J
BELANGRIJKSTE NIEUWS
FIRMA DUIM BURGER
DE ÊEMLANDEh
PRIJS DER ADVERTENTIEN re««U l 1.05 KI lubtgrlp v« m bewllsoumw..
Saterdag 13 Juni 1931
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnftemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 291
Budtenlandsdb
Gverzietit
DREIGENDE CRISIS ÏN
ENGELAND
HERZIENING VAN HET
PLAN-YOUNG
NOG STEEDS RELLETJES
IN DUITSCHLAND
LICHT OP
9 uur 49 min.
L. J. LUYCX ZOON
DE FRANSCHE MARINEBE-
GR00TING VERLAAGD
HEVIGE WINDHOOS
WEER STAAT VAN BELEG
EN PERU
PULL-OVERS
BLOUSES
ROKJES
VANAF F 3.75
4.50
5.50
ARNHEMSCIHE WEG 26:
DASVSESSVSODEZAAK-
MERSFÜORTSCH DAGBLAD
ABOlui PRIJS 3 maaQci«o voor Amersfoort f2.10. ptr maand 10.75, per
1 week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/»
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3,-. Afzonderlijke nummers f 0.09.
POSTREKENING 47910 TELEFOON IN TE KG «I
elke regel mee* f0.25. Llefdadlgheids-advcrtentlb» voor da
helft van den prijs. Kleine Advertenties „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
90 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer cstra t 0,05
De nieuwe noodverordening in
Duitschland wekt veel beroe
ring. Het kabinet-Brüning be
dreigd?
De nieuwe noodverordening, waartoe de
Duitschc rijksregecring haar toevlucht heeft
genomen, is eigenlijk nergens in Duitsch
land met geestdrift ontvangen. Dit is nu
eenmaal het lot van straffe maatregelen,
welker tenuitvoerlegging van de indivi
duen, die erdoor, worden getroffen, zware
offers cischt.
De communisten zijn misschien met de
noodverordening nog het móest ingenomen,
omdat zij hun welkom agitatiemateriaai
vórschaft. Reeds nu hebben zij in tal van
steden dc licJit ontvlambare massa op hun
hand weten te krijgen en ernstige relletjes
weten te verwekken. Ook de soclaal-clemo-
cratcn, di<? veel gematigder zijn, vinden, dat
de noodverordening een. verwerpelijk karak
ter rlraagl, aapgezïen huns inziens op een
zijdige wijze de arbeidersgroepen worden
belast. Wel zijn ook zij bereid mee te wer
ken aan de gezondmaking van 's lands fi
nancien en de economische crisis te bestlij
den, doch zij zijn van gevoelen, dat dc
noodverordening sociaal-ongereghtvaardig-
dc elementen bevat, waardoor dc minst ka
pitaalkrachtige lagen der Duitschc bevol
king tot wanhoop worden gebracht. Van
daar dat do sociaal-democratische rijksdag-
groep gisteren. dan. ook den eisch heeft ge
steld, dat de noodverordening in belangrij
ke mate moest worden veranderd, opdat de
massa van het volle or niet eenzijdig het
slachtoffer van wordt. Zelfs heeft dr. Bi li
ning, de rijkskanselier, reeds besprekingen
te dezer zake gevoerd met dc parlementaire
kopstukken der sociaal-democratie. Het re
sultaat van dit onderhoud is nog niet be
kend, maar er verluidt reeds, dat Brüning
wel in zekere mate aan dc eischen der so
ciaal-democraten tegemoet wil komen, wan
neer hij slechts de zekerheid liceft, dat de
gevraagde wijzigingen dc financieele uit
komsten der noodverordening niet onderste
boven gooien.
Niet minder ernstige moeilijkheden wor
den de regcering intusschcn bereid door de
Duitschc Vólkspartij, welker rijksdagfractie
zich, tegen den wcnsch van rijkskanselier
Brüning in, voor bijeenrocping van den
rijksdag heeft verklaard. Dit is wél-is-waar
geschied met een kleine meerderheid (15
tegen 13 stémmen), maar niettemin blijkt
eruit, dat een niet onbelangrijk deel der
Duitschc Volkspartij, ofschoon haar lid
Curtius minister van buitcplandschc zaken
is, een scherpen aanval doet op de regee
ring, welker sociale politiek niet in den
smaak valt van vele D.Y/'P.-'èrs. Vooral
liet inclustrieele element in de Duitsche
Volkspartij istegen dc régeering'-Brüning-
Curtius gekant en van deze zijde schijnt
men er blijkbaar niet legen op te zien de
regeering desnoods ten val te brengen, zoo
dat er te Berlijn de laatste dagen dan ook
voortdurend crisisgeruehton loopen.
Brüning heeft bij voortduring de kennen
gegeven, dat hij onder geen beding vrijwil
lig zou instemmen met een bijeenrocping
van den rijksdag en dal, mocht hiertoe toch
door de partijen worden besloten, dit auto
matisch het aftreden der regeering tenge
volge zou hebben. Dc tegenstanders van het
kabinet spelen dus een hoog spel, daarjuist
op dit oogenblik. nu de financieele en eco
nomische moeilijkheden in Duitschland zeer
groot zijn, een kabinetscrisis zeer ongelegen
zou komen en aanleiding zou kunnen ge
ven tot de ernstigste moeilijkheden.
Ondcrtusschcn wordt het niet uitgesloten
geacht, dat de elementen, die op den val
der regeering-Briining aansturen, nog tijdig
tot bezinning zullen komen. Dit zou wellicht
afgeleid kunnen worden uit het feit. dat de
leden van de rijksdaggroep der D.V.P. tegen
Maandag opnieuw bijeen zijn geroepen om
de situatie nogmaals onder dc oogen te
zien. Misschien dat de nadere overweging
van den ernstigen toestand zal leiden tot
het ongedaan maken van het aanvankelijke
besluit om bijeenrocping van het parlement
tc eischen. In dien tusschentijd zal ook dr.
Luther, de president van dc rijksbank, nog
op het gemoed der malcontenten in de frac
tie der D.V.P. trachten tc werken, teneinde
hen van onbezonnen stappen af te houden.
Dr. Luther's invloed is nog al groot en het
is zeer wel mogelijk, dat zijn uitspraak, vol
gens welke een kabinetscrisis momenteel
zou uitloopn op de finanticcle ineenstorting
van Duitschland, dc ontevredenen tot na
denken zal stemmen.
De toestand is inmiddels ïiog zeer on?cker
en ook ditmaal zal de houding van de so
cio al-demogfaten belangrijke rol spe
len. Tegemoetkoming aan de voornaamste
vvenschen der sociaal-democraten, zou onge
twijfeld de positie van het kabinct-Bnining
aanmerkelijk versterken, maar het. is de
vraag, of de partij van Dr. Breitscheid niet
zal overvragen. Wanneer het niet lukt met
de sociaal-democraten tot overeenstemming
tc komen, is dc nederlaag der regeering
vrijwel zeker en is parlemcntsontbinding
niet uitgesloten. Deze zou onvermijdelijk tot
nieuwe verkiezingen leiden, waarnaar de
linksche en rechtsche radicalen hunkeren.
Dc uitslag ervan zou echter wel eens liet
begin kunnen zijn van ecii ontzettenden
chaos. Dit zien ook dc sociaal-democraten
in, die nog wel duizend maal zullen wik
ken en w egen, voordat zij een beslissing ne
men inzake dc bijeenroeping van den rijks
dag.
De val van 't Labour;
kabinet aanstaande
Londen, 11 Juni (V.D.). In een tc Edin
burgh gehouden vergadering der liberalen
werd liet woord gevoerd door Lloyd George,
die verklaarde, dat de volgende weck een
ernstige parlementaire crisis zal brengen.
Volgens de mededceling van Lloyd George
is dc regeering voornemens, indien de li
beralen wijziging in de wet op de grondbe
lasting blijven eischen, het er op aan tc la
ten komen. Mocht zulks het geval zijn, dan
wijst hij alle verantwoordelijkheid van de
hand.
Lloyd George legde er den nadruk op, dat
dc liberale partij door haar oppositie tegen
de wet op de landbelasting geen beroering
wil verwekken, doch vatbaar is voor ge
zonde redeneeringen. Aan den anderen kant
beschikt de partij over een voldoend aantal
parlementsleden om iedere regecring om
ver te werpen en iedere wot onmogelijk te
maken.
Overeenstemming in zicht?
Londen, 12 Juni. (H. N.) Men ver
wacht, dat overeenstemming tusschen de
regeering cn dc liberalen zaJ worden be
reikt met betrekking tot de wet voor de
grondbelasting, waarop de liberalen een
amendement hadden ingediend, dat door
dc regeering scherp werd bestreden, zoodat
een crisis dreigde. Er wordon thans onder
handelingen gevoerd cn de hoop bestaat,
dat nog deze week overeenstemming zal
worden bereikt.
MAATREGELEN TEGEN AL CAPONE.
New-York, 12 Juni (V.D.) f Iet gerechts
hof te Chicago heeft thans tegen Al Capone
cn eenige zijner medewerkers een proces
aanhangig gemaakt wegens overtreding
van do prohibiticwet. De bende van Capone
worden op grond van een uitvoerig onder
zoek 5000 afzonderlijke strafbare daden ten
laste gelegd. Dc districtsofficier schat de
inkomsten, die de bende 6edert 1920 ge
maakt heelt door overtreding van de wet
op de prohibitie op 24 millioen dollar per
jaar. Sédert het begin van zijn misdadigers-
loopbaan moet Capone zich een vermogen
van 20 millioen dollar vergaard hebben.
NOODWEER BOVEN TRIER.
Trier, 12 Juni (V.D.) Vrijdagmiddag
heeft boven het dal een hevig noodweer
gewoed, dat gepaard ging met hagel en
zware regens. Vele straten werden over
stroomd, zoodat de bewoners van het dal
hun huizen hebben moeten ontruimen. Het
water drong liet. postkantoor binnen, zoo
dat liet geheclo telefoonverkeer in dc stad
gestoord is.
Er bestaat vrees, dat in vele deelcn van
het land door den hagel cn de hevige re
gens de wijnbergen cn dc te velde staande
gewassen groote schade hebboh geleden.
VLIEGTUIG IN BRAND GERAAKT.
S a'a rb r ck cn, 13 Juni. (V.D.) Van
morgen is bij Saarbrücken een ernstig
\liegongcval gebeurd, dat vier slachtoffers
heeft geeischt. Het vliegtuig op den dienst
Saarbrücken—Keulen was tengevolge van
den mist een half uur later vertrokken dan
dc dienstregeling aangaf.
To half negen startte het toestel, doch
nauwelijks was het van den grond, of het
6torttc van ongeveer 50 M. hoogte bij de
achter Arnüal gelegen marechaussee-kazer
ne in de onmiddellijke nabijheid van het
vliegveld naar beneden en vloog in brand.
Twee passagiers, de piloot cn de meca
nicien kwamen in de vlammen om. De oor
zaak van het ongeval is nog niet bekend.
Saarbrücken, 13 Juni. (V.D.) De pas
sagiers, die bij het vliegongeval te Saar
brücken om het leven kwamen, zijn Fromm
en Weigel. De verongelukte piloot was dc
vlieger Wcichard cn de mecanicien Kamp-
meier. Het toestel, waarmee het ongeluk ge
beurde, was een Dornier-Mcrkur vliegtuig.
MOOIS IN TUINEN.
Ofschoon ik mc gewoonlijk meer bc?
weeg in dc vrije natuur, „dc wildernis*"
noem ik het wel, heb ik toch wel eens
een enkele maal het terrein betreden,
dat meer speciaal bearbeid wordt door
den Meer Rens, cn op wat extra moois
of bijzonders gewezen in tuinen; ik her*
inner even aan winterjasmijn, Chinccsch
klokje, Bruidsluicr, Toovcrhazclaar e.a.
Meestal gebeurde dit om dc biologische
bijzonderheden, een enkele maal om den
opvallenden bloei van planten of hees»
ters, ook wel eens op verzoek. Jk geloof
niet, dat men mij deze werkelijk schaar?
schc uitstapjes op het gebied der kwee?
kers euvel zal duiden, vooral niet, dunkt
mc, als ik eerlijk beken, dat ik op dit
gebied maar een leek ben. Echter ook
leeken zien wel mooi cn lcclijk. En over
beide wil ik het even hebben.
Ten eerste over het moois.
Daarvan is ten volle tc genieten in
het tuintje op den hock van Albert
Ouvpstraat cn Vcrmcerstraat van Mc?
vrouw Van Willigcnburg. Wat een weel?
dc van bloemenkleur en JlcurL Dc kroon
spant er wel dc mooie breede rand van
anjelieren, die door den heclcn tuin
hccnslingcrt cn eindigt in een bos bloei?
ende Weigelia's die voor dc anjelieren?
rand niet onderdoet. Een paar bossen
oranjclchcs breken cn versterken het
wit der geurende anjers.
Nu even naar dc .Tan Tooropstraat 6.
Smccts een witte Clematis tc zien, zoo?
als ik ze nooit zag. Bloemen als flinke
thccschoteltjcs cn nog vele knoppen. Ik
weet niet, welke Clematis?soort het is.
maar kan haar aan ieder, die een mooie
klimplant wenscht, warm aanbevelen.
Misschien wil mijnbeer Reus cr ons iets
van vertellen. En wellicht wil hij ons dan
ook eens duidelijk maken, welke' randen
het meest aanbevelenswaardig zijn. Dat
die van al of niet geverfde mctsclstecn'On
verfoeilijk kelijk
eens zijn, geloof
niet geve
verfoeilijk leolijk zijnij ȟj wel met mc
of ik.
H. JOMAN.
De actie der Duitsche
regeering begonnen
Berlijn, 11 Juni. (V.D.) Niet betrek
king tot de heden gehouden kabinetszitting,
waarin het resultaat van de besprekingen
op Chequers werd behandeld, weet dc Vos-
sische Zeitung o.a. tc melden:
Dc gedachtewisselingen over de bijeen
komst van Chequers hebben verscheidene
uren in beslag genomen. Het kabinet is het
blijkbaar reeds eens geworden over den weg,
dien het ten behoeve van de herziening van
het plan-Young wil inslaan en heeft zicli
solidair verklaard met dc dienaangaande bij
Brüning cn Curtius bestaande opvattingen.
De rijkskanselier zal morgen den rijkspresi
dent rapport uitbrengen.
Ten aanzien van dc kwestie, dat transfer-
uitstel op komst zou zijn, zegt het blad: Van
den beginne af aan waren voor het aanhan
gig maken van revisie twee mogelijkheden
diplomatieke onderhandelingen met dc ere
diteur-staten of maatregelen binnen het
kader van het plan-Yourig. Van diploma
tieke onderhandelingen, die bovendien zeer
omslachtig zouden zijn, kan men. vooral na
de rede van Briand, niet veel verwachten.
Er blijft dus de tweede weg open, n.l. een
beroep op het rapport der deskundigen van
7 Juni 1929. Er is reeds op gewezen, dat de
financieele gevolgen bij de afkondiging van
't transfer-uitstel niet direct en niet zeer be
langrijk zu'llen zijn, doch de afkondiging door
de Duitschc regeering heeft automatisch dc
bijeenroening ten gevolge van de bijzondere
adviseerende commissie van de bank voor
internationale betalingen. De revisie van
het plan-Young beoogende actie der Duit
sche regeering heeft een aanvang genomen.
VERKEERSSTAKING TE WARSCHAU
OPGEHEVEN.
W a r s c li. a u 11 Ju n i. (H.N.) Door het
ingrijpen van den regeeringscommissaris is
het tram- en aulobusverkeer tc Warschau
vandaag in vollen omvang hervat. Het com
munistische stakingscomité werd in hechte
nis genomen.
BUITENLAND.
Het doolhof van de herstclkwestie.
(Eerste Blad," pag. 2).
Oproep van dc Spaanschc geestelijkheid.
(Eerste tflad, r.ag 2j
Bidstond voor de ontwapeningsconferen
tie.
(Eerste Blad, pag. 2).
Dc herziening van het plan-Young.
(Eerste Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Het nieuwe instructievaartuig „Prinses
Juliana."
(Derde Blad, pag. 1).
STADSNIEUWS.
Verkiezingsmeeting der S.D.A.P.
(Eerste Blad, pag. 3).
Protcstvcrgadering van de V.A.R.A. tegen
dc Radio-censuur.
(Eerste Blad, pag -)
SPORT.
De vijfkamp voor officieren en onder
officieren.
(Vierde Blad, pag. 2).
Zal II.V.C. den grooten strijd van Hilver
sum winnen
(Vierde Blad, pag. 1).
Cassel, 12 Juni. (V.D.) Gisteravond was
het te. Cassel wederom zeer onrustig en
moest de politie herhaaldelijk optreden. Te
gen middernacht werd bij een opstootje een
slagersknecht door een schot ernstig ge
wond. Korten tijd na opneming in een zie
kenhuis overleed hij aan dc gevolgen. De
politic arresteerde vijftig personen, waar
onder één der communistische leiders, die
er\an beschuldigd wordt tc hcbbc-n gescho
ten.
Elbcrfcld, 12 Juni. (V D.) In den afge-
loopen nacht is liet te Elborfcld in de om
geving van *het. raadshuis wederom zeer
onrustig geweest. In sommige straten ver
zamelden zich groote menschcnmcnigten en
demonstranten. Op ccnige plaatsen wer.den
de straten opgebroken en werden de straat
lantaarns vernield. De politic moest een
groot aantal" demonstranten in voorloopi,
arrest stellen.
Kassei, 12 Juni. (H. N.) Dc onlusten
van Woensdag hebben nog een slachtoffer
geeischt. Een 90-jarige schoenmaker is
overleden aan een verwonding, die. hij had
opgeloopen, toen hij zijn venster wilde dicht
maken, omdat er geschoten wérd.
B c r 1 ij n, 12 J u n i. (H. N.) Uit verschil
lende plaatsen komen berichten van onlus
ten, door hetoogingen van politieke partijen
veroorzaakt. Ernstig waren de opstootjes te
Lauenburg a.d. Elbe, waar de politie even
eens van haar vuurwapenen gebruik maak
te en waar één communist gedood cn twee
andere 'geivond werden. Te Bremen hielden
gisteren de nationoal-socialisten een be
tooging tegen „moord en terreur". Bij hun
opmarsch werden zij door dc communisten,
die in grooten getale te voren reeds waren
opgekomen, ontvangen met den roep: „Rood
Front". De politie had de grootste moeite
om de menigte in loom te houden. Op het
IJohcntor-plcin, waar ongeveer 3000 com
munisten waren samengekomen, moest de
politie herhaaldelijk charges uitvoeren om
de menigte in de aangrenzende straten te
rug te dringen. Drie agenten en enkele
communisten werden gewond. Twaalf per
sonen werderi gearresteerd.
Frankfort a.d. M., 12 Juni. (II. N.)
Gisteravond is het te Frankfort opnieuw tot
relletjes gekomen. Een barricade, die opge
worpen was, werd tegen 12 uur door dc
politie opgeruimd Verscheidene personen
werden gearresteerd. Voor den snelrechter
hadden zich gisteren verscheidene personen
te verantwoorden, die deelgenomen hadden
aan de relletjes van Woensdag. Eén hunner
werd tot een gevangenisstraf van 3 maan
den, verscheidene anderen tot gevangenis
straffen van 1 A 2 weken veroordeeld.
EEN LEENING VOOR MAURITIUS.
Voor het herstellen van cycloonschade.
Londen, 12 Juni. (V.D.) Het Lagerhuis
heeft hedenmorgen goedgekeurd een wets
ontwerp, den kanselior van de schatkist
machtigende tot het garandeeren van ren
tebetaling en aflossing van een leening
van 750.000 pond sterling ten behoeve van
Mauritius, voor de herstelwerken welke
noodig zijn na de schade die in Maart j.l.
door een cycloon werd aangericht.
Hoogste Barometerstand:
7G7.9 te La Havre.
Laagste Barometerstand:
752.6 te Ilaparanda.
Verwachting:
Zwakke veranderlijke wind
meest uit O. richtingen, licht
tot half bewolkt, droog, warm
weer, behoudens kans op
onweer.
Langestraat 49-51 Tel. 190
Kraagjes, Kanten.
Moderne Garneeringen.
Een voorstel der sociaaldemocraten
heeft succes.
Parijs, 12 Juni. (V. D.) De Franschc Ka
mer heeft hedenmiddag 11a korte beraadsla
ging dc 6uppletoire crcdieten voor do be-
grooting van defensie goedgekeurd.
Het voorstel der soc.-democratcn om de
begrooting van marine met 2,500,000 fr. te
verminderen, werd door de Kamer aange
nomen met 2G1 tegen 251 stemmen.
Hoewel de minister van marine in do
minderheid blijft, heeft hij niet de vertrou
wenskwestie gesteld.
Het sociaal-democratische voorstel werd
ingediend door afgevaardigde Moch.
Franklin Bouillou heeft in de Kamer
verklaard, dat hij besloten heeft opnieuw
een interpellatie in te dienen, in zake de
buitciilandsche politiek.
Swinegiünde, 12 Juni. (V.D.) Het
dorp Morgenitz is door een windhoos ge
teisterd, die enorme matericele schade aan
richtte. Tal van huizen werden vernield,
terwijl vele boomen ontworteld en ook tal
rijke stuks vee gedood werden. Op het
kerkhof werden vele grafsteenen verbrij
zeld. Het dorp doet denken aan een slag
veld cn de bewoners spannen allo krach
ten in om de schade te herstellen.
Londen, 12 Juni. (V.D). Omtrent het
bericht, dat in Peru de 6taat van beleg is
afgekondigd, door de voorloopigc regeering,
wordt nog nader gemeld, dat te Callao en
in Limar 55 personen, verdacht van samen
zwering tegen de regeering, zijn gearres
teerd. De spoorweg tusschen Limar en Cal
lao wordt door militaire troepen bewaakt.
MIJNONGELUK TE SONGULDAK.
Acht dooden.
Londen, 12 Juni. (V.D.) Uit Stamboel
wordt gemeld, dat ten gevolge van een ont
ploffing in een mijn bij Songuldak acht per
sonen zijn gedood. De materieele schade is
aanzienlijk. Songuldak ligt in Voor-AziÖ
aan de Zwarte Zee.
DE VOLTREKKING VAN PETER
KüRTEN'S DOODVONNIS.
Dc Pruisische Landdag er voor.
Berlijn, 12 Juni. (V.D.) De Pruisische
Landdag heeft heden, in overeenstemming
met liet advies van de Juridische Commis
sie, net Duitsch-nationale voorstel, volgens
hetwelk de goedkeuring van de voltrokking
van het tegen den Dusseldorfschen massa
moordenaar Peter Kürten gewezen vonnis
niet onder de bevoegdheid valt van den
Landdag, verworpen.
