N. HOGENBIRK Koopt Welf -Ainersfoorisch Dagblad „LHIRONDELLE" AFSTAND CALDERON CSI1MA»MAH Schoenhandel De voeten van Uw kind'ren Mogen hun niet hind'ren W. K. VANROSSUM FILMNIEUWS v.h. fa. Jac. Kroes Langestraat 78. Tel. 351 Dbiidagshla \>ail hei 18 Langestraat - Amersfoort Uitgebreide sorteering: japonnen Blouses Rokken Hoeden Jumpers Blazers TELEPH. 407. door II. G. CANNEGIETER. Vele levensmislukkingen zijn liïeraan te wijten, dat men de kunst, om den nood zakelijken afstand te bewaren, verleerd beeft. V ie een museum bezoekt, zal van de schilderijen niet kunnen genieten, zoo lang hij niet weet, waar hij precies moet gaan staan voor het juiste effect. Met den neus op het schilderstuk ziet men slechts verfklonters en ruwe strepen. Eerst als men een pas achteruitwijkt, komt er samenhang in het aanschouwde en bij de tweede of derde pas achterwaarts onthult zich de schoonheid van compositie en kleur. De schouwburgbezoeker moet den too- neelkijker loeren hanteoren. Nu draait hij te ver, en de acteurs vervagen tot schim men. dan weder haalt hij ze te dichtbij en de al te sterke vergrooting toont hem de ontnuchterende schmink. Om het schouw spel in zijn juiste proporties gade te slaan, moet de bezoeker het instrument nauw keurig stellen. Even nauwkeurig als de sterrekundige den telescoop stelt, wanneer hij het firmament onderzoekt; Sommige menschen waardecren wij on juist, omdat wij te ver van hen afstaan; anderen, omdat wij ze van te nabij kennen. Welke fantastische voorstellingen koes teren wij vaak omtrent personen uit andere levenskringen»! Voor een boer is een salet jonker, voor een geleerde een werkman, voor een conservatief een rcvolutionnair cn voor een burgerjuffrouw een kunstenaar een even vreemdsoortig wezen als de pla neten geweest zijn voor de mensclüieid toen deze den verrekijker nog niet had uit gevonden.. Welke wonderlijke dingen heeft men vroeger wel niet omtrent die sterren verteld! Nu men ze op den juisten afstand voor het netvlies kan krijgen, brengt men zé"~ ïir "kaart, kent men haar omvang, ge daante cn samenstelling en neemt men zelfs foto's van haar. Laten wij ons over menschen cn kringen, waarvan wij te ver afstaan, geen oordeel aanmatigen! Want dat oordeel moet onver mijdelijk valsch zijn. Veclvuldiger dan dc gevolgen van te groote verwijdering brengen de gevolgen van gebrek aan afstand ons nadeel. Men schen, met wie wij weinig hebben tc maken, mogen ons uit de verte ergeren of aanleiding geven tot dc zonderlingste le genden, ten slotte raken zij niet aan ons leven. Maar anders is dit met onze huis- genoolen, vrienden en mede-arbeiders. Met hun bestaan is het onze werktuigelijk ver honden en de fouten in onze onderlinge be trekking wreken zich op ons geluk. Daar om is dc te geringe afstand een gevaarlij ker positie dan een te groote afstand. liet wezen, dat men van al te nabij ziet, ziet men niet meer. Men ziet slechts de klonters verf en de strepen, maar de schil derij in haar eigenaardige schoonheid van compositie en kleur ontgaat aan ons oog. Waarom is het zooveel moeilijker, zijn huisgenooten te waardeeren dan de vrien den en kennissen, die men zoo af en toe eens ontmoet Zou liet niet zijn, omdat wij ten opzichte van de laatstcn den afstand bewaren en ten opzichte van dc eersten niet? Bij gelegenheid zet men zijn beste beentje voor cn trekt men zijn Zondagsgezicht. Maar als men dag aan dag in hetzelfde ge zelschap is, ontplooit men zijn ware karak ter. Dan wordt dc huisgenoot getuige van wisselende stemmingen, kleine verdrieto lijkheden, aanwensels en ondeugden. Ilct alledagsbcstaan heeft zijn banale ver richtingen, welke voor den toeschouwer stuitend zijn. Wie een vereerd wezen in a zijn dagelijksche bezigheden gadeslaat, lijdt schade aan zijn vereering. Voortdurend ge zclschap is fnuikend voor den eerbied. Geen held is groot voor zijn kamerdienaar. De kamerdienaar staat met zijn neus vóór hot schilderij en ontwaart slechts klonters cn strepen. Maar niet alleen op den eerbied oefeót het gebrek aan afstand oen ongunstigen in vloed uit. Bedenkelijker nog is het gevaar, dat dc liefde loopt. Waarom pleegt er meer bewondering, geestdrift en innigheid te zijn tusschen verloofden dan tusschen echt paren? De verloofden hebben wederzijds nog een geheim tc raden; lichaam en ziel liggen nog in sluiers gehuld. Maar ge trouwden kennen elkanders geheimste hoekjes van buiten; ze weten van tc voren, wat dc tegenpartij zal vragen of opmer ken, want de gedachten van den levens gezel zijn hun door voortdurende waarne ming vertrouwd. Gevoelens verkoelen onder den sleur der gewoonte cn zelfs het mooiste en belang wekkendste merkt de dagelijksche voorbij ganger niet meer op. Zonder geheim is geen liefde denkbaar; de geliefde bemint slechts het raadsel. Laat ons daarom,, ook in onze intiemste betrekkingen, den onderlingen afstand be waren. die, naar een levenswijze vrouw op gemerkt heeft, het sterkwater is, waarin men dc liefde het langst verduurzaamt. Bij den 250sten sterfdag van Spauje's grootsteu dichter. In het testament van den dichter Pedro Calderon de ia Barca, een zeer omvangrijk geschrift over zijn laats ten wil, bevindt zich na opsommingen van vermogenslegaten de volgende zin: „Aan mijn vriend Lozzano vermaak ik enkele aanteckeningen, die ik in mijn leegen tijd op papier heb gezet, doch volgens mijn oordcel slecht^ weinig waarde hebben." Deze enkele aanteckeningen waren niets meer en minder dan alle manuscripten van den dichter voor zoover zij toenmaals nog in zijn handen waren. Deze zelfgeringschatting is waarschijnlijk toe tc schrijven aan dc verbittering, die de ouderdom voor hem met zich meebracht cn die hem ook zijn eigen grafgedicht met deze woorden deed besluiten: „Vertrouw niet den lof der Koningen, noch uw eigen genie". Calderon, Lope de Vega, Cervantes zie daar de drie toonaangevende namen in de geschiedenis der oudere Spaansche littera tuur/doch geen van hen heeft zijn tijd zoo zeer overleefd, is tijdloozcr geworden dan Don Pedro Calderon de la Barca. Calderon in w iens gedichten stemmen sprc ken, die een eeuwigdurenden klank bezit ten cn zoowel 250 jaar geleden als thans nog in staat zijn een weerklank van vreugde of ontroering tc verwekken. liet Spanje van zijn tijd was een bizonder merkwaardig land, dat donker afstak tegen de omringende huropeesche landen. Spanje was het land der schrilste tegenstellingen, eenerzijds was er een hof vertoon, dat in de zotste overdrijving ontaardde, anderzijds een opkomend volk, wiens cenigcn zin het was om zich volkomen uit te leven in dans en spel. Toentertijd groeiden reeds dc. con flicten, die eerst kort geleden tot de Spaan sche omwenteling hebben geleid cn het le ven van den dichter Calderon was een spie- el waarin zich het levensspel der Spaan sche natie het helderst Wccrspfegelde. Zijn vader bekleedde een ambtelijke po sitie, toen in 1(300 Pedro het levenslicht aan schouwde. In een •Jezuitcnschool wordt de jongeling opgeleid, aan de -beroemde univer siteit tc Salamanca studeert hij theologie, doch leidt in tegenstelling -hiermede een specifiek wereldschen levenswandel. Wij weten niet in hoeverre liïj zijn studies be ëindigd heeft, vast 6ta'at, dat hij naar huis terug is gekeerd cn een kommervol be staan met zijn broeder in liet bouwvallige huis van zijn vader heeft geleid. In dezen tijd ontstonden zijn eerste comedies, stuk ken met een wuftheid van geest cn een elegance van et ijl, dat zij bij een ieder goed in den smaak vielen cn den naam van den jongen dichter al lice1 spoedig bekend maakten. Doch het 6ucccc, dat hij met deze wereldlijke tooneclspelen oogstte, was slechts een zwakke afschaduwing van den roem. die hein bij dc opvoering van zijn kerkeiijhe drama's, waarvan lnj er 100 heeft geschreven ter gelegenheid van hooge ker kelijke feesten, tc beurt viel. Onder deze eerste leerrijke, in den geest van den tijd passende drama's, bevindt zich maar wei nig, dat thans nog dc moeite loont om tc lezen. Spoedig daarop trad Calderon in dienst van enkele Grandcs, zooals liet destijds de géwoonte was om met het hof in verbin ding te komen. De jaren, die nu volgden, dragen een half kunstzinnig cn een half diplomatiek karakter ter behaging van het hof en den kun6tzinnigen koning Philips De dichter neemt voorts aan enkele veld tochten deel cn zijn prestaties als soldaat waren zoo bevredigend, dat men in hem reeds een uitstekend „Hidalgo" zag. In deze periode viel hem de oer ten deel tot r:dder \an de Santiago-orde tc worden verheven. In dezen tijd was Calderon reeds een ge vierd dichter, zijn meest beroemde werken ontstonden: „Het leven een droom", „Dame Kobold", „De standvastige prins", „IJver- zucht de grootste vijand", „De ridder van Salamea" cn „Het bekende, geheim". Niet zelden liep dc dichter door zijn scherpe tong gevaar in handen der inqui sitie te vallen doch 6lcchts de achting van den koning en het hof heblicn zijn-stukken voor den banvloek beschermd en waar schijnlijk tevens voor het nageslacht be waard Ondanks den roem en onderschei dingen, die hem herhaaldelijk te beurt vie len, geraakte Calderon psychisch in groote moeilijkheden en zoo zien wij hem op vijf tigjarigen leeftijd dc belangrijkste stap van zijn leven ondernemen, wanneer hij pries ter wordt. FILMARCHIEF VOOR PROEFOPNAMEN. Meer dan een half millioen meter film wordt per jaar door de groote Amerikaan- sche filmfirma's gebruikt, voor de opnamen van scènes, die niet voor het oog van het publiek bestemd zijn. Een half millioen meter filmDat is genoeg om 150 speelfilms te maken of een paar duizend korte .films. Doeli dit cnorrfte quantum film-malcrioal dient alleen voor dc vervaardiging van proefopnamen van nog niet bekende spelers. De Paramount Studio's alleen, maken ge middeld 400 proefopnamen per jaar, van welke er 250 in Hollywood worden klaarge maakt, terwijl liet overige aantal door de New-York Studio's en de Joinvi'io Studio's werd vervaardigd. De proefopnamen worden door de Film maatschappij bewaard om later als hulp middelen te kunnen dienen voor régisseurs. Een rij van speelsters en spelers hebben aan dat filmarchief hun engagement te dan ken. liet komt niet zelden voor, dat tusschen proefopnamen en engagement maanden ver gaan; niet lang geleden populair geworden speelsters moesten meer dan een jaar wach ten totdat zc door een regisseur, aan de hand van het filmarchief, voor een passende rol werden aangewezen De proefopnamen worden door verschil lenclc maatschappijen uitgewisseld, om dub bel werk te voorkomen. Het 'is niet onmoge lijk en ook niet ongewoon, dat men een spe Ier, .wiens engagement voor zekeren film niet tot stand kwam, op grond van zijn voor dezen film gemaakte proefopnamen, een andere rol geeft. Spanje's grootste dichter 6terft als man van 71 jaar op een Pinksterzondag in het jaar 1681. De laatste wensch van den dichter was om in een open kist ten grave te worden gedragen, opdat „hij op deze manier boeto kon doen voor zijn slechten ij,delen levens wandel". Typisch Spaansch is deze inner lijke tegenstelling; deze vijandschap van den ouden vroom geworden dichter jegens zijn wereldlijk leven. Gelukkig kunnen wij alies met geheel an dere oogen beschouwen cn den wereldlijken dichter dankbaar zijn voor zijn onsterfelijke werken, die een zelfden invloed op de mo derne comedie hebben uitgeoefend als dio van Shakespeare en MoLèrc. Want do comedies van Calderon, die vaak! het spel tusschen de krachtigste realiteit en de fantasie van den droom weerspiegel den, waren de voorloopers der romantiek zoowel in dc roman- als toone el litteratuur. Het zou daarom niet to verwonderen ge« weest zijn, wanneer het cok zonder de her denking van zijn geboortedag tot een soort renaissance ware gekomen. Getuige hier van is het feit, dat de laatste jaren do beste van zijn tooneelstukken 6tceds vaker op ons toonecl verschijnen. Om dc proefopnamen tot een ws.'kclijk wardevol materiaal te maken, gaf B P. Schulberg, dc productieleider vai: de HolJy» wood-Paramount-Stuclio's eenigen tijd geld den een zeer ervaren filmregisseur dc lei* ding van de proefopnamen. Een toonfilmatelier werd speciaal voor deze tak van dc productie, ter beschikking gesteld cn een bijzondere staf van camera, menschen, belichtings-toon- en '.ooneel-ar< beiders staat in dit atelier eveneens in dienst van de proefopname. Om goede resultaten te krijgen worden de proefopnamen moestal in de vorm van com plete scènes cn uan de hand van'een klein filmmanuscript gemaakt. In zoo'n scène worden gewoonlijk twee spelers tegelijkertijd genomen. Men geeft den medewerkenden kleine rollen en be ïnvloedt de begrijpelijke zenuwachtigheid der candidaten zoo gunstig mogelijk. Het zijn meestal figuranten tooneelspe'ers of nieuwelingen die bij dc film" willen, die zich aan de proefopname moeten onder werpen. Of zc „kans" hebbendat hangt niet eens altijd van hun kunnen, maar ook zeer dikwijls van het toeval af. Want de Stu dio's zijn altijd op zoek naar niei wc gezich ten en nieuwe talenten en als de maatschap pij een proefopname wenscht te maken, dan heeft degenf, die het moet ondergaan, reeds een groote voorsprong op de anderen, dio eveneens droomen eens een star" mat 5 auto's en een kasteel als woonhuis te wor den Want hij heeft de hoop, dat een gunstig noodlot hem ook nog na maandc-n ren engagement zal bezorgen op grond van de proefopnamen, die in het filmarchief aan wezig zijn. Envan hoop moeten velen leven die wat willen worden in dc filmwereld. BIJ DE LAAIENDE HITTE DER VUREN VERGINGEN WAI HANG NO'S BESTE JAREN. Van smokkelaars en schuivers. II. Tenslotte cn het was 'n groote wijs geer die het zei wen je aan alles. Zelfs aan Chinceschc gramofoonplaten en sweets en daarom, nu de rust dan toch weer.wat teruggekeerd is, zal ik u wat meer vertel len van m'n vriend Wai Hang No, niet omdat zijn leven zoo belangwekkend is, maar omdat het mij karakteristiek schijnt voor de Chinccsche bevolking, die op Ka- tendrccht hokt. Ik zeg dus tegen Wai Hang No: „Vertel mij iets van je leven"en hij vertelt. Nee, zoó is het gegaan, want Wai llang No vormt geen uitzondering op den regel. Hij is als alle anderen: schuw en gesloten, zwijgzaam cn tegenover ons slag van 'n natuurlijkegereserveerdheid.' Je kunt, bij wijze van spreken, evengoed een officier van justitie interviewen over het requisi toir, dat hij straks zal uitspreken. Maar in den loop der tijden heeft Wai Hang No wel 's wat losgelaten Korte zinnen, aanduidin gen, gebrekkige uitleggingen in z'n zonder ling taaltje en uit al deze be6tanddeelon valt dan toch wel 'n betrekkelijk nauwkeu rig levens-bericht samen tc snéllen. Ik zeg dus niet tegen Wai Hang No: „Vertel mij iets van je leven", omdat ik weet dat hij het tóch niet doen zou. Hij zou me alleen maar een beetje wondcilijk aankij- I ken, er zou 'n flitsend lachje in z'n oogen zijn, héél even, en hij zou, alsof er niets gebeurd was, oyer wat anders gaan pra ten ófblijven zwijgen. Ik geloof waar achtig, dat zwijgen onder hen de meest gangbare spreektaal is. Over Wai Hang No gesprokenHij komt uit de omgeving van Sjanghai, mis schien uit een van die nederzettingen langs dc Jang-tse-Kiang, den Blauwen Stroom, ik weet het niet. En zijn jeugd zal wel geweest zijn, zooals die van al die Chinceschc jongens uit de dorpen langs den Blauwen Stroom: zij speeldenliet spijt me, ik ben niet op de hoogte van Chi- neescho kinderspelletjes. Maar één ding is zeker: op 'n goeien of kwaden dag was hij in Sjanghai en liep er langs dc havens, kwam als stoker op een der groote boo ten Daar hoeft u niets bijzonders ach ter te zoeken. Daar hoeven we geen heim wee naar verre horizonten en onbekende landen bij te halen; het is alleen maar: noodzaak. En je mag als Chinees al blij zijn, dat jc in Shanghai zoo'n baantje tegen het lijf loopt. Ze zitten er niet om verle gen. Duizenden 6peculccrcn er op en alle Chineozen lijken op elkaar althans voor ons. Maar een beetje idealisme leeft er toch in hun aller hart. Eens rijk te worden en als gezien man terug te keeren. En ik ben cr haast zeker van dat dit ideaal ook leef de in den jongen Wai Hang No, toen hij Sjanghai achter zich zag verdwijnen en de Tocng Hai, of Oost-Chineesche Zee zich voor hem uitstrekte. Ik bazelWai Hang No zag nóch Sjanghai achter zich verdwijnen, nóch de Toeng Hai voor hem uitstrekken; hij zag alleen de naakte, zweetende ruggen van z'n makkers, de zwarte strepen en vlekken van liet kolengruis op liun huid, dc smalle nauwe gang, waardoor hij kolen trom-de; hij voelclc alleen dc ipartclcndc moeheid na het bunkeren en de laaiende hitte hij dc vuren. En daar, in die atmos feer waar elk van ons op slag bezwij men zou vergingen de voor ons begrip beste jaren van Wai Hang No's leven. Dag in, dag uit, jaar na jaar verstreek, maar de vermoeidheid cn dc hitte bleven. Dc romanticus onder u zal zeggen: maai bij zag toch veel van de wereld. Dc roman ticus vergist zich Ik geef u dc verzeke ring, dat Wai Hang No. wel in vele havens heeft gelegen, maar dat hij toch bitter wei nig gezien heeft. Want wanneer het voor kwam, dat ook de stokers aan den wal mochten, dan gingen zij hcu6ch niet de stad bezichtigen. Als wij in een vreemde stad komen, loopen wij de musea en dc be zienswaardigheden af en 's avonds zijn we óp. Maar Wai Hang No begon met bekaf te zijn cn,als hij uit zijn zwarte hel naar het daglicht kroop cn vasten grond onder z'n voeten voelde, dan richtten deze kleine, \crmoeide voeten zich welhaast automa tisch naar een van die boardinghouses, waar hij z'n landgenooten trof'en al die gerechten kon eten. wier namen voor ons even onuitspreekbaar als hun smaken voor ons onwaardeerbaar zijn. Met den. avond kon jc hem vinden ge lijkvloers achter, waar gegokt wordt, waar hij desnoods even gelijkmoedig al? al tijd z'n heele hebben en houden verloor óf als het meeviel wat won, waar hij een pijp kon rooken en het bedwelmende gif hem alles deed vergeten. Er zijn ergens ter wereld ooit gelukkiger zielen te zamen dan in een bedompte opium-kit.... En tegen den tijd, dat z'n boot weer ver trok, verliet hij het stukje „vaderland", 'n beatje armer, 'n beetje rijker cn dc nauwe gangen in het onderschip slokten hem weer op. Nee, romantisch is dit leven niet.,.. Maar in zóóverre viel Wai Hang No dan toch op, dat hij na verloop van tijd number one werd Voorman, vertrouwens man. Hij ontving het geld, hij verdeelde het geld, hij bedisselde alles. Hij was daar ten slotte in het rijk der vuren een gezien per sonage. En trok daar profijt vanNee, Wai Hang No was niet zulk een edel per sonage, dat hij de streken van z'n colle ga's zou vermijden. Hij wist wie cr smok kelde en kreeg or z'n deel van; hij smok kelde zelf ook en hij had z'n geheime berg plaats in de kolen-bunkers, waar niemand anders kwam. En dat bracht dan soms aar dig wat geld op. Het was tenslotte niet zoo héél moeilijk, om de ballen rauwe opium zóó te verstoppen, dat geen der anderen ze kon vinden. En eenmaal voet aan wal dan was liet in orde. Ook Wai Hang No had z'n vaste adres sen overal: in Vancouver cn in Antwer pen, in Marseille en in Rotterdam. Er was altijd wel een Chinaczenkroeg, waar je dien boel van de hand kon doen, waar je '6 avonds op zolder meehielp de kleine pil len te draaien, die vergetelheid brengen... ook voor jezelf! En dan de handel in „Cliina-mammoo" liet is mogelijk, dat het anders geschreven wordt, maar bedoeld worden die rare fi guurtjes van speksteen, waar China-man dc deur mee gaat plat loopen. Daar wordt ook nog wel 's wat op verdiend. Hoewel ook in deze zaken de malaise zich doet gelden.... Daarvan kan Wai Hang No mee praten. Want Wai Hang No vaart al lang niet meer. Op 'n goeien dag bleef hij in Rotter dam hangen; hij had wat geld, het eten bij Li Kwan was goed en 'n paar avonden bad hij gelukkig gespeeld. En danjong was liij tochook niet meer. Hij werd nummer one af. Natuurlijk wist hij, dat het op een gooien dag wel weer mis moest loopen, dat hij zonder 'n cent in Li Kwan's achterka mer zou hokken en moest toekijken, maar zóó ver wa6 't nog niet en dan, hier en daar viel nog wel wat hij elkaar te scharrelen. In deze dingen was Wai Hang No fatalist, als het niet gebeurt is het óók goed. Laten we er maar geen doekjes om winden: op dit laatste bestaat de meeste kans. Moet u de Rotterdamsche autoriteiten maar 'shoo- ren. Er is 'n overcompleet aan Chincezeu cn dc schrik slaat hen op het hart, als de ccn of andere stoomvaartmaatschappij er weer een stelletje aan land zet, Wai Hang No maakt zich er niet druk over. Dergelijko economische vraagstukken interesseeren hem niet. Dat moeten de hccrcn maar uit vechten Wat deed Wai Hang No toen hij voor goed op Katendrecht bleef hangen? Net als de rest zc munten niet uit door oor spronkelijkheid. Hij trok Dinsdags cn Za terdags naar de „lange Jan" (dc markt op de Goudsche singel) en hij verkocht er zijn artikelen. Met of zonder succes. In het laat ste geval gaf Li Kwan crediet. En hij maakte net als de rest ge heimzinnige afspraken met passagierende stokers, afspraken, die voor beide partijen voordeel opleverden. Hij liep verder op een dag tegen 'n mencer-van-de-krant op, die belangstellend deed cn er niet al to wan- trouwen-wekkend uitzag. Met wicn hij nu theedrinkt En sweets eet. Het leven is heusch nog zoo kwaad niet, al stroomt langs deze stad niet dc Blauwe Stroom. JAN R. Th. CAMPERT. {Slot yolgty J

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1931 | | pagina 15