ONLUSTEN IN SPAANSCHE STEDEN DE ÈEMLANDEU Buiteelancilscfa Overzicht „PEUGEOT WILL GO" RIT Brittenland JOH. DE HEER ABONNEMENTSPRIJS per 3 maandto voor Amersfoort f 2.10. per maand f 0.75, per PRIJS OER AOVEHTENTIEN van 1—4 regelt f 05 mm» i»hey.ip vu %co t «w-troommcr, Vrijdag 17 April 1931 Uitgave: VALKHOFF Co. iBureau: Arnhemschepoortwal 2a 29e Jaargang No. 244 26000 K.M. NON STOP Aankomst en vertrek eiken avond en ochtend 9 uur bij WILLGO AMERSFOORT MUITERIJEN IN GEVANGENISSEN L. J. LUYCX ZOON fortmann en hehenkamp AMERSFÖORTSCH DAGBLAD week (met gratia verzekering tegen ongelukken) f 0.171/* Binnenland franco per post per 3 maanden f 3»-. Afzonderlijke nummer» f OjOI» POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERG Ui eikeregel nea f0.^5 Lierd^JtyhcMte-Wvc^nr»** voor da helft van den prijs. Kleine Advertentlta .RWTJIlJ" btj roornlcnemlmv 3 regelt 90 «ent, alk* regel maar 10 «ent, driemaal pltattco f I.—. r.«wtj»n»in»cr catra OM De Amerikaansche landverhui- zerspolitiek. De Vereenigde Staten weren de vreemdelingen hoe langer hoe meer. In Amerika voltrekken zich de laatste tij den merkwaardige gebeurtenissen. Uit de officieele mededeolingen kan worden opge maakt, dat op het oogenblik meer pcrsone.ii de Vereenigde "Staten verlaten dan er bin nenkomen. Dit feit is niet alleen het gevolg der wet, die in 1924 is aangenomen en waar door het aantal toegelaten landverhuizers op een drastische wijze werd beperkt, maar vooral van de gestrengheid, waarmoe deze wet in de laatste tijden is toegepast. Het gemiddeld aantal der wettelijk ver oorloofde toelatingen bedraagt momenteel, in ronde cijfers, tienduizend per maand, maar in werkelijkheid mochten b.v. in Fe bruari slechts 3147 personen binnenkomen tegenover meer dan 13000 in Februari 1930 en 17000 in Februari 1929. Tegelijkertijd werden gemiddeld 1500 buitenlanders per maand naar hun vaderland teruggestuind. wijl zij geen wettelijke toestemming hadden gekregen om do Vereenigde Staten binnen te komen; bovendien betaalt de regeering op grond van ccn bepaling der landverhui- zerswet dc terugreis van dergelijke buiten landers, die wel-is-waar rechtmatig in A me rika vertoeven, maar den wensch koesteren naar hun verwanten terug te kecren, om dat er aan de werkloosheid in Amerika geen einde dreigt le komen. Dc regeering zorgt door aankondigingen in dc kranten van liet land, welke in een vreemde taal verschijnen, dat haar bereidheid om dezen mensohen het geld te verschaffen voor den terugkeer, in dc meest uitgebreide kringen bekend wordt. Wanneer men in aanmerking neemt, dat in de negentiende eeuw niet minder dan 36 millioen menschcn naar de Vereenigdo Sta ten zijn geëmigreerd en dat nog in het de cennium voor den oorlog jaarlijks gemid deld één millioen personen binnenkwamen, wordt do ommekeer duidelijk, die zich thans heeft voltrokken. Terwijl Amerika nog niet langen tijd ge leden als een toevluchtsoord werd be schouwd voor Europeanen, die 't in hun va derland niet langer konden uithouden, pro beert het zich tegenwoordig te \erwercn te gen den invloed van buitcnlandsch bloed en buitenlandschc cultuur. Symbolisch voor deze wending noemt dc Koln. Zig. het feit. dat nog maar zeventig jaar geleden dc Ilpngaarsche vrijheidsheld Kossut op zijn paard zijn feestclijken intocht in New York kon houden, waar duizenden hem geestdriftig begroetten, terwijl in bet jaar 1928 aan een anderen Hongaar, graaf Karolyi, de toestemming werd geweigerd om in Amerika voet aan land to zetten, zonderdat men hiertegen enkele intel- lectueelen uitgezonderd protest aantcc- kcndc. Men moet bij de beschouwing van dezen ommekeer ook rekening houden met het slinkende geboortecijfer, dat in de acht ja ren voor 1930 is gedaald van 23.7 per dui zend tot 19.7. Daar het sterftecijfer in het zelfde tijdsbestek veel minder is gedaald, ja: sinds 1920 feitelijk op één peil is geble ven, valt een daling der natuurlijke volks vermeerdering van 10.G per jaar in 1920 tot 7,3 in het jaar 1928 vast tc stellen. Volko men in tegenstelling met dezen achteruit gang staat dc uitbreiding der Amerikaan sche industrieën; het productievermogen hiervan is dermate toegenomen, dat er oj het oogenblik tien tot vijftig procent meer wordt voortgebracht dan de binncnland- sehe markt verwerken. Het is duidelijk, dat een land, welks bedrijfsleven is opge bouwd op de veronderstelling, dat zijn be volking eik decennium met 15 tot 25 pro cent toeneemt, zich voor een catastrophe ziet geplaatst, wanneer het zielenaantal in aanmerkelijke mate achteruitgaat. DE CONSERVATIEVE MOTIE VERWORPEN De Engelsche regeering gered L o n d e n16 April. (V. D.) De conser vatieve motie van wantrouwen tegen de regeering is hedenavond verworpen met 305 legen 251 stemmen. Dit resultaat werd op de regeeringsbanken met grootc instem ming begroet. DE NIEUWE VLOOTOVEREENKOMST. De vaststelling van de eind redactie. L o n cl e n, 15 April. (V.D.) De Engelsche, Fransche en Italiaansche deskundigen heb ben vandaag de besprekingen inzake de de finitieve redactie van de vlootovcreenkomst hervat. Na een kortstondige zitting werden de onderhandelingen tot Vrijdag a.s. ver daagd. Massigli is nog niet te Londen gear riveerd. De nieuwe bewindslieden reeds aan het hervormen Belangstelling in Volkenbondskringen T a n g c r, 16 April (V.D.). Uit Tetoean in Spaansch Marokka wordt gemeld, dat al daar ernstige onlusten zijn ontstaan, omdat de Koloniale Spaansche autoriteiten hebben geweigerd dc republikein6che vlag te hij- schcn. Bij ccn botsing tusschcn monarchis ten cn republikeinen wérden drie personen edood cn velen gewond. De republikeinen zouden de terdoodver oordeeling van den Spaanschon bevelheb ber kolonel Capaz eischcn, omdat hij bevel had gegeven om op de menigte te schieten. De Spaansche hnoge commissaris gene raal Jordana zou door de republikeinen zijn gearresteerd. P anjs, 16 April. (IT.X.) Gisteren is het in verschillende Spaansche steden tot on lusten gekomen. Een ernstig karakter droe gen deze te Malaga, waar de menigte het redactiebureau van het blad La Union Mercantil bestormde en in brand stak. Tc Bilbao werd de gevangenis bestórmd, waar na alle gevangenen op vrije voeten werden gesteld. Te Iluelva schoot de politie, daar het tot botsingen met heloogcrs kwam. Daarbij werden een arbeider gedood cn verscheidene andere gewond. Ook te Bar celona is het lot ernstige onlusten geko men. Ork hier is dc gciangcnis bestormd eh werden de gevangenen in vrijheid ge- st'dd. Toen in de strafgevangenis van Se- \illn bekend werd wat to Barcelona was geschied, kwam het daar eveneens tot een muiterij. Dc oppassers werden overweldigd. Het gelukte 212 gevangenen te vluchten. Tc Valencia brak eveneens ccn muiterij in dc gevangenis uit, waarop de gouverneur alle gevangenen in vrijheid stelde. Te San Se bastian is het standbeeld van koningin Ma ria Christina van het voetstuk geworpen en daarna stuk geslagen. Te Barcelona zijn bij botsingen tusschen arbeiders van ver schillende lichtingen twee personen gedood cn vijf gewond. Parijs, 16 April. (II.X.) Sauerwein, de bekende redacteur van dc Matin, die op het oogenblik tc Madrid vertoeft, seint aan zijn blad, dat het programma der rcpublikein- sche regeering van uur tot uur omvang rijker wordt. Aanvankelijk wilde de regee ring slechts de handhaving van dc orde, totdat de constituante zou zijn bijeengeko men. Thans echter wil zij recd6 door ver ordeningen de wetgeving wijzigen en be ginselen toepassen, die nog aan geen wet gevende vergadering zijn voorgelegd. Dit is des tc meer te verwonderen, aangezien de monarchisten toc.li nog dc meerderheid van de bevolking uitmaken en de republi keinen slechts 35 A 40 Wel is het moge lijk, dat bij de verkiezingen, die binnen tvvee weken zullen worden gehouden, zich veel meer kiezers republikeinsch zullen verklaren, daar een beweging van dezen aard steeds aanstekelijk werkt cn de poli tieke agenten het thans niet meer zullen wagen de boeren te dwingen in een be paalde richting tc stommen, zoodat de re publikeinen wellicht nog millióenen aan hangers zullen winnen, doch juist daarom moet een onpartijdige toeschouwer er zich over verwonderen, dat de regeering thans reeds sociale en politieke maatregelen treft, als scheiding van kerk cn staat, ge lijke rechten voor alle gezindten, burger lijk beheer over de kerkhoven en allerlei andere ingrijpende hervormingen, om over de afschaffing van titels, onderscheidingen en uniformen nog niet te spreken, waar door vooruitgeloopen wordt op de beslis sing van dc a.s. constituante. Het koninklijk gezin naar Parijs. Parijs, 10 April. (II.X.) Koning Alfonso wordt vanmorgen te Marseille verwacht, van waar hij zich waarschijnlijk per.trein naar Parijs zal begeven, waar in ccn hotel reeds appartementen besproken zijn. Hoe lang het koninklijke gezin te Parijs zal vertoeven, is nog niet bekend. De koningin en haar kinderen worden vanavond te Pa rijs verwacht. Bij het oponthoud van den trein te Bayonne wisselde dc koningin ook enkele woorden met de journalisten. Zij zeide, dat de laatste nacht in het koninklij ke poleis verschrikkelijk is geweest. De menigte, die door de jonge vrijheid in een roes verkeerde, maakte den gehcelen nacht lawaai. Het volk beseft niet, dat het een speelbal in de handen van de communisten is. Dezen dragen uitsluitend de schuld voor dc gebeurtenissen. De koning heeft geen af- staud gedaan, lnj hééft ook zijn bevoegd heden niet overgedragen, hij is eenvoudig vertrokken. De communistische golf heeft alles weggevaagd. Indien wij in het paleis te Madrid waren gebleven, zou niet te o\crzicn zijn geweest, wat had kunnen ge schieden. Zelfs ons leven zou gevaar heb ben geloopcij. De koning heeft geen be roep op het leger willen doen en zich ook niet willen wenden tot dc civiele garde, die hem steeds trouw is geweest. Parijs, 16 April. (H.X.) De koningin van Spanje is vanmorgen om kwart over 10 te Parijs aangekomen. Allo tc Parijs levende aristocraten waren op het station aanwezig en betoogden voor de monarchie. Bij het uitstappen uit Jen trein werd dé koningin, die van haar kinderen vergezeld was, be groet door den Spaanschen gezant Quino- nes.de Leon, een vertegenwoordiger van de Fransche regeering cn den Parljschen pre fect van politie. Dc kruiser Principe Al fonso is vanmorgen vroeg de haven van Marseille binnengeloopen. Dc koning, die vergezeld werd door den hertog van Mi randa cn zijn neef Ferdinand van Bour bon, ging om 7 uur aan land. Ilij weigerde eenigc mcdedeelingen te doen aan de jour nalisten, die hem stonden op wachten. Gaat de koning toch naar Engeland? Londen, 1G April. (V.D.) Totnogtoe zijn m Engeland geen voorbereidingen getrof fen om de Spaansche koninklijke familie le kunnen onderbrengen, doch vele perso nen uit dc hoogte society hebben hun hulp en medewerking aangeboden. In de haven van Southampton zijn voorbereidingen ge troffen om den Spaanschen koning ccn waardige ontvangst tc bereiden. De Daily Express weet mede te declcn, dat het vermogen vai\ koning Alfonso op ruim 2Vt millioen pond sterling geschat wordt. Het grootste deel hiervan zou in En gelsche papieren belegd zijn. London. 16 April. (V.D.) Uit Barcelona, waar de 24-uurs proteststaking door de ar- beideisleidcrs werd afgelast, wordt gemeld, dat in de provincie ernstige onlusten zijn uitgebroken. Te Malaga werd h»t gebouw van de vrij- conservatieve krant La Union Mercatil door de volksmenigte in brand gestoken, terwijl dc machines verbrijzeld werden. Te Ruelva* h»cft een botsing plaats gehad tusschen communisten en politie, waarbij een arbei der gedood werd cn verscheidene anderen zware verwondingen opliepen. Te Sevilla is de staat van beleg afgekon digd om verdere ordeverstoringen door de communisten te voorkomen Het voorbeeld van Catalonië volgend, hebben de Baskischc provinciën een zelf standige republiek uitgeroepen, die een eigen constitutie zal hebben, gebaseerd op historische privileges. Naar uit Lissabon gemeld wordt, zijn dc vroegere ministers uit het habinct-Primo de Rivera. Yanguas cn generaal Berenguer, te Lissabon aangekomen. Ongeregeldheden te Sevilla en te Bilbao. Uit Sevilla wordt melding gemaakt van communistisch i onlusten. Een grootc men- schenmenigtc verzamelde zich gisteravond voor de kazerne van het negende Infanterie regiment en dïmonstreerde tegen het le ger. Communisten, die ccn poging deden om wapens machtig tc worden, werden door militairen uit elkaar gejaagd, waarbij van beide zijden revolverschoten vijlen en éen persoon zwaar werd gewond. Xaar aan leiding hiérvan hebben de autoriteiten te Sevilla zich in verbinding gesteld met d; regeering tc Madrid met het verzoek, dep staat van» beleg in Sevilla tj willen afkon digen. Tc Bilbao duren dc onlusten nog steeds voort. Gewapende troepen patrouilleeren door de stad. In het overige deel van Span je is alles rustig. Bloedige onlusten te Barcelona. Volgens een radio-bericht uit Barcelona, werden bij dc communistische onlusten, welfce den afgeloopen nacht hebben plaats gehad, drie personen gedood en meer dan 100 gewond. De aristocratie verlaat het land. Heden zijn dc laatste leden van het ko ninklijk huis naar het buitenland vertrok ken; slechts een tante van den koning, de Infante Isabella, is te Madrid achtergeble ven, aangezien zij ongesteld is. Ook dc hooge adel maakt zich gereed het land te verlaten. Het verlangen om uit Madrid te vertrekken is zóó sterk, dat de slaapwa gens reeds voor vele dagen zijn uitver kocht. Een begeleidend verschijnsel is de run op de banken, die van zoodanigen om vang is geworden, dat deze instellingen be sloten hebben voorloopig niet meer dan een kwart gedeelte van de verlangde be dragen uit tc betalen. Uit het clerical.» kamp weerklinken reeds 6temmcn, die de regecring erop opmerk zaam maken, dat zij haar macht slechts op dc allerbelangrijkste aangelegenheden dient t* concentreeren, aangezien haar op treden niet op wettelijke gronden geba seerd is. Van die zijde werd bovendien reeds bijeenroeping van dc Constitutionee- le Nationale Vergadering gevraagd. Over het algemeen is men niet zeer ingenomen met de onafhankelijkheidsverklaring van Catalonic zij het dan binnen het kader djr Spaansche republiek aangezien het federatieve probleem dc eenheid van Span je wel eens in gevaar zou kunnen brengen. De minister van oorlog maakt de benoe ming van majoor Franco tot chef van het militaire vliegwezen in het ministerie van oorlog bekend. Tevens worden de geöxter- ne'erdc voormalige officieren uitgenoodigd terug te keeren. De ministerraad Is van daag wederom bijeengekomen. Alfonso's verdere plannen. Alfonso XIII is vanmiddag van Marseille naar Parijs vertrokken. De hertog van Miranda heeft aan de Fransche persvertegenwoordigers verklaard dat hij nimmer geabdiceert heeft en nog steeds in het bezit i9 van al zijn souvercinc rechten. De koning heeft alachta besloten het land tc verlaten, om burgeroorlog tc voorkomen. Do koning hoopt, dat het volk in Juni, als de verkiezingen plaats hebben, tot. een and?rc meening zal zijn gekomen. Het volk moet over het lot van Spanje en den koning beslissen. De koninklijke fami lie zal ongeveer twee weken te Parijs blij ven. Voorloopig is de koning niet voorne mens naar Londen te gaan. Hit is echter mogelijk, dat hij zich later naar Engeland zal begeven. Bij dc aankomst tc Parijs werd de ko ningin door duizenden personen hartelijk toegejuicht. Onder hen bevonden zich tal rijke Spanjaarden. Een vertegenwoordiger van president Doumergue was met den chef van het protocol aanwezig. Het Spaansche koningspaar in Frankrijk. Omtrent dc aankomst van koning Alfon so hedenmorgen to zes uur aan boord van den kruiser Principe Alfonso tc Marseille wordt nader medegedeeld, dat dc koning verwelkomd werd door verscheidene voor aanstaande personen; hij werd begeleid door den hertog van Miranda en zlin neef den Infant Alfonso de Bourbon. De koning 6tapto onmiddellijk in een auto en begaf zich naar zijn hotel. Hedenmiddag zal hij naar Parijs vertrekken. Zooals reeds gemeld werd, arriveerde ko ningin Ena vanmorgen to negen uur aan de Gare d'Orsay, waar zij door talrijke aan hangers hartelijk werd begroet. Xaar ver luidt zou de koningin verschillende kroon- juwcclen bij baar bagage hebben, welker totale waarde op ongeveer 250 millioen frs. wordt geschat. O.a. bevindt zich daarbij een gouden kroon en de gouden met dia manten bezette diadeem, die bij officieele gelegenheden en ceremonieën werd gedra gen. Zamora over Spanje's toekomst. Dc president van de voorloopige Spaan sche regecring Zamora heeft aan een verte genwoordiger van dc socialistische Soir me degedeeld, hoe hij over de toekomst van Spanje denkt. Zamora verklaarde, dat de revolutie van Jaca a priori :ot mislukking gedoemd was. Spanje vraagt nu verwezen lijking van zijn dcnKbecidcn cn een gezonde democratie. Het einde van de dictatuur heeft niet den terugkeer van een nieuw re giem gebracht. Ook na het aftreden van Primo de Rivera werd het dictatoriale re giem voortgezet. Primo was geen echte dic tator, doch slechts een 6trooman van den koning, die zich steeds door financiecle be langen liet leiden. De eigenlijke verant woordelijke persoon is Alphons XIII ge weest, die ondanks zijn vrieiiflelijken aard 6teeds een autocraat is geweest. De nieuwe regeering geeft bet volk dc garantie, dat de tweede Spaansche republiek niet in een bloedbad zal ontaarden cn dat zij voor hun taak berekende mannen aan de spits heeft, Onderhandelingen tnsschon Ma- drid en Barcelona. Uit Barcelona wordt gemeld, dat er tus schen de Madrileensche regecring cn de Catalaansche leiders ernstige rneeningsver- schilleri bestaan, aangezien men tc Madrid bezwaren maakt teucn de Caialaansche de siderata. De door Macia geveerde telefoni sche onderhandelingen met Zamora worden tc Madrid door Macia's vertegenwoordigers voortgezet. In welingelichte krincen is men van meening, dat deze besprekingen tot aanvaarding van 'Je Catalaansche eischen zullen leiden. Te Barcelona heeft de groote meerderheid van de bevolking zich vóór de onafhankelijkheid uitgesorokon. De toasiand blijft verward. De Spaansche ambassade cc Berlijn deelt mede, dat de uitroeping van de republiek- door dc officieele berichten uit Madrid wordt bevestigd. De toestand blijft nog zeer verward, nu koning Alfonso geen af stand van den troon heeft gedaan. Omtrent de toekomstige ontwikkeling valt nog wei nig te zeggen. De ambassadeur zal op zijn post blijven zoolang hij gé'in nadere in structies uit Madrid krijgt. Belangstelling in Volkenbonds- kringen. Het verloop van de omwenteling in Span je wordt in Volkenbondskringen met grooto WEERBERICHT Hoogste Barometerstand: ??2.9 Isafjord. Laagste Barometerstand: 749.3 Lanvick. Verwachting: Meest matige Westelijke tot Noord-Westelijke pf Noordelijke wind, aanvan kelijk opklarend later weer zwaar bewolkt of betrokken waarschijnlijk cenige regen buien met kans op hagel aanvankelijk iets kouder. Langestraat 49-51 Tel. 190 Voordeelige Aanbieding KOUSEN Fil d'Ecosse 95 ct. Macco zijde 85 ct. Fil zijde f 1,10. Extra sterk. Varkensmarkt 5. - - Tel. 1309 PIANO- EN 0RGELHANDEL Franco levering huls. engelsche ledikanten vanaf f 7.50 geschilderde 6.90 massief eiken 22.50 belangstelling gevolgd. Uiteraard werd van de zijde van den Volkenbond tot dusverre nog geen verklaring dienaangaande afge legd. Niettemin beschouwt men het als ze ker, dat de Spaansche ambassadeur te Pa rijs, Quinones de Leon, die sedert vele ja ren Spanje in den Volkenbondsraad heeft vertegenwoordigd en een geprononceerd aanhanger van Frankrijk is, :n de toekomst wel niet meer aan de besprekingen van Ge- nève zal deelnemen. Ouinoncs de Leon was raads rapporteur voor de ontwapenings- k west ie en had nog in den loop der laatste raadszitting in Januari opdracht ontvangen tezamen met den secretaris-generaal van den Volkenbond dc voorbereidende bespre kingen voor de ontwapeningsconferentie te voeren. Men neemt hier algemeen aan, dat de nieuwe Spaansche minister van buiten landschc zaken Lerroux Spanje persoonlijk in de Mei-bijeenkomst van de Europeeschc commissie cn den Volkenbondsraad zal ver tegenwoordigen. Over do houding, welke de nieuwe Spaansche regecring ten aanzien van den Volkenbond en het ontwapenings- vraagstuk zal aannemen, is in'Genève nog niets bekend. Na den eersten ministerraad. P a r ij s, 16 A p r i 1. (II. NGisteravond beeft tc Madrid dc eerste ministerraad plaats gehad. Na afloop daarvan deelde Maura, de minister van binnenlandsche za ken, mede, dat de rogeering beslag zal leg gen op het koninklijk paleis. De woonruim ten zullen verzegeld en onder bewaking van de politic gesteld worden. Voorts zullen processen aanhangig worden gemaakt te gen hen, die verantwoordelijk zijn voor do Spaansche negerlaag bij Mehlla In Marok ko van 1921 cn ook tegen hen; die deelge nomen hebben aan de oprichting van de eerste dictatuur. Ook zullen de rechters ter verantwoording worden geraepen, die bij het proces tegen de opstandelingen van Jaca de doodvonnissen hebben uitgespro ken tegen kapitein Galan en luitenant Fer nandez. De minister van bui'enlandsche <a- ken verklaarde, dat de nieuwe regeering een vereenigd Spanje en een republiek van orde w il scheppen. De minister legde bizon- deren nadruk op zijn buitengewoon vriend schappelijke gevoelens voor Frankrijk, waarvoor hij in 1914 door zijn politieke te genstanders bijna cesteenigd was, die hem verweten, dat hij Spanje aar. de zijde van Frankrijk in den oorlog wilde betrekken. De minister van financiën heeft verklaard, dat de regeering de stabilisatieleening niet zal acceptueren. De onderhandelingen daar over zullen worden afgebroKen, aangezien de voorwaarden tc drukkend zijn. Natuur lijk zal de nieuwe regeering alle verplich tingen nakomen, welke de koninklijke re geering heeft aangegaan*

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1931 | | pagina 1