DE EEMLANDED
BELANGRIJKSTE NIEUWS
Petitionnement voor
Internationale Ontwapening
JOH. DE HEER
Woensdag 15 Juli 1931
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
30e Jaargang No. 13
REMBRANDT VAN RIJN
Piano's, Orgels, Radio
HENDERSON VERTREKT
NAAR PARIJS
NA LONDEN....PARIJS
IE gasggirasm
LICHT OP
9 uur 43 min.
L. J. LUYCX ZOON
Waar men aan denken moet!
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 «oor Aangooit f2.10. ptr maand f 0.75,
»tek (twc gr.tl. vwzclurlag tegen ongelukken) f 0.1 71/»
Binnen lend franco per post per 3 runde. 3.-. Aflonderll|ke nummer. f O-Of.
POtTREKENING 47910 TELEJOON 1NTERC «11
PRIJS DER AOVERTENTIEN 1-3 103 bewt]souma«r«
ejju f0.25. Licfdadighcids-advcrtcntito voor óa
Wlft van dan prijs. Kleit* Advertenties „KEITJES" bij *oofuitbetaling 1—5 regtie
fö oaat, «Ut* regel nar 10 cent, érkmaaJ plaatsen i 1.— Bewljioumroei extra I OjM
1606
15 Juli - 1931
Rembr/indt van Rijn Is er een schilders-
naam, ter wereld, die grooter beroemdheid
verworven heeft dan die van Rembrandt
Toen deze, in culturceicn zin met Shake
speare en Beethoven te vergelijken groot
meester dor schilderkunst, de 4e October
1660 onopgemerkt, bijna vergeten, of zelfs
opzettelijk voorbijgezien, onder armoedige
omstandigheden do oogen sloot en voor
twintig heelc guldens zonder ecnige plech
tigheid, aan de aarde werd toevertrouwd,
toen was daar met hem een geest-verschei
den, wiens grootheid eerst in onze eeuw
duidelijk is ingezien. Rembrandt is ook
voor vele moderne kunstenaars nog leer
meester cn voorbeeld gebleven.
Toen eens de grootste Duitschc schilder
van onzen tijd, Max Liebermanri, voor ..De
Nachtwacht" stond, kon deze niet anders
dan vrijmoedig bekennen „Als men Frans
Hals-ziet, krijgt men zin in schilderen, als
men Rembrandt ziet, dan zou men er weer
moe ophouden Zoo oordeelt het eene ge
nic over het andere en toch vermocht de
republiek der Zeven Vcrecnigde Nederlan
den een door God begenadigd kunstenaar
niet alleen te miskennen, maar ook zelfs te
minachten. De volgende eeuwen verging
het niet veel heter, tot eindelijk de waar
deering voor Rembrandt een wederopstan
ding beleefde en zich een weg van het don
kei naar het licht baande.
Rembrandt, die zich in den loop van zijn
rijkgezegend leven steeds duidelijker in zijn
werken tot een \yaron aristocraat ontwik
keldc, bleef als mensch de zelfbewuste zoe
ker der eenzaamheid, die niet voor Mam
mon neerknielde. Hij wist zelfs in bet lec-
lijke dc schoonheid te ontdekken en ha l
de gave dit in heerlijke kleuren vast tc
leggen.
Thans ecnige biografische bijzonderheden.
Zijn grootmoeder, Lysbeth Harmensdochter,
kreeg kort voor haar tweede huwelijk met
den molenaar Claes van Bcckel van Jonk
lieer Jan van der Does in Nóordwijk een
korenmolen, die zij naar Leiden liet over
brengen cn bij de Weddesteeg onder de
stadswallen aan den Ouden Rijn liet- opbou
wen. .Naar deze plaats kroeg dc familie den
naam Van Rijn. In 1581 werd Harmen
Gerrilz., haar zoon uit haar eerste huwelijk,
medebezitter van het stuk grond. Ilij
trouwde in 1589 met Nccltje Willemsdochter
van Zuidbrock en werd op 15 Juli 1606 na
een zeventienjarig huwelijk vader van zijn
voorlaatste kind. onzen Rembrandt.
In zijn vader, een overigens grillige, een
zelvige en verbitterde oude man. met een
kaal hoofd met grove gelaatstrekken, bezat
hij een wcrkelijkcn levensvriend, die hem
nooit een stroobreed in den weg legde. Aan
zijn moeder was' hij met roerende liefde ver
knocht. Uit haar expressieve oogen spraken
energie en zelfbewustzijn, maar ook goed
heid en vroomheid. Beiden heeft hij onster-
fel i* gemaakt door wondcrschoone portret
ten. Zij stierven vóór heli, evenals zijn an
dere verwanten. met uitzondering van zijn
dochter Cornelia.
In het Bataafsche Athene, Leiden, bezocht,
hij de Latijnsche school, welke hij nog vóór
zijn vijftiende jaar verliet om in Mei 1620
ingeschreven te worden aan dc Universi
teit. Zijn: krachtige, stormachtige natuur
moest zich nog ontplooien en kon dit naar
Rembrandt's vaste overtuiging niet anders
doen dan in de schilderkunst. Ilij twijfelde
geen opgenblik aan zijn eigen begaafdheid
en roeping cn stelde zich gedurende drie
jaar onder leiding van Jacob Isaaczoon van
Zwancnborg, om vervolgens verder te stu-
deeren bij Pietcr Lastman. Op negentien-
jarigen leeftijd voelde hij zich bekwaam ge
noog en ook voldoende ontwikkeld om zelf
standig tc werken. Toen richtte hij een
atelier in in den molen van zijn vader.
Van nu af ontwikkelde Rembrandt zich
als de zelfstandige kunstenaar, die in zes
jaar tijds Leiden en daarna Amsterdam
stormenderhand veroverde en steeds hoogcr
steeg tot het toppunt van zijn roem, om
daarna aangezien zijn kunst te hoog
stond, om iets algemeens te worden tegen
het einde van zijn leven weer onopgemerkt
voort tc werken, eenzaam cn vergeten. De
groote menigte bleef op den duur toch
vreemd staan tegenover dc diepzinnige,
droomcrige ernst, die den grondtrek van
zijn wezen was en in zijn kunst dat typisch
ITollandschc bracht, dat hom echter ook in
slaat stelde om zijn geheel nieuwe behan
deling van het licht in tc voeren. Juist hier
door werd hij een schilder van wcreldbetëe-
konis cn kon hij zijn roeping, zijn taak in
de kunstgeschiedenis, eerst ten volle ver
vullen. Het licht kreeg bijna bovcnaardscbe
beleekcnis door liet werk van Rembrandt
in de schilderkunst. Wij kunnen hem ons
haast niet voorst'.-'Ion dan als dc centrale
figuur van de schilders wereld', waarop hol
volle Jicht der kunst valt. zoodat ap.es om
hem heen in vage lijnen verdwijnt.
Hij heeft dén ernst in de. kunst welen tc
brengen en daarmee alle oppervlakkigheid,
alle gedwongenheid van het dook verwijderd
kunnen houden. Toen hij 25 jaar oud was.
"was liij jn dc mode. In zijn huis op de
Bloemgracht werkte hij niet onvermoeide
ijver. Penseel, pon en graveerstift waren
nauwelijks een oogenblik uit zijn banden.
Toen kwam ook zijn eerste, groote liefde.
Iedereen kent Saskia van Uilcnburgh. een
jonge wees. waarmee hij op 22 Juni 1631 in
het huwelijk trad cn die, na. hem vier kin
deren te hebben geschonken, lieiu op 19.
Juni 1612 door den dood zou óntvallen. De
voorname figuur van Saskia vinden wij te
rug op tal van schilderijen, naar het leven
gclcckend, of geïdealiseerd. Zij was een
vroolijke cn volkomen toegewijde vrouw,
die ook zijn kunst begreep cn hem daarin
steunde, jJ4ij woonden toen in dc Brecstraat
bij dc St. Antonius sluis. liet js ongetwij
feld aan Saskia tc danken, dal Rembrandt
die, waar het de kunst betrof, aan zijn op
vattingen met een bijna ergelijkc koppigheid
vasthield, daarin ^ocli zooveel heeft bereikt.
lloe valt ons dan Geertje Dirlcs tegen, dc
oude, dikke, lcelijke, knorrige, maar toch
brave huishoudster, die na den dood van
zijn vrouw het huishouden regelt-
Toen kwam echter een tweede liefde in
Rembrandt's loven. Dc donkerharige, kin
derlijk onschuldige Hcndrikje Stoffel offer
de zelfs haar goede naam op om met groote
toewijding tc zorgen voor den argeloozen,
in zichzelf gekeerden peinzer, die in de din
gen van het dagclijksch leven zoo echt onbe
holpen kon zijn. Zij schonk hem twee kin
deren, waarvan er slechts éen, Cornelia, in
leven bleef, om haar vader als ecnige over
levende van zijn zes kinderen naar het graf
te dragen.
Rmbrandt moest van vrienden cn kennis
sen dikwijls verwijten aanhooren over zijn
slecht financieel beheer; eens zei hij „Ik
voel nu eenmaal niets voor eer cn aanzien;
inplaats daarvan streef ik naar vrijgevig
heid." 11ij was een eigenaardig mensch, die
zich alleen in zijn kunst geheel uitte. Als
hij zich goede manieren had aangeleerd als
Rubens en Van Dijck, als hij zijn verzame
laarswoede eerder cn" moei; afdoende had
beteugeld, als hij concessies had gedaan
aan andere richtingen, b.v. Renaissance en
Barok, dan zou hij in ons land een onge
ëvenaarde populariteit hebben genoten,
doch dan zou hij niet dc Rembrandt gewor
den zijn, die in alle landen, in alle eeuwen
zoo vurig vereerd werd-en vereerd zal wor
den.
Huis en hof, bijna alles wat Ilij aan buis-
raad en klecding bezat, heeft hij onder dik
wijls drmatischc omstandigheden aan zijn
schuldeisehers moeten afstaan; al zijn ken
nissen lieten hem in den steek en lien, die
hij het meest liefhd, vervreemdde hij van
zich door zijn heftige natuur., Zoo bleef hij
eenzaam achter. Het intens levende in hem,
waar zooveel licht cn bezieling van uitging,
viel terug in het donker, waaruit hij toch
nog zulke heerlijke reflexen kon laten uit
stralen. Op latercn leeftijd voelde hij zich
steeds meer aangetrokken tot dc intcllc-
gentc Amsterdamsclie Joden cn tot de bede
laars; hen wijdde hij in de laatste jaren van
zijn-leven zijn kunst. Zoo eindigde het leven
van den groolstcn onzer schilders in ar
moede en eenzaamheid.
Dr. II. WESTERMAN.
(Nadruk verboden).
Henderson's bezoek aan Parijs.
De toestand in Duitschland zal
stellig het onderwerp van be
sprekingen vormen.
Henderson, dc Engclsche minister van
buitenlandsche zaken, is gisteravond Ic
Parijs aangekomen, waar hij de koloniale
tentoonstelling zal bezoeken en dc daar ge
organiseerde „Engclsche week" zal inwij
den. Het is de bedoeling, dat de Britschc
politicus ttvec dagen in de ITansehc hoofd
stad blijft om des Donderdags varder te rei
zen naar Berlijn, waar hij Vrijdag Macdo-
nald, den Engclgschcn pro-mier, zal ont
moeten.
Dc reis der Engelsclio staatslieden vindt
juist plaats op een tijdstip van groote poli
tieke spanning aLs gevolg van «le opzien
barende financicele, crisis in Duitschland.
Het behoeft geen beloog, dat I-IendJison
niet na zal laten een politieke rol te spelen,
omdat juist op dit oogenblik een bevrijdend
woord cn een bevrijdende daad volstrekt
noodig zijn om weer een moedgevende ont
spanning in het leven tc roepen. Hender
son's bezoek aan Parijs is d?s te gewich
tiger, omdat Donderdag eveneens Stimson,
de Amerikaanschc minister van buitenland
sche zaken, te Parijs zal zijn aangekomen,
zoodal men mag aannemen, dat zeer go-
wichtige besprekingen zullen plaats vinden.
Wel was oorspronkelijk liet doel van
Henderson om ter gelegenheid van zijn reis
naar Frankrijk voornamelijk liet vraagstuk
der ontwapening tc bespreken, maar nu
dc toestand in Duitschland zich op zoo
bedenkelijke wijze heeft verscherpt, ligt
het voor dc hand, dat de Engclsche minis
ter ook al zijn aandacht zal wijden aan
Ie gebeurtenissen in Duitschland, die een
cat ïvStrophaal karakter kunnen gaan dra
gen, wanneer dc mogendheden niet beslui
ten dc reddende hand uit tc steken.
Toen Henderson gistermiddag zich ge
reed maakte om naar Parijs tc vertrekken,
legde hij een verklaring af, waarin hij on
der meer opmerkt? er zich van bewust tc
zijn, dat hij zijn reis onder buitengewone
omstandigheden aanvaardde. Ilij was vuil
oordeel, dat het Maandag door dc bank
voor internationale betalingen genomen
besluit in elk geval #»rtoc zou bijdragen
den toestand voor de Duitschcrs le verlich
ten Ilij hoopte althans, dat dit het geval
was geweest. Overigens noemde hij als het
voornaamste doel zijner reis naar Berlijn:
ill?s te doen, wat in zijn macht staal om
de vriendschap ïiiet alleen lusschcn
SNIJBOONMOLENS
2 gaats verstelbaar f 1.6S.
Wortel- en Aaardappelschrap-
machines 4.75.
Z/IA'OJSSX». QOJki..29B
Varfcensmarki 5 Tel. 13G9
Onze orgels, piano's zijn juist iets
BETER dan andere en GOEDKOOPER
Duitschland cn Engeland tc bevorderen,
maar ook tusschcn andere Evropeosche
mogendheden, niet in dc laats'e plaats
tusschcn Frankrijk cn Duitschland. Ook
zeidc hij naar Parijs 13 reizen om een
ontmoeting .tc hebben met zijn collega
Briand cn misschien ook. met andere leden
van bet Fransche kabinet.
Vooral in Duitschland verwacht men v?cl
van dc reis der Britschc staatslieden naar
het continent; men hoopt te Berlijn name
lijk. dat het aan do Engclschen zal ge
lukken Parijs een soepeler houding te doen
aannemen en de hulpvcrlcéning aan
Duitschland niet langer afhankelijk tc stel
len van d? inwilliging, door Berlijn, ccner
reeks politieke cischen.
Ook de Engclsche pers is van gevoelen,
dat Duitschland onvoorwaardelijk moet
worden geholpen door liet verstrekken van
crcdicten op langen termijn of door lec-
ningen. De moeilijkheden, waarvoor
Duitschland zich ziet geplaatst, zijn, naar
dc' Britten van oordeel zijn, niet van poli-
tickcn, maar van zuiver cconomischcn
aard; de Danatbank, zoo zegt men. is niet
in zoo'n onaangename posili» geraakt door
een verkeerde leiding, maar doordat het
buitenland op groote schaal de credietcn
op korten termijn heeft teruggetrokken.
Merkwaardig is vooral een artikel van
de News (Chronicle, hat bekende liberale
orgaan, dat Frankrijk den raad geeft door
een groote daad cn zorfdbr voorw aarden te
stellen, Duitschland te redden. Door één
enkele dramatische daad zou Frankrijk de
werkelijke vriendschap van Duitschland
kunnen var werven cn deze is veel meer
waard dan hetgeen Frankrijk kan worden
geboden door ecnige veiligheidsgarantie of
welk verdrag ook. Met een nog zoo groot
aantal legercorpsen zou Frankrijk niet
meer kunnen bereiken. Frankrijk zou, in
do oogen van de wereld en in da oogen
van Duitschland, de natie zijn,- die Duitsch
land van den ondergang zou hebben go-
red. Frankrijk zou een duizendvoudigen
dank oogsten, want wanneer Frankrijk
Duitsohland spontaan cn royaal zsu hel
pen, dan zou dat een daad zijn, die ga.n
natie ooit zou kunnen vergeten.
Zal Frankrijk naar deze w oorden, die oen
beroep zijn op zijn wijsheid en edelmoe
digheid, luisteren? En zal Henderson in
gelijken geest stappen doen bij dc Fran
sche ministers? Deze vraag valt niet voor
af te beantwoorden, maar uitgesloten is
het geenszins, dat Henderson's reis den
politicken toestand van Europa zeer gun
stig zal kunnen beïnvloeden. Spoedig zul
len de feiten uitwijzen, of d-3 werkelijkheid
dor naaste toekomst beantwoordt aan deze
hoop cn verwachtingen.
Londca, l i Juli. (V, D.) In de En
gclsche bladen wordt bevestigd; dat geen
wijziging is gebracht in het reisplan van
Macdonald cn Henderson. Henderson ver
trekt Dinsdag naar Parijs, waar hij met
Brian,! besprekingen ,zal hebben, welke in
politieke kringen tc Londen van zeer groote
beleekcnis worden geacht.
Pa rijs? li Juli (V.D.). De Britschc minis
ter van Buitenlandsche Zaken, Henderson,
is hedenavond iegvn zessen te Parijs aange
komen. Minister Henderson begaf zich di
rect naar dc Britschc ambassade waar hij
tijdens zijn verblijf te Parijs zal wonen.
Woensdagmorgen zal Henderson dc Kolo
nialc Tentoonstelling bezoeken. De lunch zai
hij op diens uitnoód:ging met Briand ge
bruiken. Noor heden verwacht men geen
besprekingen.
DE TERAARDEBESTELLING PAN
AARTSBISSCHOP SÖDERBLOM.
Stockholm, li Juli. (V.D.) Dc Zondag
overleden aartsbisschop Söderblom zal Za
terdagmiddag tc 12 uur ter aarde worden
gesteld. In Upsala waaien de vlaggen half
stok. Uit Zweden cn uit het buitenland zijn
van vorstelijke personen, autoriteiten, ge
leerden cn particulieren ontelbare betuigin
gen van deelneming ontvangen.
In de bladen wordt het voorstel gedaan
een groot Sderbjom-fonds in liet leven te
uaaixsiv
BUITENLAND.
Duitsclilands financieele toestand.
(Derde Blad, pag. 1).
Henderson naar Parijs.
(Eerste Blad, pag. 1).
BINITJNLAND.
Roofoverval op twee oude merischen tc
Nuncn.
(Tweede blad, pag. 1).
Geheimzinnig geval te Apeldoorn.
(Eerste Blad, pag. 2).
Vereen, voor Neder!. Fabrikaat.
(Tweede blad, pag. 2).
UIT DEN OMTREK.
De opening van het Ililversumsche Ge
meentehuis.
(Derde Blad, pag. 2.)
SPORT.
Neptunus is ongeslagen kampioen ge
worden.
(Eerste Blad pag. 2).
Een grooisch plan van Robert Cecil
om de Londensche vredes-
betooging te overtreffen
Londen, 13 Juli. (Volk.) Lord Robert
Cecil heeft voorgesteld de eerstvolgende
openbare internationale ontwapeningsbe-
tooging te Parijs tc houden cn wel in No
vember as. De internationale Rotary neeft
dit denkbeeld aanvaard en heeft op zich
genomen de zaak te organisoeren. 2000 af
gevaardigden, vertegenwoordigende 2G0 or
ganisaties uit 28 landen der wereld, zullen
aan de betooging deelnemen, die ccfT schit
terende inleiding zal zijn van de groote
ontwapeningsconferentie in 1932. Van de
deelnemende organisaties noemen wij: han-
delskamer6^ industriecle maatschappijen,
internationale vrouwenbonden, oud-stiij-
dersbonden en de unies van volkcnbonds-
verecnijlngon. Deze bctooging zal. gezien
baar Internationaal karakter, de grootste
vredesmeeting zijn, die ooit is gehouden en
de mon6terbctooging van Albert Ilall verre
overtreffen. Waarschijnlijk zal lord Robert
Cecil presideeren. De verschillende sprekers
zullen ontwapening cischen cn dit vraag
stuk tot in bijzonderheden voor de betoo-
gers ontleden.
Vandaag reeds draaide men te Londen
een sprekende film van de betooging in
Albert Hall. De uittreksels van de redevoe
ringen der drie politieke leiders zijn goed
gekozen, hetgeen niet te verwonderen is,
want lord Robert Cecil heeft hierbij de be
hulpzame hand geboden. De film duurt tien
minuten en geeft een prachtig beeld van
de betooging.
WANHOOPSDAAD VAN EEN VADER.
Bremen, li Juli (H.N.). Maandagnacht
brak op een boerderij in het dorp Ohlcn-
stedt een brand uit, rlic zich zeer snel uit
breidde, zoodat spoedig alles in vlammen
stond. Nog voordat de brandweer uit een
naburig dorp ter plaatse kwam, stortte het
brandende 'dak in, waardoor de eigenaar
van de boerderij, een zekere Seedorf cn vier
kinderen in der. ouderdom van Wo tot 8 jaar
bedolven werden en in de vlammen den
dood vonden. Ilct bleek, dat Seedorf zelf te
gen middernacht dc brand heeft geslicht,
nadat hij zijn vier kinderen op de deel van
dc boerderij had gebracht, waar hij ook zijn
lievelingspaard had vastgemaakt. Aanlei
ding lol deze wanhoopsdaad waren finan
cieele zorgen. Bij Seedorf zou n.l. vandaag
beslag worden gelegd en tegen zijn buren
had Seedorf reeds gezegd, dat men hem
niet levend uit zijn huis zou zetten. Bijna
waren ook de vrouw, de grootmoeder en liet
dienstmeisje van Seedorf in dc vlammen
omgekomen.
Hoogste Barometerstand:
762-5 Vardö.
Laagste Barometerstand:
715.3 Yanmouth.
Verwachting:
Aanvankelijk matige tot
krachtige Z. W. tot W., later
opnieuw' krimpende en af
nemende wind aanvankelijk
meest zwaar bewolkt of be
trokken niet regenbuien en
kans op onweer later opkla
rend, weinig verandering in
temperatuur.
Langestraat 49-51 Tel. 190
GROOTE UITVERKOOP
Dames en Kinder
KOUSEN
Spotgoedkoop.
Men plaatse zijn handteekening slechts
één keer. Waaneer men bijvoorbeeld
meer dan één dagblad leestzette men
zijn handteekening onder het inteeken-
biljet van één dezer bladen. Wanneer
een gezin uit meer dan 4 leden bestaat
kan men de handteekeningen natuurlijk
over 2 formulieren en 2 dagen verdeelen
of meer formulieren en dagen
Waaneer men een formulier heeft onder-
teekend en ingezonden of ingeleverd heeft
men zijn plicht nog niet gedaan! Men
moet dan zijn huisgenooten en kennissen
nog opwekken het petitionnement even
eens te onderteekenen! Stel ook Uw
dienstpersoneel in de gelegenheid te teekenen
OVERZICHT DER WEERSGESTELDHEID.
In het uitgebreide depr-essiegebicd, dat
zich langzaam over dc Britsche eilanden
naar het O. heeft verplaatst, vormde zich
gisteren een kleine kern, die zich van be
zuiden Engeland N. tot NA \0.-waarts heeft
verplaatst, van veel wind en liegen verge
zeld. In het Z.W. herstelt zich weliswaar
dc druk. In samenhang met het gebied van
hoogen druk over de Azoren cn ook in
Noord Scandinavië steeg de barometer,
doch uit het N.W. nadert een nieuwe de
pressie. De temperatuur is meest weinig
veranderd. Een groot aantal stations voor
al in het Kanaalgebied had zwaren regens.
Brest, Cal .is. Yarmouth, Rennes en Vlissin-
gen hadden 37, 16, 16, 15 en 13 m.M.
DE VIERING VAN DEN NATIONALEN
FEESTDAG.
Bij auto-ongelukken 23 per
sonen om het leven geko
men.
P a r ij s. 11 Jul i. (II.N.) Op den nationa
le n feestdag van heden hebben talrijke
auto-ongelukken plaats gehad.
Voor zoover op liet oogenblik bekend, zijn
daarbij 23 personen om het leven gekomen,
terwijl liet aantal gewonden 67 bedraagt.
van het Nederlandsche Volk aan de Ontwapeningsconferentie
in Februari 1932 te Genève te houden. Georganiseerd door de
Nederlandsche Dagbladpers.
Ik verzoek Uwe Conferentie met den niecstcn aandrang, in naam der
menschelijkh>id, die maatregelen tc nemen die tot ontwapening d.er naties
zullen leiden.
Naam:
Adres
Naam:
Naam:
Adres
.Naam:
Adres
d res
Dit formulier ingevuld en geteckcnd toe (c zenden door personen 1S jaar en
ouder aan Administratie van bet Amei sfoorlsch Dagblad, met vermelding op
clc enveloppe „Petitionnement".
