BELANGRIJKSTE NIEUWS
DEÉEMLANDËft
Petitionnement voor
Internationale Ontwapening
JOH.DE HEER
BIJKANTOOR
SOESTERKWARTIER
SOESTERWEG 107
BRIEVEN VAN EEN
BRABANTSCHEN BOER
Maandag 20 Juli 1931
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
30e Jaargang No. 17
TEGEN DEN OORLOG
Onze kans
Piano's, Orgels, Radio
lA-riTTug
LICHT OP
9 uur 43 min.
L. J. LUYCX ZOON
DOOR A. A. L. CRAUMANS
AMEKSFOOR15CH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 ■n"0'J«0 Aro.r.foort fZlO. per miud i 0.75, ft
weck (roet gratie verzekering kegcQ ongelukken) f 0.171/»
Binnenland franco per posl per 3 raaaaOea f J.-. Afzonderlijke nummert f OM.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INIEEC U*
PRIJS DER ADVERTENTIEN vaal4 regelt f 1.09 mtx inbegrip vu tc» bewl)snumt>«*,
elke regel meer f0.25. Litfdodlgheids-advtrtentiCo voor óc
helft vaa den prijs. Kleine Advertentlhi ..KEITJES" by vooruitbetaling 5 regale
90 ent, eik* regel maar 10 cent, drtesual cluteu I Le Bewijsnummer cxm I 0.05
van het Nederlandsche Volk aan de Ontwapeningsconferentie
in Februari 1932 te Genève te houden. Georganiseerd door de
Nederlandsche Dagbladpers.
Ik verzoek Uwe Conferentie met den meesten aandrang, in naam der
menscheljjkh-Md, die maatregelen tc nemen die lot ontwapening cLer naties
zullen leiden.
Naam:
Adres
Naam:
Adres
Xaain:
Adres:
.saam:
Adres
Dit formulier ingevuld en geteekend toe te zenden door personen IS jaar en
ouder aan Administratie van het Amersfoortsch Dagblad, met vermelding op
d,e enveloppe „Petitionnement".
Er i6 sinds eenige dagen zoo groote vaart
In de petitionnementsactie gekomen, dat
wij op dezen datum, den voorgenomen slui
tingsdag, een verlenging met een week
moeten aankondigen. Het zou niet moge
lijk zijn nu te stoppen. De weg naar het
succes is weer gebleken typisch Hollandsch
te zijn Eerst langzaam vooruit, dan een
versnelling, en pas na dagen dringt liet
feit, dat wij iets grpotsch moeten on kun
nen volbrengen, volkomen door. Waarop
het ineens bewijzen van instemming en
sympathie régent, en de stroom binnenko
mende formulieren wast, tot een machtig
getij
Toch schijnen er nog in iedere stad en in
ieder dorp mensclien te vinden te zijn, die
met een minachtend gebaar deze actie af
wijzen. Zij vormen een kleine minderheid,
maar ze zijn er. Zij vinden het dwaas idea
lisme, en idealisme staat voor hen gelijk
met onbereikbare utopie. Zij zeggen: daar
doe ik niet aan mee het helpt toch
niets er zijn altijd oorlogen geweest cn
er zullen er altijd zijn je kunt er niets
aan doen wij zijn maar een klein
volk de groote hoeren beslissen toch
over ons en meer in dien opwekkenden
oorspronkclijkcn trant.
Waarmee zij dan mcenen gerechtvaar
digd tc hebben, dat zij zich niet de enorme
inspanning wensclien te getroosten, hun
handteekening onder een verklaring te zet
ten, die hen dagelijks onder oogeij komt,
en die in te leveren. Of is 't het vreeslijke
besef, iets gedaan te hebben dat niet scep
tisch is? dat zij wenschen tc ontwijken.
Mëeiien zij sorns door hun weigering het
groote ideaal der Nuchterheid-in-alles te
handhaven?
Dat doen zij niet eens, want wie alleen
maar doodnuchter en zuiver verstandelijk
redeneert zonder een grein idealisme, cn
daarbij zijn intellect voldoende laat werken,
beseft dat er nog nimmer zulk een kans ge
weest is als in onzen tijd, om den oorlog
voor goed uit le roeien.
Diegene beseft, hetgeen feilen cn cijfers
aantoonen, dat er uit oorlogvoeren voor
geen enkel land meer winst tc behalen is.
Dat heeft de strijd van 101 i1918 bewezen.
De waan der overwinning heeft kort ge
duurd. In de twaalf jaren, sinds dè vrede
van Versailles verloopcn, is 6tecds duide
lijker geworden, dat al de natias aan beide
zijden verliezers zijn. Er is alleen het vel
schil, dat sommige nog mc?r -dan andere
hebben verloren, maar a lie lijden zij nog
onder de gevolgen van den waanzin. En
steeds duidelijker blijkt bovendien, dat het
internationale maatschappelijke bestel zoo
zeer ovcrhecrschcnd is geworden, en in al
zijn geledingen zoo onverbiddelijk en lievig
op iederen scliok reageert, dat elke versto
ring van het evenwicht in één land dade
lijk zijn reactie in alle andere doet gevoe
len. De toestand in Diiilschland geeft daar
een sprekend beeld van. President Hoover
die een zeer nuchter mensch en een zaken
man is, heeft -lat getoond te begrijpendoor
zijn voorstel. Het verder verloop heeft be
wezen, dat hij niet de eenige was die het
begreep. Straks zal nuchter zakeninziclil
ook de herziening van de verdragen van
Versailles bewerken.
De tijd der „Domincer.mde mogendhe
den" is voorbij. Zij kunnen zich niet meer
veroorloovcn, andere onder den voet le
loepen. 1-Iet lijden van het andere land
wreekt zich direct op henzelf»
Dnt is nuchtere waarheid, die deze tijd
loont. Het is een groote cn critieke perio
de in do wereldhistorie, waarin nieuwe
grootere, ruimere begrippen groeien
uit internationale noodzaak. Uit nuchter
inzicht. Wat internationale overeenkom
sten nog belemmert, is internationaal wan
trouwen. Wat het wantrouwen veroorzaakt,
is -de wedstrijd in bewapening. Het oor-
log6gevaar.
Daartegen kanten wij ons. En wij hebben
een hetere kans dan ooit te voren, omdat
de oorlog, door zijn gruwelijke moderne
strijdmiddelen, zijn eigen valschen schijn
van romantiek en heldenmoed is gaan ver
moorden. Wat er ooit aan bekoring, aan
schittering cn praal, aan avontuurlijkheid
cn ridderlijkheid in geweest moge zijn is
dood. Oorlogdat wil zeggen een duik
boot, die verraderlijk een weerloos passa
giersschip besluipt, het van een kilometer
afstands met een torpedo in den grond
boort cn dan vlucht. Oorlogdat is ver
dragend geschut, dat uit een veilge stel
ling op kilometers afstand bommen in
een kerk werpt. Oorlog.... dat bcteekent,
dat een man huis en haard verlaat in de
wetenschap, dat straks een vliegtuig gas
bommen zal uitwerpen om zijn weerlooze
vrouw en kinderen te vermoorden. Oor
log.... die geeft nog slechts'een beeld van
tot waanzin gegroeide angst voor den sluip
moord, die van alle zijden dreigt.
Varkensmarkt 5 Tel. 1309
Billijke stemabonnementen
Vakkundig stemmen.
SNiJBOONMOLENS
2 gaats verstelbaar 1.65.
Wortel- en Aardappelschrap-
machines 4.75.
QOJfeL.280
BUITENLAND.
De Fransch-Duitsche besprekingen.
(T tcede Blad, pag. 1).
Ernstige incidenten in Noord-Frankrijk.
(Eerste Blad, pag. 2).
Kerkgebouw ingestort.
(Eerste Biad, pag. 2).
BINNENLAND.
Mcdedeeling Franschc regecring nopens
invoer van steenkool in Frankrijk.
(Tweede Blad, pag. 2).
Staking in Oostelijk Drente gedeeltelijk
voorkomen.
(Tweede Blad, pag. 2).
OMTREK.
Motorrijder te Soest gedood.
(Eerste Blad, pag. 4).
STADSNIEUWS.
Scherpe critiek op de leiding van het
grondbedrijf.
(Eerste Blad, pag. 3).
SPORT.
Fraaie overwinning van A.Z. en P.C. I.
(Tweede Blad, pag. 3).
Wilhelmina wint 6 prijzen tc Harder
wijk. (Tweede Blad, pag. 3).
Zoo ziet en weet het, wie doordenkt. Dit
besef algemeen te doen doordringen, is een
taak waarin de Nederlandsche Dagbladpers
nans, niet alleen door handtcckeningcn bij
honderdduizenden te verzamelen maar ook
door haar artikelen, haar beloogcn, haar
frappez, frappcz toujours, voorgaat.
Wie de beteekenis van zulk een actie niet
beseft en weigert haar tc steunen behoeft
zich hcusch niet tc beroemen op zijn niich
ierheid cn zijn verstand. Hij is alleen kort
zichtig. Het ontbreekt hem aan voldoende
inzicht om te hegrijpen, dat er nog nimmer
zulk een kans geweest is om het oorlogs
monster met succes aan te vallen. Het heeft
zijn heide groote bekoringen: materieelc
winst voor den overwinnaar, praal en glo
rie voor den „held", verloren. Het vertoont
zich in zijn volle lcelijkc grauwe, gemeene,
verraderlijke, onmenschelijke gedaante. F.n
liet is laf, het durft alleen sluipmoord aan.
Den genade-sloot moet het thans van den
volkswil ontvangen.
Dien volkswil le stimulecrcn is het doul
van ons petitionnement. De Nederlandsche
Hoogste Barometerstand:
760.9 te La Corunha.
Laagste Barometerstand:
7i0.9 te Carlstadt.
Verwachting:
Matige lot zwakke. X. tot
W. wind, half tot zwaar be
wolkt, later opklarend,
waarschijnlijk een enkele
regenbui, weinig verandering
in temperatuur.
Langestraat 49-51 Tel. 190
SPORT-PULL-OVERS
zonder mouwen
Halve prijs.
Voor het Soesterkwartier kun
nen abonnementen, adreswijzigin
gen en advertenties opgegeven
worden aa 1 ons Bijkantoor:
Dagbladpers heeft haar roeping ton deze
zoo sterk beseft, dat alle partijgeschillen op
zij gezet zijn in deze eendrachtige campag
ne met dit eendrachtig doel. Nog nimmer,
in geen enkel land, is zulk een daad door
de dagbladen van alle richtingen volbracht.
Wie den indruk niet beseft die dit in het
buitenland zal maken, als het door den
uitgesproken wil van ons volk bevestigd
wordt in imponeerend aantal, die miskent
de beteekenis van zijn eigen volk cn land.
Dio begrijpt niet, dat Nederland een groote
plaats in de wereld inneemt door zijn ener
gie, zijn cultuur, zijn gezonde volkskracht,
zijn durf cn vooruitstrevendheid.
Die is klein. En schiet niet alleen
in idealisme, maar ook in nuchter inzicht
en begrip van zijn tijd tekort.
R. P.
Men i er,
Ulvenhoul, 14 Julij 1931.
Kéb iels op m'n'cn lever en da zal d'r
af! Al 'n paar weken spokt da deur m'nen
kop en 't mol Y nouw maar 's uit. Wittewa
'k zal Y 'n vertelseltje van makgn. Dan
snapte nog heter wak deuzc week ocw
schrijven wouw.
D'r was 'n klein boerkc. Wa gc noemt:
Yi keutelboerkc. "n Manneke mee 'non ijze
ren wil, da z'n taanden op mekaar wicst
te zetten as 't teugenliep op z'n gedocike.
Wa. nog al 's gebeurde, waant z'n stukske
paohtlaand verzoop nouw en dan onder dc.
overstroomingen van 'l water, waar z'ncn
hof vlakkebije lag. Zekers, z'n lapke grond
wier d'r vruchtbaarder van. Hij baggerde
Aan d'n zonsopgannk tot aan d'n donkerte
deur d'n zwarcu êèrde. Z'n poolen trokken
krom as 'n eikenhouten wiel, z'ncn rug
filing gebogen en z'n lanugo, uitgerekte
pees-èrmen housen bekaanst tot op z'ncn
akker, dio 'm laankzarncrhaaiul scheen op
tc zuigen.
As ge 'm staan zag temidden van z'n
laanderijkc, dan was 't net 'ncn afgesnoei-
den, kiomgcgrocirlen knotwilg, vast in d'n
vetten grond geworteld, vastgezogen in d'n
loojen leem, die 'ui nooit meer los zouw
laten
Z'n jongens wieren groot er, ploeterden
hi cc in dieén zworen grond en vochten as
leeuwen leugen 'l water, (Ui nouw en dan
uil do. rivier zwol en d'n oogst verzoop.
Ze groeven slooten. mepten mee de spaai
do loodzware bonken klei kletsend op dril-
lérige hoopen waar nouw en dan dc knik-
kersgroo'te zweetdruppels op palficn van de
hijgende zwoegers d'r wasemende horsten.
Maar ze wonnen 't. Ze wonnen 't amico!
Toen 't ptakske grond d'rcn eigendom
geworen was, (oen golfde-n-er nicveraans
zuk zwaar korengoud in d'n zomer; nie
mand kreeg zo'ncn zware 11, vasten kool van
z'n laand; -- d'r groeide goud op (la lapke
èi'-j'dfbevrucht, mee 't, zweet vail die schra
le boeren. Bunder bij bunder wier 't cigen-
dommekc as 't ware u.:. 'l nat. getrokken.
Gesleurd, vernollo!
En eindelijk, toen d'n ouwen boer z'n
eigen mee stukjes en brokskes heelegaar
ónder d'n èèrde. .gevroct had, toen in n
klein kistje, da-d-ééncn zeun onder z'ncn
èrm dragen kon, eindelijk 't allerleste van
'in in d'n èèrde verzonk, teen graasdc-n-'r
'non stouw glaanzende raskoeien in dc clik-
sappi-ge -grasvelden mee barstensvolle uiers;
toen golfden de korenvelden rauschcnd van
dc gouw i'ii graan trossen; toen bescheen de
zon 'n tvotscho en rijke laandcuw; toen had
de getemde rivier wel tien keer zooveul
lijd noodig om er laanks tc stroomen, dat
de zjnllczie d'rcn giftigen kop gong opsto
ken.
Vergelen was 'l geploeter van d'n ouwen,
knocstigen beer, die z'n eigen mee bietjes
had gegeven aan dieén gulzigcn grond, die
'm heelegaar verleerd had.
Vergeten 1 pèèrdework van z'n stnmhou-
wers, die d'r spieren hadden gescheurd bij
't worstelen teugen dieén zwellenden vloed
die in één uur 'n jaar zurg, zweet en ijze
ren arbeid, mee cénc hap verzwolg!
Xeeö. de gruunig-glaair/encle kattcnoogon
van da pikzwarte biest Zjallczie zagen ol-
lccn 't loon van Onzcnlicvcnecr. Die van
zukkeii arbeid a]tij 't volle loon betaalt, -
all ij! - die griiumg-giflglnanzendc oogen
zéggen dlfccn da loon. die rente van 'l ar-
Jieidskapilaal, as 'ncn bonk geluk en fortuin
die zoowmuir van den hemel kwam vallen
in de boerderijen van die bocrercuzcn.
Nooit wier d'r over die kcorcls, '1 voor-
bild vcur de Jicele coin rij, gesproken. En
da was Ypaar goed, waant 't bietje dat 'r
van gezecd wier, was afgunstige judasserij.
Snerlkcarcls hemelden aoiidcre snerl-
kearels hoog op, om zoow mekaar tc heks-
kusceren teugen die reuzen van den ar
beid. Gcmeonc 6teken onder water wieren
gegeven op T eerlijk verdiende goud,- da'
mee bloed cn zweet uit de rivier Lvlrok-
ken was.
En toen kwam *1 schoonste, waar da-d-
èrme keutelboerkc, d'n grondlegger van
deus weelderige eigendommen nooit van
had gedroomd; waar de zcuns gin tijd
vcur hadden g'ad om daar ooit aan ie
denken; waar veur ze deur d'n van God-
geloonden cn gezegenden arbeid te nederig
waren gebleven, toen kwam dc eer die
nooit uitblijft, waar gin kap talen, gin mach
ten, ging legers pikzwarte zjallezic-ondie-
ren iets aan belemmeren kunnen.
Toen kwam d'n koning op die model
boerderij cn trolsch cn blij mee zukke on
derdanen, die 'n stuk rijkdom aan z'n
laand hadden gevoegd, overmeesterd uit dc
klaaiuven van 't element, da bloed, brood
cn op 't lest meriëchenlevens zwclgdc. D'n
koning spelde dikkcrasies op de breeje
borsten van die geweldige kearels en dc
smeulende zjallczie laaide-n-in vlammen
op, na 't vertrek van d'n gelukkigen ko
ning!
Dc kearels wieslen 'l! /-c keken mekare
's aan na 't vertrek van d'n vorst, nam
men do dikkerasie van d'ren kiel. lieten 'm
effen 111 d'r vereelte, groote haanden beven,
keken naar 't portret van d'rcn vader
cnhongen dc dikkcrasies onder 't. glas
van vadcr's portret. En wa niemand ooit
gezien of vermoed had: uit de. doffe oogen
van die rcUzekearls, sprong 'n traan, toen
ze zoow dc nagedachtenis van d'ren kapol-
gezwocgden vader hadden g'cevd.
Waant eerc, wicn cere toekomt, kok.
amico, da versli'ngcn deze kearels, die '1
zoow misgund wier, goed!
L11 toen ze daar zoow stingen, zwijgend
in 't vertrek, waar do klok d'n tijd in harde
likskens weglikio, ze keken naar dc plek
waar 'I kleine kistje 's had gestaan.... op
de schragen, toen ze daar zonder één woord
mekaar zooveul vertelden, zukke wel
kers cmnicn d'r eigen stille taal, toen dc
oogen weer klèèrdeti mee '11 klein vonkskc
van overwinningsvreugd, maar dc lippen
nog dunner wieren, loon kwam 't bericht
(lat de dijken om de laandcrijcn, de water-
keeringen deurgestoken waren; da-d-ot ge
wcldigc beest was losgelaten op de bloeien
de akkers en volle grasvelden en toen zee
een van dc reuzen '1 allereerste woord:
„ploerten
E11 zo begrepen mekaar!
Maar. 't. bericht was nog nic waar!
Nóg niö!
Eerst enk el de uren later.... was 't be
richt pas waar cn sting ';i meer, onaf
zienbaar groot, le glnanzen van dc onder
gaande zon, die er in neerzonk.
En toen die boeren 'I beest weer bij zYi
keel jialvten, toen do spieren weer krokten,
toen 'I gevecht tussehen overmacht en ijze
ren wil in vollen gang was, 't ondier laank-
zaam wier ruggedrongen onder dc zweep
van z'n bekende gespierde temmers, toen 't
boost geslagen Irugkroop, toen zongen de
misdadige luiaards: „de goeie God van
deuze boeren, had gin geluk." Toen zongen
ze: ,,':i wonder was 't da-d-ct zoowlaank
goed gong!"
Toen bojen ze die boerenzcuns wa geld
aan, waant liecl 't laand keelv nouw mee
verdachte, verwijtende oogen naar die
elizangers!
Maar de boerenzeuns schudden laank-
zaam d'rcn bedroefden kop. Goud? Geld?
Bezaten zc meer as diech„wel
doeners"!
En de plek die dc trots was gewiest van
d'n gelukkigen koning, wier 'n schaandvlek
Li die conlrij, waar ze zoow rap zongen cn
geld aanbojen.
Die reuzen?
N'etuurlijk, die wonnen 't. weer!
E11 toen d'n koning wéér kwam, toen zeeën
zc: „Ollce, sirc, wemmen in ons leven wel
veur hcctere vuurkes gestaan, dan dille
in
Parijs I
Da's 't eind van 'l vertelseltje.
Nouw dc waarachtige waarheid, die 'k
uit 't weekblad „Vlaanderen" eb geknipt
„Het is alsof zijn verwoesting een alge
mecne opluchting liccft teweeggebracht.
Zondagavond reëels zong men in de ge
meenste kroegen van Montmartre een liecl
waarin de brand bezongen werd als „een
mooie poets, die men den dikken Hollander
heeft gespeeld: „Le bon Dieu de Hollande",
zoo luidt die „chanson libre". die dezelfde
is als „der al te Gott germanicjue", „n'a pas
de veine a Paris". „Een wonder, (lat liet
paviljoen er zoo lang heeft gestaan", ver
volgt het lied
Na liet bezoek van II.M. dc Koningin \\;!-
hclnüna aan de tentoonstelling werd liet
den Franschen zichtbaar te machtig. Men
kon in de zalen der Nederlandsche afdce-
ling den haat van het Franschc publiek
voelen. Kwetsende uitdrukkingen aan het
0 cl res van Nederlandsche bezoekers hoorde
men van alle kanten. Zelfs hoorde ik iemand
zeggen: ..Ze zullen liet niet lang meer heb
ben, dat Indische rijk".
Ik schreef u reeds in mijn vorige brief,
hoe liet Nederlandsche paviljoen, ongetwij
feld 111 elk opzicht liet meest indrukwek
kende van dc gelieele tentoonstelling, de
afgunst cler Franschc chauvinisten gaande
maakte. Nu het in dc assche ligt wordt het
wel geroemd als een „joyau de l'exposition".
maar \>ór den braml werd liet nauwelijks
vernoemd, terwijl dat der V.-reenigdo Sla-
ten, dat het lang niet hij het Hollandséhe
halen kon, hemelhoog werd geprezen. Dit
was zeer opmerkelijk. Reeds meermalen
had ik bij me zelf gezegd: Nederland had
moeten doen als Engeland, wegblijven. Hel
Fransclie publiek en clc Parijsche bladen
kwamen plots tot clc conclusie, dat Neder
land een geweldige macht vertegenwoordig
de. Dit was duidelijk, cn de Fransche natio
nalistische pers had al een paar maal ge-
rnecne toespelingen gemaakt op dc kist, die
zinnebeeldig voorstelde, hoe Nederlands
schatkamer gevuld wordt met gouden gul
dens uit alle werelddeelen.
Vorige week Donderdag had een bezoeker
een verlichte vergelijkende statistiek van
de dichtheid der bevolking op Java, in Bel
gië, nz.. die eindigde met de constatatm,
dat I-'ransch Indo-China het minst dichtbe
volkte'land w as. in woede stukgeslagen. Het
borstbeeld van Koningin Wilhelmina moest
bijzonder bewaakt worden, andei's werd het
eiken dag bespuwd. Dat er kwaadwilligheid
heerschte tegen dc Nederlandsche afdceling
is onbetwistbaar.
Indien er misdaad in het spel is, zullen
wij het, ondanks alle officieclc rekwesten,
natuurlijk nooit te weten komen. Dit zal met
zorg worden gedoofpot. Er zijn echter voor
gevoelens, die evenmin bedriegen als de
sterkste materieelc bewijzen.
Vier uren vóór den brand werd volgens
een bericht, dat verleden week in de dag
bladen verscheen, de Parijsche brandweer
opgebeld door iemand, die meldde, dat het
Nederlandsche paviljoen in brand stond. Op
dat oogenblik was or echter geen vuur te
bespeuren. Vier uur later stond alles in
lichte laaie."
En zeg ik maar, dat deus schandaaltje
veul op mijn vcrtcsseltjo lijkt, en dan
(rugkomende op die kolïesale kearels van
boeren, amico eerlijk gezeed, had dicen
oenen boer, cl ie da-d-ééne woord uitspoog,
ongelijk?
Om d'n sallemaander nic!
En deuzrn duuve! wou ik nouw nic laaii-
gor op m 11 baart laten smoren, begrepte?
Op «luk van zaken bee ok 'ncn beneden-
Moerdijker nog zoow icis as vaderlaandscb
g e u ul in zn karkas en as 't er op aan.
i.oml. zal ic z'n ei ges nic zoow dikkcls en
zoow gemoedereerd op z'n tccncn laten
happen. Dan staampt ic trug endan
kunci-n11ij nog beter 'non staamp emme:i
\an n Ollaandseli lakken stiefeltje as van
ncn Brabaanlschcn kiomp cn as zo da nie
gelcuvcnperbecren?
Ik schei er af.
Veul groeten van Trui cn as altij gin
horkc minder van o^wen
toet a voo
niïK