van neus F. N. LOMANS, Utr.str. 15 ELECTRO- EN RADiO-TECHNISCH BUREAU F. H. LOMANS - Utr.str. 15 - Tel. 843 Wij vertegenwoordigen de bekende DUCRETET en PHILIPS toestellen Betaling in overleg met den kooper Ga niet eerder op vacantie voor aleer gij een gramofoonkoffer gekocht hebt bij de firma Be nieuwste Edison- en Tri Ergonplaten voorradig De tijd, waarin men niet behoeft tc wer ken wordt op allerlei manieren verdreven en 6omtijds ook welbesteed. Ken der popu lairste verpoozingsapparaten i6 de radio en de stations beijveren zich met naarstigen vlijt hun programma's met lustige muziek jes op te vullen. De zestien uren zendtijd per dag worden thans verdeeld over wat Ie zingen, honderden gramofoonplatcn, stukjes van Dos tal, Tosti, Kollo, Millöcker, Lehar, Hollander, Mozart, Beethoven en (wat schuchter) met nieuwe muziek. Maar voor dit laatste i6 het overschot bestemd. Het ideaal, dat de moedige leiders van om roepverenigingen voor den geest zweeft: verdieping van het muziekgenot en $an het algemeen cultureel peil is in den zomer eenjgsiins op den achtergrond geraakt. En hiermee wordt ook mijn taak kleiner en kleiner Zondag. Hilversum. De A.V.R.O. verzorgt de uitzending van het Scheven.'ngscho Kurhaus-concert (8.15), dat onder meer het vioolconcert van Beet hoven op zijn programma heeft. Geen enkel oprecht liefhebber zal zich dit laten ont gaan Huizen. Do K.R.O. doet eveneens Zondags een goed werk door de gewijde muziek der Katholieke kerk van dezen tijd uit te zen den. W eliswaar krijgt Diepcnbrock met zijn Vcni Creator en zijn Tantum Ergo het leeu wenaandeel, maar dat is nog altijd beter dan uit den treure één der zóóveel missen van Perosi te geven. Intusschcn zou het aanbeveling verdienen ook ecn6 om de jon gere Katholieke componisten te denken (Hendrik Andriesscn, Nieland. van der Bijl en anderen). De uitzending begint om 10.00. B e r 1 ij n. Verscholen tusschcn de aankondigingen over het klokkenspel der Potsdammer Gar nizoenskerk staat, een merkwaardig stuk. Ik bedoel hier het machtige motet van Jo- hann Christoph Bacli (1642—1703): „Ich losse dich nicht". Christoph was de oom van Joh. Sebastian, den beroemden Lcip- zigcr cantor, één van zijn belangrijkste oorouders. Dit motet is feitelijk een can tate voor vijfstemmig dubbclkoor met in strumentale begeleiding. Langen tijd heeft het werk op naam gestaan van Joh. Se bastian, vermoedelijk omdat deze het stuk meermalen in de Thomaskerk te Leipzig heeft uitgevoerd. Philipp Emanuel (do- tweede zoon van Sebastian) noemt dit mo- 'et 22 stemmig „ein Meisteistück Dat het motet één der oudste vocale composities is uit do twaalfde eeuw heb ik op deze plaats reeds meer gezegd. Voor de Bnch- kenners dus een kleinood van bijzonder hoogo waarde. Davcntry heeft een belangwekkend half uur met oude Tsjechische clnvocimbelmuziek. Erwin Schulhoff spoelt om 5.50 een 6onatc van Benda (17221795), die vooral van invloed is geweest voor de ontwikkeling van het Duilsche „Singspiel", een sonate van Bec varovsky (17541823), een Rondo van Ros ier (1S191882). Langzamerhand zal de mu ziekwereld door de doelbewuste propagan da, welke onder leiding van Praag staat, in staat zijn den invloed der Tsjechische muziek op grootc componisten (Mozart vooral) te waardeeren. Langenberg. Dr, Georg Kinsky vervolgt zijn nuttig werk over de pianomuziek voor vier han den (11.10) rnet het charmante Rondo in A. van Schubert (1797—1828), het divcrt.isse- mento cn twee marschen; alle van Schu bert. W c c n e n. Het pianotrio in d, opus 63 van R. Schu mann (18101856) krijgt na langen tijd weer eens een uitvoering. Het Salzburger trio speelt dit werk voor den Ween6chcn zender. Schumann heeft in zijn drie trio's een bij zonder gcconcentrecrdcn vorm bereikt. Dit is zeker merkwaardig tc noemen; immers, de typologie der romantische muziek geeft als karakteristiek steeds: uitbuiging der me lodische complexen en breede vlucht der fantasie. Concentratie en inperking der vormmiddelen is in dit trio dus een zeer op vallende bijzonderheid. Hieronder zal over KORTE GRACHT 4 EL TELEF.I Schumann op diens sterfdag-herdenking nog een en ander gezegd kunnen worden. (6.30 aanvang). Maandag. Hilversum. Buitengemeen belangrijk is de program ma samenstelling van het Haarlemsch or kest onder van Beinum nu wel niet, doch de Utrechtsche muziekliefhebbers zullen het zeker op prijs stellen hun oud-stadgenoot Carol van Leeuwen Boomkamp, den begaaf den cellist, te hooren in het concert van Dvorak (18il1904). Ook de zang van Harry van Oss, leerling van Jac. DresdenDhont, verdient aandacht, rncde om de zeer goede keuze der liederen. Huizen. Het orgelconcert van Jan Zwart, die op zijn moeilijk bespeelbaar orgel dor Ilerst. Evang. Lutherschc kerk goed thuis is, wordt in herinnering gebracht. De organist heeft eenigc der schoonste koraalvoorspelen van Joh. Seb. Bach op zijn programma staan. Bach is in deze werken misschien wel het moeilijkst toegankelijk. Dé meester heeft in deze koraalvoorspclen werk nagelaten, dat in abstracto niet onderdoet voor zijn Kunst der Fugc. Absolute muziek, noot voor noot superieur, een wondcrspel van contra- puntische lijnen. De N.C.R.V. komt de eer van dc2e uitzending toe, evenals voor het programma van 5.00 tot 6.30. Is. Cohen 6pcelt mooie 17de ceuwsche Engeleche kla viermuziek van John Buil cn Arne evenals de grandiose chromatische fantasie en fuga van Bach, één der Standaardwerken der pianolittcratuur. Brussel (Fransche uitzending). Het pianokwartet van Gabr. Fauré (1845 1924), dien wij den Franschen Schumann om zijn romantisch-impressioni6ti6chcn gevoe ligheid zouden kunnen noemen, stelt bijzon der hooge eischen aan uitvoerenden cn toe hoorders. Toch moet men zoo mogelijk de moeite nemen dit kleurige werk voor pia no cn 3 strijkinstrumenten te beluisteren. De harmonische kracht van dit werk is breed cn wortelt diep in de natuur van dezen bij zonder begaafden en sterk emotioncclcn componist. De twintig minuten moderne sonates voor vicol en piano (7.007.20) op Daventry bevelen wij eveneens aan te beluisteren. Langenberg- Pe'coiripbnïsten Rehan (1901) cn Ramrath (1830) zijn buiten hun landsgrenzen onbe kend. Van 5.206.20 biedt dit s.tation gele genheid met werk van deze Duitschers ken nis te maken, afgewisseld door liederen van Trunk (1879). Deze drie auteurs zijn ge vormd op Duitsche conservatoria en beklec- den functies als docenten in de theorie en compositieleer. Zullen ze voetsporen van Schumann en Brahrns drukken? Dit radio- uurtje brengt het antwoord. Huizen. Dinsdag. In Oxford wordt het 9e jaarfeest gehou den vanwege de Internationale'Vereeniging voor moderne muziek. Eén der concerten wordt (het tweede) door Daventry uitgezon den en de K.R.O. zorgt van 8.35—10.55 voor her-uitzending. Althans, een gedeelte van het belangwekkende programma staat in de aankondiging. Vaughan Williams (1872) is een zeer vruchtbaar auteur, die op late- ren leeftijd nog bij Ravel in Parijs heeft ge studeerd. Hij voelt zich sterk geboeid door het oude Engelsche volkslied en door het compositie procédé der Engelsche compo nisten als Blow. Dowland cn Purcell. Wla- dimir Vogel (1896) is den expressionisti- schen Duitsch-Oostenrijkschen stijl van Bu- soni cn Schönberg toegedaan, nadat hij do mystieke leer van Scriabin verlaten had. Van Roussel (1869) wordt diens 80ste Psalm uitgevoerd gewijde, nieuwe muziek, waar aan Caplet zeker, niet vreemd zal zijn. Hamburg, Weenen, Heilsberg zenden om 8.50 een Schubert-Strauss pro gramma uit, dat onder andere de levendige Duitsche dansen van Schubert bevat. Woensdag. Vandaag is het de herdenkingsdag van Robert Schumann (1810—1856); Hamburg cn Heilsberg gewagen in hun programma's van dezen romanticus en stillen droomer. Schumann's beteekenis strekt zich verder uit dan die van het lied, waarin hij wel licht het meest populair is geworden. Want zijn kwartetten, het pianokwintet en de trio's zijn zeer zeker niet zonder belang. Hij heeft steeds een hang gehad naar de kleine vormen. Schumann hield van het halfdonker cn trachtte deze irrealiteit te henaderen door gebruik te maken van een persoonlijk getinte chromatiek. De rhyth- miek verfijnde zich cn werd de uitdruk king van een geheele generatie romanti sche musia. Zijn muziek is de draagster ge worden van de allerpersoonlijkste uitdruk king; het muzikaal-ethischc moment komt in het centrum der compositie, waaraan de vorm zich geheel aanpast. Zijn thematiek is plastisch cn bezit groote spankracht. De, verwerking,, de groei tdezcr thematiek, is échter-dikwijls tc weinig doorschijnend, zoodat de muziek voor veler ooren spoedig vermoeiend wordt Hoe het zij: Schumann is een schakel geweest in de keten, welke Beethoven en Schubert aan Brahms en Bruckner verbindt. De radiostations Ham burg en Heilsberg zenden resp. om 4.20 cn tc 9.30, Schumanns muziek uit. Parijs tenslotte kondigt nog een Schu- mannrecital op gramofoonplaten aan. (1.25). M n ch e n. Wagner (18131883) is een der grootste en geconcentreerdstc muzikale denkers ge weest. Zijn invloed op vakgenoot, leek, di lettant en publiek was ontzaglijk. Toch is deze spoedig belangrijk teruggeloopen en de tegenwoordige jonge generatie staat reeds veel meer onbevangen jegens zijn mu zikaal en reformistisch werk dan de gene ratie van 33 jaar geleden. De beginselen van Wagner vonden over de geheele be schaafde wereld aanvankelijk grooten weerstand; doch hij had ook veel medestan ders. Spoedig ontstonden twee partijen: Wagnerianen en anti-Wagnerianen, die niet nalieten elkaar verbitterd te bestrijden. In Beyeren heeft Wagner grooten steun on dervonden van koning Ludwig II, die hem in staat stelde zijn ideeën te verwerkelijken. Zoo ontstond „Bayreuth", de plaats waar nu nog jaarlijks Wagner-Festspiele gehou den worden. De schouwburg, die daar ge bouwd werd is een Wagner-thcater, ge heel volgens de beginselen van den cner- gieken meester. Het Prinz-Regentcn Thea ter te München is hiervan de copie: de toe schouwersruimte loopt sterk amphitheaters gpwijze op, het orkest is onzichtbaar, gaan derijen ontbreken, het tooneel is voorzien van de modernste machines. Vanuit dit theater nu wordt Wagners „Lohengrin" ge geven, een muziekdrama, dat voor het eerst de theoretische en artistieke beginselen van den componist geheel in praktijk brengt. De geweldig groote geestdrift, die door Wagners muziek gewekt werd heeft ook een terugslag veroorzaakt, welke leidde tot een verachting cn verloochening van Wagners beteekenis, die even onwaar en overdreven was als de blinde vereering der voorstan ders. Tegenwoordig zijn wij in staat de be teekenis van Wagner meer op haar juiste waarde te schatten; dc afstand welke ons 6cheidt van de heftige tooneelen, is grooter geworden; ons oordeel kan bezadigder en milder genoemd worden. Toch staat Wag ner nog bij velen in een heilig huisje. Een kritische en nauwkeurige waardeering kun nen vele muzickgevoeligen op dezen dag zelfs vijftig jaar na zijn dood nóg niet goed verdragen. Donderdag. Weenen, Radio Suisse romandc, Mühlackcr, Davcntry en mogelijk nog andere stations zenden de gastvoorstclling der Milanéèsche opéra wel ke in Salzburg wordt gegeven om 8.20 uit Het werk, dat daar uitgevoerd wordt is één der mooiste standaardwerken der opera- buffa: „II matrimonio scgreto" van Cima- rosa (1749—1801) het geheime huwelijk. Nu zooveel stations het werk uitzenden is Ditmaal hebben wij te bespreken een bonte verscheidenheid van nieuwe O d c o n- platcn, vaiiecrende tusschcn het meest klassieke, cn eenige nummers uit dc „New Rythm Style". Het is geen onaardig experi ment, om zulk een serie platen eens ach ter elkaar te draaien voor een klein ge zelschap, en dan eens te letten op de re acties van de toehoorders. De een vindt de marsch uit Tunnhaser stierlijk verve lend, terwijl een ander zich, bij een num mer hot jazz, aansluit bij het plaatje in de laatste Radiobode. waarin de vertwij felde omroeper zich afvraagt, of dc band ahvoer aan het volgende nummer bezig ie, dan wel aan het 6temmon is. Toch ver dient o.i. do New Rythm Style serie wel degelijk belangstelling, al zijn wij per soonlijk geen bewonderaars van dit 60ort jazz. I'n wellicht hebben zij, die betoogen, dat dit eigenlijk pas jazz is, schoon gelijk. Zoo b.v. de Hangsche Post van de vorige week, die uiteen zette, dat wat heden ten dage do Duitsche bands als Dajos Bela cn Marek Weber prestoeren, en tot op zekere hoogte ook Jack Payne, niet meer is dan symphonische jazz Eerst oij Armstrong begint de atonale jazz, waarbij niet de melodie, doch het rythme op den voor grond staat. Doch men vraagt zich wel eens af, of deze musici nog van muziek lezen Dc nieuwe eerie Odoon-platen dan geeft inderdaad voor ieders 6maak wat. Zoo al lereerst een schitterende vertolking van dc „Meditation de Thais" van Jules Masse net, gespeeld door den Franschen violist Merckel, begeleid door het 6ymphonic-or- kest van de opera te Parijs onder leiding van Defosse. Een magnifiek nummer, dat ontroerend mooi gespeeld wordt, mot olie fijne nuances, die Massenet hierin gelegd heeft. Aan de keerzijde speelt hetzelfde or kest de „Einzug der Giiste" uit Tann- htiuser van Wagner waarbij het orchest helaas niet boven het middelmatige uit komt en mank gaat aan een tamelijk vlak ke vertolking. Het nummer van dc plaat is 170138. Dc kennismaking met madame Ninon Vnllin, een lyrische sopraan met een fraai, beschaafd geluid, is werkelijk een zeer aangename geweest, al heeft die kennis making zich bepaald tot het beluisteren van een gramofoonplaat. Op Nr. 123665 zingt zij Solveitgs Lied uit de Peer Gynt- suite van Grieg, en Schuberts bekende se renade, twee liederen, die haar prachtig liggen, en waarin zij volop gelegenheid heeft haar technisch kunnen te demon- streeren. Ook van onze in korten beroemd geworden I-Ielcno Cals is een nieuwe plaat verschenen (A. A. 178026). Aan den ecnen kant 6taat dc Frühlingsstimmen-wals van Strauss, die zij al dikwijls voor de micro foon heeft gezongen, cn aan den anderen kant „Je suis Titania la blonde" uit Mig non, welke aria -zij zingt met begeleiding van een orchcst onder leiding van Dr. Weissmann. Een plaat die zich uitstekend laat weergeven. Gaan wij dan over tot een lichter genre, dan komen wij tot den romanticus Ketel- bey, wjcn6 composities, waarop het EHjit- sche woord „Tongemaldc" zoo juist van toepassing is, eigenlijk al weer behooren tot de amusementsmuziek. Odeon O 6787 brengt twee van zijn meest bekonde stuk ken van den laatston tijd: „An den blaucn Wa6sern von Hawai", cn „In cinem Chino- sischcn Tempelgarten", beide gespeeld door een eymphonie-orkest onder Dr. Weissmann, cn gedeeltelijk gezongen door een subliem mannenkoor. Naar onze mee ning is het Hawai-nummer beter dan het Chineeschc, dat lichtelijk bedorven wordt door het ongearticuleerde geschreeuw der Chineezen. De reproductie van Odeon is perfect; liefhebhens van Kctelbey zijn dus gewaarschuwd! Eenigszins hierbij aansluitend wat gen re betreft is de „Stimmungs-potpourri", ge zongen door een heerenkwartet met bege leiding van het Groot Odeon Orkest, op A 161708 (belde zijden). Onze Oostelijke bu ren verstaan uitstekend de kunst van het stemming maken, cn als het zoo gebeurt als op deze plaat, mist het zijn uitwerking niet. Een heels serie zeer oude bekenden passeert de revue. Voorts de film- cn operettemuziek, die weer met eenige zeer goede nummers is uitgebreid. De burlesque „Alles Schwindel" leverde een verrukkelijke slow: „Mir i«si so nach dir", gespeeld door het Odeon dansorkest. Aan den anderen kant 6taat een buitengewoon geestige foxtrott, die de eigenaardige vraag behandelt „Warum ist die Banane krumm?" deze fox brengt het ongetwijfeld tot den titel „Schlager". Het nummer van dc plaat is A. 161721. Op O 2998 speelt Dajos Bela een tango van bijzondere kwaliteit- „Manuela", met refreingezang van Leo Frank. Op de keer zijde staat een fox van Emmerich Kalman „Ein Kuss im Frühling" eveneens een goed ding. „Het Wiener Boheme Orkest speelt op O. 11435 „Kussen ist koine Sünd" uit de operette „Bruder Straubinger", cn „Wie rnein Ahnl zwanzig Jahr", een wals uit de Vogelhandler. Een alleraardigst orkestje, dat gezellig musiceert. Ten slotte nog een nieuwe plaat van Richard Tauber: „Du warst mir ein Ro man" uit „die grosse Altraktion" en het lied „Keino Frau kann schoner sein als du". Iïet is O 4984 Goede wijn behoeft geen krans. AJs laatste plaat voor deze week de be roemde Tiger-rag, gespeeid door Louis Armstrong, en de niet minder beroemde Old Man Blues, die vertolkt wordt door een band, luisterend naar den origineelen naam van „The Harlem Footwarmers", blijkbaar dus een negerband. Nummer van de plaat O. R. 942. Rr. een korte bespreking van den inhoud wel licht welkom De dramatische situatie ie zeer spoedig ge schetst, de intrigue is eenvoudig een echt opera-hu ffa gegeven. Een zekere Geronimo heeft drie aanmin nige dochters (Fidalina, Lisetta en Caro lina). Deze Geromino is een braaf en goedig man uit den koopmansstand, die er eoa boekhouder (Paolino-tenor) op na houdt. Deze Paolino is met Caroline heimelijk je- trouwd. Geronimo wil Lisetta uithuwe;'«jk«a aan een graaf (bariton), doch deze br.zM tr geen lust in en voelt veel meer voor Caro lina. Intusschen is Lisetta afgunstig gewor den en roept op een nacht het geheele huis bij elkaar. Alle kamers worden geopend be halve die van Carolina. De Graaf komt uit zijn eigen kamer; ieder doet opgewonden maar het geval loopt nogal vroolijk af. Later beproeft de jaloersche Lisetta Carolina in een klooster te werken, maar het geheim wordt onthuld. De Graaf is edol genoeg om van Carolina af tc zien en braaf met Lisetta te trouwen. Cimaroea'e muziek volgt die van Tergolesi op den voet. De pianospelende muzieklief hebber moet zich eens de sonates van Cima- rosa aanschaffen; ze zijn een aanwinst voor de bibliotheek. Vrijdag cn Zaterdag bieden weinig, dat een bespreking vooraf billijkt De V.P.R.O. heeft weer een ernstig en mooi programma. München geeft Zaterdag om 7.25 de Tooverfluit van Mozart en voor het overige zijn het vroolijke koorspelen en muziekjes voor den laatsten dag der week. P. TIGGERS. Afrlkaansche humor. Pat was baie goeie vriende met 'n vlieër en vra hem een dag wat dit sal kos om na Parij6 te vlie. Die vlieër weet dat geld sy maat se «wak punt is, en sè dat hij Pat en sy vrou verniet na Parijs sal neem a6 hy beloof om onderweg nie 'n woord te praat nie, want anders kos dit 20. Alles het goed gegaan en dia vlieër wens Pat geluk dat hy die hele Pad nie een woord gepraat het nie. „J.", zè Pat, „maar dit was darem swaar gewees om 6til te bly, toe my vrou uit die vliegtuig val". Ewe 6poggerig steek een Amerikaner een aand in die teenwoordigheid van 'n En gelsman sy pyp met 'n vyf-pond-noot op. Die Engelsman skryf 'n tjek van hon derd pond uit en steek sy pyp daar mee op. Amerikaner: „Nee, so speel ek darem niet met geld nia". Europeesche humor: Een vreemdeling stapte een wachtkamer binnen en vroeg hakkelend aan Piet: K-k..an je m-m..mij o-o-o-ook z-z-zeggen, w-w-welk sta-sta-station d-dit is? Piet blijft doofstom voor zich uitstaren cn de vreemdeling'gaat lichtelijk teleurgesteld weer weg. Waarop een andere wachtkamergast aan Piet vraagt: „Waarom hebt u die vreem deling niet antwoord gegeven. „D-d-d-denk je d-d-dat i-i-i-ik een k-k- klap wil h-h-h-hebbcn?" is 't antwoord. Dokter (trots): „U bent al heel wat beter; dat komt zeker van mijn medicijnen!" Patient: „Jawel, want op de flesch staat „goed gesloten houden" en dat heb ik stipt opgevolgd". Directeur van een fabriek (tegen plocg- oaas): „Ik wilde een kennisgeving in de fabriek laten aanplakken, maar op een plaats, die erg in het oog valt. Weet je soms zoo'n plaats?" Ploegbaas: „Jawel meneer, plakt u die dan maar op de klok!" Dokter: Maar mijn beste vriend, begrijp ie nóg niet, waarvan je ziek bent gewor den? Je vrouw vertelt mo, dat je pas 's mor gens om zeven uur van de club thuiskomt! Patient: Jawel dokter, maar daar kan ik niet ziek van zijn. Ik kan niet togen de avondlucht en daarom wacht ik steeds dc morgen af! KLEINE WENKEN. Als de muur brokkelig is of als men iets zwaars wil ophangen, wordt het van tevo ren gemaakte en met water bevochtigde gat voor do spijker opgevuld met een dik papje van gips met water. In het nog vochtige gips wordt dan de spijker geslagen; men kan ook een puntig 6tukje hout in het gips slaan cn in het hout de spijker. Het. gips moet goed hard zijn, voordat de schilderij eraan wordt opgehangen. Als leeren overtrekken van stoelen dof worden of beginnen te kreuken, moeten zij worden opgewreven met watten, die in ei wit zijn gedoopt. Als een warme schotel een witte kring heeft gemaakt op oen eikenhouten tafel, kan men deze met brandspiritus weer weg- krijgen. Is de tafel echter gevernist, dan is het vernis verdwenen door de hitte en moet de plek opnieuw behandeld worden met vernis van dezelfde kleur. Week varkensvet gemengd met paraffine is ecu uitstekend middel om tegels op te wrijven. Het neemt bovendien vrijwel alle vlekken weg. Men beproeve het echter eerst op een klein gedeelte van de vloer, omdat hot deze soms hinderlijk glad maakt.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1931 | | pagina 17