TAXI MOLENAAR
DE eemiandeu
BELANGRIJKSTE NIEUWS
JOH. DE HEER
Woensdag 13 Mei 1931
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 265
DE STAAT VAN BELEG IN
SPANJE
AANVANG VAN DEN
ZOMERTIJD
PIANO- EN ORGELHANDEL
fortmann en
hehenkamp
TUINMEUBELEN
P.Nierop
VERDUISTERING VAN
300.000 KRONEN
DREIGENDE TOESTAND IN
ARGENTINIË
TER VOORKOMING VAN
DEN OORLOG
LICHT OP
8 uur 12 min.
L. J. LUYCX ZOON
BRIAND TOCH NAAR
GENEVE
OPZIENBARENDE ARRES
TATIE TE VERWACHTEN?
ERNSTIGE MIJNRAMP IN
NIEUW-SCHOTLAND
TEL. 1210 (3 LIJNEN)
DE FRAAIE FIAT-LIMOUSINES
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS pt' 1 v°°r A«r«fo<m 12.10. po mud 1073. po
i(mo grttti «oztkolag «go» ongelukken) I 0 17*/r
BlontaliDd tranco par post po 3 xuidn IJ.-. Afzonderlijke nummer, I OM.
FOCTREKEN1NG 47910 TELETOQN INTE11C. UI
PRIJS OER AOVERTENTIEN VOD 1—4 regelt t 1.0) mi inbegrip vu een bewijsnummer,
elk* regel meet f0.25. Liefdadlgheldt-advertentito vooi de
helft van den prijs. Klein» Advertent Ito «KEITJES" by vooruitbetaling regelt
90 cent eflst regel meer 10 cent, driemaal plantten f I.—. Bewijsnummer extra 0.0)
Presidentsverkiezing in Frank
rijk. De strijd gaat vooral
tusschen Donmer en Briand.
Voor Frankrijk is hut heden een rij ge
wichtige dag, daar de opvolger moet wor
den aangewezen van Doumergue, den pre
sident \an de Fransche republiek. De eigen
lijke verkiezingscampagne heeft maar kort
kunnen duren, daar Briand, één der voor
naamste candidatcn, pas Maandag is ge
zwicht voor den druk, die vertegenwoordi
gers van de linkschc groepen, de radicaal-
socialisten in clc eerste plaats, op hem heb
ben uitgeoefend. Ondcrtusschen heeft ook
Doumer, de voorzitter van den Senaat, zijn
candidatuui: gehandhaafd, terwijl de afgc-
\anrdigde Hcnnessy, die vroeger ook al
eens gezant en minister is geweest, zich
eveneens verkiesbaar heeft gesteld; over
het algemeen neemt men echter aan, dat
laatstgenoemde nauwelijks kans heeft voor
dun tijdsduur van zeven jaren zijn intrede
tc doen op het Elysée. Ook worden nog en
kele andere personen genoemd, maar het
heeft geen zin die namen op te sommen,
daar zij niet als ernstige candidaten wor
den beschouwd. Alleen spelen zij in zoover
re een rol, dat door hun candidantstelling
een stemiTncn versnippering plaats heeft,
zoodat do president vermoedelijk bij de
eerste stemming niet zal worden gekozen,
doch pas zal kunnen wórden aangewezen,
wanneer een herstemming wordt gehouden.
Onder deze omstandigheden is het dan ook
waarschijnlijk, dat pas in de avonduren de
beslissing in do congreszaal te Versailles
zal allen.
De late inzet van den verkiezingsveld
tocht, waarvan wij de oorzaak boven aan
gaven, heeft dc intensiteit van den strijd
intusschen in zeer. groote mate bevorderd,
daar in den korten tijd, die beschikbaar is
gebleven, de tegenover elkaar staande par
tijen met man en macht hun candidaten
dienen aan te prijzen.
Volgens de laatste berichten uit Parijs
wordt het aannemelijk geacht, dat bij de
eerste stemming-op Doumer en Briand on
geveer een gelijk aantal stemmen zal wor
den uitgebracht, in elk geval, dat het stcm-
men-vetaghil uiterst klein zal zijn.
Het behoeft geen betoog, dat vandaag tr
Versailles op groote schaal maatregelen
zijngetroffen, opdat de orde en rust niet
zullen worden verstoord en het verkeer 1t»
goede banen geleid. De autoriteiten zijn te
eerder op hun qui vivc. daar het niet uit
gesloten is, dat de rechtschc kringen een
grootscheopsche betooging op touw zullen
zetten voor liet geval, dat Briand, die bij
hen geen persona grata is, tot opvolger van
Doumergue mocht worden aangewezen.
Naar verluidt, zullen duizenden recht-sche
demonstranten zich naar Versailles bege
ven, een voorbeeld, dat hoogstwaarschijnlijk
ook door de communisten zal worden ge
volgd, zoodat de vrees voor ernstige botsin
gen geenszins denkbeeldig is.
Het is natuurlijk altijd een eenigszins
hachelijke onderneming te voorspellen wie
als overwinnaar uit het strijdperk zal (ro
den. Een tegenslag is het in elk geval voor
Briand geweest, dat wel-is-waar links een
beroep op hem heeft gedaan om de can-
didatuur te aanvaarden, doch dat dc de
mocratische linkerzijde van den Senaat, d.
w.z. nagenoeg dc helft van de leden, die dit
lichaam telt, daaraan niet heeft meege
daan. In een resolutie heeft dvze groep tc
kenner, gegeven, dat de leden bij dc eerstu
stemming (die geheim is) mogen stemmen
op wicn zij willen, doch dat het aanbeve
ling verdient bij een eventueele herstem
ming zich uit tc spreken voor den candi
dal, wiens kansen het gunstigst staan.
Onder deze omstandigheden kan over den
uitslag nog niets met zekerheid worden ge
zegd, doch aan den anderen kant wordt
erop gewezen, dat men nauwelijks van
Briand kan aannemen, dat hij niet vooraf
waarborgen heeft verworven, wat het re
sultaat der stemmingen betreft. Terwijl
Briand dé candidaut is van het vooruitstre
vend gedeelte der Fransche burgerij, voelt
rechts meer voor Doumer. Niettemin be-
hooren beiden tot de centrumpartijen, zoa
dat deze por slot den doorslag zullen gaven.
Mlcrlei verrassingen zijn mogelijk, daar
er gematigden van links zijn, die Doumer
geen ongeschikte persoonlijkheid vinden,
terwijl dc genegenheid van sommige ge
matigden van rechs naar Briand uitgaat.
Terwijl de traditie wil, dat dc presidents
verkiezing in Frankrijk zooveel mogelijk
een nationaal karakter draagt, kan niet
worden geloochend, dat de politiek ditmaal
zeer nadrukkelijk een rol speelt en dat tus
schen rechts en links een felle strijd zal
worden uitgevochten. De radicalen en socia
listen hebben in dit opzicht vooral een groo
te activiteit aan den dag gelegd.
Inmiddels blijft het dc vraag, wie Briand
zal vervangen, wanneer hij de Quai d'Orsay
met het Elysée mocht verwisselen. Beslui
ten dienaangaande zijn natuurlijk nog niet
genomen, maar de aangelegenheid is van
groot gewicht, daar van de benoeming van
oen nieuwen minister van buitenlandsche
zaken zal afhangen, of de vredelievende
staatkunde, waarvan Briand een kampioen
was. al dan niet zaf wórden voortgezet.
Voorloopig kan men alleen afgaan op ge
ruchten. In één daarvan wordt de naam ge
noemd van Tardicu, maar van andere zijde
wordt opgemerkt, dat deze zijn departement
op het oogenblik onmogelijk in den steek
kan laten, omdat hij volkomen in beslag
wordt genomen door een belangrijk plan
lot reorganisatie van den landbouw. Ook
wordt gezegd, dat Laval, de premier, die te
vens minister van hinnenlandsclie zaken is,
de portefeuille van Briand zal overnemen
en dc zijne zal overdragen aan Poncet, on
derstaatssecretaris van binnenlandsche za
ken. Dat zijn echter alle on-dits en nog
geenszins definitieve besluiten.
Uitbreiding lot nog drie
andere provincies.
Gewelddaden tegen de kerken
P a r ij s, 12 Mei. (V.D.) Van de Fransch-
Spaansche grens wordt gemeld, dat tal van
hoogwaardigheidsbekleeders onder 't vroege
re regime Spanje hebben verlaten en te
Hendayc zijn aangekomen. Onder hen be
\indt zich o.a. de voormalige Spaansche
minister van binnenlandsche zaken Hoyos.
P a r ij s, 12 Mei. (V.D.) De Spaansche mi
uister van buitenlandsche zaken Lerroux is
hedenmorgen vroeg tc Parijs aangekomen,
waar hij aan het station door vertegen
woordigers van het .ministerie van buiten
landsche zaken werd begroet. Hij zal waar
schijnlijk nog hedenavond naar Genève
vertrekken. Zijn bezoek aan Parijs heeft
vermoedelijk ten doel een kort onderhoud
met Briand te hebben.
Zamora betreurt de aan*
vallen op de kloosters.
Parijs, 12 Mei. (H.X.) De Spaansche
minister-president Zamora heeft gisteren
voor ie -een rede over dch toestand
in Spanje gehouden, waarin hij verklaarde,
dat de regeering vast besloten is een her
haling van de gebeurtenissen der laatste
dagen te verhinderen, de republiek te ver
dedigen en de belangen der Spaansche na
tie te beschermen. Hij betuigde zijn leed
wezen over de aanvallen op de kloosters,
waardoor dc godsdienstige gevoelens van
talrijke Spanjaarden gekwetst zijn. De re-
geèrin.g wil do republiek beschermen zon
der zich te onteeren door daden van wille
keur. De grondwet der republiek zal de
vrijheid van geweten en van do uitoefe
ning van den godsdienst vaststellen en de
verhouding tusschen kerk en staat rege
len. Aan het slot \an zijn rede betuigde hij
zijn dank aan de gendarmerie en spoorde de
arbeiders aan het werk te hervatten.
Daar te Madrid do staat van beleg is af
gekondigd. is de bewaking der straten en
pleinen thans opgedragen aan de troepen.
T-.vaalf gepantserde auto's zijn in de stra
ten opgesteld, vooral in de buurt van de
banken. Ook voor het vroegere koninklijke
paleis zijn vier gepantserde auto's opge
steld. Behalve te Madrid hebben zich ook
in verschillende Spaansche provincieste
den onlusten voorgedaan, zoo te Cordova,
Malaga. Alicante en Cadix. Te Malaga zijn
een klooster en het bisschoppelijke paleis
in de vlammen opgegaan, terwijl te Alican
te vier klooster-^ in brand zijn gestoken.
Maura- de minister van binnenlandsche za
ken, verklaarde, dat de rcgcering bewijzen
bezit, dat er betrekkingen bestaan tus
schen de communisten en monarchisten.
Vijf communisten, die verdacht worden be
trokken te zijn hij dc onlusten van giste
ren. zijn -gearresteerd. Voorts zijn 80 com
munistische arbeiders gearresteerd, die
een vergadering wilden houden.
M adri d, 12 Mei. (V. D.) Volgens een
mcdedeeling van de regeering is ook in de
provincies Malaga. Alicante en Sevilla de
staat van beleg afgekondigd. Te Saragossa
heeft dc politie de orde kunnen herstellen
zonder dat de staat van beleg behoefde te
worden geproclameerd. De kardinaal van
Toledo, die volgens in ^omloop zijnde ge
ruchten u;t hri land zou zijn gevlucht, blijkt
zich nog steeds in Spanje te bevinden.
De beide Madrileenschc dagbladen „De-
bate" cn „A. B. C." konden op grond van
de jongste regeëringsbeschikking heden
niet verschijnen
Te Alicante was de staking algemeen. In
deze stad werden alle kloosters verwoest.
Een gewonde is aan dc hekomen kwetsuren
bezweken.
Uit Cadiz wordt gemeld, dat dc prior van
het Jezuictenkloostcr, toen hij zich voor de
menigte cn de hoog oplaaiende vlammen in
veiligheid wilde 6tellcn door uit een venster
te klimmen, levensgevaarlijk gewond werd.
Merkwaardig is, dat ook de rcpublikcln-
sche Spaansche regeering het door haar le
den vroeger fel bestreden middel der cen
suur op telegrammen thans practisch toe
past. Alle perstelegrammen en radiogram-
men moeten vergezeld gaan van vertalin
gen in de Spaansche taal, waarvan de in
houd door een spccialen ambtenaar wordt
gecensureerd. Daarentegen wordt het tele
fonisch verkeer op geen enkele wijze be
lemmerd.
Wij maken er onze lezers nog
even op attentdat de zomer
tijd op 15 Mei a.s. (Vriidag)
aanvangt. De overgang ge
schiedt in den nacht van
Donderdag op Vrijdag. Men
denke er dus aan morgen
avond ziin uurwerken een uur
vooruit ie zetten!
Varkensmsrkt 5 Tel. 1309
Wij leveren alle merken.
kapstokkleeden, pluche
tafelkieeden van f 7.50
pluche divankieeden van f 16.90
Reclame garnituur
Tafel, bank, 2 armstoelen
f 21.90.
Lavg£ST». QOJfeL.?8B
Verhalen van ooggetuigen.
Een groot aatilal vluchtelingen uit Cadiz,
Sevilla cn Malaga is- tc Gibraltar aangeko
men. Zij gaveiveen uit\r>r"'e TeJaas van de
gewelddaden tegen de kerken. Zij deelden
mede, dat de kathedraal van Sevilia, op
een na de grootste kerk ter wereld, in brand
gestoken is, terwijl eveneens brand is ont
staan in de oude kerk van Alamada te
Hercules. Ook :n het Amerikaansclie ten
toonstellingsgebouw is een felle brand uit
gebroken. Hier werd de brandweer even
eens belemmer! bij liet blusschingswcrk.
Dc kerk van den II. Domingo te Malaga Ï6
lot op dc grondvesten verwoest. Ook het
Jezuictenkloostcr van het bisschoppelijk pa
leis aldaar en een dagbladbureau werden
een prooi der vlammen. Te Alicante heeft
hel gepeupel lu-t gebouw van de ka', diekc
krant verwoest cn daarna het klooster der
Capucijners aangevallen. Dc civiele garde
heeft verscheidene salvo's moeten lossen.
Volgens een Engelsen bericht zijn de non
nen van Barcelona in particuliere wonin
gen gevlucht.
Volgens een bericht uit Madrid heeft de
kardinaal-aartsbisschop van Sevilla bij wij
ze van voorzorg de ontruiming van alle
kloosters gelast. Tc Alicante konden de re
ligieuzen, die mei het kruisbeeld m de hand
de kloosters verlieten, slechts met moeite
tegen de opgewonden menigte beschermd
worden.
Nieuwe ongeregeldheden.
Te Granada zijn de onlusten, evenals te
Malaga, ondanks den staat van beleg op
nieuw losgebroken. Te Granada alken
reeds vielen zes kerken en twee kloosters
ten offer aan het vuur. Een kerk werd met
bommen in de iucht geblazen. Te Malaga
ondernam dc menigte zelfs een aanval op
een politiekazerne. De politieagenten kon
den de aanvallers echter terugslaan. Ver
scheidene personen werden hierbij gewond.
De overheid is voornemens om tot herstel
van clc orde verscheidene regimenten naar
Malaga tc zenden.
In de avondbladen wordt dc matcriecle
schade, die tijdens de laatste onlusten te
Madrid ontstaan is, geschat op ruim -iO
millióèn peseta's. Voor geheel Spanje zal de
schade zekerlijk meer bedragen dan 100 mil-
liocn peseta's.
Te Sevilla is een groot aantal waardevol
le en zeldzame schilderijen verbrand en ook
in Malaga zijn tal van kostbaarheden een
prooi geworden van dc vlammen.
De minister van financiën heeft order ge
geven dc beurzen tot het einde van deze
weck gesloten 10 houden. Tijdens de afwe
zigheid van den minister van buitenland
sche zaken word: het ministerie van buiten
landsche zaken waargenomen door den pre
mier. Tc Madrid is alles rustig.
Aanklacht tegen kening Alfonso?
Naar verluidt zou de procureur-generaal
van de republiek aan het avondblad „La
Voz" hc-bbcn medegedeeld, dat bij voorne
mens is koning Alfonso in staat van be
schuldiging te stellen, aangezien hij ver
moedt, dat de koning, die reeds op 13 Sep
tember 1923 niet meer als koning van Span
je beschouwd kon worden, in contact staat
met den eigenaar van het blad „A. B. C."
en dus medeplichtig zou zijn aan het ver
oorzaken van dc onlusten \an Zendag j.l.
Bevestiging hiervan is niet voorhanden.
De dader in arrest
gesteld
Men meldt uit Stockholm aan de N.R.Ct.:
Vrijdagmorgen heeft óe politie te Kopen
hagen in één der hotels aldaar den 30-jari-
gen F uit Stockholm aangehouden, die ver
dacht wordt van verduistering van onge
veer 300.000 kronen ten badeele van het bu
reau van het Zuid-Zweedsche cargadoors
verbond te Stockholm. F. heeft bekend, dat
„het wel zoö ongeveer uit zou komch, dat
hij 300.000 kronen verduisterd had." Hij is
Vrijdag nog uitgeleverd cn Zaterdag te
Stockholm aangekomen, waar hij onmid
dellijk aan een verhoor is onderworpen.
liet is gebleken, dat F. obligaties tot een
totaal bedrag van 170.000 kronen heeft ge-
otolen. Van dc contributies heeft bij slechts
een deel geboekt, de laatste vier A vijf jaar
inoet hij op deze wijze ruim 100.000 kronen
ontvreemd hebben. Voorts heeft hij hoogst
waarschijnlijk eenigc wissels vcrvalscht m
zich daardoor ongeveer 30.000 kronen toege
ëigend. Het onderzoek van de boeken van
het cargadoors-verbond is nog niet geëin
digd; het zal vermoedelijk nog wel een
week in beslag nemen.
Eenige Stockuolmsche en Kopenhaagschc
actrices hebben dc geschenken, die zij van
F. hadden ontvangen, aan de politie gege
ven. Een zijner Slockholmsche kennissen
heeft F. onlangs een duren auto cadeau ge
daan; ook deze is nu teruggeven. F. moet
een enorm bedrag besteed hebben aan bloe
men voor actrices. Een Stockhoimscho ac
trice ontving bij elke vooistelling een bloem
stuk ter waarde van ongeveer 100 kronen.
Te Kopenhagen heeft F. onlangs een reke
ning van een bloemist van ruim 15.000 kro
nen betaald.
President Unburn*s positie
zeer zwak
New York, 12 Mei (V.D.). In de krin
gen van Amerikaanschc financiers, die be
lang hebben in de Zuid-Amerikaanschc sta
ten, maakt men zich ernstig bezorgd over do
situatie in Argentinië. Deze bezorgdheid is
tc grooicr, omdat men tengevolge van dc in
gevoerde censuur onvolledig omtrent den
<tand van zaken in Argentinië wordt voor
gelicht. Algemeen heeft men den indruk, dat
eneraal Uriburu als president zal moeten
aftreden,,of een revolutie tegen hem zal uit
breken. De aankondiging, dat dc algemcene
verkiezingen i;i November a.s. zullen plauts
v inden, wordt beschouwd als een poging om
de onlusten, die dc voorloopige regecring
«*eeds bedreigen, sedert zij het bewind in
handen nam cn Uriburu in de plaats van
Tmgoyen trad, af te leiden. Uriburu doet
pogingen om dc dictatuur tc bevestigen,
locli hij i> -:oeh zeker van de vloot, noch ze
ker van hol leger. Waarschijnlijk zal hij tot
belangrijke concessies bereid zijn om bloedi
ge onlusten tc vermijden.
Te Genève bereidt men
een conventie voor
Genève, 11 Mei. (V.D.). Hedenmorgen
kwam te Genève, onder voorzitterschap van
den Griekschen gezant te Parijs, Politis de
door den volkcnbondsraad ingesteld speciale
commissie, tot uitwerking van een conven
tie betreffende maatregelen ter voorkoming
van oorlog, bijeen.
Het ontwerp-verdrag staat in verband
met de in 1928 ingediende voorstellen.
Het ontwerp is van groote politieke bctee-
keriis; aangezien de volkenbondsraad erdoor
gemachtigd wordt bij elk internationaal con
flict in te grijpen.
Bij de besprekingen van hedenmorgen
bleek een tegenstelling tusschen den Fran-
schen vertegenwoordiger en de gedelegeer
den van Engeland, Italië en Duitschland te
bestaan voor het geval, dat een 6taat de
maatregelen van den volkenbondsraad af
wijst. of niet'uitvoert.
WEEBBERIC2T
Hoogste Barometerstand:
762.3 tc München.
Laagste Barometerstand:
719.1 te Vestmanör.
Verwachting:
Zwakke tot matige wind,
uit Z. richtingen, half tot
zwaar bewolkt, aanvankelijk
droog weer, later wellicht
kans op onweer, weinig \er-
andering in temperatuur,
later wellicht afkoeling.
Langestraat 49-51 Tel. 190
BADMUTSEN
Nieuwe Modellen.
DU9KKAPPEN
Alle Prijzen.
BUITENLAND.
Ernstig mijnongeval in Nieuw-Schotland.
(Eerste Blad, pag. 1.)
Dreigende toestand in Argentinië.
(Eerste Blad, pag. 1.)
Dc staat van beleg in verschillende
Spaansche provinciën. (Eerste blad, pag. I).
BINNENLAND.
Bekentenis in dc Haagschc Moordzaak.
(Derde blad, pag. 1).
Parijs, 12 Mei (V.D.). In de omgeving
van Briand wordt, naar \erluidt, verklaard
dat het besluit van Briand om zich candi
daat te 6tellcn voor de presidentsverkie
zing, van geen enkelen invloed is op zijl),
voornemen om op 15 Mei naar Gencve tc
gaan.
Wanneer Briand tot President gekozen
mocht worden, zou dit bezoek natuurlijk van
zeer korten duur zijn. Briand zou dan noch
aan de werkzaamheden van de studiecom
missie voor de Europeesche Unie, noch aan
•Jie van den Volkenbondsraad deelnemen.
Londe n, 12 Mei. (V.D.). Do Daily Herald
vermeldt op opzienbarende wijze, dat bin
nen zeer korten tijd een sensationeels ge
beurtenis te wachten is, n.l. de arrestatie
van wat het blad noemt een wereldver
maard financier. Het blad noemt geen na
men, doch schrijft, dat do publicaties van
een concern van bekende maatschappijen
aanleiding zijn geweest tot het uitvaardi
gen van het arrestatiebevel. Het concern
beschikt over een kapitaal van verschillen
de rnillioenen pond sterling. Bedoelde groep
heeft in den laat sten tijd herhaaldelijk
door belangrijke financieele tegenslagen
van zich doen spreken; reeds geruimen
tijd heeft de justitie in overleg met de re
geering de transacties van bedoeld concern
met aandacht gevolgd.
Ottowa, 12 Mei, (V.D.). Te Rjvcr Her-
bert in Nieuw Schotlani vond in een mijn
een ernstige kolenstofontplofhng plaat.?.
Vijf mijnwerkers werden op slag gedood
en tien gewond, waarvan eenigen crn6lig.
DE TABAKSKONING PHILIP PHILLIPS
OVERLEDEN.
Londen, 12 Mei (V. D.). Te Londen is
op 81-jarigcn leeftijd overleden Philip Phil
lips. directeur en leider van de bekende wc-
reldtabaksfirma Godfrev Phillips Co.
