FIRMA DUIM BURGER
BELANGRIJKSTE NIEUWS
TRICOTAGE VOOR
SPORT en
DE EEMLANDEU
Buiteiilandsch
Overzicht
Buitenland
STRAND
Zaterdag 30 itfei 193!
Uitgave: VALKHOFF Go. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 279
HOE HET NOODWEER
ENGELAND TEISTERDE
DE MENSCH VAN 3000
TERUG
AFZ0NDELIJKE REGEERING
TE KANTON
HET DOODVONNIS AAN
SCHIRRU VOLTROKKEN
FABRIEKSBRAND TE BERN
LICHT OP
9 uur 37 min.
l. j. luycx zoon
VIER ARBEIDERS DOOR
EEN TREIN GEDOOD
NOODWEER BOVEN
ZUID-WALES
DAMESMODEZAAK
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort f 2.10. per maand I 0.75. per
week (mei gratie verzekering tegen ongelukken) f 0.I71/*
Binnenland franco pet post per 3 maanden f 3.- Afzonderlijke nummer» f 0.0f.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG US
PRIJS DER ADVERTENTIEH van 1—4 regels t 1.05 mei inbegrip vos co bewijsnummer.
11 eJke regel mee» f0.25. Llefdadlghelds-advarteotlto voor <fe
helft van den prijs. Kleine Advertent Ito „KEITJES" bi} vooruitbetaling i —9 ragtlx
90 coat ctt» regel moer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra 0.05
Anti-Katholieke handelingen
der fascisten. Talrijke de
monstraties.
Italië is, nu rle fascisten er de lakens
uitdeelcn, een land der onvrijheid gewor
den. Niemand, die wel eens nadrukkelijk
cn oprecht te kennen heeft gegeven, dat hij
het met do fascistische opvattingen niet
eens is, kan men aanraden zijn vacantia
in Italic door te brengen, daar de gevan
genis dan vrij zeker zijn voorland is. Er
zijn voorbeelden te over, dat Italië buiten
landers, die zich over het fascisme niet al
tc prijzend hebben uitgelaten, in verzekerde
bewaring stelt. Ook begaan de autoriteiten
wel eens vergissingen en worden onschuldi-
gen het slachtoffer van de fascistische
machtswellust. Tevens krijgt men den in
druk, dat de fascistische overheden zeer
handig zijn in het construeeren van mis
daden, waaraan gearresteerden zich tegen
over den fascistischcn 6taat zouden hebben
schuldig gemaakt, terwijl zij in werkelijk
heid van den prins geen kwaad weten of
slechts redelijke kritiek hebben geoefend,
zooals die in elk beschaafd land is toe
gelaten.
In dit verband behoeven wij er slechts
aan herinneren op welk een krenkende
wijze de Nederlander Schmidt is behandeld
en hoe de Belgische leeraar, dr. Moulin, in
arrest werd gesteld. Ook Italianen zelf wor
den meermalen de dupe van de fascistische
tirannie, wanneer zij niet naar dc pijpen
daarvan willen dansen. Dit heeft onlangs
nog de vermaarde dirigent Toscanini moe
ten ervaren, die niet bereid was fascisti
sche liederen tc 6pelen. toen het zijn taak
slechts was kunst te brengen. Men heeft
Toscanini niet alleen het verdere optreden
onmogelijk gemaakt, maar ontzag zich zelfs
niet hem tc mishandelen.
Do laatste tijden laten de fascisten op
nieuw van zich liooren door hun optreden
tegen de Katholieke actie, dc Actione cal-
tolico. Trouwens: dc verhoudingen tusschen
de fascistische en kerkelijke organisaties
in Italië zijn aanmerkelijk verscherpt na
dc jongste pauselijke mededoelingen in ver
hand met den jaardag van dc encycliek
Rerum no varum, die, gelijk men weet, zich
met 60ci*ale vraagstukken bezig houdt. Er
gaat geen dag voorbij, of de Osservatore
Romano, liet officieele orgaan van hei Va-
ticaan, somt een aantal incidenten op, die
zich tusschen fascisten cn Katholieken heb
ben voorgedaan.
Vooral zijn de botsingen talrijk tusschen
de fascistische en Katholieke studenten-
bonden. Do Katholieke studenten worden
bijna overal op Italiaansche hoogescholcn
6teiselmatig cn na gebruikmaking van ge
weld gedwongen de insignes, waaruit blijkt,
dat zij lid zijn van den Katholieken stu-
dentenbond, tc verwijderen. Kloppartijen
vloeien hieruit bijna steeds automatisch
voort. Vooral achten de Katholieken het een
pijnlijke zaak, dat vooraanstaande fascis
ten in de provincie niet alleen de priesters
bespotten, maar ook den paus zelf met
schimp overladen. Te Rome hebben even
eens overeenkomstige buitensporigheden
plaats gehad. Zoo moet de postauto van
het Vaticaan op de Piazza Venozia ter ge
legenheid van een verkeersstoornis op den
verjaardag van Italië's deelneming aan den
wereldoorlog door een ge fascisten in uni
form lastig zijn gevallen; de chauffeurs
werden hierbij getrakteerd op vuist- en
stokslagen. De Osservatore Romano steft
nuchter hierbij vast, dat niets werd gedaan
om de leden der Actione cattolico bescher
ming te verleenen.
Tevens wordt in een deel der fascistische
pel's de algcmecne aanval op de Katholieke
actie voortgezet, die er voornamelijk van
wordt beschuldigd, dat zij zich niet tot
geestelijke aangelegenheden beperkt, maar
op meer of minder verkapte wijze de po
litieke uniformiteit van hot fascistische
Italië bedreigt. Zoo heeft een der fascistische
leiders zich een zeer scherpen aanval ver
oorloofd op den paus, dien hij met „kame
raad" aansprak en dien hij ertoe aanspoor
de zich met zijn eigen aangelegenheid, te
weten dc religie, te bemoeien cn bijvoor
beeld dc opvoeding der jeugd alleen aan de
fascisten over te laten. In dit verband
sprak hij van de uitsluitende rechten, die
het fascisme toekomen. Het anti-Katholi-
cisme der fascisten heeft zich ook nog in
anderen vorm geuit: onder meer door het
verbranden van verschillende nummers der
Osservatore Romano. Zoo zouden nog tal
van andere incidenten kunnen worden op
gesomd, waaruit blijkt, dat Mussolini's
aanhangers een campagne op touw hebben
gezet, waarvan de strekking is duidelijk te
laten uitkomen, dat de opperste macht in
Italië bij de fascisten berust en dat dezen
zelfs van den opperherder der Katholieken,
den paus, verlangen, dat deze de alleen
heerschappij der zwarthemden erkent.
Alom zeer groote schade
aangericht
Londen, 2 8 Mei. (V. D.) Cardiff cn
Wales zijn hedenmorgen door een buiten
gewoon hevig cn langdurig noodweer ge
teisterd. Do schade wordt op verscheidene
millioenen geschat. Vooral ernstige schade
werd aangericht in het stadje Eastern
Valley in het graafschap Monmoutshire,
waar bijna alle huizen onderliepen. Op ver
scheidene plaatsen zijn ernstige aardver
schuivingen ontstaan. Een met arbeiders
bezette trein stortte dientengevolge van een
belling, waarbij verscheidene personen ge
wond werden en naar het schijnt de machi
nist gedood werd. Ook een motorwagen liep
uit de rails en stortte om, toen groote hoe
veelheden grond onder do rails werden
weggespoeld. De hoofdstraat van Eastern
Valley is door de aardverschuivingen voor
het verkeer volkomen onbruikbaar gewor
den. Bijna overal zijn de clcctrische stoora-
toevoergeleidingen en do telefoondraden
vernield. In vele gevallen konden de men-
schen door liet plotselinge stijgen van het
water hun huizen niet meer verlaten en
moesion reddingscolonnes hen uit hun be
narde positie redden.
Tc Cardiff waren dc kanalen voor het af
voeren van het water niet voldoende om de
geweldige watermassa's te verstouwen, zoo-*
dat ook hier binnen korten tijd zeer vele
huizen onder water kwamen te staan. Vele
rioleeringcn sprongen onder den grond door
den waterdruk, zoodat het plaveisel open
gescheurd werd. Urenlang raasde de storm
over tal van plaatsen. Boomcn werden ont
worteld, telegraafpalen omgeknakt. Ver
scheidene bruggen werden weggeslagen. In
dc straten van Shanklin en Sandown stond
in korten tijd het water zoo hoog, dat het
verkeer met booten moest wrordcn onder
houden.
Ook te Londen cn in het Oostelijk deel
van Engeland is in den loop van dch mor
gen door het noodweer veel 6chade aange
richt. Te Londen werd een meisje door den
bliksem getroffen, waardoor zij blind werd.
Een groot aantal schoorstee nen stortte hier
verder neer. Tc Plymouth werd een in den
haven liggende trawler door den bliksem
getroffen en zwaar beschadigd.
Toen reeds hadden trepanaties
plaats.
Stockholm, 29 Mei. (H.N.) Prof. Otto
Rydbcck heeft in de ethnologische vereen
ging van Lund een lezing gehouden over
dc geneeskunde in praehislorische tijden,
waarin hij mededeelde, dat in Zweden li
of 15 geraamten gevonden zijn, die kentee-
kenen vertooncn, waaruit afgeleid kan wor
den, dat reeds 3000 jaar geleden trepana
ties hebben plaats gehad. In de gemeente
Skivarp werd het geraamte van een man
gevonden, die 3000 jaar geleden geleefj
moet hebben, waaraan men duidelijk kon
zien, dat een trepanatie had plaats gehad,
teneinde een gezwel in dc hersenen te ver
wijderen. Dc operatie, die heeft plaats go-
had door het been van den hersenpan op
een bepaalde plaats geleidelijk af tc scha
ven, moet klaarblijkelijk succes hebben ge
had, daar vastgesteld kon worden, dat de
patiënt na de operatie nog lang heeft ge
leefd
IN DE SLOOT.
In deze rijke maand, die bovendien dit
jaar haar gaven zoo heerlijk ongcschon»
den tentoonspreidt, dank zij dc uitgcblc»
ven activiteit der ijshciligen en dc koude
vroegvoarjaarsdagen, in deze maand bc»
hoeft men eigenlijk den menschen niet te
gaan wijzen het schoonc iu de natuur:
het dringt zich zoo onweerstaanbaar aan
ons op, dat wc onmogelijk kunnen nala»
ten het op tc merken. Dc meest verstok»
te Robcrtus Nurks junior (dc oude heer
is al lang dood) moet den invloed van
al het schoons ondergaan of hij wil ril
niet cn het kan zelfs hem niet onopge»
merkt blijven, dat m de doodgewone
boerenslootjes tegenwoordig ccn flora tc
bewonderen is, die je zoudt wcnschcn
in je tuin over tc brengen. Maar wat
een boercnkikkersloot kan, kan nog lang
niet altijd uw kunstig aangclegdcn vij»
ver. Het schijnt tenminste, dat die
mooie fyn witte bloempjes van dc Was
tcrranonkcls, die bij duizenden op het
water liggen cn er ccn schitterend ges
weven dek vormen, niet gemakkelijk zijn
tc kweeken. Van enkele menschen, die
het probeerden, hooide ik, dat het mis»
lukte, telkens weer. Dus even afgestapt
van onze peddelmachine cn een handje»
vol opgevischt. Mooi hè? Ziet gc die
tweeërlei blaadjes, dc fijn verdeelde, die
nu een nat penseeltje vormen ln uw
hand cn dc drijvende, min of meer klim»
opbladcrige? Ge kunt cr in een aqua»
num wel ccn poos genot van hebben.
Daar ginds nog mooiere ,als dat mo»
gelijk is. Aan lange rechte stengels staan
dc kranzen van blcckpaarsc bloemen,
iets geel gevlekt, van dc Water-violier,
ccn drijvende plant met ondergedoken,
kamvormigc bladeren. Die moet ge even
nauwkeurig bekijken. Br zijn twee soor»
ten bloemen. Sommige hebben lange
meeldraden en korte stijlen, bij andere
is het juist andersom Men noemt zc
daarom dimorph, dat betcekent twee*
vormig, dus in twee vormen voorkomen*;
de. Het bevordert dc kruisbestuiving: de
lang stijligc worden bevrucht door de
lange meeldraden, dc körtstijligc door dc
korte. Bij Primula's is het net zool Het
verschijnsel werd ontdekt in 1793 door
Chr. K. Sprcngcl.
A. JOMAN.
BOTSINGEN TUSSCHEN NATIONAAL-
SOCIALISTEN EN POLITIE.
Koningsbergen, 28 Mei. (V. D.)
Ter gelegenheid van de teraardebestelling
van een bij een vechtpartij gedooden nalio-
naal-socialist is hot hedenmiddag alhier tot
ernstige bolsingcn gekomen tusschen natio
naal-socialisten en politic. Duizenden men
schen stonden langs den weg, die van de
Stadtliall- naar de begraafplaats leidt.
Op den terugweg van de begraafplaats
kwam het hier cn daar. tot vechtpartijen
met de politie, waarbij het nat.-soc. rijks
daglid Krause werd gewond. Hij is naar
het ziekenhuis vervoerd. Dc menigte nam
toen een dreigende houding aan tegen de
politicagenten. Met getrokken sabel cn ge
laden pistool in dc band verdedigden drie
der agenten zich tegen de opdringende me
nigte. Hierbij zijn nog cenige personen ge
wond.
BUITENLAND.
Fabrieksbrand te Bern.
(Eerste Blad pag. 1).
Noojweer boven Zuid-Wales.
(Eerste Blad pag. 1).
Vader doodt zijn zes kinderen.
(Eerste Blad, pag. 2).
Prof. Piccard's tocht.
(Eerste Blad pag. 2).
STADSNIEUWS.
B. en W. stellen voor de havengelden niet
te verlagen
(Eerste blad, pag. 3).
Bij het 10-jarig bestaan van de Nutsspaar-
bank.
(Eerste blad, pag. 3).
De heer Veis IToijn gehuldigd bij zijn af
scheid der Vereen, voor Chr. Nat. school
onderwijs.
(Vierde blad, pag. 2).
Oprichting van een afdceling Amersfoort
van het genootschap Nederland—Frank
rijk.
(Eerste blad, pag. 3)
SPORT.
Voorbeschouwing van den wedstrijd Dc
VolenwyckersH.V.C.
(Derde blad. pag 2)
Erkenning door andere staten
onwaarschijnlijk
Londen, 29 Mei (V.D). Dc nieuwe Kan
ton-regcering is gisteren officieel ingesteld
door de beèediging van 26 leden der re
geering. Na dc bcêcdiging vond een parade
plaats van Kanloneescho troepen en lucht
strijdkrachten. Dc minister van buitenland-
sche zaken Ts^en zal zoo 6poedig mogelijk
aan dc buitcnlandschc mogendheden het
verzoek om erkenning van de nieuwe re-
gocring aanbieden. Men verwacht echter,
dat. hij hierbij op moeilijkhedon zal stui
ten, omdat de nog steeds aan het roer zijn
de Nanking-regeering door bijna allo mo
gendheden officieel is erkend.
PETROLEUM-ERUPTIE.
Een oliezuil van 40 M.
Boekarest, 2 8 Mei. (V. D.) Bij Gura
Oconitei is gisteren een geweldige olie
eruptie voorgekomen, waarbij een zuil van
olie tot een hoogte van 40 M. uit den grond
spoot Teg dijkertijd ontsnapte een enorme
hoeveelheid gas, dat zich ver*prcidde over
een gebied \an 5 tot 6 K.M. Er zijn maat
regelen genomen orn liet in brand raken dei-
olie te voorkomen.
MOET KONING CAROL'S VROUW
ROEMENIË VERLATEN?
Parijs, 29 Mei. (H. N.) Volgens een be
richt uil Boekarest aan de Matin is prin
ses Helena, de vroegere vrouw van koning
Carol, uitgenoodigd om nïnnen 24 uur
Roemenie te verlaten. De koning had te
vergeefs getracht haar tot een vrijwillig
verlaten van het land te bewegen, waarna
lot dezen maatregel is ovcgecaan Ook is
haar icderen omgang met de koningin-
moeder verboden. Haar zoon, kroonprins
Michael, mag zij niet meenemen.
AANSLAG OP DEN SIMPLON EXPRESS
VOOREOMEN.
Boekarest, 29 Mei (V.D). Te Piteszi
kon een ernstige aanslag op den Simplon
Express door een baanwachter worden voor
komen.
Op zijn controle-ronde ontdekte deze, dat
op een bepaalde plaats de rails over een
afstand van 12 Meter waren weggebroken
Wie dc daders zij:., is onbekend.
SCHOUWBURGBRAND TE NANTES.
Par ij s, 28 Mei. (V. D.) Naar uit Nanlcs
gemeld wordt, is aldaar heden het Apollo-
Iheater door een grooten brand vernield,
Het vuur werd twee uur na het sluiten
van den schouwburg door een waker ont
dekt, die onmiddellijk alarm maakte. Ver
scheidene afdeelingen brandweer poogden
het vuur meester te worden. Alle moeite
was echter vruchteloos. Onder groot geraas
stortte ten slotte het gebouw in. De omlig
gende perceelen moesten worden ontruimd.
Rome, 2 9 Mei. (V. D.) Hedenmorgen te
3 minuten voor half vijf is dc anarchist
Emilio Schirru, die door de fascistische
rechtbank wegen6 overtreding van dc wet
tot bescherming van den staat en wegens
het pogen van het doen van een aanslag op
Mussolini ter dood veroordeeld was, geëxe
cuteerd. U i werd op de binnenplaats van
de Porto Braschi bij Rome door een vuur
peloton gefusilleerd.
De schade bedraagt vele
millioenen.
Bern, 29 Mei. (V. D.) Hedenmiddag heeft
in dc fabrieksgebouwen der Orma Sanders
een groote'brand gewoed. Het vuur greep
zeer 6nel om zich heen. De brandweer stond
er machteloos tegenover, zoodat tegen den
avond jt gebouwencomplex ten deele in
de asch was gelegd. De schade bedraagt vele
millioenen. In deze fabrieken vonden ver
scheidene honderden arbeiders emplooi.
WEERBERICHT
Hoogste Barometerstand;
774.3 tc Jan Maycn.
Laagste Barometerstand:
746.5 te Valcntia.
Verwachting:
Zwakke tot matige wind,
uit N. tot W. richtingen,
meest gedeeltelik bewolkt,
waarschijnlijk enkele regen
of onweersbuien, later koe
ler.
Langestraat 49-51 Tel. 190
ONDERJURKEN en DIRECTOIRES
Dubbel Charmeuse. Laddert niet.
Lange modellen.
Warcha u, 29 Mei. (V.D). Tengevolge
van een tragisch ongeluk nabij het station
Wicaschuetz kwamen gisteren vier arbei
ders om het leven. Op de spoorbaan, die op
dit traject dubbel spoor heeft, waren twaalf
arbeiders aan het werk, toen een goederen
trein naderde. Dc arbeiders gingen zoolang
op liet tweede spoor staan, tot de goede
rentrein was gepasseerd, doch op het zelf
de oogenblik naderde een sneltrein uit te
genovergestelde richting. Acht arbeiders
konden nog tijdig op zij springen, doch do
andere vier werden door den trein gegre
pen en gedood.
Het onweer eischt drie
menschenlevens.
Londen, 29 Mei. (V. D.) Het noodweer
boven Zuid-Wales en het hevige onweer,
dat ermee gepaard ging, heeft drie men
schenlevens geëischt. Drie militaire leger
kampen werden geheel vernield. Acht ri
vieren traden buiten hun oevers, zoodat het
land over een groote oppervlakte onder wa
ter 6taat en honderden menschen dakloos
zijn. Tientallen huizen zijn door het inslaan
van den bliksem beschadigd. Te Blaenavon
stroomde het water met zooveel kracht door
een 6traat, dat een man, die getracht had
er door tc waden, werd meegesleurd. Zijn
lijk werd eenige honderden meters verder
gevonden.
FRANSCKE VLIEGTUIGEN BOVEN
DUITSCHLAND.
Frankfort a/d. M., 29 Mei. (H.N.) Gis
teren verschenen boven Kehl ongeveer 25
Frausclie militaire vliegtuigen, welke ba-
hoorder. lot een eskader van ongeveer 40
vliegtuigen, dat militaire oefeningen deed
De vliegtuigen zetten hun oefeningen bo
ven de stad Kehl voort cn enkele vlogeu
zelfs naar de 5 a 6 K.M. van Kehl verwij
derd- plaatsen Auenheim en Ivork. Na on
geveer 10 minuten boven Duitsch gebied te
hebben vertoefd, vlogen de vliegtuigen over
de grens terug. Dit is het eerste geval se
dert den herfst van 1930, dat Fransche mili
taire vliegtuigen weer de Duitsche grens
geschonden hebben.
ÉjeiuJeot
ARNHEMSCHE WEG 26