DE DRIE GROOTE WERELD
GODSDIENSTEN
DE ECHTE EN DE ONECHTE
JEANNE D'ARC
Boeddhisme en Isiam in verband
met het Christendom
door i!»
Prof. Dl. VVÉSTPHAt.
Men heeft wel eens getracht «Jen gods
dienst tr definieeren als filosofeeren over
het Goddelijk. Doch dc filosofie is zuiver
verstandszaak. terwijl dc godsdienst zich
ill de eerste plaats zich richt tot het hart
en de ziel. De filosofie vereischt weten, dc
godsdienst daarentegen geloof. Dit is het
diepgaande verschil tusschen heide. Daar
om zijn de filosofische systemen ook
slechts het eigendom van enkele nitollcc-
tueelen, terwijl do godsdiensten het ge
meengoed zijn van vele millioenen.
Daarom is de stichter van een wereld
godsdienst ook een machtig veroveraar,
wiens werk eeuwen lang blijft bestaan.
Naar het aantal belijders kuhnën wij drie
wereldgodsdiensten onderscheiden: Boed
dhisme Christendom en Islam. Deze volg
orde is tevens een rangschikking naar den
oudordom dezer godsdiensten, die met el
kaar gemeen hebben, dat er staten en zelfs
volkeren ten onder zijn gegaan, zonder dat
hun leerstellingen daardoor werden wegge
vaagd. In alle drie is dus iets groots, iets
beslissends, wat de godsdiensten der Gric-
kon. Romeinen, Germanen en vele andere
volkeren missen.
Het leven van Boeddha.
In den tijd, dat het oude Griekenland zijn
grootste bloei beleefde, ongevocr een halve
eeuw voordat Perikles in Athene hecrschte,
werd aan den voet van den Himalaya, den
hoogsten bergketen der aarde, onder een
hoogen. schaduwrijken atlasboom een
hieibij in den loop der ecuwon groote ver
schillen in dc belijdenis ontwikkelden die
door dc verschillende volkskarakters en ook
wel door liet klimaat werden veroorzaakt.
O)) het oogenblik moet men voornamelijk
ondcr$chcid maken tusschen twee lichtin
gen, hel XooYdelijk en het Zuidelijk Boed
dhisme. Het eerste vindt men vooral in
Tibet, China en Japan. Dc Boeddhistische
leer is het zuiverst bewaard gebleven op
het eiland Bali.
Vergelijking met het Christen
dom.
Ongeveer 500 jaren later werd Jezus
Christus geboren in de stal van Bethlehem.
O\or zijn levensloop cn leerstellingen be
hoeven wij hier niet uit te wijdon; het is
Mnha-Madja („de grooie moeder") cn haar
zoon Snkhyimnni (Boeddha)
(Oud-BoeUdfcislisehe voorstelling).
knaapje géboren, dat door zijn oudeis
Siddhartc werd genoemd, later onder den
naam Gautama het land doortrok en door
zijn volgelingen werd vereerd als den
Boeddha, d. i. de ontwaakte, de verlichte.
Zijn moedor Mnja werd onderweg door
weecn overvallen. Gautama Boeddha stam
de uit een aanzienlijk geslacht, want zijn
vader Soeddhodan.L w as het opperhoofd van
de Sakyo'è, een Arabische volksstam, dlc
in de vijfde eeuw voor Christus zich in cje
buurt van Ivapiiavastoe vestigde aan dé
oevers \an de Rohini, ruim 200 K.M. t<jn
N'.O. van Benares. Het is echter twijfel
achtig of hij een koning was, zooals dc
logende vertelt.
Hoe het ook zij, Gautama werd een ko
ning in geestelijken zin, doordat hij alle
rijkdom cn macht, die hem door zijn af
komst toekwamen, vrijwillig oj>gaf cn als
een bedelend, ascetisch pelgrim wegtrbk
van zijn ouders en van zijn jonge vrouw,
dje hem juist e^n zoontje geschonken had.
Hij wilde geheel „in zichzelf verzinken".
Om zijn leven hebben zich tal van legen
den gevormd. De plaatsruimte laat ons niej
toe, ze ook maar gedeeltelijk aan te halen.
Wij moeten volstaan met te vermelden, dai
Gautama het land doortrok, predikend een
leerend, en dat hij al spoedig gevolgd wcrll
door een groote schaar van aanhangers.
Hun aantal werd zoo groot, dat hij koji
overgaan tot het stichten van een orde: het
Boeddhistisch^ kloosterwezen ontstond. De
eischen, die hij stelde, waren niet gering:
rnen moest zich absoluut overgeven aan
zijn leer, alles wat aan de aarde bond en
alle hartstochten in zich doodon. ongehuwd
en arm zijn en blijven en 1 nel door het
leven gaan
De leer van Boeddha.
Dit zijn juist dc meest sprekende ken
merken van zijn leer. dat al het aardschc:
geboorte, ouderdom, ziekte cn dood, altijd
lijden is. Als de w eg om aan dit lijden te
ontkomen wees hij aan: het juiste geloof,
het juiste willen, liet juiste handelen, het
juiste spreken cn het juiste verzinken in
zichzelf, met als hoogste doel liet volledig
ophouden van liet bestaan, het intreden in
het Nirwana.
Zelfs koningen bogen zich voor deze leer
en toen Boeddha hoogbejaard zeker wel
80 jaar oud stierf, hing bijna geheel lndiè
de nieuwe leer aan..Later Kwam echter liet
oude Brahnianendoiii weer op, zij het ook
m onherkenbaar veranderde gedaante!
Visbnoe-Grishna werd als de hoogste, godj
beid vereerd en er ontstond een bijzonder
uitgebreid polytheïsme, terwijl Indie weej-
opnieww verstalde in de oude, streng door
gevoerde kaste-indeeling, die Boeddha haijl
getracht te overwinnen.
Intusschcn hadden ook zendelingen het
Boeddhisme tot ver over de grenzen van
het rijk verspreid, over Siam en Topkin
naar China, waar men den Boeddha „Fo"
noemde, naar Tibet, Japan en Mongolië en
n%nr !io>i Zuiden 'ot den ïndischcn archipel
en ir,r O? !on Hel' is duidelijk, dat zich
De Theotokoskerk tc Constantinopel.
(Een der oerste grootere Christelijke
bouwwerken).
ons slecht» te doen om een vergelijking.
Evenals Boeddha trok Jezus predikende
cn leerenclc door het land, gevolgd door zijn
discipelen. Kil wanneer wij de kernpunten
van de beide godsdienststelsels even bui
ten beschouwing laten, vinden wij een
groot aantal punten van overeenkomst met
het leven van Christus, vooral wanneer wij
ook de Boeddhistische legenden besturlcc-
ren. Zoo is Boeddha verzocht, terwijl vele
zijner gelijkcni»sen en leerstellingen een
verrassende overeenstemming met die van
Christus Ycrtoonen. Beiden eischen een
loslaten van dc wereld, zij het ook uit ge
heel verschillende overwegingen en prijzen
de armoede aan.
In dc kern van de zaak zijn beide gods-
j diensten natuurlijk geheel verschillend,
dooi dat dc verlóssingsleer en de verwach
ting van een eeuwig leven met dc gedach
te aan een Nirwana niets gemeen hebben.
Welk een verschil is ei: bovendien tus
schen het universalisme van het Boed
dhisme cn liet individualisme van het
Christendom
Er is nog een parallel ie trekken, n.l. in
5de wijze van verbreiding der beide gods-
diensten, die hun grootsten bloei juist niet
bereikten in het land van oorsprong. Het
Boeddhisme is uit Voor-Inclic praktisch
heel verdrongen cn het Christendom kreeg
Rome en Constantinopel als steunpunten in-
plaats van Jeruzalem. Intusschcn heeft
niemand ook niet Pontius Pilatus
vermoed dat de leer van den Gekruisigde
'enkele eeuwen later den troon van den Ro
me inschen keizer omver zou werpen, want
tijdens het leven van Christus versterkte
de wereldmacht van het Romeinschc rijk
zich nog steeds meer. Romeinschc legioenen
lagen in Palestina -en Jeruzalem was dc
standplaats van den Romeinschon stad
houder Pontius Pilatus.
Tenslotte nog oen overeenkomst: ook in
hot Christendom is dc eenheid niet bewaard
gebleven. De verdceling van liet Romein
schc rijk veroorzaakte liet schioma tus
schen dc Roomsch- en de Grickseh-Katho-
lickc kerk, terwijl later de Hervorming op-
kw am.
minder groot dan Mohamcd zelf. Inlue
schen vindt men in dc Islam weinig van
de ethische waarde van liet Christendom
on het gebod der naastenliefde wordt
slechts onder bepaalde omstandigheden
gegeven. Door goede werken en strenge
godsdienstoefeningen kan de Mohnmcdaau
het paradijs binnentreden. Evenals bij de
Joden vindt men e<m tot het uiterste door
gevoerd monotheïsme en een onvoorwaar
delijke verwerping van de Drieécnhcid.
Leven en werk van Mohamed,
Omstreeks liet jaar .">70 werd te Mekka
in West-Arabic niet ver van dc kust dor
Roodc Zoo Mohamcd in Abdallah gebo
ren. Hij groeide op in zeer armoedige onn
standigheden en was in zijn jeugd schaap
herder. Later werd hij bediende hij dc lian-
dclskaravanen van een rijke koopmans
weduwe en toen hij de liefde van zijn on
geveer 15 jaar oudere meesteres won cn
haar trouwde, werden zijn levensomstan
digheden voor het eerst goed.
In Mekka kwam hij veel met Joden cn
Christenen in aanraking en' op zijn kard-
vaanreizen leerde hij ook cenigc hermie.
ten cn asceten kennen. Eén zenuwziekte,
die hem aangreep, gaf hem opwindende
droomen en visioenen. Een inwendige stem
dreef hem om als boetprediker en zede
lecranr op tc tncden. Aanvankelijk had lui
slechts een klein aantal aanhangers uit de
onderste lagen der maatschappij, doch er
kwamen er steeds meer en ook rijke cn
aanzienlijke personen voegden zich bij
hem. Door zijn stamgenootcn werd de revo
lutionaire boetprediker, die dc oude over
leveringen aanviel, echter belasterd cn ge
hoond en tenslotte met zijn gehcele familie
v erbannen.
Mohamcd ontweek naar Medina, waar
hij zijn gemeente organiseerde. Hier gaf hij
ook zijn godsdienstige voorschriften. Doch
dc Arabieren zijn altijd een oorlogzuchtig
volk geweest en 1*h bloed van zijn vaderen
stroomde ook hem door de aderen. To
vuur cn tc zwaard wilde hij zijn leer v er
breiden cn vooral wilde hij zich wreken
op Mekka, dat hem uitgostoolen had. Zoo
trok hij aan het hoofd van een leger naar
zijn geboortestad oj), om in 630 zijn triom
fantelijken intocht in Mekka te lioüden.
Het streven van Mohamed was in zoo
verre revolutionair, dat hij in plaat» van
de oude stamgemeenschap de geloofsgc
ineenschap stelde. Alle „muslims" waren
broeders. Dat Mohamed nog bij zijn leven
van plan was, zijn leer ook buiten de gren
zen van Arabic te verbreiden, blijkt wel uit
zijn boodschappen aan den keizer in Con
stantinopel. nun den kblpiig van Herzie cn
aan andere vorsten, waarin hij hen aan
maande. hem .ils gudsgoznnt te erkennen.
Middon onder de voorbereidingen voor oen
oorlog tegen de Byzantijnen overviel hem
de dood op 8 Juni 632.
Getrouw aan zijn leer verbreidden zijn
opvolgers, de kalicfs, het nieuwe geloof tc
vuur cn te zwaard. Er zat een zeldzame
stuwkracht in de Islam, die Arabië ge
durende cenigcn tijd tot ccn wereldrijk
maakte. Noord-Afrika werd veroverd door
de Bcdocïncn, waardoor het -Christendom
er bijna geheel uitgeroeid werd. Zij trok
ken over de Straat van Gibraltar naar
Spanje, waar zij het Gothischc rijk vernie
tigden, en kwamen zelfs over dc Pyreneeën
om Frankrijk te veroveren. Het daar nog
slechts kort aangenomen Christendom ver
keerde in het grootste gevaar, en zou van
Frankrijk uit ook in dc andere landen
ernstig bedreigd kunnen worden, doch de
Frankische hofmeier Karei Martel ver
sloeg de Arabieren in den zovendaagsehen
"veldslag tusschen Tours cn Poitiers.
Daarna nam do macht der Arabieren
snel af cn dc Turken werden de hoofd
macht in de Islani. Ook zij bedreigden een
maal het Christendom en kwamen voor de
poorten van Wecncn, doch ook zij konden
worden afgeslagen. In Afrika cn Azic heeft
zich de Islam echter steeds meer uitge
breid. tot zelfs in Voor-Indic met zijn oude
cultuur.
De verspreiding over de aarde.
Wanneer wij tot slot nagaan, hoe de drie
wereldgodsdiensten zich over de aarde heb
ben verspreid, dan zien wij, dat het Chris
tendom ovcrheerscht in Europa, een deel
van Wcst-Azië, bijna geheel Amerika, ge
deelten van Zuid-Afrika cn gedeelten van
Australië, Tasmanie cn Nicuvv-Zceland. De
Islam ovcrheerscht in bijna geheel Noord-
Afrika cn Voor-Azie en vindt zelfs in Mid-
den-Azië en Voor-Indic talrijke aanhan
gers. Het Boeddhisme ovcrheerscht in de
landen, die samengevat worden als het
verre Oosten. Men telt 500 niillioen Boed
dhistcn, 327 milliocn Christenen en 155 mil
lioen Moliamcdanen. Deze aantallen ver
tegen woord igen slechts schattingen, omdat
een nauwkeurige telling onmogelijk is. Zoo
wordt in sommige werken het aantal Chris
tenen op 495 milliocn gesteld, terwijl het
aantal Boeddhisten door sommigen ook veel
hooger wordt gesteld, omdat zij er zoo goed
als alle Chinoezen en Japanners bijrekenen.
Doch hoe de taxaties ook uiteen mogen
loopen, vast staat dat ongeveer 70 dei-
rncnschheid een van deze drie wereld
godsdiensten aanhangt.
zij militairen steun door tusschenkomst van
len „connctablc" Don Alvaio de Luna. Het
commando over de troepen word haar offi
cieel door den koning opgedragen, die haar
wel eenigszinö wantrouwde, doch haar toch
luidde in dc hoop. dat zij de troepen zou
w eten aan te moedigen Hij zag haar echter
niet voor 1139 of 1S40. nadat zij tevoren liet
telkens verschoven bezoek aan Orleans had
bracht. Hier verbleef zij verscheidene
weken en gaf zij zich over aan bacchana
len, terwijl zij groote sommen geld als ge
schenk aannam. Dc stad was blij, toen zij
eindelijk wegging om voor den koning te
verschijnen. Daar was wel eenige durf voor
noodig, doch zij rekende op haar groote
clijkcnis met de echte Jeanne. Toch heeft
dc koning op dc ccnc of andere wijze het
bedrog ontdekt; hij ontnam haar het be
vel over de troepen en zij verdween van
het publieke tooneel. Volgens verschillende
geschiedschrijvers moet zij in publieke
huizon con ellendig einde hebben gavon-
dcn. Wie «leze dubbelgangster van Jeanne
d'Arc eigenlijk geweest is, beeft niemand
kunnen vaststellen. Misschien was zij een
jongere zuster of ander na familielid van
Jeanne, want zij vertoonde zich steeds met
twee van haar broers en speelde ha^r rol
vermoedelijk onder hun leiding, in ieder
cval .met hun medewerking. Waarschijn
lijk wilde dc familie zoo dc gunst van den
koning herwinnen. Wij staan hier echter
voor een van do onopgeloste raadsels der
wereldgeschiedenis.
Madonna met het kindek? Jezus-
Romeinschc muurschildering uit dc eerste
periode van het Christendom.
Islam en Christendom.
Bij de vergelijking van het Boeddhisme
met het Christendom stuitten wij telkens
op punten van overeenkomst, doch hij do
Islam zullen wij veeleer verschillen aan
treffen, die dezen godsdienst niet alleen
van liet Christendom, doch ook van het
Boeddhisme onderscheiden. Het gehcolc
karakter en wezen van den Islam is an
ders cn de stichter Mohamed bewoog zich
ook niet op zuiver geestelijk terrein. Hij
was alles behalve een asceet cn was tevens
staatsman en wereldlijk hcerschei. Men
zou hem nog eerder met Mozes kunnen ver
gelijken, want hij gaf ook aan zijn volk de
wetten cn voorschriften, die de Mohamc-
dahen nu nog onderhouden. Een overeen
komst met het Christendom is echter, dat
de Islam eveneens op den Joodschcn gods
dienst cn het Oude Testament is gebaseerd.
Mohamcd erkent zelfs Christus als profeet
ou wol als een profeet, die al zijn oudtesta
tnentischc voorgangers to boven gaat, dóch
Mohani:bclcjcrl een burcht. (Arabisch miniatuur uit de 14e eeuw)
door
Prof, Dr. FRIES.
Op 30 Mei van dit jaar zal het 500 jaar
geleden zijn. dat Jeanne d'Arc, dc Mangd
van Orleans, als licks tot den brandstapel
veroordeeld cn te Rouaan verbrand werd.
Zelfs haar landgenoot Voltaire had haar
tot doelwit van zijn spot gemaakt, omdat
het dweependc godsdienstige landmeisje
oen figuur was, die hij niet begrijpen kon.
Haar vervallen geboortehuis cn een oud,
onaanzienlijk standbeeld, dat ervoor stond,
waren in 1815 bijna, aangekocht door een
Pruisisch officier, clie door Schiller's werk
over haar was ontroerd en een verdere af
takeling wilde voorkomen. Dit werd einde
lijk voor dc Franschc rcgecring aanleiding
zelf het huis tc koopen en te laten restau-
recren. Toen werd ook te Orleans een
waardig standbeeld voor het heldhaftige
meisje opgericht.
Vlak bij de grens van Lotharingen lag
het kleine dorpje Dómrémy, waar zij in
1412 werd geboren als dochter van den wel-
gcstolden boer Jacques d'Arc cn van zijn
vrouw Isabella Romée. Zij werd godsdien
stig opgevoed en had een in zichzelf ge
keerde natuur, zoodat zij ook weinig rnct
andere kinderen omging. Sinds haar der
tiende jaar vertoefde zij veel onder ccn
boom, waarvan verschillende sagen in om
loop waren en die de „Druidcnboom" werd
genoemd. Onder dezen boom had zij ook
haar droomen en visioenen, waaraan zij
gehoorzaamde en die haar dc verwonder
lijke energie gaven om Orleans tc ontzet
ten. den dauphin te Rheims tc laten kro-
non en daarna zelfs half Frankrijk op dc
Engclschcn te veroveren. Wij dienen er
hier de aandacht op te vestigen, dat de be
schrijving van Schiller niet geheel juist is:
Jeanne d'Arc heeft met haar zwaard nooit
een der gehate Engelschen aangeraakt en
er zich toe bepaald, liaar troepen te leiden
cn aan tc vuren.
Zij werd liet eerst gewond voor Orleans
on later nog eenmaal, toen zij op het top
punt van haar roem stond en Parijs tracht
te in tc nemen. Ditmaal was dc verwonding
zoo ernstig, dat zij uit. het slagveld moest
worden gedragen, waardoor zij haar belofte
aan den koning, om Parijs in tc nemen,
niet gestand kon doen. Van toen af verliet
haar liet geluk en wat het ergste was, zij
verloor ook het vertrouwen van het leger.
Op 23 Mei 1430 werd zij bij Compiègnc ge
vangen genomen en naar Beauvais ge
bracht. Hier vernam zij, dat zij aan de En
gclschcn was verkocht, waarop zij door een
sprong van den toren, waar zij gevangen
werd gehouden, trachtte te ontvluchten. Bij
haar val raakte zij echter gewond, waar
door zij zich niet snel genoeg kon verwij
deren. Spoedig daarna werd zij aan 'naar
vijanden overgeleverd cn begon het „hek
senproces", dat haar tenslotte op den
brandstapel bracht.
Zoo zal Jeanne d'Arc altijd in dc geschic
denis blijven voortleven als een voorbeeld
van wat door geloof en moed kan worden
bereikt, doch tevens als een voorbeeld van
de ondankbaarheid van vorsten cn volke
ren. Haar geschiedenis hecit echter nog een
vreemd naspel gehad, dat niet iedereen be
kend is. Dc doken van do St. Theobalds
kerk in Mctz vertelt in een kroniek van oen
meisje, dat zich voor Jeanne d'Arc uitgaf
en op 22 Mei 1136 Metz binnenkwam in ge
zel6cha"p van twee broers, die als ridders
waren gekleed. Dc familie van Jeanne
d'Arc was n.l. door den koning in den adel
stand verheven. Zij leek tteik op.de echte
Jeanne d'Arc, kon goed paardrijden en
sprak eveneens in gelijkenissen, zoodat zij
al spoedig vele aanhangers kreeg. Daarna
ging zij naar Ai Ion. waar Elisabeth von
Gorlitz, de „Dame dc Luxembourg" haar
onder haar bescherming nam. Daar speel
dc zij een grooton rol, totdat zij -met den
jongen graaf Ulrich von Wüttcmberg
naar Keulen ging. Hij liet ook ccn zware
wapenrusting voor haar maken.
De Keulschc adel, vooral dc mannelijke
helft ervan, was zeer enthousiast en be
reidde haar oen goede ontvangst. Helaas
was van de ktiischheid der echte Jeanno
d'Arc weinig overgebleven, terwijl ook
haar pronkzucht slecht overeenkwam rnct
de groote hescheidonheid van haar groote
dubbelgangster. Men maakte de inquisitie
op haar ojiroerkzaam, waarop zij het raad
zaam vond te verdwijnen, hoewel zij het
.volk door allcilci goochelaarskuneten reeds
geheel had ingepalmd. Zij ging weer terug
naar Metz, waar zij in liet huwelijk trad
met een ridder Armoisis of Ilermoises. In
tusschcn hadden de burgers van Orleans
van haar gehooid en haar uitgenoodigd
voor een bezoek. Ilaar broer, Jean de Lys
speelde als tusschenpcvsoon cn verbraste
een deel van het reisgeld
Zij onderscheidde zich n.l. van de echte
Jeanne d'Arc ook daardoor, dat zij maar
al tc graag geschenken aannam, liefst zoo
kostbaar mogelijk. Haar bezoek aan Or
leahs wist zij echter tot 1139 uit tc steilen,
vermoedelijk omdat men daar nog ccn te
levendige herinnering aan dc echte Jeanne
had. Intusschcn vertoonde zij zich herhaal
dclijk bij parades cn voerde zelfs troepen
aan in den «strijd bij Poitou en aan de
Guicnnc; er wordt echter niets bijzonders
medegedeeld over haar succes in den strijd
of over haar moed. Zij schreef een brief
aan den koning van Castilië om de hulp
van zijn vloot te vragen. Inderdaad ontving
MARCONI'S PROEVEN.
Marconi bevindt zich te Londen om proe
ven tc nemen met de microgolven van en
kele decimeters op zijn hoogst. Doordat men
hier dc golflengten onderling veel minder
kan laten verschillen cn toch het onder
linge verschil van 9 kilopcriodcn kan hand
haven, verwacht men een oplossing van de
moeilijkheden, die door het steeds nijpen
der gebrek aan golflengten ontstaan. Men
heeft er ook geen lange antennes en om
vangrijke, kostbare zcndinstallaties voor
noodig. Telcfoncoren rondom dc wereld zal
zoo goedkoop worden, dat het voor nie
mand meer onbereikbaar is. En de televisie,
die zoo'n breedc frequentieband noodig
heeft, wordt jdss «loor deze microgolven
praktisch uitvoerbaar.
Onlangs heeft men op oen golflengte van
21 c.M. getelefoneerd over het Kanaal, cn
met buitengewoon succes. Het, schijnt, dat
alle aanwezigen er diep van onder den in
druk zijn geweest, omdat hierdoor iets ge
heel nieuw& is bereikt, zelfs vergeleken
met de ultra korte golven. De microgolven
hebben slechts één bezwaar, n.l. dat zij geen
bergketenen kunnen overwinnen. Dit kun
nen wij verklaren door het volgende voor
beeld.
Iedereen weet. dat twee personen ter
weerszijden van een muur met elkaar kun
nen spreken, Dit kan ook. wanneer er in
plaats van een muur een geluidsdichte
wand staat, want dc geluidsgolven zijn
pilsiaat'-tótceh zekere uitwijking. Maakt
men den wand echter tc hoog, dan kunnen
de geluidsgolven er niet meer overheen
komen. Ook cthertrillingen zijn in staat tot
een bepaalde uitwijking: bij het licht met
zijn minimale golflengten is deze uitwij
king echter niet praktisch waarneembaar,
waarom wij uok zeggen, dat het licht zich
volgens ccn rechte lijn voortplant. Bij radio
golven heeft men hetzelfde: hoe grooter
golflengte, hoe hooger de „muur", waar zij
overheen kuunen komen. Daarom kan men
met golflengten van minder dan 6 M. ook
niet verder seinen dan tot den horizon, om
dat zij zich steeds rechtlijnig blijven voort
planten. Op een verder afgelegen plaats
zou men ze op ccn hoogen toren nog wel
kunnen opvangen, doch niet op den bega-
ncn grond, liet heeft echter evenveel voor
als tegen, want in den oorlog zou een
heuvel de berichten voor den vijand onhoor
baar kunnen maken.
KLANKEFFECTEN ALS „ACHTER-
GROND".
Zoolang wij nog nog.geen televisie heb
ben, moeten de radiozenders zich met ge
luidseffecten behelpen om de verbeelding
van dc luisteraars te helpen. Het verfrom
melen van een vel papier geeft het knap
pen van een vuur weer. t)oor met de vin
gers langs dc tanden van een kam te strij
ken op een bepaalde manier krijgt mcit
het droevig.? geluid van een boomkikvorsch,
en het kruipen van dieren door het kreu«
pclhout wordt nagebootst niet ccn stroo-»
bezem.
Het geruièch van een malsch regentjd
vormt men door gomelastiek over metaal
te wrijven en een lievige regen door zout;
tc strooien op oliepapier. Het krakten van
een hek wordt nagedaan met een oude
wipstoel. Het kwispelen van ccn hond krijgt
dc omroeper door met een omwonden lat op
zijn hoofd tc slaan, geweer- en pistoolscho
ten floor op een strijkplank of een leercu
stoelzitting te slaan met een stok. Zoo wordt
ook het geratel van een machinegeweer na
gedaan, doch voor zware artillerie heeft
men tympanen noodig, omdat dan het ge-
luid nog lang moet naklinken.
Donderslagen en gerommel wordt voort
gebracht op ccn speciale dondertrom met
een doorsnede van 1 M. 20, die met zeer
zwaar perkament is bespannen. Als men
trekt aan een touwtje, dat door don van
schapenvel gomaaklcn bodem van een em
mer wordt getrokken, klinkt dat als het ge
brul van een leeuw. Met speciale f' ditjes
worden verschillende vogels nagedaan,
waarbij men zeer voorzichtig te werk moet
gaan om het effect niet te bederven. Vlieg
tuigmotoren imiteert rnen door leeveit
riempjes met een electromotor roltd te slin
geren en niet verschillende snelheden te
gen trommels te laten daan. zoodat men'
het langzame, onzekere gesputter van aan-
warmende motoren even goed kan nadoen
als het hooge gezoem bij het opstijgen. Het
geluid van een dorschmachine wordt vveer-
I gegeven door een ingewikkeld toestel, w aar
o.a. een kinderrammelaar in voorkomt. Ten
slotte bevindt zich in dc 6tudie een houten
J plank met alle mogelijke soorten claxons
en zelfs een sirene om een brand te kunnen
onscenecrcn.