Koopt Welf Aniersfoorisch Dagblad CHINA-MAN N. HOGENBIRK L'HIRONDELLE" Schoenhandel De voeten van Uw kind'ren Mogen hun niet hind'ren W. K. VAN ROSSUM HET VALSCHERM „MENSCHEN IM HOTEL" TOEKOMSTVERKEER IN DE BOVENLUCHT? v.h. fa. Jac. Kroes Langestraat 78. Tel. 351 ^bildagshh Vaii hei ff 18 Langestraat - Amersfoort Uitgebreide sorteering: Japonnen Blouses Rokken Hoeden Jumpers Blazers TELEPH. 407. door H. G. Cannegieter Vliegers, die doodvallen, zijn tegenwoor dig geen zeldzaamheid meer. De oude my then van Lucifer, de uit den hemel neer stortende engel, en Ikaros, de kunstenaar, die zich vleugels gemaakt had om aan do gevangenschap hij den boozen koning te ontsnappen en die jammerlijk in zee ver dronk, hebben zich in werkelijke gebeur tenissen belichaamd. Lang voordat de vliegmachine was uitgevonden, gold het bij de spraakmakende gemeente reeds voor ge vaarlijk, een hoogvlieger te wezen. En toch zal iemand, die zichzelf eerbiedigt, niet met het laag bij de grondsche tevreden kunnen zijn. Hij moet de lucht in. Het leven, zal het waarlijk dien naam verdienen, is stijging. En aan die stijging mogen wij ons niet onttrekken uit vrees voor gevaar. Blijft de vlucht naar den hooge een waag stuk, de techniek heeft een middel bedacht, om het gevaar zoo goed mogelijk te onder vangen. De voorzichtige vlieger gaat met een valscherm gewapend op reis. Laten de vleugels hem in den steek, dan houdt hij nog altijd de kans zich aan het zeil lang zaam nederwaarts te laten zweven, totdat hij heelhuids den beganen grond weder be reikt. Met een valscherm behooren allen op reis te gaan, die zich, in welk opzicht dan ook, vermeten te streven naar hooge, boven het I van den platvloerschen aardbe woner gelegen doeleinden. Zij dienen zich voor den terugval te dekken. Want deze terugval is onvermijdelijk. Niet duurzaam gelukt het den mensch, in de wolken te leven. De ontgoocheling komt en daarmee het gevaar, dat de koene vlie ger in zijn desillusie te pletter slaat. Hoe groot is het aantal verbitterde en moede- looze zielen, die na een hemelhoog streven op de harde werkelijkheid naar beneden zijn gestort en nu als invaliden van hoofd en hart hun verdere leven slijten! Geestdrift voor het goede, schoone en ware is een van de kostbaarste levensgoe deren. Zonder geestdrift bereikt geen mensch zijn bestemming. Maar wie met. geestdrift begint, zal zich tevens reeds bij voorbaat goed moeten voorbereiden op de reactie, welke eenmaal op zijn geestdrift zal volgen. Het is niet moeilijk geestdriftig te zijn, maar wel, na de bekoeling van den geestdrift, zijn tegfenwoordigheid van geest en zijn moed te bewaren. Van een beroemd veldheer vertelt men, dat hij het bewonderenswaardigst was, niet wanneer hij een veldslag won, maar wan neer hij na een verloren veldslag voor den vijand terugtrok. Het ten strijde trekkend leger is met vuur bezield; het gaat met ont rolde vaandels en slaande trom op zijn doel af. Veerkrachtig is cle tred der marcheeren- de voeten, opgewekt klinkt de stem der zingende keelen. Maar een verslagen le gerDit kenschetst men met den term: gedemoraliseerd. De fut is er uit, liet vertrouwen verloren. Ontstemming, opstan digheid, moedeloosheid make/i den troep onbruikbaar. Niet bij liet aanvoeren van een overwinnend leger, maar bij het aanvoe ren van een verslagen leger openbaart zich het genie van den veldheer. Hoe komt het, dat de tegenstander in de zegepraal van een politieke partij geen onverdeeld nadeel ziet'? Met leedvermaak verwacht hij de mislukking, zoodra de over zijde op het kussen gekomen is. Want dan is het hoogtepunt van de verkiezingsgeest- drift voorbij en de onvermijdelijke daling van het élan volgt. Noodwendigerwijs zakt. de stemming en de hoogverheven plannen raken in gevaar, zoodra zij de aardschc ver vulling naderen. Wie als politiek leider over geen valscherm beschikt, gaat de catastro phe tegemoet. Ook te zijnen opzichte bestaat de stuurmanskunst in het behoedzaam en met overleg dalen, zoodat de buit uit den hooge behouden dc aarde bereikt. Hoevaak verkeert het opgewonden ge moed in hooger sferen! Onder den indruk van een geestdriftige rede, een meeslee- pende vertooning, een mooi boek of aantrek kelijk .gezelschap raakt men in de wolken. Welk een roes van geluk maakt zich van de gasten meester op het hoogtepunt van een feest! Maar helaas, als de kentering komt. Als wij voelen, hoe wij het ideaal of de vreugde niet vasthouden kunnen; als de temperatuur angstwekkend vermindert en het kwik allengs het vriespunt passeert. Dan wordt de verzoeking sterk, om er den brui aan te geven, om gemelijk en hu meurig te verklaren, dat al het verhevene toch maar illusie is of om sentimenteel te gaan klagen over verloren geluk. Stuurloos zinkt het vliegtuig op de aarde,'waarop ons levensbezit straks te pletter zal vallen. Tenzij wij tijdig het valscherm ontvouwen en de kunst van retireeren in toepassing brengen. Het is eigenlijk een zoo voor de hand liggende taak, welke wij toch bijna altijd verzuimen: te bedenken, dat, wie een stijging onderneemt, alvast voor de neerda ling zijn maatregelen moet nemen. „Perpetuum Mobile" (Door onzen correspondent) Berlijn, Juni 1931. De waard i6 een waard gelijk iedere an dere waard. Zijn gelaat is geen spiegel van filosofische overpeinzingen, zijn lichaam troont eeuwig achter het buffet van zijn café en meestal kijkt hij wat doezelig voor zich uit. Nu ja, er is ook niet veel te doen De paar arme lieden, die bij hem in en uit gaan of in zijn 6Chamel nachtkwartier een paar dagen verblijven, maken het hem niet lastig. Zij hebben niet veel pretenties. Er is maar één band die de waard aan de gas ten bindt, cle rekening! Het gilde van extremisten is den laats ten tijd schikbarend toegenomen. Men hoort vaak de klacht uiten: er zijn teveel schrijvers en kunstenaars. Er bestaan nog vele andere categoriën van extremisten, doch in den grond zijn zij allen aan elkaar verwant. Uitvinders hebbben iets van dich ters en kunstenaars, alleen propageeren zij hun extremistische dimensie niet door mid del van hun ziel doch door hun verstand. Zij praten veel, heel veel, misschien te veel, doch van hun prestaties verneemt men heel weinig. Zij houden vap een waas van anonimiteit, zelfs wanneer zij later tot dc klasse der prominenten zijn toegela ten. De bezoekers van hotel „Perpetum Mo bile" komen vaak van heel verre. Vele heb ben het visioen de wereld binnen een uur to kunnen veroveren, doch dc practijk leert dat maanden, ja zelfs jaren nog niet veel meer dan minuten zijn en het gebeurt vaak dat zij in het geheel niet meer naar huis terugkeren. Het is niet gemakkelijk om in Berlijn een patent los te krijgen. Door magnetische kracht aangetrokken vallen de uitvinders als meteoren op de aarde om na een kortstondige flikkering ge heel te verdwijnen. Alleen een inktvlek in het registratieboek van den patentbeambte blijft een historisch gedenkteeken voor den val van de komeet. In „Perpetuum Mobile" zijn altijd dezelf de typen, slechts de ideeen verwisselen. En dit is maar goed ook want anders was het altijd hetzelfde. Uit het geheele rijk stroo men hier de meest zonderlinge ideeen in een bassin tezamen. Natuurlijk zoekt ook het buitenland met dit bassin contact, doch dat lukt nimmer. Er zijn heel strenge voor schriften die een „vertroebeling" van het nationale water trachten te voorkomen. Het zuiver nationale „geestelijke water" wordt hier in flesschen getapt en onder duren export verzonden. De kosten van den export vloeien in de zakken der pa tentbeambten, de bemiddelaars en fabri kanten en wanneer dit export dan nog eenige vruchten afwerpt is de uitvinder vaak reeds allang gestorven Het is echter niet altijd zoo tragisch. Ook onze uitvinders hebben hun fanatiek ide alisme verwisseld voor „nieuwe zakelijk heid". Men jaagt thans nog slechts bij hooge uitzondering een „perpetuum mobi le" na, ook de alchcmi^gft worden wijzer, zij liet dan ook langzaamGoudma kers worden niet langer meer tot „uitvin ders" genoemd. Practisclip massa-artike len dat is waar de- wereld behoefte aan heeft. De steen des aanstoots tot deze revolutie werd gevormd door de be roemde uitvinding van de veiligheidsspeld. Hot principe van dc veilgheidsspeld werd als grondprincipe aanvaard De uitvinders drinken gaarne aen glas bier, maar ook de koffie smaakt in „Perpe tuum" heel goed. Iedere drank vormt dc aanleiding tot gesprekken over eventuecle nieuwe mogelijkheden de consumptie en vervaardiging van de drank betreffende. In dergelijke gesprekken hoort men zon derlinge uitdrukkingen. Dc uitvinders spreken b.v. gaarnen van „Zehntel-pfenni- ge", tiende-pfennige, die in Hollandsch geld omgerekend de zonderlinge waarde van ongeveer 1/20 cent vertegenwoordigen. Doch het betreft hier ook de massa-artike- fen, zoodat bij een millfoen omzet nog een aardig budget bereikt kan worden. Op de meest zonderlinge voorwerpen worden technische schetsen ontworpen. Soms komt er jeen eigen bedacht plan ter sprake, doch dan spreekt de ontwerper in „breede ter men"Want er wordt onder de uit vinders nog meer aan ideeen gestolen dan door de schlagercomponisten aan mo tieven uit oude volksliederen. Een belangrijke stap op weg naar de verovering van den Kosmos. Wij staan aan den vooravond van belang rijke gebeurtenissen, die wij enkele jaren geleden nog als onmogelijk hebben gedood verfd. Dc menschheid is op den goeden weg een gedeelte van den Kosmos te veroveren. Wel is waar niet het luchtledige, doch liet. gedeelte van de Kosmos, dat als een twee-Ie ring om de eigenlijke atmosfeer der aarde heen liert. Dit gedeelte van het heelal wordt door de wetenschap met „stratosfeer" be- naamd. Zij vangt aan op ongeveer 12 h li K.M. boven de aardoppervlakte. De lucht druk bedraagt hier nog slechts een tiende van die boven de aardoppervlakte Het is volkomen verklaarbaar, dat men sehen en dieren niet kunnen leven in oen toestand, die sterk van den aardschen ver schilt. Wanneer de atmosfeer ijler »»ordt, wordt de ademhaling moeilijker en indien dit bedenkelijke vormen aanneemt, moeten wij dit door zuurstoftoevoer trachten te ver helpen. Voor de machines, die in de jle luchtlagen moeten werken, gelden dezelfde voorwaarden, doch in dit geval moeten wij trachten de ijle lucht tot haar normale dicht heid te comprimeeren. Hiertoe zijn reeds ia- ren geleden pogingen ondernomen, doch van de vele constructeurs is het eerst kortgele den den genialen professor Junkers getukt een vliegtuigmotor te bouwen, die voor den luchtvaartdienst in de stratosfeer geschikt wordt geacht. Vele jaren arbeid zijn met deze proefnemingen heengegaan, doch aanstaan den zomer hoopt men dan met het stratos- feervliegtuig den eersten tocht te kunnen ondernemen. Het vliegtuig is een gewone Junkers-meta- len laagdckker met een spanbreedte van 28 M. en een vlieggewicht van ongeveer 4000 K.G. Om het wereldrecord te breken zal het ongeveer 3000 M. boven het bestaande record van 13000 M. moeten uitstijgen dan zal het dezelfde hoogte bereikt hebben als profes sor Picard met zijn luchtballon. Alleen de motor verschilt geheel van die van andere vliegtuigen. De uitlaatgassen verlaten de motor met een spanning van 4 atmosferen. Op werkelijk geniale wijze nu wordt deze energie benut om een turbine te drijven, die op haar beurt de luchtblaaspljp voor den motor in werking stelt en op deze wijze het energieverbruik in evenwicht brengt. Tot nu toe heeft men aangenomen, dat op een hoogte van 16000 M. een koude van 70 tot 80 graden heerscht. De tocht van profes sor Picard heeft echter bewezen, dat deze in werkelijkheid geringer is en wel ongeveer 40 50 graden Celsius. Doch ook bij deze temperatuur is het voor den mensch nog onmogelijk in een tot nu toe geconstrueerde cabine te verblijven Daarom zal de bouw van de „hoogtekamc-r", de cabine voor het stratosfeervliegtuig op een heel aparte constructiebasis moeten be rusten. Door het sterk verminderde zuurstofge halte in de stratosfeer is het tevens noodza kelijk, dat de cabine van het stratosfeer vliegtuig door een dubbelen wand herme tisch voor do buitenlucht zal zijn afgeslo ten. De luchtverversching in deze cabine zal door een kleinen compressor geregeld wor den. Wat echter de meeste moeilijkheden met zich meebracht was wel dc noodzakelijkheid dat ook de aviatcur binnen een afgesloten cabine moet. blijven en van daar uit de ge heele navigatie en de bediening der mot>ncn en instrumenten moet verzorgen Doch tok deze moeilijkheid is zeer bevredigend opge lost. Van baanbrekende beteckenis hiervoor is ook de vlucht van professor Picard geweest, deze heeft bewezen, dat de afsluiting van de cabine geen enkele moeilijkheid met zich mee behoeft te brengen. Doch onwillekeurig rijst de vraag: waarom verplaatsen wij de vliegbakens naar de stratosfeer? Ten eerste ter wille van het voor den avia- teur onschatbare voordeel, dat in de stratos feer geen weersomstandigheden een rol van belang spelen: er zijn geen wolken, geen stormen, doch er is altijd zonneschijn. Daarentegen bestaan er electrische invloe den, waatvan wij nog slechts heel weinig af weten, doch waarover ons de onderzoekin gen van professor Picard hopelijk meer ze kerheid zullen geven. Alles en alles bij elkaar genomen zijn er stellig velen met mij van meening, dat ni^ts eenvoudiger zal zijn dan vliegen in de stratosfeer. Zoowel overdag als 's nachts zal men zich heel goed kunnen oriëntee.ren, terwijl men alleen bij het opstijgen me' de weerstoestanden rekening zal behoeven te houden. In de stratosfeer ts voorts de luchtsweer- stand zoo gering, dat men geweldige sn«»lhe den zal kunnen bereiken. Vaklieden schat ten de maximale snelheid van het eerste Stratosfeervliegtuig vttn Junkers op 300 K.M. per uur. En niemand twijfelt er nog aan of op een hoogte van 16 K.M. een snelheid van 1000 K.M. per uur mogelijk zal zijn. Bij een uursnelhcid van 500 K.M. zal men New York vanuit Berlijn in 12 uur kunnen bereiken, of met andere woorden: tusschen den mor gen en den avond: Opstijgen en dalen dat veel langzamer zal gaan, duren elk ongeveer een half uur. Hausen, de adviseur van Junkers, is van meening, dat ook bij het opstijger geen be haalde moeilijkheden te verwachten zijn. Voor eventueele noodlandingen staat op een hoogte van 16 K.M. een landoppervlakte van 500 K.M., diameter ter beschikking, z*>dat den aviateur, indien de motor weigert, nog genoeg tijd overblijft om een geschikte lan dingsplaats uit te kiezen. Juist voor de oceaanvluchten zal hei stratosfeervliegtuig uitstekende diensten kunnen bewijzen. Geen gevaar voor ijsvor- ming op de vleugels, daar het gehalte aan waterdamp in deze luchtlagen zoo gering is, dat zich geen neerslag kan vormen, kortom ik hoop hiermede te hebben aangetoond, dat de verplaatsing van het verkeer van de at mosfeer naar de stratosfeer geen groote ge varen met zich meebrengt, doch integendeel het aantal gevaren sterk doet inicrimpen. Dr. C. STEPHAN, DE CASINO'S VAN DE CHINEEZENWIJK GOKKEN EN SCHUIVEN. (Slot). De kleine kamers zijn nu lieelemaal vol- geloopen en omdat Wai Hang No weet, dat ik niet alleen gekomen ben om thee te drinken en sweets te eten, 6taan we op. We loopen de smalle trap af Achter ons begint de gramofoon een nieu we melodie, indien men dit tenminste nog een melodie kan noemen. En ik hoor 't ge jammer nog, wanneer ik beneden 6ta, voor Li Kwan's toonbank. Zonder iets te zeggen, verdwijnt Wai Hang No achter het vale gordijn, dat dezo winkelruimte afscheidt van de andere ver trekken en ik volg hem. 'n Dichte rookwalm slaat ons tegemoet en hef. duurt even voor dat ik scherper kan onderscheiden. Dèn Een veertigtal Chineezen hokken er teza men. 'n Paar zitten in een donkeren hoek en rooken er hun cigaretten. Ze 6taren zoo'n beetje voor zich uit. De rest verdringt zich om een hoogen houten ja, wat is het eigenlijk tafel? 'n kist? Het blad is be spannen met een mat en loopt eenigszins af naar een der zijkanten, waar de croupier zit. Want hier wordt gegokt. En flink ook! Van het spel begrijp ik bitter weinig en ik kom er niet achter ook, want. m'n geleider Wai Hang No verzaakt z'n plicht en staat als de rest: vol gespannen aandacht. Er spreekt niemand Alleen de oude Chinees met het onverstoorbare gezicht, die de crou pier is, zegt af en toe een paar woorden Met een dun stokje houdt hij do fiches uit elkaar. Rechts van hem zit de kassier. Ik houd er hem tenminste voor. Stapeltjes zil ver en pakjes bankpapier liggen voor licm èn het gaat de bank niet slecht Na ieder spel groeit de hoop aan Ik zie hoe een der spelers binnen enkele minuten 40 gulden verliest, wat voor hem althans uiterlijk te oordeelen toch 'n heel bedrag moet zijn. Maar hij kon ze even goed gewonnen hebben: aan zijn gezicht be speur ik niets. Hij blijft even onbewogen Hij gaat alleen stilleljes weg en zet zich neer bij de zwijgzame rookers in den hoek Een andere neemt zijn plaats in. Het is Wai Hang No En ook den kleinen Wai Hang No ver gaat het niet best. In 'n oogwenk is hij 15 gulden kwijt. Ik krijg bepaald een paeda- gogische bevlieging en tik hem op de schoudere. Vlug kijkt hij om, glimlacht: „Óne minute en wéér verdiept, hij zich in het spel, dat hem en al de anderen hier een hartstocht is U weet natuurlijk hoe het in Monte Carlo of in Ostende gaat. Men kan er de opwin dendste verhalen van lezen. Russische groot-vorsten, die hpn laatste familie-ju- weelcn hebben verpand; Amerikaansche milliardairs, die de bank doen 6pringen Wanhoop, tragiek, zelfmoord... enz. enz. Bij Li Kwan gaat net andere. Een Chi nees pleegt geen zelfmoord, wanneer hij zijn laatste geld ziet verdwijnen. Hij gaat weg, laat een ander zijn plaats innemen en steekt in een donkeren hoek een cigaret op Ik zie ook geen verbeten gelaten, trillende vingers, &1 die zaken waar de romanciers zoo gaarne van spreken. Alleen aan de oogen herkent men de onuitroeibare drift, die dit volk heeft ingenomen. Zij laten geen oog-u enk af van de glad-gesleten mat, van de fiches, van het ge«d. Als een van hen verliest, kijkt men hem even aan en méér niet Er hangt in dit lage, donkere vertrek alleen de speeltafel wordt hél verlicht een gespannen stemming De eenige gelui den die ik hoor, zijn de stem van den crou pier (welk 'n wcidsche benaming), het ge rinkel der munten en vóór de deur open gaat: dan kraken er voetstappen op de trap boven ons of het gordijn, dat ons afscheidt van de winkelruimte, wordt zacht terzijde geschoven en een candidaat-gokker treedt binnen. Zóó is het niet alleen bij Li Kwan Maar zoo is het hier op Katendrecht vrijwel huis aan huis. Elk van deze woningen heeft haar „speelzaal" en overal dringen Chinee zen er om de vierkante tafel en verliezen of winnen er hun geld. Zonder in opstand te komen of uiting te geven aan de gevoe lens, die hen toch ongetwijfeld moeten be- heerechen. Ik kijk 's rond Wai Hang No staat nog steeds te spelen. Achter 't vertrek, waar we ons bevinden, is de keuken, 'n Groot fornuis staat in den hoek en daarop ontelbare pannen. In deze heksenkeuken worden de kostjes bereid, wier samenstel ling ik liever niet wil weten, 'n Paar jon gens loopen er bedrijvig heen en weer, zet ten wat in de. lift Dan komt Wai Hang No bij me. Ik weet, dat hij vrijwel alles verloren heeft, maar het schijnt hem weinig te interresseeren. We schuiven Li Kwan's zaak uit, die minzaam groet. Kan hij doen! En als ik de deur achter me dicht trek, zie ik door het venster hoe hij zich weer buigt over zijn werk. En het is mij of ik hem daar altijd zal zien zitten, gebogen over de kleu rige papieren sierlijke letterteekens pen6ee- Jend tot den jongsten dag Het is nu buiten ook drukker geworden. Ik wil perse een dans-etablissement in en Wai Hang No volgt mij gelaten. We vallen er neer Er is een zonder ling publiek: vrouwen van Katendrecht en wat zeelieden, die hier eigenlijk verdwaald zijn. Men passagiert op den Dijk Het orgel in den hoek, het opzichtig pie rement, zet een lawaaierigen wal6 in en geen seconde later zwiert alles over de gladde vloer, 'n Spanjaard met 'n pracht van 'n Menjou-snorretje, danst met een negerin, 'n Zweed zwiert met een Holland- sche èn er wordt gedanst, beter dan in menige gerenommeerde Haagsche gelegen heid. Het is 'n vreitgde om het aan te zien Wai Hang No verveelt zich. Hij zegt het niet, maar ik weet héél zeker, dat hij zich verveelt. En omdat ik mijn gastheer niet graag in 'n slecht humeur zou willen bren gen, stel ik voor om op te stappen. Ik laat het verder maar aan Wai Hang No over. Er is plotseling 'n ongewone een voor zijn doen ongewone levendigheid over hem gekomen. Hij stapt vlug langs den huizenkant verder. Ik vraag niet waar we hepn gaan. Het zal wel goed zijn en wéér schuift hij 'n ongeneeslijke kwaal een den boardinghouses binnen. De winkel door, dan recht6 'n 6malle gang door, en ergens achter doet hij een deur open! We komen in een donker vertrek. Ik zie aanvankelijk niet6, alleen in een der uiterste hoeken brandt 'n klein licht. Hij heeft me het doel van dit vertrek niet te vertellen. Van dat moment af ben ik lucht voor den overigens toch zoo beleefden Wai Hang No. Hij ziet me niet meer. Hij gaat ergens op een mat liggen, er is 'n zonderling gebogen houten blokje, waar hij het hoofd op legt. En als op commando is er 'n jongen bij hem, die hem 'n pijp geeft, er wordt 'n klein pitje ontstoken, ik zie hoe Wai Hang No diep trekt aan de pijp. Eenige malen, nóg een6, nóg eens De boy verdwijnt en ik sta alleen in deze donkere kamer: in de hoeken 'n paar roer loos liggende gestalten, wier gedachten nu, de hemel weet waar vertoeven, opgenomen in een grondelooze vergetelheid, wèg van dit donkere, grauwer Katendrecht Als ik weer op do boot sta, slaat de fris- 6che nachtwind mij in het gezicht. Snel 6chiet de boot over het breede water. Roode en groene lichten flikkeren boven het water. Tegen de 6terren-glin6terenden hemel staan de magere lijnen der ma«ien, de hooge massieve kranen en de contouren der huizen lang6 de kaden. Achter mij verzinkt deze afgesloten we reld, die Katendrecht heet, de wijk, waar een We6tereche havenstad op China begint te lijken. Wai Hang No is nu gelukkig Zoo was het vandaag, zóó zal het bok morgen zijn. JAN R. TH. CAMPERT.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1931 | | pagina 15