dë eemiandeq
boiteelandsch
overzicht
buitenland
uit 11 <301
ame.rsfgdrt
belangrijkste nieuws
[TAXI MOLENAAR
Moderne mantels firma duim burger
voor oudere dames
PRIJS DER AOVERTEHTIEN von u>b«9np <>- een bewijsnummer
Zaterdag 16 Mei 1931
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwa! 2a
29e Jaargang No. 268
DE RERUM NOVARUM
40 JAAR
MERKWAARDIG INCIDENT
BIJ EEN RECHTZAAK
DE BESPREKINGEN TE
GENEVE
LICHT OP
9 uur 18 min.
L. J. LUYCX ZOON
MACD0NALD OVER DE
LUCHTSCHEPENP0L1TIEK
TEL. 1210 (3 LIJNEN)
Ook voor LANGERE TRAJECTEN de FIAT LIMOUSINES
ARMHEMSCHE WEG 26
DAMESMODEZAAK
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maand» voor Amtrifoorr f 2.10. per maand f 0.73. per
1 week (mei gratis wrzckcrlag regen ongelukken) f 0.171/*
Binnenland franco p«r post per 3 maasden f Afzonderlijke nummer» f O.W.
fCtTAEKENLVG 47910 TELEFOON INTEi.C tlJ
1 r elke regel meer f0.25 Lie/dadlgheids-advertentiüs voor da
helft van den pnji. Kleine Advertentie» .KEITJES' bi) vooruitbetaling i —5 regels
90 eest elk» regel maar 10 cent, driemaal plaatsen t I.— Bewijsnummer extra 0.09
Donmcr „le bon papa"? Een
Daitsch oordeel over ide go-
beurtenissen in Frankrijk.
Franklin Bouillon hooft de politiek van
Briand steeds zoo nadrukkelijk mogelijk
bestreden. In den loop van dit jaar is van
dezen reactionairen staatsman in de Kölni-
schc Zeitung een uitspraak gepubliceerd,
waarin hij de redenen van deze bestrijding
uiteenzet:
„Niet omdat ik tegen overeenstemming
met Duitsehiand ben, maar omdat ik niet
geloof, dat Briand's politiek tot overeen
stemming zal leiden. De beide eerste volke
ren van het vasteland moeten elkander
vinden, maar deze overeenstemming kan
niet worden opgebouwd op den grondslag
van struisvogelpolitiek."
Het geciteerde Duitscbe blad meent, dat
dit, op zichzelf beschouwd, verstandig en
goed gezegd is en ook, van Duitsch stand-
pun! be-kek m, goed te gebruiken. De o\cr-
eenstcmniing, die beide volkeren zoo noo-
dig hebben, is 'n modus vivendi op de basis
van gelijke rechten. Dat beginsel van gelij
ke rechten is het juist, waarvan Franklin
Bouillon evenmin iets wil weten als zijn
rivaal te Versailles, Maginot, en daarom,
aldus de conclusie, moot Duitsehiand op
zijn hoede zijn. Frankrijk beschikt over te
veel macht dan dat het niet op een goeden
dag op de idee zou kunncr. komen, ondanks
Volkenbond cn pact-Kellogg, zijn wil lou
ter en alleen door te zetten op grond van
•leze macht en op grond van zijn machts
middelen. Dit is het gevaar, dat volgens
de Kölnische Zeitung in den persoon van
Doumer als president, van Frankrijk en in
dien van Franklin Bouillon als „Wahl
macher" cn in de verdere beïnvloeders van
Doumer schuilt.
Briand is eenvoudig een man van den
vrede, zij het dan op zijn wijze Hij is de
man van den Volkenbond cn het pact-Kei
logg, die hij ondertusschcn alleen ter on
dersteuning van de Fransche inperinlistl-
sche verlangens gebruikte. Wanneer hij
thans het onderspit heeft gedolven, is dat
te betreuren alleen reeds hierom, omdat hij
zijn doel alleen met vreedzame middelen
wilde bereiken en elke andere regeling ver
wierp. Juist in de laatste' maanden hoéft hij
zich in Duitsehiand echter niet bepaald pomr
lair gemaakt. Do wijze waarop hij van der.
beginne af tegen het douaneplan optrad en
vooral inAzijn laatste Kamerredê met de
zweep zwaaide, was verre von bemoedi
gend.
Wanneer Briand Genève voorgoed mocht
verlaten, dan zal zijn opvolger op de Quai
d'Orsav vermoedelijk Poncct zijn. Deze is
een geheel andere man: een economisch
denkende kop. van wien gezegd wordt, dat
hij veel begrip toont te bezitten voor de
noodzakelijkheden dor wereldeconomie De
wereld, zoo merkt de Kölnische Zeitung op,
heeft koele en klare sprekers noodig en
geen heethoofden, advocaten der eeonomi
schc redelijkheid en niet van politiek on
verstand
Kortom: do verkiezing van Doumer is in
de oogen van het Duitscho blad een teeken
van de geweldige spanning waarmee de no-
litieke atmosfeer weer eens geladen is. Alle
hoogspanning kan en mag Dui'schland er
niet van weerhouden, zoo wordt verder be
toogd, op vreedzame wijze on te komen voor
een gelijkwaardige positie in de wereld en
een politiek en een economie te bepleiten,
die door redelijkheid wordt gekenmerkt.
Het gaat niet aan te dulden, dat dc Duit-
schers als paria's worden behandeld. En
evenmin gaat het aan, dat alleen de slag
met de vuist op de tafel bij internationale
geschillen de beslissing brengt. Hetgeen in
de plaats komt. van de struisvogelpolitiek
die Franklin Bouillon bestrijdt, mag er niet
toe leiden, dat het bescheiden begin van de
internationale toenadering thans volkomen
te niet wordt gedaan. Frankrijk heeft een
grootc verantwoordelijkheid op zKh geno
men, toen het zich tegen Briand en voor
Doumer verklaarde. Het zorgc ervoor, aldu:
de Kölnische Zeitung, dat achter den naam
Doumer eens te lezen staat: la paiz in
plaats van la guerre. Het artikel besluit
„Tiet zal een wereldhistorische verdienste
zijn, mijnheer Doumer, wanneer U ook in
bet F.lvsée blijft, wat U in het ministerie
van onderwijs was: le bon papa. Teveel
Franklin Bouillon zou Europa het leven
kunnen kosten."
clandestien stoken en smokkelen van jene
ver in voorloopige hechtenis is, zal 22 Mc:
oor liet gerecht verschijnen. Voor een be
drag van 18 miiliocn francs moei hij de
Belgische schatkist hebben benadeeld Het
onderzoek heelt thalte ook aan hpt. licht
gebracht, dat de Meester een uitgebreid'en
mokkclhandel op Nederland dreef.
Zoo is gebleken, dat hij 30 000 K G. suiker
cn 800 K.G. sigarettenpapier uit Belgie
naar Nederland heeft weten tc*smokkelen
Waarschijnlijk zal bij na zijn berechting
in Belgie aan Nederland uitgeleverd worden
NEDERLANDSCHE SMOKKELAAR VOOR
HLT BELGISCHE GERECHT.
Voor 18 millloen francs de
Belgische schatkist bena
deeld.
Brugge, 11 Mei. (V.D). De Hollandschc
koopman de Meester, dio sedert eenigen
tijd met zeven van zijn handlangers wegens
Een groote rede van
Paus Pius XI.
Rome, 15 Mei (V. D.) De dag van
heden, dc 40ste jaardag van de Encycliek
van Paus Leo XIII „Rerum Novarum", was
het hoogtepunt van de jubileumplechtighe-
den te Rome. Dc feestelijkheden begonnen
met don plechtigcn intocht van Z. II den
Paus in de St. Pieterskerk. In aansluiting
hierop had de Pauselijke mis plaats, waar
aan alle te Rome vertoevende pelgrims deel
namen. Te 17 uur begon de gemeenschajj
pelijke Pauselijke audiëntie van alle deel
nemers, in het Vaticaan. Allereerst ontplooi
den de pelgrims hun banieren en zongen
religieuse hymnon. Daarna kondigden de
posauncn de aankomst van den Paus en zijn
gevolg aan.
PAUS PIUS
Paus Pius hield hierna zijn reeds aange
kondigde groote rede, waarin hij wees op de
nieuwe Encycliek over sociale- cn arbeids
kwesties; Z II. sprak in.de Italiaanschc,
Fransch en Duitschc taal.
De Paus constateerde, dat een nieuwe or
ganisatie van het economische leven onver
mijdelijk is. Het gemeenschappelijk product
van kapitaal cn arbeid dient, in overeen
stemming met de billijkheid, verdeeld te
worden. De bezitsloozc loonarbeiders dienen
geleidelijk tot. een ovcreenkomstigen wel
stand te geraken. Dit doel is slechts bereik
baar door rechtvaardige loonen. De arbeid
is immer de menschelijke valoriteit des ar
beiders geweest. Een heilzaam middel le
gen ontwrichting der orde is gelegen in
terugkeer tot de gedegen Christelijke ge
mcenschapsleer.
In het tweede deel van zijn rede besprak
de Paus het socialisme, dat sedert Leo XIII
ingrijpende veranderingen heeft ondergaan.
De procedure, die het socialisme tot in dc
uiterste consequenties doorvoert en dan den
naam communisme aanneemt, is volkomen
onvercenigbaar rnet de leer van de II. Kerk.
Dc andere leer, die don naam socialisme
verklaart, komt in vele opzichten liet
Katholieke sociaal program zeer na. In
weerwil Hiervan en ondanks het feit, vele
dier eischen in harmonie zijn met dc recht
vaardigheid, ligt aan het socialisme een
maatschappelijke opvatting ten grondslag,
die volkomen in tegenstelling is met de
ware opvattingen omtrent menschelijkcn ge
meenschapszin. Een principieele overeen
stemming hiermede is uitgesloten. Het is
onmogelijk tegelijkertijd katholiek en socia
list te zijn. Economie en socialisme richten
hun blikken slechts op deze zijde en ver
geten God en eeuwigheid. Een wezenlijke
hernieuwing van de heerschappij der ge
rechtigheid is onder deze omstandigheden
noodzakelijk. Een ieder moet ten deze een
drachtig tot het algemeen welzijn mede
werken.
NACHTEGALEN?
Met zal u opvallen, dat achter het op
schrift van dit artikeltje een vraagtee-ken
staat. En om u niet langer in de onzeker
heid to laten, wat daarvan de bcteckenis
is, moet ik u tot mijn spijt bekennen, dat
dit niet anjers wil zeggen dan: Zijn er in
Mooi Amersfoort nog nachtegalen? Want
daaraan beginnen de meeste vogelkenners
cn anderen ook; zeer te twijfelen.
Toen verleden jaar de afdceling „Amers
foort" van de Nederlandscho reisvcrceni-
ging mij vroeg een excursie te leiden om
nachtcgalonzang te hooren, moest, ik lot
mijn spijt bekennen, dat ik geen onkcie
nachtegaal in onze mooie omstreken wist.
En bij navraag wist niemand het. Zeker,
men noemde wel een paar plaatsen, maar
bij onderzoek gaf het nul op het request.
Nu wil dc nfdccling van dc reisvereeni-
ging dc poging herhalen: helaas het is weer
dezelfde toestand. Nergens is een nachte
gaal te vinden. Men zegt: ze worden alle
maal weggevangen. Deze Week hoorde ik
nog, dat een bekend Amersfoortsch vogel
vanger twee nachtegalen had geleverd aan
een mijnheer in Zoi6t! Zoo'n „vogelliefheb-
bér" betaalt soms grof geld voor een dier.
dat hij alleen maar in zijn volière doet, om
te kunnen zeggen: „ilc heb een nachtegaal".
Zingen doet het gekooide dier niet.
We mogen het eigenlijk den-vogelvangers
niét euvel duiden, dat ze graag een paar
rijksdaalders verdienen Maar wat te zeg
gen van de menschcn, die zc betalen?
Wordt het niet hoog lijd. dat in de vogel
wet komt te staan, dat het houden van
wildlevcnde vogels verboden Ls?
Mocht iemand, die deze jeremiade leest,
een nachtegaal weten, dan zou ik dit graag,
vernemen, enkel voor d c s a t i s t i e k."
Verraden zaf ik het natuurlijk nooit. Maar
men doet mij met dc mededecling een groo-
tcn dienst.
Intusschen gaat de rMsvorc^niging Dins
dagavond a'.s. weer naar Zeist om even
tueel bet genot te smaken, dat hier voor
ons niet meer is weggelegd.
A. JOMAN.
Antwerpen, 14 Mei. (V.D). Tij'-us dc
behandeling van een proces 16 bet voor de
Antwcrpeche rechtbank tot een merkwaar
dig incident gekomen. Toen voor (Jen voor
zitter van de rechtbank de eischer in het
proces dc Hollander Heil verscheen, her
kende hij in hem een Duitschen spion, die
hem in November 1914 aan dc Duitscho be
zetting 'had willen uitleveren. Do president
van de rechtbank weigerde na deze ont
dekking het proces verder te behandelen
Waarschijnlijk zal het geding over conige
weken onder leiding van een anderen magi
straat verder worden afgewikkeld.
ERNSTIG ONGELUK OP DE FRANK-
FURTHER VOORJAARSNARKT.
Negen gewonden.
Frankfurt, 15 Mei. (V. D.) Op de
voorjaarsmarkt tc Frankfurth heeft giste
ren een ernstig ongeluk plaats gehad. Dc
vrouw van een rondreizend marktkoopman
goot spiritus in een brander. Plotseling ex
plodeerde dc flesch, met het gevolg dat
negen voor den stand slaande personen ver
wondingen opliepen. Vier personen werden
zwaar gewond.
NIEUWE ONGEREGELDHEDEN
IN BURMA.
Londen, 15 Mei. (V.D.) Volgens een bo-
richt uit Rangoon hebben dc Indische troe
pen rondcr dekking der Bntsche militaire
politie een kampement der opstandelingen
bij Taungu in Birma aangevallen. Er wer
den 30 insurgenten gedood, terwijl een
groote hoe veelheid munitie en wapens werd
buit gemaakt.
BRAND IN EEN MIJN
Brussel, 14 Mei (V.D). Te Quaregon
'bij Bergen is na een ontploffing brand ont
staan in oen diepe mijnschacht. Met groote
moeite slaagde men erin liet mijngcdeclte,
dat brandde, van bet overige deel der mijn
af te sluiten. De brand woedt nog steeds
voort. Er is belangrijke 6chade aangericht,
Een groot aantal mijnwerkers is werkloos
geworden.
BUITENLAND.
Briand tc Genève.
(Derde Blad, pag. 1).
De woelingen #in Spanje.
(Derde Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Proefvaart met de „Prinses Juliana" te
Rotterdam.
(Vierde Blad, pag. 1).
Te 's-Gravenzando heeft een dienstbode
.uit wraak twee. kinderen met azijnzuur ver
giftigd; een ervan is overleden.
(Tweed Blad, pag. 2).
SPORT.
Voorbeschouwing over den promotiewed
strijd H.V.C.B.F.C.
(Vierde Blad, pag. 2).
STADSNIEUV/S.
Het Amersfoortsch Mannenkoor ontvangt
vele felicitaties en huldeblijken.
(Eerste Blad, pag. 3;
Vogelexcursic der Nat Hist. Vereenig'ng.
(Eerste Blad, pag. 3).
Twintig jaar- duivensport.
(Eerste Blad, pag. 3)
Onderhandelingen over de tollinie
Genève, 15 Mei. (V. D) Op uitnoodi-
ging van den Engelschen minister van bui
tenlandschc /.aken Henderson heeft vanmid
dag een gemeenschappelijke bespreking
plaats gehad tusschen hem, Curtius, Grandi
en Briand. De Oostcnrijkschc minister var.
buitenlandschc zaken Schobcr, die reeds
een langdurig vertrouwelijk onderhoud had
gehad met Henderson, nam aan .deze ge-
dachtenwisscling niet deel. Naar verluidt
hadden de besprekingen in hoofdzaak be
trekking op de Tollinie.
De Volkenbonds-contrólecom-
missie bijeen.
De contrólecommissie voor do Oostenrijk-
schc volkenbondsleening heeft vandaag on
der voorzitterschap van den vertegenwoor
diger van de Italiaanschc regeering Bian-
chini de principieele vraag besproken in
hoeverre de Tolunie de verplichtingen der
Oostenrijksche regeering ten aanzien van de
douaneontvangsten beinvloedt. Een bespre
king van de vraag hoe de Tolunie in over
eenstemming tc brengen is met dc bepalin
gen van de Gcneefsrhc protocol 1922, wordt
door de contrólecommissie niet toegestaan.
De onderhandelingen over dc kwestie der
Tolunie zullen uiterlijk Zaterdagavond ein
digen
De Russische delegatie
aangekomen.
De volkscommissaris van buitenlandschc
zaken van 60vjet-Rus!and Litwinof is van
middag, vergezeid van een uitgebreide de
legatie, te Genève aangekomen Do Zwit-
scrsche politieautoriteiten hadden m ver
band met dc aankomst van de Russische ge
delegeerden buitengewone vciligheidsmaat
regelen getroffen. Het „llotcl Métropolo"
wordt door tal van politiebeambten be
waakt.
DE RUBBERRESTRICTIE.
Londen, 14 Mei (V.D.) In de heden ge
houden vergadering van de Rubber Gro
wers Association zcide de voorzitter Hay,
dat dc vereeniging de uitvoering der res-
tricticmaatregelcn niet ernstig kon onder
steunen, indien niet nagenoeg alle produ
centen van plantagerubber hun medewer
king voor het toepassen van eenig schema
tot regeling der productie wenschen te ver-
lecncn. Hij sprak dc oprechte hoop uit, dat
de regeeringen cn allen, dio bij het vraag
stuk betrokken zijn, zouden inzien, dat het
verstandig is om zonder eenig uitstel tot
een definitieve oplossing te komen.
WEERBERICST
Hoogslc Barometerstand:
760.0 te Zürich.
Laagste Barometerstand:
717.6 te Thorshavn.
Verwachting:
Zwakke tot matige, Z. W.
tot Z. O. wind, meest zwaar
bewolkt, aanvankelijk wei
nig of geen regen, iets war
mer.
Langestraat 49-51 Tel. 190
Imitatie Hermelijn
KRAAGJES
Bont Sjaaltjes
VOSSEN.
Londen, 14 Mei. (V.D.) In het Lagerhuis
heeft de premier hedenavond een belangrij
ke verklaring afgelegd over dc luchtsche
pen-politiek. Hij zeido dat liet volkomen dui
delijk is geworden na het rampspoodige on
geluk met de 11.101, dat de gcheelc politi*ik
cn liet program herzien zal worden. De rc-
gecring heeft thans dc beschikking over con
uitvoerig rapport, dat met veel zorg cn toe
wijding is opgesteld door een commissie on
der voorzitterschap van Sir John Simon, die
op minutieuze wijze de oorzaken van dit
vreeslijk gebeuren heeft nagegaan en hier
over haar mcening heeft weergegeven.
Op het oogenblik verkeert de regeering in
de positie, dat dc meest moderne luchtsche
pen noch bewezen hebben ongeschikt tc zijn,
noch succes verzekeren. Dc toestand is thans
aldus, da Brittannië een luchtschip heeft, de
R 100, dat door een gering gebruik in slechte
conditie verkeert.
De R 100 zal een soort luchtschip va^r
proefnemingen zijn.
Het weer in gereedheid brengen van do
R 101 zal voor het eerste jaar 120 000 kos
ten met zich brengen cn voor het tweed*
jaar 130.000. De R 100 zal dan zeer geschikt
zijn voor proefnemingen, tenvijl gelegenheid
zal worden geboden voor het aanhouden van
een vaste kern geschoold personeel.
Dc regeering, aldus Macdonald, is van mea
ning, dat dit plan zal worden aangenomen..
ITet plan moet herzien cn vernieuwd worden
na drie of vier jaren.
GROÓTE BRAND IN EEN STAATSOPERA,
Kof no, 14 Mei. (V.D). Hedenmiddag te
gen 2 uur is brand ontstaan in de requi-
sietenopslagplaats van de Litausche staats-
opera. Het toonccl en de zaal konden wor
den gered. Een vleugelgebouw, tallooze rc--
quisieten en de rest van het vorigen zomer
vernieuwde theater verbrandden. Twintig
brandweerlieden werden gewond. De schade
is zeer aanzienlijk.
GROOTE BRAND IN DE BREMER
HOUTHAVEN.
Twee elevatoren vornie'-d.
Bremen, 15 Mei. (V. D.) Hedenmiddag
tegen kwart over twaalf werd brand ont
dekt in dc opslagplaats van de firma I. II.
Bachmann aan de houthaven tc Bremen.
ITet vuur, dat was ontstaan bij het reinigdn
van graan, breidde zich snel uit. Do brand
weer, die weldra met veel materiaal ter
plaatse was, tastte het vuur aan de water
zijde aan en wist na eenige uren ingespan
nen arbeid uitbreiding van den brand to
voorkomen Tegen twee uur was het gevaar
geweken. Twee elevatoren werden door het
vuur vernield. Een voorraad haver, roggo
cn mais kon gered worden, maar liep
waterschade op. Het bedrijf behoeft niet te
worden geslaakt.
