buiten haar
oevers getreden en staan weder groote en
uitgestrekte oppervlakten blank. Er is in do
dorpen zeer belangrijke hinder van het
water en vooral de landbouwende bevol
king heeft er onder te lijden. Op vele boer
derijen is het hooge water in de aardappel
en veevocderkuilen doorgedrongen, waar
door ernstig gevaar voor het bederven aan
wezig is.
De Zuid-Willemsvaart
ter hoogte van de stad Helmond is opnieuw
gevuld met een bruin-zwarte, ondoorzich
tige watermassa. De groote en voortduren
de regenval der laatste dagen heeft het
spuien bij sluis 9 te Stipdonk weder nood
zakelijk gemaakt en als gevolg daarvan is
dc Zuid-Willemsvaart opnieuw een zeer
verontreinigd vaarwater geworden. Voor de
tweede maal binnen korten tijd heeft de fir
ma van Vlissingen en Co. zich genoodzaakt
gezien hare katoenfabrieken te sluiten.
- -
Het hooge waterpeil
doet zich in de omgeving van Helmond op
verschillende plaatsen gelden. Ten Noor
den der stad zijn langs het kanaal ver
schillende complexen overstroomd. Elder$
in de Meierij hebben eveneens tal van over
stroomingen plaats gehad, zoodat dc water
ellende zich maar steeds door blijft gevoe
len. Enkele tusschenpoozen daargelaten,
heeft men in de lager gelegen gedeelten der
Meierij nu reeds bijna vier maanden over
last van het water. Verscheidene met win
terrogge bezaaide akkers staan blank.
ZUIDERZEE
IfelGooïitn NahiufmeroiaE
rS.*.L
Ijl .c I '-il Cóp ikctic Cin. „<J|
1 1 mtn,welke S L f
1' Cr«.l.|(|yl jSksrtpftvfc
U
Het Fluitconcert van Sansouci
goedgekeurd
Amsterdam, 21 Jan. Naar wij verne
men is de historische geluidsfilm „Het
Fluitconcert, van Sansouci", door dc rijks
filmkeuring goedgekeurd voor openbare
vertooning in Nederland en toegankelijk ge
steld, zonder eenige coupure, voor personen
van iederen leeftijd. Tevens heeft de Neder-
landsche afdeeling van de. U.F.A. dc door
haar aangekochte Richard Osw ald-film „Al-
raune'', naar het beroemde werk van Hanz
Heinz Ewers, ter keuring bij de centrale
commissie voor dc filmkeuring ingezonden
Dc hoofdrollen in deze geluidsfilm worden
gespeeld door: Brigitte Heim en Albert
Bassermann. Zooals bekend is, werd enkele
jaren geleden een „stomme" filmbewerking
van ditzelfde boek door de rijksfilmkeuring
voor geheel Nederland verboden.
Naar wij nader vernemen is de UFA-ge-
luidsfilm „Alraune'', naar het werk van
Hanz Heinz Ewers, heden door de centrale
commissie voor de filmkeuring in eerste in
stantie voor openbare vertooning in Neder
land verboden. De UFA zal herkeuring aan
vragen.
Nog vele autoriteiten tot het
comité toegetreden
Tot het Bildordijk-comité 1931 zijn nog
talrijke autoriteiten uit Nederland; België
en Zuid-Afrika toegetreden. Onder de. leden
van het comité bevinden zich niet alleen
meer, dan 60-bekende letterkundigen, maar
ook hoogleeraren van de Vrije Universiteit
„eu-van de stedelijke universiteit te Amster
dam, benevens van dc hoogescholen te Lei
den, Utrecht, Groningen, Delft, Wagenin-
gen, Rotterdam, Nijmegen, Leuven cn Pre
toria cn de senaten der drie studenten
corpsen, terwijl ook de Nat. Ned. Studenten-
federatie is toegetreden, pe volgende heeren
[zijn eereleden, van het comité:
Jhr. mr. dr. L. H. N. Bosch ridder v. Ro
senthal, burgemeester van 's Gravenliage
(waar Bilderdijk woonde); Camiel Huys-
nans, letterkundige, oud-minister van
iclioonc Kunsten in België; P. J. De Kan-
cr, algemeen voorzitter van het Alg. Ned.
feibond, voorziiter van de Ver. Nederland
n den Vreemde; dr. W. J. Loyds, oud-bui
tengewoon gezant en gcvolm. minister der
Zuid-Afrikaansche Republiek; C. Maar
schalk, burgemeester van Haarlem (laatste
woonstede van Bilderdijk); mr. A. v. d. San-
de Bakhuyzen, burgemeester van Leiden
(woonstede van Bilderdijk); Dan. ,J. de Vil-
liers, buitengewoon gezant en gevolm. mi
nister der Unie van Zuid-Afrika; dr. J. Th.
de Visser, oudminister van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen, oud-lid der Twee
de Kamer, voorzitter van het Reveil-archief;
W. de Vlugt. burgemeester van Amsterdam,
geboortestede van Bilderdijk; mr. M. A.
Waszink, oud-minister van Onderwijs, K. cn
W., burgemeester van Roermond
HR. MS. WITTE pE WITH.
Uit Lissabon vertrokken.
's-Gravenhage, 21 Jan. Blijkens
een bij het Departement 'van Defensie inge
komen bericht is H.M.'s torpedobootjager
Witte de With, 20 Januari uit Lissabon
vertrokken.
NED. SPOORWEGEN.
Eervol ontslag ir. F. M. van
Panthaleon van Eek.
Met ingang van 1 Januari is aan den heer
ii. T. M. van Panthaleon van Eek. wegens
invaliditeit eervol ontslag verleend als In
genieur van den Weg bij de- Nederlandsche
Spoorwegen te Rotterdam. Als diens opvol
ger wordt genoemd de heer ir. Ar* Klomp,
thans Ingenieur te Breda.
PERSOVERZICHT
De meening van het Handelsblad
Het Alg. Handelsblad (lib.) schrijft:
Na de publicaties in dc rcchtsche pers
vooral, zal wel niemand groote verwachtin
gen hebben gekoesterd omtrent de bezui
nigingsvoorstellen der commissie Rutgers.
Inderdaad blijkt het resultaat van den om
vangrijken arbeid der commissie maar heel
povertjes. Aan het beginsel der Pacificatie
zal niet getornd worden en zoolang artikel
195 der Grondwet blijft bestaan, zijn ingrij
pende bezuinigingen niet mogelijk.
De eene bezuiniging die van beteekenls
zal zijn, is die, welke in dc school zelve ge
vonden wordt, zeker niet ten bate van het
schoolkind: de leerlingcnschaal, aldus steil
dc commissie voor, zal gewijzigd worden,
zoodat de leerkrachten gemiddeld een groo-
ter aantal leerlingen voor hun rekening zul
len krijgen. Een andere bezuiniging voor
de toekomst wordt gevonden, door de
leerkrachten geneeskundig te doen onder
zoeken voor hun indiensttreding, om onder
wijzers, van wie verwacht moet worden,
dat ze spoedig invalide zullen worden en
het pensioenfonds zullen bezwaren, geweerd
worden uit de school.
Teleurstellend is de conclusie, dat de
breede opleiding van de wet 1920, die aan
veel moeilijkheden men denke maar aan
het gesukkel met de hoofdakte een eind
zou maken, wordt afgeraden.
Ziehier al wat van de bezuiniging terecht
isgekomen. O, ja bijna zouden we nog iets
over het hoofd zien: bizondere scholen zul
len verplicht kunnen worden, met andere
scholen gedeeld gebruik van het gymnas
tieklokaal te maken. Dat zal helpen! Daar
door wordt dus de pacificatie niet in gevaar
gebracht. Maar dat is dan ook alles, behal
ve dan dc vergrooting van klassen en een
geringe verschuiving van de kosten van
het onderwijs tusschen rijk en gemeenten.
Met meer instemming leest men de con
clusies der commissie ten aanzien van dc
vrijheid van onderwijs, omdat verschillendo
ervan de openbare school kunnen verheffen
tot het vrijheidspeil der bizondere school en
daardoor tot den bloei van het openbaar
onderwijs kunnen medewerken: in de eer
ste plaats stelt de commissie voor 20 ver
plichte lesuren per week in plaats van 22
en in dit verband mede het toelaten van
een vreemde taal facultatief in het 5de
en 6de leerjaar, waardoor dc openbare
school hetzelfde recht krijgt, dat de bizon
dere al heeft en dat haar een niet billijken
voorsprong gaf. Voorts zullen, wordt het
voorstel der commissie aangenomen, ge
meentebesturen het recht krijgen, ambulan
te schoolhoofden te benoemen, welk recht
de bizondere school ook heeft; dat zou er
dus ook toe bijdragen, de openbare school
gelijkberechtigd te maken met de bizon
dere.
Ook de voorgestelde bepaling volgens wel
ke de oude muloscholen, die door de hee
ren Ketelaar, Gerhard, v. d. Meulen en Ed.
Polak zijn aangeduid als standenscholen,
herleven kunnen, is in het belang der open
bare school te achten, nu hoe langer hoe
duidelijker blijkt, dat ouders van wie ver
wacht mocht worden, dat ze voorstanders
van de openbare school zouden zijn, er de
voorkeur aan blijken te geven, hun kinde
ren naar een bizondere, confessioneele
school te zenden of neutrale bizondere scho
len oprichten.
Indien, hetgeen te verwachten Is, door de
zen maatregél het oprichten van neutrale
bizonaerc scholen wordt tegengegaan, zal
dit besparing van geld voor schoolgebouwen
voor de gemeenten en van salarissen door
het rijk ten gevolge hebben al is niet te
schatten, hoe groot die bezuiniging zal kun
nen zijn.
Maar alles bij elkaar genomen is het re
sultaat van dit rapport voor hen, die op
belangrijke bezuiniging gehoopt hadden, te
leurstellend.
Zooals de commissie uitdrukkelijk zegt:
artikel 195 der Grondwet verbiedt, het met
er in te zetten.
