BELANGRIJKSTE NIEUWS
DE EEMIANDEU
Vrijdag 12 Juni 1931
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
BEZWAREN TEGEN DE
NOODVERORDENING
29e Jaargang No. 290
EEN DIRECTORIUM IN
DUITSCHLAND?
Hitiers eischen
HET VERGAAN VAN DE
„P0SEID0N"
LEBRUN SENAATS
PRESIDENT
CYCLOON BOVEN ADELAIDE
JOH. UË HEER
PIANO- EN 0RGELHANDEL
TUINMEUBELEN
fortmann en
hehenkamp
RENKIN'S REGEERINGS-
VERKLARING
SPOORWEGONGELUK
MAATREGELEN TEGEN DE
COMMUNISTEN
KONINGIN HELENA MOET
HET LAND VERLATEN
ERNSTIGE TOESTAND IN
KLEIN-AZIE
DE BETOOGINGEN TEGEN
PROF. HULIN DE L00
De hoogleeraar als getuige
LICHT
9 uur 49 min.
L. J. LUYCX ZOON
MUSSOLINI'S CONFLICT
MET HET VATICAAN
HEFTIG INCIDENT IN DE
GRÏEKSCHE KAMER
DE PARTIJLEIDERS BIJ
DR. BRUNING
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 '0,*adtD vo°' A«'«f°ort f2.10. per maand f 0.75, paf
week (md gratl» vtfzekcrlag tegen oncelukken) f 0.171/»
Binnenland franco per post per 3 ouMtka I X-. Afzonderlijke nummer» f OXU.
POtTKEKENlNG 47910 TELEFOON IN TELG UI
PRIJS DER AOVERTENTIEN V0D1-3 r,9*1'05 wt«9np een bcwljsnumnxf,
elke regel meer f 0.25. Liefdadlgheids-advertentlën voor da
helft van den prijs. Kleine Advertentie*» „KEIT|ES" bij vooruitbctaiing 1—5 regel*
F0 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—. Bewijsnummer extra I 0.09
De regeeringsverklariag van
Renkin. De taalkwestie de
belangrijkste aangelegenheid.
Renkin. de nieuwe premier van het Bel
gische kabinet, dat feitelijk een voortzet
ting is van do regeering-Jaspar, heeft gis
teren in hot parlement zijn programma ont
vouwd. Een groote reeks vraagstukken roer
de hij aan, maar dc meeste belangstelling
ging uit naar hetgeen hij te berde bracht
over het taalprobleem, van welks oplossing
voor België als staat zoo buitengewoon veel
afhangt. Renkin kondigde aan, dat do re
geering cr naar zal streven dit vraagstuk
eens voor al en volledig op te lossen, om
dat de vrede cn eensgezindheid van het
land ermee gemoeid zijn. De premier gaf
hierbij uiting van zijn hoop, dat alle bur
gers hem bij zijn op pacificatie aansturen-
den arbeid zullen steunen en verwachtte
tevens, dat dc nationale eenheid het best
zou gediend zijn, wanneer beiden groepen in
België, den Vlamingen cn den Walen, de
zelfde rechten worden gewaarborgd.
De leider van dc liberale Kamerfractie,
Devèzc, sloot zich volkomen hij de uiteen
zetting van don eersten minister aan in een
verklaring, die in zooverre merkwaardig
was, dat zij dc bekentenis inhield, dat hij
langen lijd do tweetaligheid had aangepre
zen als oplossing der taalkwestie, maar
thans zich genoodzaakt zag toe te geven,
dat momentcel practisch niemand meer
voorstander is van dit stelsel. Ofschoon
Devèze in zijn nog al toenaderingsgezinde
beschouwingen thans het streven der Vla
mingen, om op een voet van gelijkheid met
do Walen te worden behandeld, een schoon
cn eerbiedwaardig ideaal noemde, liet hij
niettemin uitkomen, dat hij de minderheids-
scholen in het Vlaamsche land wilde hand
haven en voor het middelbaar onderwijs in
het Vlaamsche land op zijn minst veertig
procent Fransche cursussen eischte.
Van rechts-Vlaamschc zijde werd in den
vorm van een interruptie echter duidelijk
te kennen gegeven, dat de Vlamingen hier
mee geen genoegen zullen nc-mcn. De links
zich orienteerende Vlamingen, dc fronters.
namen tegen de regoering-Renkin, die zij
vrijwel als een copio van 't kabinet-Jaspar
beschouwen, een nog veel vijandiger hou
ding aan cn laakten het in do regeering,
dat zij met een zeer vaag en futloos pro
gramma voor den dag'was gekomen cn zelf
geen oplossingen aan do hand deed. Deze
opmerking was inderdaad juist, daar de re
geering, wat de regeling der taalkwestie be
treft, feitelijk alles overlaat aan het initia-
tif cn de voortvarendheid van het parle
ment. Hoe dit ook zij: van de zijde der
fronters werd zeer nadrukkelijk te kennen
gegeven, dat zij niet bij machte zijn de rc-
geering-Renkin hun vertrouwen te schen
ken. De woordvoerder der fronters nam
•trouwens een zeer radicaal standpunt in.
daar hij herinnerde aan het voorstel tot
reorganisatie van den Belgischen staat op
federatieven grondslag. Dit noemde hij voor
de Bclgisch-gezinden de ecnige kans om
den Belgischen staat als zoodanig in stand
te houden. Het gevolg van een treuzelpoli-
tiek tc dezer zake zou z.i. zijn, dat België
uit elkaar zou vallen. Hoe dit. ook zij, de
woordvoerder, de Clercq, legde er den na
druk op, dat de Vlamingen met een on-
weerstanbaro voortvarendheid zullen aan
sturen op de verwerkelijking der Vlaam
sche zelfstandigheid.
Uit het vorenstaande volgt, dat Rcnkin's
uiteenzettingen niet in staat waren alle
partijen te bevredigen; gcon der groepen
kon aan zijn exposé zijn volledige goedkeu
ring hechten, zoodat men aanneemt, dat
het voor Renkin een heele toer zal zijn zich
als premier tc handhaven. Hij moge mis
schien as. week nog niet ton val worden
gebracht, maar zoo goed als zeker is het,
dat de oppositie hern althans na het zomer
reces zal wegvagen, omdat hij mot al te
magere beloften voor den dag is gekomen.
Berlijn, 10 Juni. (V.D.) Naar de Vor-
Warts meldt, zou de rijkskanselier onder
zekere voorwaarden bereid zijn tot een be
spreking van de nieuwe noodverordening in
een rijksdagcommissie. Brüning verzet zich
echter krachtig tegen een bijeenroepen van
den rijksdag.
Berlijn, 10 Juni. (V.D.) De rijksdagfrac
tie van de Beiersche volkspartij heeft he
den vergaderd cn den politiekcn toestand
besproken. Inzonderheid werd over de nieu
we noodverordening van gedachten gewis
seld. Eerst na het seniorenconvent zal de
fractie haar houding inzake vervroegde hij-
eenroeping van den rijksdag bepalen.
Berlijn, 10 Juni. (V.D.) De algemeene
Duitsche vakbond publiceert een lange ver
klaring, waarin gezegd wordt, dat de vak
bonden alle krachten zullen inspannen om
de noodzakelijke wijzigingen in de nieuwe
noodverordening aangebracht te krijgen.
Onderhandelingen tusschen de Duit:
sche Volkspartij, de Duitsch*
nationalen, Hitier en
vertegenwoordigers
der industrie
Berlijn, 11 Juni. (H.N.) Volgens een be
richt van den sociaal-democratischen pers
dienst uit Keulen moeten de laatste weken
in liet Rijnsch-Westfaalsche industriegebied
onderhandelingen zijn gevoerd tusschen ver
tegenwoordigers dor Duitsche Volkspartij,
der Duitsch-natüonalcn en Hitler met ver
tegen woordigers der industrie ter voorbe
reiding van een eventueel directorium.
Over de voornaamste punten moet reeds
overeenstemming zijn verkregen. Naar ver
luidt, zou Hitier tegenover de verte
genwoordigers der industrie zich bereid
hebben verklaard voorloopig buiten het di
rectorium te blijven, doch zich paraat te
blijven houden. Voor zijn medewerking
heeft hij de voorwaarde gesteld, dat dr.
Wirth als minister van binncnlandsche za
ken zal aftreden. Ook zou hij het ontslag
van Groener als rijksweerminister hebben
gevorderd, doch ten 6lotte van dezen eisch
hebben afgezien.
De bergingswerkzaamheden door
het weer belemmerd
Londen, 11 Juni. (V.D.) Naar de Admi
raliteit mededeelt heeft het buitengewoon
slechte weer de werkzaamheden tot ber
ging van de bij Wei-Hai-Wei gezonken En-
gelschc duikboot Poseidon ernstig belem
merd. Het aanbod van den opperbevelheb
ber der Amerikaanschc zeestrijdkrachten
om de onderzeeboot Pigéon ter beschikking
te stellen, werd aangenomen. Overigens
herhaalt de admiraliteit, dat zij van den
Engelschen opperbevcelhebber in China nog
geen enkele bevestiging heeft kunnen ver
krijgen van de persberichten volgens welke
cr aan boord van de Poseidon nog acht
man in leven zouden zijn.
Sympatiebetuigingen.
Londen, 11 Juni. (V.D.) Bij de vele
sympathiebetuigingen, welke de admirali
teit heeft ontvangen in verband met dc
ramp van de Poseidon, beliooren bood
schappen namcn3 de marine van Frank
rijk, Japan, Joegoeslavié, Spanje, Zweden cn
de Vercenigde Staten.
Met een meerderheid van
S stemmen gekozen.
Parijs, 11 Juni. (V.D.) De candidaat der
rechterzijde Lebrun is met 147 tegen 139
stemmen, die uitgebracht zijn op Jeanneney
gekozen tot president van den Senaat :n
plaats van Doumer
Even na drie uren werd in het Palais
Luxembourg een aanvang gemaakt met de
voorbereiding voor dc stemming. Er waren
slechts twee candldaten. Eé:i der Republi-
kein6Che Unie, terwijl de Gauche democra-
tique eveneens een candidaat had gesteld.
In de wandelgangen w erd algemeen ver
wacht, dat Lebrun gekozen zou worden
Ingenieur Lebrun werd 29 Augustus 1871
tc Mercy lc Haut geboren. In het jaar 1S9S
werd Lebrun voor de eerste maal afgevaar
digde. Sinds 1911 is de "thans benoemde Se
naatspresident drie malen minister van ko
loniën geweest.
Londen, 11 Juni. (V.D.) Het Noordelijke
deel van Adelaide (de hoofdstad van" Zuid-
Australië) is Donderdagavond door een
cycloon géteisterd. Vele huizen en openba
re gebouwen zijn verwoest.
De cycloon was mijlen in den omtrek
hoorbaar. Hij ging vlak langs een kinder
ziekenhuis. Nadere bijzonderheden ontbre
ken.
^stfiensraarlit 5 Tci. 1309
Inruilen van instrumenten
tegen zeer hooge prijzen.
Reclame garnituur
Tafel, bank, 2 armstoelen
f 21.90.
p.nièroi»
/>L<vr>aS5Krx> OOJfc? ?8G
Reparatie spoedig en billijk.
alle behangerswerkzaamheden
worden verricht door vlugge, zeer
bekwame vakmenschen.
Meeningsverschillen tusschn Libera
ten en Vlaamsch'Katholieken
Brussel, 11 Juni. (V.D.) Dc nieuwe mi
nister-president Renkin heeft vanmiddag in
de Kamer een zeer lange r^gceringsverkla-
ring afgelegd. De verklaring werd eerst in
het Fransch cn daarna in het Nederlindsch
voorgelezen. Tijdens het debat, dat op dc
verklaring volgde, traden er onmiddellijk
belangrijke meeningsverschiilen tusschen
liberalen en Vlaamsch-katholieken aan den
dag.
Woensdag a.s. zal de Kamer over de re-
geeringsverklaring stemmen.
Zestien gewonden bij een botsing
bii Kaldenkirchen
Kaltenkirchen, 11 Juni. (V.D.) He
denmiddag heeft op het baanvak Altona—
Kaltenkirchen (pr. Ilolstein) een botsing
plaats gehad tusschen een motorwagen en
een goederentrein. Bij de botsing werden
1G passagiers van het tramrijtuig gewond,
voor het meerendeel aan hoofd cn beenen.
Geen der gewonden verkeert in levcnsge-
vaaar. Zij zijn allen naar de ziekenhuizen
vervoerd, terwijl ecnigen hunner later naar
huis werden overgebracht.
De oorzaak van het ongeval is gelegen
in het feit, dat het personeel der tram niet
gewacht heeft op het binnenkomen van den
trein.
Estlands politie zeer
actief
Re val, 10 Juni. (V.D.) Dinsdagavond is
het de geheime politie te Beval gelukt de
centrale te ontdekken van de in Estland
verboden communistische partij. In de na
bijheid van Reval, in de voorsteden Jerwcn
en Nocmme, werden twee onderaardsche ge
heime drukkerijen van de communisten ge
vonden. Deze drukkerijen waren voorzien
van alle moderne hulpmiddelen. Tevens
vond de politie hier het centrale archief
der communistische partij, de geheele
briefwisseling met het centraal executief
comité van de derde internationale, allo
geheime lijsten en kasboeken, welke in be
slag genomen werden. Uit het tot dusverre
gevonden materiaal blijkt, dat de commu
nisten voornemens hadden om in Estland
dtfden van terreur uit te voeren. In totaal
werden 17 communieten, die alle gewapend
waren, gearresteerd. Zij hadden geen gele
genheid verzet te plegen, daar de overval
volkomen onverwacht in den loop van den
nacht geschiedde.
Men neemt aan, dat binnenkort nog een
geheele reeks arrestaties in verband hier
mede zal plaats vinden, daar de geheime
politie nog tien andere geheime kwartieren
in de stad Reval en in de naaste omgeving
opr het spoor is gekomen.
BUITENLAND.
Renkins rcgceringsverklaring.
(Eerste Blad, pag. 1)
Lebrun tot president van den Franschen
Senaat gekozen.
(Eerste Blad, pag. 1)
Dc Vlaaamschc studenten cn prof. ITulin
de Loo.
(Eerste Blad, pag. 1)
BINNENLAND.
Harderwijk herdenkt zijn 700-jarig be
staan als stad.
(Tweede Blad pag. 1).
De Koninklijke familie te Parijs.
(Tweede Blad pag. 2).
De verboden Matteotti-herdenking. De
vragen van Ir. Albarda ingediend. Pro-
testbetoogingen te den Haag en Amsterdam.
(Tweede Blad, pag. z).
Boekarest, 11 Juni. (V. D.) Verleden
week is het bericht, als zou koningin
Helena binnen 24 uur het land moeten ver
laten, tegengesproken. Het 6taat echter vrij
wel vast, dat zij uit Roemenie zal moeten
vertrekken, zoodra er met koning Carol
overeenstemming is verkregen over het be
drag, dat zij als jaarlijksche toelage zal
ontvangen. Dit bedrag zal waarschijnlijk
worden vastgesteld op 100.000 per jaar.
Zij zal toestemming krijgen om drie maal
per jaar haar zoon, den jeugdigen kroon
prins Michael, te bezoeken. Van welinge
lichte zijde wordt verklaard, dat koning
Carol een groote villa in Roemenië heeft
gekocht voor madame Lupescu, de oorzaak
van de scheiding van den koning cn ko
ningin Helena.
Talrijke slachtoffers van
overstroomingen
Stamboel, 11 Juni (V.D). Tengevolge
van de hevigo regens, welke gedurende de
laatste 24 uren gevallen zijn, zijn de rivie
ren in Klein-Azië buiten haar oevers ge
treden. In dc omgeving van Angora zijn 30
personen verdronken; 300 huizen moesten
door de bewoners worden ontruimd. Dezen
hebben thans onderdak gevonden in mos
keeën. Vele personen hadden een toevlucht
gezocht in hooge boomen, waaruit zij be
vrijd zijn.
Negen studenten door de rechtbank
te Gent veroordeeld
Gent, 11 Juni. (V.D.) Vandaag hebben
voor de rechtbank te Gent tien VÏaamsche
studenten terecht gestaan, die ervan wor
den verdacht te hebben deelgenomen aan
de betoogingen, die op 17 December 1930 te
Gent tegen den Franskiljonschen hoog-
lceraar Hulin de Loo plaats hadden. Een
honderdtal 6tudcnton drong toen het Uni
versiteitsgebouw binnen, waar de hoogleer
aar college gaf. Zij cischtcn, dat hij zijn
hoogleeraarsfunetic aan de Ecole des I-lau-
tes Etudes zou neerleggen. Toon hij hierop
niet inging, werd hij uitgejouwd en de
universiteit uitgejaagd. De voornaamste ge
tuige in het proces was de hoogleeraar zelf.
Daar hij zijn verklaringen in het Fransch
aflegde en de studenten beweerden, dat zij
deze taal niet begrepen, moest een tolk
voor de vertaling in het Nedcrlandsch zor
gen.
Geen der getuigen kon met zekerheid
zeggen, dat de verdachten de hoofddaders
bij de relletjes zijn geweest.
De rechtbank veroordeelde tenslotte ne
gen van de studenten tot acht dagen ge
vangenisstraf en 182 francs boete voorwaar
delijk, met een proeftijd van vijf jaren.
Eén hunner werd vrijgesproken.
Er was tijdens het proces een groote po
litiemacht op de been om relletjes te voor
komen.
TER DOOD VEROORDEELD.
G o e r 1 i t z, 11 Juni. (H.N.) De rechtbank
heeft den 23-jarigen bakker Ponowitz. die
op 1 April j.l. de weduwe Anna Bachfahl
den hals heeft afgesneden, omdat zij zijn
omgang met haar dochter niet wilde dul
den, ter dood veroordeeld.
m
Hoogste Barometerstand:
7GG.8 tc Zürich.
Laagste Barometerstand:
752,3 tc Andanes.
Verwachting:
Matige tot zwakke W. tot
Z. wind, half tot zwaar be
wolkt, weinig of geen regen,
iets warmer.
OVERZICHT DER WEERSGESTELDHEID.
De hooge druk te IJsland nam verder af
cn die in hot Z.O. hield vrijwel onveranderd
stand, doch overigens is door het ondieper
worden der depressies over den Oceaan cn
in het N. van Zweden de barometer meest
iets gestegen. De temperatuur is over vrij
wel het geheele vasteland gestegen. Alleen
in enkele dcelen van Duitschland cn van
Skandinavié viel regen van beteekenis.
Nordóyan, Dresden cn Weencn hadden 17,
15 en 11 m.M.
Langestraat 49-51 Tel. 190
Hebt u onze
WATERPROOF Zijden kous
al gedragen? Geen modderspatten
meer! f 1,60 p. paar.
Toenadering teekent
zich af
Borne, 11 Juni. (V. D.) Het conflict
tusschen .regeering en Vaticaan 6chijnt
thans tot oplossing te zullen komen. Beide
partijen loonen toenadering tot elkaar en
gaan tot maatregelen in eigen kringen over.
De paus, die ten sterkste blijft ontkennen,
dat dc katholieke actie zich op politiek ge
bied beweegt, heeft toegegeven, dat som
mige leiders der katholieke actie soms anti
fascistische neigingen aan den dag leggen.
De directeur van het bureau der katholieke
actie, aartsbisschop Pizzardo, is dan ook als
zoodanig afgetreden. Tegelijkertijd heeft de
rcgccring drie personen doen arrestcercn,
die hébben deelgenomen aan de vernieling
van één der bureaux van de katholieke
actie. Mussolini heeft een gestreng onder
zoek naar de daders ingesteld cn straf
maatregelen tegen hen aangekondigd.
Athene, 11 Juni. (V. D.) In de Griek-
sche Kamer kwam het tot een heftig en op
zienbarend incident tusschen minister-pre
sident Venizelos cn zijn voormalig partij
genoot Kafandaris, die thans deel uitmaakt
van dc oppositie. Velizclos noemde Kafan
daris een leugenaar, wicn hij een draai om
zijn ooren zou geven, al6 hij iets dergelijks
in zijn functie van minister-president zou
kunnen doen. Kafandaris daarentegen bc- 1
schuldigde Venizelos van leugens, omdat
deze hem verklaringen toedichtte, die hij
nooit had afgelegd; als gevolg van dit inci
dent werd een ecrcraad ingesteld, die naar
de wedcrzijdschc beschuldigingen een on
derzoek zal instellen cn die bestaat uit dc
leiders der verschillende partijen. Aange
zien de Volkspartij echter weigerde in
dezen raad zitting te nemen, zal ook de
voorzitter van liet Staatsgerccht er deel
van uitmaken.
Het incident heeft in alle politieke krin
gen groot opzien gebaard en de oppositie
valt Venizelos 6cherp aan.
Berlijn, 11 Juni. (V.D.) Na afloop van
den ministerraad ontving rijkskanselier
dr. Brüning Donderdagmiddag verscheidene
partijleiders ter besprekin? van den alge-
meenen politiekcn toestand. Behalve Dr.
Gercke, den leider der Landvolkpartij,
bracht de leider der Duitsche Volkspartij,
dr. Dingeldey, een vrij lang bezoek aan
Dr. Brüning, waarin de noodverordeningen
en de buitenlandsche politiek werden te-
sproken. In de avonduren ontving dc rijks
kanselier nog de 'afgevaardigden der soo
dem. Rijksdagfractie.