DE EEMLANDEh
JOH. DE HEER
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort f2.10, per maand f 0.75, per
PRIJS OER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met lobegrip va» een bewijsnummer,
Woensdag 18 Februari 1931
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 196
HET WORDT AL MOOIER!
Beschuldiging tegen een
Burgemeester
PIANO- EN 0RGELHANDEL
GASFORNUIZEN
JUNKER RUH
KÜFPERSgUSCH
RELLETJES IN DE HAVEN
VAN HAVRE
EEN OPROEP VAN HITLER
Tegen provocateurs
Een formeele veldslag
VLIEGTUIG NEERGESTORT
BOVEN LONDEN
WORDT AMERIKA
WAKKER?
WIE SPELEN EEN ROL
IN SPANJE?
VERDUISTERING DOOR EEN
GENTSCH HOOGLEERAAR?
L. J. LUYCX ZOON
fortmann en
hehenkamp
INDUSTRIEELE SPI0NNAGE
TE BRUNN
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
-week (met gratia verzekering tegen ongelukken) f 0.177,
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Ahonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NIERC JIJ
elke regel met* f 0.25. Llefdadighelds-advertentlco voor dt
helft van den prijs. Kleine Advertentien „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 rigela
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05
Komt Berenguer weer op zijn post
terug? Tal van alarmeerendc
geruchten.
Het wordt in Spanje lioc langer hoe
gekker. Het. leek er gisteren naar, dat
Gucrra, ondanks den tegenstand, dien lnj
ondervond van de linksclic republikeinen
en van de socialisten, met zijn kabinets
formatie zou slagen. En plotseling duikt
bet bericht op, dat de formateur do hem
toevertrouwde taak liceft neergelegd, omdat
rlo linksehe oppositie hem haar medewer
king weigert. Oppervlakkig bezien lijkt dat
een zeer plausibel argument; immers wij
wezen er gisteren al op, dat Gucrra het lang
niet gemakkelijk had .bij zijn pogingen, om
een ministerie te vormen, dat eenige kans
van slagen zou hebben. Maar daar komt een
zeer eigenaardige coïncidentie bij. Toen
Guerra nAnjclijk gisteravond op audiëntie
bij don Koning ging, om dezen op do hoogte-
te stellen van zijn bemoeiingen, deelde hij
aan een groep journalisten mede, dat hij
een lijst van minister.-! in den zak had, en
dat hij die lijst aan do krantenmannen zou
modedeelcn na afloop van de conferentie
ten Palcize. Dat wees er dus op. dat Gucrra
vrijwel geslaagd was, en alleen slechts 's
Konings goedkeuring kwam vragen op de
door hem samengestelde lijst. Men kan zich
dus de verbazing der journalisten indenken,
toen de formateur na zijn bezoek bij den
Koning mededeelde, dat bij besloten bad,
Gin verdeio bemoeiingen af te zien. Men
neemt dan ook aan, dat Guerra wel degelijk
geslaagd was in zijn pogingen, doch dat
hem. bij den Koning een groote verrassing
wachtte: oen weigering van Alfons, om het
samengestelde ministerie tc aanvaarden. En
de oorzaak van die weigering zou moeten
worden gezocht in een hernieuwden aan
drang, op den Koning uitgeoefend door de
leidende rechls-monarchistische kringen,
onder aanvoering van den afgetreden
Minister-dictator Berenguer. En do Koning,
die overigens van een linksclic regecring
niet veel heil verwacht, en van een grond
wettelijke volksvertegenwoordiging nog
veel minder, zou maar al te zeer geneigd
zijn geweest, om aan dien rechtschcn aan
drang gevolg te geven, gezien ook de
ojschen omtrent een tijdelijk aftreden, die
Guerra volgens nog altijd onbevestigde
berichten den Koning zou hebben gesteld.
H,et is wel eenigszins waarschijnlijk, dat
dit de gang van zaken zal zijn geweest, ge
zien het feit, dat er weer gedacht wordt
aan de instelling van een dictatuur, zij -het
dan. een burgerlijke dictatuur, met een mili
tairen inslag.Wat deze fraaie vinding zal
uitwerken, laat zich slechts raden, als men
nog eens naleest dc stemmen, die uit gansch
verschillende politieke kringen tegen liet
'dictatortje-spelen zijn opgegaan. Men
schijnt aanvankelijk %\an plan geweest te
zijp, om maar'direct w eer dc militaairc dic
tatuur in tc stellen, doch men heeft daar
maar van afgezien in verband met. de alge-
mcene staking, die dan ongetwijfeld door de
arbeidersleiders zou zijn afgekondigd.
Moe liet zij, de situatie is nog zeei inge"
w ikkeld, en de oplossing is nog niet in ziclH.
Guerra had een oplossing kunnen bren
gen, doch men heeft die niet aanvaard, en
schijnt er 'de-voorkeur aan te geven, te pro-
beeren de zaak nog eens op den ouden -voet
voort te zetten. Het valt echter te betwijfe
len, of daardoor dc zoo noodige rust zal
worden hersteld.
Snowden spreekt tot zijn partij.
Xa zijn opzienbarende rede in het Parle
ment over den financieclen toestand van
liet Britsche Rijk, welkè rede zooveel opzien
heeft gebaard, heeft de actieve kanselier
van de schatkist door een niet minder zu
ren appel moeten hcenbijten. Hij heeft na
melijk vci^ntwoorcling moeten afleggen in
een zitting van de parlementaire arbeiders
partij, en heeft, daar uit den aard der zaak
dingen moeten zeggen, die voor zijn' audi
torium niet bepaald pleizierig zullen zijn ge
weest. Ilij heeft geprofeteerd, dar cr een be-
grootingslekort zal komen van 40 a 45 mil-
lïpen, on heelt mot klem Aan redenen de
noodzakelijkheid uiteen gezet van rigou-
i cuze bezuiniging. Wel heeft hij de verwach
ting uitgesproken, dat lnj dc salarissen en
dc uilkeeiingen der werkloozen onaange
tast zou kunnen laten, doch daartegenover
heeft liij zijn-partijgenooten -crop voorbe
reid, dat de toestand van dc schatkist hem
zal noodzaken, dc invoering Aan een aan
tal sociale maatregelen uit t<; stellen tot
betere tijden. Zijn woord schijnt nog altijd
dien indruk tc maken, dien liet waard is,
want, niettegenstaande ei natuurlijk ge
sputterd weid, smaakte Snowden toch het
genoegen, dat de partij hem haar vertrou-
Avcn schonk. Met een betrekkelijk groote
meerderheid verklaarde dc Aergadering in
te stemmen met Snowdcns betoog, die daar
door c,en belangrijke ruggesteun heeft ge
kregen bij zijn moeilijke, en bovenal on
dankbare wérk. Doch deze tweede ijzeren
kanselier Avcet wat hij wil, en wat hij kan!
GEEN ONTBINDING VAN DEN
SAKSISCHEN LANDDAG.
Dresden, 17 Febr. (WD.) In den Saksi-
schen Landdag werd heden het nationaal-
socialistisch voorstel tot ontbinding van
don Landdag met 65 stemmen tegen 25
stemmen (dio der Nationaalsocialisten. de
Xationalcn en Communisten) verworpen.
Politiechantage le
New-York
Xe w-Vork, 17 Febr (V.D.) To New-
York is ontdekt, dat een zekere politie
agent Harry Levey van zijn functie mis
bruik heeft gemaakt door in de sectie van
Manhattan, waar hij dienst deed. maande
lijks een inval te doen in de geheime kroe
gen en cafë's, waar alcohol wordt geschon
ken, de z.g. ..speakeasies', waar hij de be
zoekers brandschatte door tc dreigen pro
ces-verbaal op tc maken of do namen der
aanwezigen bekend te maken, waardoor
vele personen, om niet geÖómpromitteerl
te worden, zich geld lieten afpersen, zoo
dat Levey maanden had, dat hij op dezé
wijze 7500 dollar- verdiende, die hij dan
deelde met zijn collega's lames Quinlivan
en William O'Connor, die mede in het com
plot zalen.
Bij zijn verhoor verklaarde Levey in het
afgeloopcn jaar op deze wijze in totaal
90.000 dollar te hebben „verdiend".
Een beschuldiging tegen
den burgemeester van Chi
cago.
New-York, 17 Febr. (V.D.) De ATocgere
officier van justitie te Chicago, Frank
Loescli, heeft in een publicatie den burge
meester van Chicago, William Hale Thomp
son ervan beschuldigd, dat vier jaar gele
den zijn verkiezing zou zijn bewerkstelligd
door den koning der onderwereld van Chi
cago, Al Capone, die zes en twintig dui
zend dollar voor de verkiezingscampagne
beschikbaar stelde op voorwaarde, dat hij
dc controle zou krijgen over de geheeld li-
kcursmokkelarij en alcohoUiatidcl en d it
men hem van officieole zijde verschillende
voorrechten en. faciliteiten zou verlcem-n,
hierin bestaande, dut mén het hem in een
aantal opzichten mor de naleving der Avet-
tclijke bepalingen niet- ai te lastig zou ma
ken.
VARKENS VI ARK T TEL 1309
Reeds 27000 instrumontcn werden
door ons geleverd. Zegt U dit niets.
OOJ)SL.2f>P
Ilij verbiedi het dragen
win wapenen
M u n c h c n, 17 F c b r. (II. X j In dc Vol-
kischer Bcobachtcr publiceert Adolf Hitler
een oproep aan dc natioivTal-spcialislcn.
waarin hij als verantwoordelijk leider der
partij waarschuwt tegen provocateurs, die
in dc gelederen der partij gezonden zijn
en met allo middelen trachten den natiu-
naal-socialislen den rol van aanvallers op te
dringen, om op deze wijze een vervolging
tegen de nalionaul-sóciulistischc bCAvcging te
Botsingen tusschen stakers
en werkwilligen
Parijs. 17 Febr. (V.D.) In de haven van
Lc Havre kwam het gisteren tot ernstige
botsingen tusschen slakende havenarbei
ders en werkwilligen.
De havenarbeiders waren niet tevreden
met de nieuwe loonbepalingen on trachtten
den Averkw illigcn te beletten aan het Avcrk
te gaan. Nog voor er a'oldoendc politic aan
wezig was, .trokken de stakers in gesloten
gelid naar dc kaden, waar twee groote
vrachtboQt.cn werden gelost. Toen de werk
willige arbeiders geen gehoor gaven aan de
oproep om hel werk neer tc leggen, betra
den de stakers de schepen en ontstond er
een gevecht tusschen lien en de wcrkwilli-
ge'n.
De gealarmeerde politie versterkt door de
garde répuhlicajnc slaagde er na eenigen
tijd in, de vechtenden van elkaar tc schei
den en de stakers te verstrooien.
Er bleven echter 5 zwaar en 15 licht ge
wonden achter. Het zijn voornamelijk werk
willigen die door de stakers zijn getroffen.
Ook 3 havenopzichters moesten zich on
der medische behandeling stellen.
Geen persoonlijke ongelukken.
Londen, 17 Febr. iV.D.j Vandaag is
boven Londen wederom een vliegtuig oiri-
laaggcstort. Ken bombardementsvliegtuig,
dat g'steren aan den rand van hei villa
dorp IIüiB-pstead een noodlanding had ge
maakt, was heden opnieuw opgestegen. De
machine kwam in aanraking met een paar
boomen en kwam in volle vaart tegen het
dak van een huis terecht. Het. dak werd
vernield en de machine bleef in de boven
ste verdieping 'hangen. Toevallig waren dc
bewoners uitgegaan, zoo dat er geen per
soonlijke ongelukken te betreuren zijn.
Wonder boven wonder Averd de bestuurder
van het vliegtuig niet gewond. Hoewel de
benzinetank lek geslagen was, en de ben
zine uitstroomde, hebben er geen verdere
ongelukken plaatsgehad.
GROOTE BRAND TE NEW-YORK.
New-York, 17 Febr. (V.D.) Aan de Oost
zijde der stad werden drie verdiepingen
van een Avoonhuis door een feilen brand
verwoest. Er Averden vijf personen gedood
en acht gewond.
HITLER.
kunnen wettigen; IHtler verbiedt ppuicuAv
ivii scherpste liet bezit van wapenen, die
volgens do wet niet toegelaten zijn. Ilij ver
klaart,-dal oi door dc tegenstander* met
behulp van spionnen en veel geld en klaar
blijkelijk mol steun van officieole c-n offi
cialise organen rriet alle inspanning ge
werkt wordt, om de partij tol onoveilegde
handelingen Ie verleiden, om zoodoende het
gevaar, dat men ducht door liet groeien der
partij nog op het laatste oogenbük te ver
ijdelen. Hitler doet daarom een beroep op
alle aanhangers, om het Averk, dat thans
langs geheel wettigen weg zijn voltooiing
nadert, niet in gevaar, te brengen.
DUITSCH STOOMSCHIP IN DE
LUCHT GEVLOGEN.
De bemanning gered.
Riga, 17 F o b r. (V. D.) Hedenavond is
alhier het 1500 ton groote Duilschc stoom
schip „Loandér", dat met een lading stuk
goed, Avaaron'dci: aaten olie en benzine op
Aveg was ivan Bremen naar Riga, nabij Do
me na es in de lucht gevlogen. Op het schip
was dooi- onbekend gebleven oorzaak brand
ontstaan. Er vólgden vier geweldige ontplof
fingen, die vergezeld grigen van groote op
laaiende steekvlammen. Het -schip zond on
verwijld S.O.S.-seinen uit, die opgevangen
werdén in Riga, Libau én Windau. Een
bergingsschip van Liiidau liep direct de
haven uit 'en mocht erin slagen de uit 18
koppen bestaande bemanning van een wis
sen dood tc redden, liet uitzetten van een
reddingboot avhs door het veie ijs niet
mogelijk, zoodat dc bemanning zich go
dwongen zag op het rondom liet schip drij
vende ijs te springen. De mamien hadden
zelfs geen tijd meer zich aan t.e kipeden. Xa
een moeilijken tocht over het ijs hebben de
18 man, deels barrevoets, de kust bereikt;
het stoomschip is onmiddellijk na de ex
plosie gezonken.
HET VOLKSBEGEHREN VAN DE
STAHLHELM.
De 20.000 handtcekeningen reeds
bij elkaar.
Berlijn, 16 Febr. (V.D.) Stahlhelm,
Bond van Frontstrijders, deelt mede, dat
het aantal onderteekepingen van het ver
zoek om een Volksbegehren betreffende
ontbinding van den Pruisischen Landdag,
reeds meer den 20.000 bedraagt. Het inza
melen van handteekeningeii duurt voort
Een bericht over een financieelc
conferentie op Amerikaansch
initiatief
Dc Xe w-York scha correspondent van de*
..Daily Telegraph' meldt, dat dc Anicrl-
kaansohe regeering het initiatief zou willen
"•men tol het bijeenroepen van. een inter-
uulc conferentie ter behandeling van
economische en financieelc problemen
v.ui 'Europa, en voornamelijk de kwestie
vaii de schuldbetalingen, in het huidige
voorjaar.
De Amci ikauusche rogeëring zou oenter
alleen strikt „onofficieel' dus bijv. door het
zenden van eon of meer waarnemers, aan
deze conferentie willen deelnemen. In Ame
rika zou men van meening zijn, dat een
dergelijke conferentie misschien een duur
zame oplossing van het herstelproblccm
zou kunnen vinden door verlaging der* ta
rieven cn andere maatregelen, waardoor
de landen, die groote schulden hebben, ge
makkelijker hun uitvoer zouden kunnen
vergrooten en daardoor beter aan hun ver
plichtingen zouden kunnen voldoen.
Wij maken van dit bericht van de „Daily
Telegraph" ónder voorbehoud melding,
aangezien cr geen enkele officieole beves
tiging Aan was tc krijgen en hef. ook niet
geheel duidelijk is» van welken aard de
conferentie, waarvan hier sprake is, zou
zijn.
WEERBERICHT
Hoogste Barometerstand:
772.2 tc 8ama.
Laagste Ba rom e t e r s ta n d
738.6 tc Yan Ma yen.
Verwachting:
Krachtige tot matige, O. tot
X. O. Avind, betrokken of
/waar bewolkt, waarschijn
lijk c enige, sneeuw, lichte
vorst iles nachts, overdag
temperatuur om het vries
punt.
I
Santiago Al ba: Ex-minister van bui-
tcnlandschó zaken, die sinds de staatsgreep
van Primo de Rivera een \iijwillige ban
neling in Parijs is. gcAveesi. llij is aooi- een
beperkte monarchie, zooals b.v. in Engeland
bestaat.
Ca m bo: dc leider van Calalonië. Finan
cier met groote belangyn bij Spuanscho cn
-Zuid-Amorikaanscbe concerns;-weigerjle dc-
portefeuifTC v;fh "financiën onder'Dermisucl\
G raaf R o rn a n o n o's: Liberaal leider
en ex-minister-prcsidënt. Persoonlijk vriend
van den koning en een trouwe steunpilaar
van den troon.
Sanchez Gucrra: Rcpublikcinsch
leider. In 'een rede, die li ij een jaar geleden
in Madrid hield, verklaarde hij, dat de mo
narchie cn het leger niet (geschikt Avaren
om le regeeren en dat de verantwoordelijk
heid van de laatste fouten der regeering
moeten worden vastgesteld en berecht zon
der aanzien des pcrsöons,-
Alvarez M e 1 q u i a d e s: Vroeger pre
sident van de kamer van •ïfgevnardigden en
leider van de reformistischepartij.
De zaak in handen van
het parket
De n. R. L, correspondent te Brussel
meldde:
Het onderzoek in de zaak van liet chemi
sche laboratai ium der rijksuniversiteit tc
Gent blijkt een ernstige wending te nemen.
Dóór het bestuur van dc Ecole des hautes
Etudes is weliswaar verzekerd, dat dc uil
bet universiteitslaboratorium vcrdAvenen
instrumenten, waaronder een paar zeer
kostbare zijn. niet naar dc Ecole des Tiau-
tes Etudes waren verhuisd, aan welke anti-
Vlaamschc instelling de franskiljonsche
hoogleeraar Felix Dacls, Aviens naam in
verband hiermede is genoemd, les heeft ge
geven, doch anderzijds is uit het onderzoek
door een daarmede belaste commissie van
boog leeraren avcI degelijk gebleken, dat
prof. Felix Daels de echte rekeningen van
aankoop van producten als cocaïne, enz.
voor zijn lablratorium gedaan, niet kan
overleggen. Deze rekeningen loopen over
een totaal bedrag van verscheidene hon
derdduizenden francs. De zaak is nu naar
het parket overgegeven.
Op grond van de beschuldiging van het
voorleggen van fictiève rekeningen zijn de
colleges van dezen hoogleeraar, die tevens
deskundige was Aan het Gentsche parket,
opgeschort, totdat het gerecht uitspraak
zal hebben gedaan.
Prof. Felix Daels.heeft niets gemeen met
den populairen Vlaamsche hoogleeraar, dr.
Frans Daels, -en is zélfs geen familie van
dezen laatste.
Langestraat 49-51 -- Tel. 190
Wij ontvingen reeds vele
nieuwtjes in
WOLLEN STOFFEN
Effen en fantasie.
moderne
slaapkamerameublement
vanaf f 140.—.
I 'erscheidene arrestaties.
Praag, 17 Febr. (V.D.) Sedert gerulmen'
tijd werden door dc politie enkele personen
gadegeslagen, die ernstig verdacht werden
van indusirieele spionnage in de Wapenfa
briek to Brüini Brnoi. Er zijn thans zeven
arrestaties verricht. Leider bleek te zijn
dc Wecnsche schrijver en journalist Leo
Soudek. die erin geslaagd schijnt to zijn in
zage tc verkrijgen van rle correspondentie!
cn de leveranties van de fabriek. Bij zijn
arrestatie vond men op hem groote hoe
veelheden Kngelsch. Amerikaansch cn
Tsjechisch bankpapier. Ook is gearresteerd
dc Praagsche fabrikant llavlitschek, wien
ten laste wordt gelegd, flat hij zich fabrieks
geheimen van een te Praag gevestigde fa
briek, betrekking hebbende óp de fabri
cage van technische apparaten, heeft toege-
eigend; De 0a*crige arrestanten zijn voor
malige emplolé's van de wapenfabriek te
Brünn, waaronder een ex-eerstè luitenant
en een ritmeester. Allo verdachten zijn in
het Huis van Bewaring opgesloten. Een of-
ficieelo verklaring omtrent deze spionnage-
affaire, die groot opzien heeft gebaard, is*
lot dusverre nog niet beschikbaar. Het.
schijnt de bedoeling ,vran de arrestanten te
zijn geweest kennis te nemen van allerlei
technische en chemische patenten.
WERKLOOZENRELLETJES.
t
Athene, 17 Febr. (V.D.) Te Seres ont
stonden Averkloozenrelletjes Avaarbij groe
pen werkloozen bakkerijen en winkels bin
nen drongen en de voorraden plunderden.
Na een handgemeen met de politic kon de
orde worden hersteld.
HET BOEK „IM WESTEN NICHTS
NEUES".
Op de Saksische scholen ver
boden.
Dresden, 17 Febr. (V.D.) Dc Sa^ischQ
.Landdag heeft vandaag het nationaal-
socialistische voorstel aangenomen, volgens
hetwelk het boek van Remarque „lm Wes
ten Nichts Ncuês" op alle scholen in Sak
sen verboden wordt en aan de schoolbiblio
theken het. recht ontzegd wordt boeken aan
te koopen, waarin het Duitsché leger en deJ
Duilschc geschiedenis niet naar waarheid
worden beschreven. De Communisten, So
cialisten en dc Staatspartij stemden tegen.
Aangenomen werd voorts een voorstel,
waarbij besloten wordt de regeering te ver
zoeken op I le scholen in Saksen, in ver
band met ..Tofcnsonntag", een herdenkings
plechtigheid aoor de dooden verplicht to
stellen.
FINLANDS NIEUWE PRESIDENT,
Een groote hulde,
Ilelsinfors, 17 Febr. (V.D.) Na zijn
verkiezing lot president v-an de republiek
Finland heeft Svinhufvud zijn functie van
minister-president onmiddellijk neerge
legd.
Zijn functie Avordt voorloopig Avaargeno-
men door den huldigen minister van finan
ciën Vennola. Gisteravond brachten stu
denten den nieuwen president een groot(5
hulde door het houden A'an een fakkelop
tocht, die langs zijn woning trok. SA'inhuf-
vud verklaart, dat hij over zijn plannen'
als staatspresident nog niets kon zeggen.