NA DEN VEERTIENDEN APRIL
DË EEMIANDEU
Overzicht
PEUGEOT WILL GO" RIT
Donderdag 16 April 1931 j Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 29e Jaargang No. 243
GROOTE BRAND IN EEN
PETROLEUMGEBIED
WEER DOODENDE MIST IN
HET MAASDAL?
26000 K.M. NON STOP
Aankomsten vertrek eiken avond en ochtend 9 uur bij
WILLGO AMERSFOORT
KUERTEN WEER VOOR
DEN RECHTER
DE KONING DEMOCRAAT
Lastige gevolgen voor
Frankrijk?
L. LUYCX ZOON
U wilt een motor koopen?
AMERSFOORTSCH
ABONNEMENTSPRIJS t*' 3 m,aadM '00' Antrafoort 12,10. per m.ud 10.7J, per
—lweek (met gratie verzckvtag legto ongelokken) f 0.1P/+
Blaata lapd franco per post per 3 ainda 1-. Ahonderlijke oummer» f OXJi.
rOCTKEKENING 47910 TELEFOON 1NTERG «11
PRIJS OER AOVERTENTIEN vao 1—4 regels I 1.0) met inbegrip va» ets DcWijsaummer,
elke regel meeir f 0.25 Liefdadlgheids-advertentlSn voor de
helft van den prijs. Kleine Advertenties „KEITJES'' bij vooruitbetaling —5 regels
90 ceat, elk» regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.— Bewijsnummer extra 0.05
Koning Alfonso hooft geenszins
van zijn rochtcn afstond gedaan.
Er is. wel reden nog even terug te komen
op de .groote politieke wijziging, dio zich
in Spanje heeft voltrokken. De aanvanke
lijke geruchten, als zou koning Alfonso raet
zijn vertrek naar het buitenland geenszins
tc kennen willen geven, dat hij voorgoed
afstand doet van den troon, worden thans
bevestigd. Er valt tc beschikken over be
richten, behelzende, dat koning Alfonso
onder geen enkel desbetreffend stuk zijn
handteekening heeft gezets Bovendien heeft
hij, een manifest achtergelaten, waarin be
langrijke passages voorkomen. Onder meer
stelt hij daarin vast, dat hij vrijwillig heeft
afgezien van de uitoefening der koninklijke
macht, maar hij voegt hieraan toe, dat hij
voorloopig" zijn land heeft verlaten „in af
wachting van het moment, dat de natie ge
sproken zal hebben". Met dit laatste zins
gedeelte bedoelt de koning natuurlijk, dal
hij naar zijn land zal terugkeeren en
wel in de hoedanigheid van koning wan
neer de wisselende volksgunst hot rcpuDli
kcinsche bewind tc ceniger tijd -weor mocht
wegvagen.Uit Alfonso's manifest kan te
vens worden afgeleid, dat hij bij zijn heen
gaan zich alleen heeft laten leiden door Je
overweging, dat Spanje ten prooi aan bloe
dige troebelen zou vallen, wanneer hij op
dit moment in Spanje was gebleven
en hij en zijn aanhangers zich had
den verzet -tegen den volkswil, zoo
als deze reeds bij do gemeenteraadsverkie
zingen van Zondag j.l. tot uiting is geko
men. Eerlijk geeft Alfonso dan ook toe, dat
de feiten aantoonen, dat hij-op het oogon-
blik de liefde vap zijn volk heeft verloren,
maar hij spreekt bovendien de verwachting
uit, dat dc vervreemding slechts een lijdelijk
karakter zal dragen.
Het manifest van don vroegeren heerscher
over Spanje bestaat voorts grootcndeels uit
een zelfverdediging. W^l erkent hij af en
toe fouten te hebben begaan, maar volgens
hem lag daaraan niiupier kwaadwilligheid
ten grondslag. Afforiso Iaat in het .merk
waardige document uitkomen, <lat het alge-
tno.éne befahli Steeds het richtsnoer zijner
daden is gewéesf en da'-bij cr steeds op mt
is geweest'een trouw dienaar van zijn va
derland te zijn. M'.n.'w.: do koning betoogt
steeds het goede te hebben gewild en orn
deze redenen meent,hij dan ook to kunnen
verklaren, dat hij onder geen beding zijn
rechten voorgoed wil laten varen, omdat zij
meer dan zijn rechten zijn, ii.1, „een door
de geschiedenis 'vergaard goed." Hierover
wil hij blijven wakën.orhdat hii daarover
eens „strenge rokenschap" moet afleggen.
Terwijl dus aan den eencn kant dc mo
narch, die zijn land den rug toekeerde, aan
zijn oude rechten vasthoudt, publiceert het
nieuwe republikcinsche bewind ziju voor
loopig statuut, Ook de mannen, die thans
"9 lands zaken lolden, rechtvaardigen hun
houding en laten uitkomen, dat het de wil
van het volk is, dien zij uitvoeren; tevens
stellen zij op den voorgrond, dat de niemve
rcgeeringscoalitio niet alleen de uitkomst
is van.het feit, dat'dc verschillende mcenin-
gen omtrent de bevrijding der na lie van
den monarchistischen staatsvorm zijn „sa
mengevloeid", maar tevens hef gevolg van
het inzicht, dat het noodzakelijk was. over
eenkomstig het volksverlangen, bepaalde
rechtsregels op tc stellen als basis voor do
staatsorganisatie. Na duidelijk te hebben ge
maakt, dat het tot de bevoegdheid der Con-
stitueerende Vergadering behóórt clc rech
ten der staatsburgers vast. te stellen, wijst
het voorloopig bewind er op, dat het geens
zins voornemens is willekeurig te regeercri,
maar al zijn handelingen, die een democra-
tischen geest zullen ademen, zal onderwer
pen aan dc goedkeuring der Constitueercn-
de Vergadering, zoodra het tijdstip is aan
gebroken om ain dit instituut de macht
over tc dragen.
De regeering Zambia is eveneens yan
plan de verantwoordelijkheid to onderzoe
ken, welke rustte' op de overheden, die
aan 't bewind waren, toen in 1923 het par
lement werd ontbonden. Dc regeeringsmaat-
regelen, waartoe sindsdien werd besloten,
zullen eveneens een punt van nauwgezet
onderzoek uitmaken. Er verluidt dan oók
ïeeds, dat de eerste volledige ministerraad
bestoten heeft drie processen te begin-.ien,
waarin de verantwoordelijkheid der monar
chie aan de ordo zal worden gesteld. Het
eersteproces zal dc catastrofale militaire
nederlaag in Marokko (1921) behandelen,
waarbij vele duizenden SpaanSeho levens
verloren gingen. Het tweede proces dient
om licht te verspreiden over de handelingen
van allo leden der rcgcering-Berenguer on
zal vermoedelijk uitloopen op een felle ver
oordeeling van .deze dictatuur. Tevens zal
worden aangestuurd op een herziening van
het vonriis, dat "door den krijgsraad is ge
veld naar aanleiding van den opstand te
Jaca, die een mislukte pogiilc was om aan
liet monarchistische regime een einde te
maken.
In het officieele manifest der regcering-
Zaraora wordt, verder tót uiting gebracht,
dat de individueele gewetensvrijheid zal
worden gerespecteerd, terwijl de staat zich
op geenerlei wijze mag inlaten met de gods
dienstige gezindheid der burgers. Het par
ticuliere bezit zal door de wet Worden ge
waarborgd en wanneer er al eens onteige
ningen zullen plaats hebben, dan geschie
den deze alleen, wanneer het algemeen be
lang zulks gebiedend eischt on nadat de be
trokkenen schadeloos zijn gesteld. Daar de
mogelijkheid ochter zeer groot is, dat de te
genstanders van don republikcinschën re-
geeringsvorm een poging zullen doen om
het terrein, dat zij hebben verloren,
terug to winnen, behoudt dc regecring,
welke dienaangaande later verantwoording
zal afleggen, zich hot recht voor do indivi
dueele vrijheid in bepaalde ge\ allen cenigs-
zins te beperken. Zij stelt zich op het stand
punt, dat zij in haar plicht tc kort zou
schieten, wanneer zij-geen maatregelen nam
ter bescherming van de jonge republiek.
Berlijn. 15 April. (V.D.) Volgons een be
richt in de Berlijnsche bladen uit Boeka
rest zijn te Campina de petroleumleidin-
gen in de raffinaderijen van de maatschap
pij Steaua Romana gesprongen. De ont
ploffing veroorzaakte een geweldigen
brand, die zich sterk uitbreidde en ten
slotte een oppervlakte van een vierkanten
K.M. besloeg.
Giftige gassen doen vele personen
onwel worden.
Brussel, 15 April. (V. D) ln de omge
ving van Tilleur. Ougrée en Sellissin in bet
Maasdal, zijn hedenmorgen opnieuw talloo-
ze, personen onwel gcraukt, :engevolge van
ontsnappende fabricksgasscn Een kindje
van aebt maanden verkeerde in zoo ernsti-
geh toestand, dat hot hog ternauwernood
wafn den - c&ocM* o n Wordc n gered. 'Onder dc
bevolking is een paniekstemming ontstaan
en de meeste menschen zijn naar andere
plaatsen, vertrokken. Ook zijn eenige koeien
door gas gestikt
Een brief, die hem nood
lottig werd
D ussr ldórf, 15 April. (V. D.) He
denmorgen werd het Kürten-proees, dat
thans weer gedeeltelijk openbaar was, voort
gezet. Voor den aanvang van het getuigen
verhoor verklaarde Kurten in antwoord op
een vraag van den president, dat hij weinig
medelijden met zijn slachtoffers voelde,
doch zijn daden dejd uit een 6oort drang,
die hem cr altijd genot van verschafte. Ook
na het begaan van zijn daad voelde hij
geen medelijden voor het slachtoffer. Ver
volgens begon men de getuigenverhooren
en het verhoor der deskundigen.
D u 3 s c 1 d o r f, 15 April. (V. D.) De
eerste getuige, die gehoord werd, was dr.
Plempcr, die eenige inededeclingcn deed
inzake een door hem onderzochte moord
zaak, namelijk op de jeugdige Christine
Klein. Dc districtarts van Köln-Muhlheim,
dr. Meerbeek, verklaarde, dat uit het on
derzoek van het lijkje gebleken was, dat
met het kind geen ontuchtige handelingen
waren gepleegd. Nog verschillende andere
getuigen, die mededeeling omtrent deze
moordzaak weten te doen, worden gehoord.
Uit de talrijke verbalen, die worden voorge
lezen, blijkt, dat men aanvankelijk een
familielid van het kind verdacht.
De volgende getuige is de rechercheur
Momberg, die uitvoerige mededeeling doet
omtrent de laatste opzienbarend misdaad
van Korten en zijn arrestatie. Naar men
weet, had een jong meisje, dat dooi Kiir-
ten was aangerand, een brief aan een
vriendin geschreven, waarin zij vertelde,
dat zij een ontmoeting had gehad met een
man, die misschien wel de Düsscldorfsche
moordenaar kon zijn. Deze brief kwam per
toeval aan ccn verkeerd adres cn werd in
handen van dc politie gesteld. Daardoor
kwam de politie op het spoor van Kör-
ten's vróuw cn deze vertelde, dat haar
man haar onlangs iets gezegd had van
eenige moorden en moordaanslagen, die hij
zou hebben gepleegd. Zoo slaagde dc politie
er tenslotte in Kuiten voor de Rochus-
Kirche te Dösseldorf te arresteeren. Getuige
Momberg legde voorts nog ecnigc verkla
ringen af betreffende de anonyme brieven,
die de moordenaar had geschreven.
DE PRODUCTIE DER FORDFABRIEKEN.
Detroit, 15 April. (H. N.) De Ford
fabrieken hebben hun 20 milliocnstc auto
afgeleverd. l£
Ernstige onlusten in Barcelona en
Madrid. Verschillende diplo
malieke mutaties.
Madrid. 15 April. (V.D) Volgens de
jongste berichten is dj overgang van mon
archie in republiek te Barcelona, waar de
revolutionaire generaal Lopez Ochoa. het
commando over het militaire district van
den voorloopigen voorzitter du- Catalnan-
sche republiek Macia heeft overgenomen,
niet zoo kalm gegaan als tc Madrid. To
San Andres hebben groepen revolutionnai-
re arbeiders, fabri jkseigenaan* gearresteerd
en gevangen gezet, zonder dat hiertegen
werd opgetreden. Te Barcelona heeft een
menigte de gevangenis bestormd, de deu
ren open gebrand of ingelagcn cn meer dan
zeshonderd gewone misdadigers bevrijd. In
de vrouwen-gevangenis geschiedde hetzelf
de. Bij een overval op »ci> magazijn zag de
politic zich genoodzaakt van de vuurwa
pens gebruik te maken, waardoor vijftien
personen ernstig gewond of gedood werden.
Gedurende den gehcelen nacht werden in
de stad standbeelden beschadigd en voor
werpen in brand gestoken. Ook op het post
kantoor te Barcelmffr werd een overval ge
pleegd, dio door dc politie ufgcslagen kon
worden, waarbij twee personen werdjn ge
dood.
Do radicaalste politieke organisatie van
Cataloniö, het Syndictitos Unicos heeft een
verklaring gepubliceerd, waarin gezegd
wordt, dat zij' weliswaar niet enthousiast is
voor dc republijk. doch niettemin wil mee
helpen om elke reactie te onderdrukken.
Naderhand zal zij dc republiek wel haar
cischen stellen. Do verklaring eindigt met
een oproep tot algenicene staking cn een
„leve de revolutie".
De 14e April nationale feestdag
in Spanje.
Uit Madrid wordt gemeld, dat. de nieuwe
Spaanscke ooderstaats-secrctaris official
heeft medegedeeld, dat in do toekomst de
14de April de Spaansche nationale feest
dag zal zijn. lijden zou deze, ditmaal op
den loden, voor liet eerst gevierd worden.
Het door Alfonso getcekende
document geen acte van
troonsafstand.
De rcchlsche pers cn spjciaal bet katho
lieke dagblad KI Debate vestigen er de
aandacht op, dat koning Alfonso XIII vóór
zijn vertrek geen enkel document meer
heeft onderteekend, zoodal hij ook in de
toekomst koning van Spanje blijft. Wan-
njer de republiek niet in staat zou blijken
het land duurzamen vrede en welstand te
schenken, zou Spanje naar de mccning der
conservatieven don koning altijd weer kun
nen terugroepen.
Toen de koning liet paleis tj Madrid ver
liet, leek hij volmaakt kalm. Toen de pa
leiswacht voor de laatste maal de geweren
presenteerde cn „leve de koning!" riep,
sprak hij enkele woorden:
„Ik heb te bewijzen, dat ik democrati
scher ben dan degenen, die zich democraat
noemen. Toen ik het resultaat der verkie
zingen vernam, was het mij duidelijk, dat
ik slechts het land kon verlaten of een ge
welddadige actio provoceeren. Het laatste
kon ik niet doen, omdat ik te zeer van
Spanje houd. Leve Spanje."
De toestand te Madrid.
De nieuwe minister van oorlog Azana
heeft oen bezoek gebracht aan de militaire
kazernes in Madrid en de troepen opgewekt
hun plicht te doen tegenover het vader
land en dc republiek. Tegenover de hooge
officieren verklaarde hij, de behoeften van
het leger zeer goed te kennen. Het diende
echter belangrijk ingekrompen te worden.
De nieuwe minister van blnnenlandsche
zaken Miguel Maura deelde den journalis
ten mede, dat de bevelen der regeering met
alle scherpte uitgevoard zullen moeten
worden. Hij garandeerde de pers echter vol
ledige vrijheid, met dien verstand», dat op
zettelijk tendentieuse berichten zwaar ge
straft zullen worden, aangezien do consoli
deering van het nieuwe regim» er door in
gevaar gebracht zou kunnen worden.
De leiding der sociaal-democratische par
tij publiceert een oproep aan haar led»n,
die worden opgewekt om de jonge repu
bliek met alle beschikbare middelen te
steunen.
De nieuwe regeering heeft den gisteren
op het laatste oogenhlik door de monar
chistische regecring nog afg ikondigden
staat van beleg, weer opgeheven. De ge
meenteraad van Madrid heeft nog gisteren
een burgerwacht georganiseerd, die ken
baar is aan een rooden band om den arm,
en die de politie zal helpen bij het hand
haven van de orde. In talrijke provincie
plaatsen heeft men soortgelijke maatrege
len genomen.
De bekende vlieger majoor Franco en de
revolutionaire generaal Qucipo d» Lano
zijn vanmorgen uit Parijs in Madrid aan
gekomen, evenals de nieuwe minister van
financiën Prieto, de minister van onderwijs
Domingo en de minister voor economische
zaken.
Parijsche persstemmen.
De Fransche rechtsche pers is bij de bc-
oordeeling van de gebeurtenissen in Spanje
nog niet van haar terughoudendheid afge
weken. De Intranssigeant schrijft, dat men
in Frankrijk nimmer zal vergeten, dat de
Koning zich Juist in een tijd, toen in Spanje
niet veel vrienden worden gevonden, zich
een goed vriend getoond heeft. Indien de
nieuwe rpubliek dezelfde goede betrekkin
gen met Frankrijk blijft onderbonden, zal
dit land dc ontwikkeling der gebeurtenissen
met belangstelling volgen. Ook de Temps
herinnert aan de francophiele gevoelens
van den koning gedurende den wereldoor
log, op grond waarvan hij recht heeft op
achting en erkentelijkheid. De door de re
publikeinen zoo gemakkelijk behaalde over
winning mag niet dc groote moeilijkheden
over het hoofd doen zien, waarmede do
nieuwe regeering te kampen zal hebben,
teneinde het land tot bloei te brengen.
Hot Journal des Débats merkt o. a. op,
dat het moeilijk met het oog op de naaslo
toekomst van Spanje, edn zekere bezorgd
heid te onderdrukken. De nieuwe republi
kcinsche minister-president Zamora is on
getwijfeld oen man, die het bcsto met zijn
vaderland voor heeft. Of het hem gelukken
zal den toestand meester te blijven, is nog
dc vraag In tegenstelling hiermede ho
toont de Soir zich optimistisch ten opzichte
van dc toekomst. Het socialistisch orgaan
meent, dat dc Spaansche republiek levens
vatbaar is en groote dingen tot stand zal
kunnen brengen.
De gevolgen voor Frankrijk.
In Parijsche politieko kringen lieerscht
naar aanleiding van de omwenteling ln
Spanje eenige bezorgdheid. Er wordt op go
wezen, dat de Spaansche revolutie het prijs
geven van het Marokkaansch gebied in l>o
ginsel in haar program heeft opgenomen
Door dc consequenties hiervan zou Frank
rijk zich voor ernstige politieke en militaire
moeilijkheden gesteld zien. Het was juist
door dc gemeenschappelijke verhouding in
de Marrokkaansche kwestie, dat de betrek
kingen tusschcn Frankrijk en Spunje den
laatsten -tijd bijzonder vriendschappelijk
werden
Diplomatieke mutaties
Londen, 15 A p r i(V. D.) Volgens te
Londen ontvangen berichten houdt men te
Madrid rekening met de mogelijkheid, dat
Ortega Y Gasset tot Spaansch ambassade»»*
tc Berlijn zal worden benoemd.
De Spaansche ambassade te Londen be
vestigt, dat de Spaansche ambassadeur
markies Merry del Val bij het Spaansche
ministerie van buitenlandsche zaken zijn
ontslag heeft gevraagd Hij was doyen van
het corps diplomatique cn fungeerde IS
jaren lung als ambassadeur te Londen.
De ambassadeur te Parijs biedt
ziju ontslag aan.
De Spaansche ambassadeur tc Parijs Qui-
nones dc Leon heeft aan de rcpublikeinsche
regeering telegrafisch zijn ontslag aange
boden. Hij ;.al dc loopende zaken afwikke
len, totdat zijn opvolger te Parijs zal zijn
aangekomen.
Infant Juan blijft voorloopig te
Gibraltar.
Volgens te Parijs ingekomen berichten
uit goede bron blijft de infant van Spanje
Juan te Gibraltar. Omtrent zijn vertrek naar
Frankrijk of Engeland staat voor het
oogenhlik nog niets vast.
Muiterij onder gevangenen.
Madrid, 15 April. (H. N.) In dc ge-
\angenis van Madrid is het vandaag tot
muiterij gekomen, toen republikcinsche ge
delegeerden zich daar bevonden, om aan de
politieke gevangenen hun vrijheid aan te
kondigen. De gevangenen wisten zich mees
ter te maken van wapenen en namen de
republikcinsche gedelegeerden als gijze
laars vast. Het gebouw werd door de poli
tie omsingeld, die ook van traangasbom-
rcen gebruik wilde maken, waarvan men
echter afzag uit vrees, dat ook de republi-
WEER BERICH?
Hoogste Barometerstand:
773.3 te Valencia.
Laagste Barometerstand:
751.8 tc Seyddisfjord.
Verwachting:
Zwakke tot matige winden
uit Noordelijke richtingen
gedeeltelijk bewolkt, aanvan
kelijk weinig of geen regen
iets zachter overdag.
Langestraat 49-51 Tol. 190
SHANTUNG
Zon en Waschecht
TOILE DE SOIE.
Prachtig! dochweest verstandig
laat U niet misleiden door schreeuwe
rige reclame. Let vooral op de repu
tatie van den motor.
Wij bieden de grootste keuze uit de
beste merken o.a.
Eyslnk, Harley-Davidson,
Sunbeam en Francis Barnett
cU. motor die geen concurrentie kent
compleet voor f 395.—.
Amersfoortsche Motorhandel
Lavendclstr. 9b 12
Tclef. 1093
NIC. BOVEE.
kcinsche gedelegeerden daarvan nadeel zou-
don ondervinden. De directeur van dc ge
vangenis stede zich tenslotte in verbinding
met dc regeering, die goed vond dat dc ge
vangenen vrijgelaten werden, aangezien de
meesten zich in voorloopige hechtenis be
vonden. in verband met een hangend pro
ces. Nadat, degevangenen hun wapenen
hadden neergelegd, werden zij op vrije voe
ten gesteld.
In Barcelona dooden en gewonden
Londen, 15 April. (V.D.) Volgens berich
ten uit Madrid werden tijdens de ongere
geldheden in Barcelona 6 personen gedood
cn ruim 100 gewond. Dc trein, die de ko
ningin en haar kinderen van Madrid naar
de Fransche-grens bracht, is tc Avila en
Valladolid door een groote menschenmc-
niglc stormachtig toegejuicht.
Incidenten in Tetoean.
Parijs, 15 April. (H. N.) De Spaan
sche minister van binnenlandsche zaken
heeft medegedeeld, dat de regeering zich
voorbehoudt dc vermogens van die perso
nen onder curateele te 6tcllcn, die den op
bouw van den nieuwen staat belemmerin
gen in den weg leggen. Do regeering zal
dan aan het parlement verantwoording over
het beheer dezer vermogens afleggen. Ook
vandaag hebben dc bctoogingen van de be
volking tc Madrid aangehouden. Lange op
tochten trokken door dc 6tratcn onder het
zingen van spotliederen op den afgetreden
koning. Het paleis van den koning wordt
bewaakt Dc kroon bij het hoofdportaal is
afgedekt met een vlag. De opperbevelhebber
van de vloot deelde mede, dat op alle sche
pen van dc vloot de Spaansche vlag is ge-
heschcn. Ook in Afrika is het nieuwe re
gime erkend. In Tetoean heeft zich daarbij
een bloedig incident voorgegaan. Een afdee-
ling soldaten schoot op dc menigte, toen
deze voor de republiek betoogde. Acht per
sonen werden gewond, van wie drie ern
stig. Omtrent het vertrek van de koninklij
ke familie wordt nog gemeld, dat de trein,
waarmede de kinderen van den koning ver
trokken, bestuurd werd dom den hertog
van Saragossa, Jie herhaaldelijk, als machi
nist heeft gereden. Onderweg liep een as
van den trein warm, tengevolge waarvan
een vertraging van drie uur ontstond. Vol
gens ten bericht uit Gibraltar zet de Spaan
sche kruiser, aan bpord waarvan de afge
treden koning zich bevindt, koers naar Mar
seille.
Een manifest van den koning.
P a r ij s 16 April. (V. D.) Naar gemeld
wordt, heeft koning Alfonso, bij zijn vertrek
uit Madrid een manifest achtergelaten,
waarin o. a. het volgende vervat is:
„Tótdat het volk zich heeft7 uitgesproken,
onthoud ik mij van nu af aan, uit vrijen
wil, van de uitoefening van de koninklijke
macht, en vertrek uit Spanje, dat in zijn
verdere toekomst alleen moet beslissen."
