Voor dienstbodenjaponnenfa. RAMSELAAR
ll
INTERN. SOCIAAL-ECONOMIS CH CONGRES
A. H. VAN NIEUWKERK N.V.
DR. WIBAUT OPENT DE
EERSTE WERKZITTING
DE ONDEROFFICIEREN IN
NED. INDIE
EEN NEDERLANDSCH
MOTORSCHIP VERGAAN
DE OPENING VAN HET
VLIEGVELD TWENTE
Beekensteinschelaan Beekstraat Tel. 543
Complete Meuhileering
HUMORHOEKJE
Werkloosheid als paradoxaal
verschijnsel in de wereld
economie
Het productieproces en de Sovjet
Amsterdam, 23 Aug. Het sociaal-eco
nomisch wereldcongres, dat deze week in
de hoofdstad gehouden wordt onder de
auspiciën van de in Juni 1925 te Vlissin-
gen opgerichte International Industrial Re
lations Association, is Zondagavond met
eenige plechtigheid in de grooto aula van
het Koloniaal Instituut geopend.
Dit congres, waaraan voorname econo
men en andere deskundigen de officieele
lijst vermeldt 300 deelnemers uit twintig
landen, w. o. Sovjet-Rusland en de Ver-
eenigde Staten deelnemen, beoogt naar
reeds is medegedeeld het, door studie en
overleg, pogen te bereiken van een meer
geordenden en geregelden opzet van pro
ductie en afzetmogelijkheden over de ge-
heele wereld, wat dus neerkomt op een
meer logische verhouding tusschen econo
mische capaciteit en koopkracht.
Rede C. H. van der Leeuw.
De officieele spreker van dezen avond
de aula was voor ongeveer de helft met con-
gresdeelneraers en belangstellenden gevuld
was de heer C. H. van der Leeuw,
voorzitter van het congres, president van
de International Industrial Relations Asso
ciation en lid van de firma Erven wed.
Van Nelle te Rotterdam. Na allen welkom
te hebben geheeten. schetste spreker in het
kort de verhouding van het congres tot de
R. I R. Spr. wees er vervolgens op. dat de
economische wereldverhoudingen bevredi
gend zijn te noemen, indien alle groepen,
betrokken bij het economische leven, door
die verhoudingen in staat gesteld zijn, op
effectieve wijze te werken voor een sociaal
begeerenswaardig doel. De overweging o.
m. dat de wanverhouding tusschen pro
ductiecapaciteit en koopkracht als oorzaak,
en werkloosheid en onzekere levens
standaard als gevolg binnen de sfeer vallen
van de werkzaamheid der I. R. Iis aan
leiding geweest, do bijeenroeping van dit
cóngres te bevorderen. Voor een veelzijdige
behandeling van alle voorkomende vraag
stukken biedt de samenstelling van de
associatie zonder ook maar iets te kort
te willen doen aan andere lichamen, com
missies of instellingen, welke zich op het
terrein, waarvan sprake is. bewegen of be
wogen hebben een voldoende waarborg
In de I. R. I. zijn alle vormen van be
drijfsleven vertegenwoordigd, leiders, arbei
ders sociaal-economen, technici, onder
wijsmannen e a, uit te zamen 29 landen.
Alle deelnemers zijn gerechtigd tot het
weergeven van hun persoonlijke meening,
zonder gebonden te zijn aan bepaalde groe
pen, zoodat een volkomen vrije en vrucht
dragende gedachtenwisseling alleszins
mogelijk zal zijn.
Spr. bepleitte voorts de noodzakelijkheid
van het brengen van eenheid in den opzet
der verscheidene statistieken, opdat een in
ternationale vergelijking mogelijk worde.
Tot de taak van het congres behoort ook de
bespreking van de mogelijkheid van econo
mische systemen in alle nuances, eener-
zijds tusschen wat men in Duitschland
„Plan Wirtschaft' noemt en projecten in
zake economische politiek anderzijds. Een
meer internationale groepeering is nood
zakelijk, hoe men ook in principe tegenover
dit punt staan moge.
Spr. deed tenslotte een beroep op de deel
nemers aan dit congres om alles in het
werk te stellen, teneinde het economisch
leven uit het moeras te helpen, waarin het
is geraakt. Aan het congres is de taak, aan
dit doel met kracht te arbeiden, niet alleen
voor één klasse, doch voor alle klassen van
de gemeenschap (Applaus).
Vervolgens sprak miss Mary van
K 1 e e c k, een der vice-presidenten van het
congres en directrice van Industrial Stu
dies, Russell Sage Foundation te New-York,
het congres toe. Zij drong er bij de aanwe
zigen op aan, de politiek bij de bespreking
van economische aangelegenheden buiten
beschouwing te laten. Tolken zorgden er voor,
dat beide redevoeringen voor allen ver
staanbaar waren.
Op uitnoodiging van den voorzitter begaf
men zich hierna naar den hall, waar ge
legenheid was voor nadere onderlinge ken
nismaking.
Amsterdam, 24 Aug. Vanochtend
werd de eerste werkzitting van het Inter-
nalionaal-Economisch Congres in het Kolo
niaal Museum geopend met een rede van
dr. F. M. Wibaut. Spr. heette de aanwezi
gen hartelijk welkom, de bedoeling van het
congres wordt reeds aangegeven door de
benaming; de wereldproductie in die banen
te leiden, die alleen de algemeene welvaart
op het oog hebben. Maar ik heb reeds sinds
den wereldoorlog en ook nu, aldus spr., de
economische ontwikkeling in vele landen
nauwgezet gevolgd en spr. aarzelt niet,
deze ontwikkeling volslagen hopeloos te
noemen. De economische oorlog Wordt iede-
ren dag heviger en dient een einde te ne
men, wij worden moede dit te propageeren
en bovendien constateeren we, dat alle vol
keren afhankelijk van elkander zijn, dat
heb ik reeds vastgesteld op de internationa
Ie conferentie te Genève in Mei 1927, Wij
hebben toen de hoop gekoesterd, dat de
Volkerenbond en zijn economische secties
systematisch den weg zouden banen, die al
is het dan niet in één jaar, naar economisch
begrijpen in handelspolitiek zou voeren. Als
de Volkerenbond daarin geslaagd zou zijn,
dan zou er een ernstige poging zijn geweest,
om de economische relaties tusschen de
volkeren te verbeteren; maar dit Is niet
gebeurd. Sinds den oorlog is de productie
capaciteit enorm toegenomen, maar er is
geen voldoende afzet voor deze meerdere
productie, steeds grootere groepen worden
uitgesloten van do gelegenheid om actief
aan do productie deel to nemen, wat onmis
baar is voor hun levensonderhoud. Zoolane
de productie geleid wordt door particulier
belang zal er werkloosheid uit voort komen
De tegenwoordige werkloosheid over de ge
hecle wereld heeft andere oorzaken dan de
economische vooruitgang als zoodanig, de
wanverhouding tusschen productie en ver
bruik is de eigenlijke oorzaak. Het ls spr
overtuiging, dat de wereld nieuwe interna
tionale economische plannen noodig heeft.
Een congres, dat zich hiermede bezig houdt
heeft een taak te vervullen.
Dr. Max Lazard uit Parijs, vice voorzitter
van de Fransche verecniging voor Sociale
ontwikkeling, hield een inleiding over de
beteekenis van de werkloosheid als para
doxaal verschijnsel te midden der ontwik
keling van de wereld-economie.
Dr Lazard baseerde zich hierbij vooral
op een rapport van W. A. Berridge, econo
misch adviseur van de Metropolitan Life
Insurance Company te New» York, uitge
bracht voor de I.R.I., deel uitmakende van
een reeks studiën, door de Associatie uitge
schreven, betreffende de fluctueering in de
verkverschaffing. waarover verslagen wer
den gegeven door bekende economisten in
verschillende deelen van do wereld.
De werkgelegenheid in fabrieken is in de
Vereenigde Staten gedurende de afgeloopon
30 jaar, naar dr. Berridge mededeelt, toegc
nomen; deze toeneming dateert vooral uit de
eerste jaren van die periode. Sinds den
oorlog is de lijn nog maar weinig gestegen.
Het aantal te werk gestelden in fabrieken
in de Ver Staten is van September 1929
tot Januari 1931 zelfs gedaald van ongeveer
9 tot pl.ni. G.7 millioen, het maandelijksche
totaal van de loonen daalde van een mil
liard tot 600 millioen dollar. Het spoorweg
personeel verminderde in dien tijd met 25
A 33 pet.
Nadat spr. aan dit en ander cijfer-mate-
riaal eenige beschouwingen had gewijd,
hield dr Otto Neurath, directeur van het
sociaal-econnomisch Museum te Wecnen,
een redo over: „De economische groei van
de productie-capaciteit der wereld". Spr.
verdedigde de volgende stellingen:
1. De berekening der economische gege
vens in natura laat inzien, wat een bepaal
de economische ordening door verhooging
der productie-capaciteit kan doen tot ver
betering van den levensstandaard. Deze
methode kent niet de begrippen „koop
kracht", „kosten", „rentabiliteit", „economi
sche waarde-eenheid", „geldswaarde" enz.
Zij werkt met de volgende begrippen:
a. levensbehoeften van den mcnsch (bos
schen. akkers, moerassen, gebouwen, ma
chines, dieren, enz.);
b. levcnsverordcning (sociaal schema dei-
daadwerkelijke verhoudingen en de wijzi
gingen, welke zij ondergaan);
c. relief voorstelling \an het peil van het
mcnschelijk leven, in plaats van de gemid
delden, welke vaak verwarrend werken,
(voeding, woning, kleeding, ontwikkeling,
amusementen, reizen, enz. verbruikstijd, ar
beidstijd, ziekten, sierfte, naar hun speci
fieke eenheden gemeten).
2. Men kan aantoonen, aan de hand van
internationale economische plannen, dat bij
toepassing van de modernste productie mid
delen en in acht nemen van een functionee
le economie, de productie van levensmid
delen en van eindproducten in weinige ja
ren in alle takken veel sneller kan toene
men dat tot dusverre mogelijk was in tijden
van do gunstigste conjunctuur; m.a.w. de
tegenwoordige economische noodtoestand
heeft slechts organisatorische oorzaken.
3. de productie-capaciteit zou door cen
tralisatie en internationale arbeidsverdee-
ling (monoculturen, speciale industriegebie
den e dsterk kunnen toenemen. Echter
staat daaraan bij de tegenwoordige verhou
ding o.m. in den weg de toenenienrdo ten
dens bij vele landen om onafhankelijk te
arbeiden, los van internationaal verband.
ris van het Internationale Comité voor We
tenschappelijke Organisatie te Parijs, merk
te in de discussie op, dat economische cri
ses niet altijd slechte dingen zijn cn dat zij
bovendien tot do economische economische
noodzakelijkheden behooren. Het beleggen
van congressen tegen economische crises
zal niet veel helpen.
De lieer Dr. Stan. Spacck wees er ten
slotte op, dat de rijkdommen van de wereld
te ongelijk zijn verdeeld. Naast de reorgani
satie van de productie moet een betere en
rechtvaardiger organisatie van do distribu
tie komen. Na de thee werd de algemeene
discussie voortgezet, waarbij Mr. Wallace
Clark, Amerikaansch ingenieur er op wees,
dat her Toylor-stclsel aanvankelijk veel te
genstand ondervónd. maar thans toch al
gemeen als een werkbasis wordt aanvaard.
Spreker meent voorts, dat een krachtiger
medewerking van de werknemers bij een
planmatige organisatie noodig zal zijn.
Nadat nog verschillende congressisten aan
de gedachtenwisseling hadden deelgenomen
was het woord aan den vertegenwoordiger
der Russische Sovjet Republiek, Valery V.
Obolensky-Ossinsky, lid van de retdacie van
„Iswestia", die bij zijn verschijnen op hei
podium met applaus wordt begroet.
Mr. Ossinsky herinnerde er allereerst aan
dat de paradox: Werkloosheid, temidden
van economischen vooruitgang, een heel
oude paradox is, want de algemeene crises
van overproductie begonnen reeds bij den
aanvang der 19e eeuw. Deze crises hebben
in den loop van de 19c eeuw een ontwikke
ling doorgemaakt, niet in hun aard, maar
in scherpte en omvang. Karl Marx, naar
spr.'s meening de grootste economist die
ooit leefde, ontdekte do aard van deze cri
ses en hij voegde er de voorspelling aan toe,
dat deze crises in bepaalde kringloopen zou
den terugkeeren cn in hevigheid voortdu
rend zouden toenemen. Deze voorspelling is
juist gebleken. Marx heeft ook gezegd, dat
deze steeds terugkeerende crises tenslotte
zullen leiden tot de crisis van het kapitalis
tisch stelsel zelf. En in die crisis bevinden
we ons thans.
Het is merkwaardig, zegt spr., dat de
bourgeois-cconomisten, die altijd de Mar
xistische opvattingen hebben bestreden,
thans zelve het karakter van deze crisis be
spreken cn de anarchie en het diepe ver
schil tusschen productie-capaciteit cn koop
kracht, enz blootleggen; tegenstellingen, die
door Marx 70 jaar geleden werden aangc
geven. Er is thans slechts één land, men
mag er verder van denken wat men wil,
dat geen crisis van overproductie heeft, en
dat is Rusland. Deze economisten zullen
eon stap verder moéten gaan cn dit econo
mischc feit moeten erkennen.
Wat is nu het historisch karakter van
deze crisis, vraagt spiv? Het is dit, dat in
Europe de eene natie de andere economisch
onderdrukt. Dat het eene land, zonder te
genpreslatie, geld ert goederen moet leve
ren aan het andere land. Dat is een his
torisch feit in deze crisis. En het andere
feit is, dat de wereldhandel is gcdesorganl
seerd en dat tegelijkertijd een groot land.
Rusland, dat een zesde van de wereld om
vat, als een gevaarlijk land, waarmee men
niet in relatie moet treden, wordt buiten
gesloten. Ik pleit hier niet, zegt spr., voor
die erkenning van Rusland, wij zijn
thans in een positie, dat wij dat niet be
hoeven te doen ik constateer slechts fei
len.
De technologische werkloosheid waarover
men zooveel heeft gesproken bctcekent in
feite een technische revolutie, die het kapi
lalismo zelf aantast. Het kapitalisme kan
zijn eigen nieuwe technische basis niet
meer bcheerschen. Alleen een verandering
in de methode der productie kan nog een
oplossing brengen. Na eenige opmerkingpn
over de statistische figuren van dr. Neurath,
vraagt spr. nadrukkelijk wat men toch wel
onder die pjanmatige organisatie der eco
nomie (functioneelc economie) verstaat.
Naar zijn mcening kan dat ntct anders be-
teekenen dan dat men die economie op so
cialistische basis stelt. (Luid applaus).
Hierna werd de zitting verdaagd tot
Dinsdag.
Een adres der vereeniging
„Ons Aller Belang"
Schriele bezoldiging
Do Europeesche Ondcrofticicrsverecniging
Ons Aller Belang in Nederlandech Oost-
Indië heeft een adres aan de leden van de
beide Kamers der Staten-Genoraal gericht
in zake de verbetering van de positie der
onderofficieren in Indië.
Allereerst wordt een resumé gegeven
van een audiëntie, welke op 24 Juli j.l. door
den minister van koloniën aan vertegen
woordigers der vereeniging werd ver
leend.
Bij deze audiëntie wees de deputatie er
op, dat het onderofficierenkorps in Indië,
dat vroeger reeds veel lager bezoldigd was,
dan de burger landsdienaren met een ge
lijkwaardige positie cn dientengevolge toen
reeds een zeer sober bestaan moest voe
ren, door de aanstaande invoering van de
10 pet. salariskorting ongetwijfeld aan den
rand van het gebrek zal komen te staan.
Met tal van cijfers werd aangetoond, dat
het gemiddeld inkomen van den onderoffi
cier, over alle groepen omgerekend, nog
geen 250 per maand bedraagt, waarbij op
gemerkt werd. dat van deze schriele in
komsten, die in doorsnee 150 lager zijn
dan die welke door het Bureau van Statis
tiek te Weltevreden (een regeeringsbureau)
noodzakelijk worden geacht, om onder een
voudige omstandigheden te kunnen leven,
binnenkort nog eens 10 pet. wordt gekort
met daarnaast een belastingverhooging. Dit
beteekent voor de meesten hunner, aldu6 de
deputatie, armoede cn het zich moeten in
stellen op een levenspeil, dat niet past
voor een Hollander in de tropen.
Het huidige bezoldigingsstelsel heeft zich
aan de gewijzigde omstandigheden niet
aangepast cn het gevolg is o.a.. dat de
groep sergeanten na 12 jaar dienst hun
maximum bereikt hebben, d.w.z. 55 per
maand meer genieten dan hun aanvangsa
la ris bedroeg, en zclf6, al zouden zij 25
jaar dienen, geen enkele verhooging meer
kunnen verwachten. Immers nog steeds be
staat de bepaling, dat sergeanten met 1
dienstjaren of den leeftijd van 35 jaar be
reikt hebbend, van verdere bevordering
zijn uitgesloten Zijn zij gehuwd cn is hun
huwelijk niet kinderloos gebleven, dan is
voor hen een leven van voortdurende ar
moede weggelegd bij een salaris van bruto
maximum 255 minus 10 pet. korting is
229.50.
Dat deze bezoldiging ongetwijfeld zeer
onvoldoende is, blijkt o.a. uit het feit. dat
het bruto-inkomen van een korporaal bij
den nlgcrneencn dienst der Kon. Marine
met niet meer dan 6 dienstjaren, in Indië
rund 300 per maand bedraa.gt.
Het inkomen der onderofficieren staat te
dicht bij en is in sommige gevallen kleiner
dan dat der mindere militairen; het staat
echter te ver af van dat der officieren.
De deputatie drong er daarom bij den
minister op aan to voldoen aan de recht
matige verlangens der onderofficieren cn
hun een bezoldiging te geven welke in over
eenstemming is met de cischen van recht
cn billijkheid.
De minister heeft bij de audiëntie echter
geen enkele pertinente toezegging gedaan;
hij bepaalde zich ertoe te zeggen: „dat "le
salari6rcgcling der koloniale ambtenaren
geheel behoorde tot de competentie der In
dische regeering, doch dat hij (de minister)
over de door de deputatie voorgebrachte
kwestie in overleg zou treden met den
gouv.-gcncraal".
Middagzitting.
In <lo middagzitting was allereerst aan de
orde een rapport van Dr. H. S. Person, Dj-1
recteur van het Taylor-Instituut te New
York, over theorie cn practijk van het We
tenschappelijk Bedrijfsbeheer.
Hierna kreeg Huga von Haan, van het In
ternationaal Instituut voor Bedrijfsbeheer
te Genëvc, het woord over wetenschappelijk
bedrijfsbeheer in Europa.
De rationalisatie aldus spr. o.m -
heeft niet gebracht wat Taylor ons destijds
beloofde: een revolutie des geestes. Wij zijn
nog ver af van een vrijwillig samengaan,
een vrijwillig cn logisch overwegen van (lc
factoren, die tot een betere organisatie en
een beter beheer zouden kunnen leiden.
Spreker ziet in dit proces van een mogelijke
plan-matige organisatie drie etappes: ter:
eerste een wereld-omvattend onderzoek cn
documentatie, daarna een schema van con
trole om dan tenslotte tot do vereischte sa
menwerking te komen. Dit zal in de rich
ting moeten gaan van een nieuwe collectie
ve mcnsch. Er is een land, Rusland, waar
men bezig is, ten koste van ontzaggelijke
offers, te trachten deze nieuwe collectieve
mensch te scheppen. Het is moeilijk te zeg
gen of wij het in deze richting moeten zoe
ken. Maar voor ons is elk experiment in dit
opzicht van de grootste beteekenis cn als
wij zelf iets In dit opzicht ondernemen, dan
zullen we dat moeten doen onder dankzeg
ging aan het volk dat de offers voor4 dit
experiment heeft gebracht. Spr meent, dat
zulke plannen volstrekt universeel zullen
moeten zijn, willen zij blijvend resultaat op
leveren.
De heer Edmond Landauer, alg. secrcla-
De bemanning gered door een
Engelsche boot
B r u n s b u 11 e 1 k o o g, 2 4 Aug. (V. D.)
Te Brunsbuttelkoog is binnengekomen het
Engelsche stoomschip Heron, dat op weg
was naar Dantzig, met aan boord de op
varenden van het Nederlandschc motor
schip Flying Dutchman. Dit schip was op
weg naar Colchester en was in den storm
geraakt; het had zeer veel water overboord
gekregen en de lading, bestaande uit vee
voeder, had zooveel water opgenomen, dat
het voorschip geheel onder water dreigde
te gaan cn het achterschip, toen de Heron
het motorschip ontmoette, reeds zoover
boven water uitstak, de schroef boven de
oppervlakte uit kwam. Het Engelsche schip
heeft toen do geheele bemanning, bestaan
de uit vijf mannen, een vrouw en een 3-
jarig kind, aan boord genomen en het
motorschip op sleeptouw genomen, in de
hoop het nabij een der groote rivier-mon
dingen aan den grond te kunnen zetten.
Na 5 uur sleepcn zonk het schip echter in
de^ nabijheid van het lichtschip Haaks,
waar ongeveer 14 vadem water staat. De
Hcron zette de reis voort en kwam met do
geredde opvarenden te Brunsbuttelkoog
aan.
De minister sprak vorder als zijn gevoe
lens uit, „dat voor gelijkwaardige betrek
kingen, althans met oen gelijko veranL
woordelijkheidsfunctic, zooals onderofficie
ren, politie en marine inderdaad een ge
lijke bezoldiging wenschelijk ware"
Verder meende de minister, dat do le
vensstandaard in Indië gedaald was. waar
op do deputatie antwoordde, dat zulks mis
schien voor enkele artikelen gold. die ten
slotte slechté een klein percentage uftnr<t-
ken van het totaal inkomen, doch dat dezo
daling nog niet merkbaar i6 geweest.
Toen de deputatie o.m. vroeg, in verband
met do geringe draagkracht der ondcroffi-
eiersgezinnen, of de korting van 10 pet. op
het salaris niet achterwege mocht blijvon,
antwoordde de minister, dat zulks onmo
gelijk was, orndat deze maatregel protst
ten gevolge zou hebben van de zijde der
andere landsdienaren.
Aangezien de vereeniging zich ten aan
zien der salarieering tot dusver vruchte
loos heeft gewend tot de Indische regee
ring, heeft zij in het thans ingediende adres
de aandacht hiervoor van de volksverte
genwoordigers in Nederland gevraagd, met
verzoek te dezen aanzicp hun invloed aon
le wenden bij do rogeering in Nederland.
Een vlag der vier
gemeenten
Enschede, 24 Aug. Generaal Snijders,
oud-opperbevelhebber van het Nederland
schc leger, zal de officieele opening van de
Twentsche Luchthaven op as. Zaterdag
bijwonen.
De-vlag.der-4.Gemeenten.
Zooals reeds gemeld, zal de heer Edo J.
Bergsma, burgemeester van Enschede en
voorzitter van de N.V. „Luchtvaartterrein
Twente" Zaterdagmiddag as. om 3 uur het
vliegveld officieel openen. Inmiddels is
men hiermee op een origineele gedachte
gekomen. Het bestuur heeft n.l. besloten
een vlag te doen vervaardigen, waarin op
een wit fond voorkomen de wapens der 4
Gemeenten Enschede, ITcngclo, Lonneker
en Oldcnzaal. Deze toch hebben zeer sterk
er toe bijgedragen dat de prachtige lucht
haven, waarop geheel Twente trot6ch gaat,
is lot stand gekomen.
De vlag is bcdopld als startvlag en aldus
van bescheiden omvang. De vlaggestok"
wordt van zilver.
Aan de openingswoorden van Ensche-
de6 burgervader zal de daad worden
toegevoegd door mot zwaaien van de Viag-
der-4-Gemeenten aan de vliegtuigbestuur
ders het 6ein tp geven zich van Twcn'es
bodem te verheffen cn het luchtruim te
kiezen
Van deze vlag wordt een copie aangebo
den aan de gemeenten Hengelo, Oldenzaal
en Lonneker. terwijl het origineel zal wor
den bewaard in de archieven van de ge
meente Enschede Eveneens wil men een
copie aanbieden aan de Koninklijke Lucht
vaart-Maatschappij, welke onderneming
het streven van het bestuur in hooge mate
heeft gesteund
P. C. UITTENBOGAARD. v
Tc den Haag is in den ouderdom van 76
jaar overleden de heer P. C. Uittenbogaard,
oud-directeur van het Telegraafkantoor te
Leiden.
Groote sorteering Clubfauteuils in leder en velours.
Vacant iegast, een vriend ontmeetend: „Zoo, en kwam
je hier op je eentje?"
Sombere pas aangekomene: „Nee, ouwe jongen. Ik werd
vergezegld door een depressie tut IJsland."
(Humorist).
