SMAAKVOLLE KLEEDIN G
DE EEMLANDEG
TAXI VERHUUR
FIRMA DUIM BURGER
BELANGRIJKSTE NIEUWS
GARAGE MOLENAAR
Buitenlandsch
Buitenland
Zaterdag 5 September 1931
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
30e Jaargang No. 58
VERBINDING MET DE
NAUTILUS
P00LSCH OFFICIER
TERECHTGESTELD
UIT 11001
AMERSFOORT
OOSTENRIJK VRAAGT
STEUN
CHINEESCH BEROEP
OP AMERIKA
[JJjJSiniSHI
LICHT- OP
8 uur 17 min.
BUITENLANDSCH WEERBERICHT
L. J. LUYCX ZOON
VOOR HERFST EN WINTER
ARNHEMSCHE WEG 26
DAMESMODEZAAK
ABONNEMENTSPRIJS pc' 3 """aden voor Ameriloor, 12.10. pc, rnaand 0.75. per
wcel! (mï' O's'ls vercekering tegen ODgeluklecnl I 0.17'/,.
p0" P" 3ma,od" £3- Afaonderllike uaarmer, 10.05.
POS..<fcKENlNG 47910 TELEFOON INTERG 510
PRIft flFR AflVFRTFNTIFN v«° 1-4 regels f 1.05 mei inbegrip van een bewijsnummer
UCn HUTCm 01111:11 eflte regel meer f o.25 Liefdadighelds-advertentifen voorde
helft van den prijs. Kleine AdvertentiSn „KEITJES bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05
Einde der dictatuur in
Joego-Slavië. Het ko
ninkrijk krijgt een nieu
we grondwet.
In het begin van 1029 heeft koning Alex
ander van Jocgo-Slaviü een dictatuur in
gesteld, omdat hij van gevoelen was, dat
destijds do parlementaire toestand in het
Koninkrijk dor Serven, Kroaten en Slowe-
nen een ernstig gevaar dreigde te worden
voor het voortbestaan van het Joego-Sla-
vischc rijk, dat het product was van de
wijze, waarop de wereldoorlog zijn beslag
kreeg. In de periode van de dictatuur, wel
ker handhaving slechts mogciijk was, om
dat, ondanks alle oneenigheden tusschen
de vcrschiUcnde Jocgo-Slavi6che stammen,
troon en leger als va6te polen behouden wa
ren gebleven, heeft de regeering. te Bel
grado voortdurend aangestuurd op een
scherpe centralisatie van den Joego-Slavi-
schen staat.. Op do eerste maatregelen der
ontbinding van de oude politieke partijen
en hot verbod om lid te zijn van politieke
en zelfs culturecle vereenigingen met een
„landgenootschappelijk" karakter volgde
een reorganisatie der bcstuurseenhedon,
waarvan het doel eveneens voornamelijk
bestond in bet uitwisschen der stamgren
zen.
Thans verrast plotseling liet bericht, dat
koning -Alexander een einde heeft gemaakt
aan de dictatuur en zijn volk een nieuwe
grondwet heeft geschonken. Do uit 132 ar
tikelen bestaande constitutie der Joego
slavische monarchie bepaalt onder meer,
dat. het Slavisch, Kroatisch en Slowecnsch
de drie staatstalen zijn. AlJc staatsburgers
zijn voor de wet gelijk. De persoonlijke
vrijheid wordt gewaarborgd. Zonder oen
gerechtelijke beslissing kan niemand, be
halve in bij de wet voorziene gevallen, tei
verantwoording worden geroepen, van zijn
vrijheid beroofd, uit den staat gezet, ge
welddadig van de eenc plants naar de an
dere gestuurd of geïnterneerd worden. Ock
de woning is onaantastbaar cn alleen wan
neer de rechter dit uitmaakt, kan tot huis
zoekingen worden overgetraan.
De vrijheid van geloof wordt gegaran
deerd Binnen <le. grenzen der wet is aan
allé burgers toegestaan zich vrijelijk te
uiten in wö^rd,' beeld,-gesclïrifi of tvdlke
wijze ook.- Binnen het kader der wet wor
den eveneens liet .vereenigings- 'en verga-
derrecht gewaarborgd. Vereenigingen op
confcssioncelcn, stam- of regionalen grond
slag, die politieke of partijdocleinden na
streven, zijn niet geoorloofd.
Naast dc staatsscholen kunnen er ook
particuliere wórden gesticht. Het brief-,
telegraaf- en tclefoongcheim is verzekerd.
Alle ambten in den staat zijn voor iederen
staatsburger toegankelijk. Het particuliere
eigendom wordt eveneens gegarandeerd.
Bij conflicten tusschen verschillende staats
burgerlijke klassen kan de staat tusschen-
beide komen, teneinde sociale tegenstellin
gen uit den weg te ruimen.
Do wetgevende macht berust bij den ko
ning cn de volksvertegenwoordiging. Dc ko
ning oefent de regeeringsmacht uit door
verantwoordelijke ministers en binnen dc
grenzen der grondwet. Uit deze paragraaf
blijkt echter niet duidelijk, of dc minis
ters tegenover den koning of tegenover het
parlement verantwoordelijk zijn. De ko
ning roept de volksvertegenwoordiging bij
een, voor gewone en buitengewone zittingen
en opent deze door het voorlezen eener
troonrede. Hij kan zonder parlementaire
toestemming niet hoofd van een anderen
staat worden.
Het actieve kiesrecht bezitten alle staats
burgers, die den 'eeftijd van 21 jaren heb
ben bereikt; dc militairen worden hier ech
ter van uitgezonderd. Een latere wet zal be
slissen over het kiesrecht voor vrouwen. Ac
tieve staatsambtenaren en officieren bezit
ten niet het pass.eve kiesrecht. De zittingen
van de volksvertegenwoordiging kunnen
niet beëindigd worden, voordat dc staats-
begrooting is afgedaan. Dc wetsvoorstellen,
die door de Kamer worden aangenomen,
moeten bij den Senaat worden ingediend
en omgékéerd.
Tot zoover enkele bizonderheden uit de
nieuwe grondwet. De vraag wijst inmiddeis,
wat den koning thans bewogen heeft tot
opheffing der dictatuur, die, althans uiter
lijk, succesrijk is geweest. Van een ernstig
verzet viel niets te bemerken, hoofdzakelijk
doordat een straffe uitvoerende macht, die
in het leger haar voornaamste steunpunt
vond. elke duurzame oppositie bij voorbaat
onmogelijk kon maken en onmogelijk heeft
gemaakt. Dit uiterlijk succes kan echter,
gelijk een medewerker der Vossische Zei-
tung terecht, opmerkt, slechts een opper
vlakkig waarnemer doen vergeten, dat
de stemming van verzet tegen dc Bel-
gradoschc dictatuur vooral in Kroatië er.
Slo'.venic, voor een deel echter ook in de
oud-Servische districten zelf, in den loop
der beide laatste jaren eerder krachtiger
dan' zwakker ie geworden. De tweedracht,
die in al haar 6chcrpte tusschen Serviërs
en Kroaten sinds dc stichting van het Joc-
go-Slavischc rijk heeft bestaan, is thans
ovcnmin overbrugd als in den tijd van Ste
fan Raditsj, wiens vermoording in de
Skoeptsjina dc rechtstreekschc aanleiding
was voor het ingrijpen van koning Alexan
der.
Ook nu nog moeten dc Kroaten in wezen
niets van Belgrado iicbben cn deze stem
ming zal, naar men mag aannemen, blijven
voortbestaan, zoolang men to A gram bet
gevoel heeft, dat te Belgrado de „overwin
naars"'in dén oorlog heerschen, die niet be
reid zijn de volkscultuur van den Kroati-
schen stam tenminste van gelijke waarde
te achten en tc respcctccien.
Niet onwaarschijnlijk is het, dat de op
heffing der dictatuur door middel van het
afkondigen eener nieuwe grondwet een
aanduiding is, dat. koning Alexander cn zijn
ministers tot het inzicht zijn gekomen, dat
dc dictatoriale mogelijkheden voor dc ver
werkelijking hunner denkbeelden uitgeput
zijn. Dc koning zelf heeft van den beginne
af aan zijn dictatuur steeds gekenschetst,
als cén overgangsstadium. Wanneer hij ech
ter verklaart, dat de .successen der beide
laatste jtiren hem thans veroorloven oen
beroep op de modewerking van het volk te
doep, dan is dit een voor een staatsdocu
ment misschien noodzakelijke vriendelijke
formuleering van een feitelijken toestand,
die ei' veel minder vriendelijk uitziet.
liet is, gezien de energie, die koning Alex
ander cn vooral zijn voornaamste medewer
ker, generaal Zivkowitsj. aan den dag heb
ben gelegd, niet aan te nemen, dat dc dic
tatuur haar wapens uit handen zou geven,
wanneer niet een dringende noodzaak haar
daartoe uujnte. De wensch om geen aTstand
tc doen van de tendenzen cn doeleinden der
dictatuurperiode, komt volgens de Vossische
Zeitung duidelijk tot uiting in.de nieuwe
grondwet. De staatsburgerlijke vrijheid, dif
in het algemeen door dc grondwet Wordt
gewaarborgd, blijft beperkt, zoover het 't
lidmaatschap betreft van politieke partijen
cn organisaties, waarvan de koning niet af
wil zien. Overigens is het waarschijnlijk, dat
economische factoren, die nieuwe politieke
spanningen in de hand hebben gewerkt, ter
wijl dc oude spanningen onverminderd zijn
blijven voortduren, koning Alexander ertoe
hebben gebracht overhaast het roer om te
gooien, teneinde op deze wijze te redden wat
er to redden valt.
„Alles wel aan boord."
Amsterdam, 4 Sept. Een Ncdcr-
landsch radio-amateur heeft hedenmiddag
verbinding gehad met een radioamateur in
Oppcr-Silezië. Deze deelde mede, draad-
looze signalen te hebben gehoord van de
onderzeeboot „Nautilus" van kapitein Wil-
kins. De „Nautilus" zou volgens dezen ama
teur een Zwcedschen radio-amateur hebben
opgeroepen. Do uitzending van dc „Nauti
lus" zou hebben plaats gehad te 11 uur
(Greenwich tijd).
K o p e n h a g e n, 4 Sept. (V. D.) Naar uit
Tromsö wordt gemeld, heeft het meteorolo
gisch instituut aldaar orn 23 uur verbinding
gekregen met de Nautilus. Geseind werd:
alles wel aan boord.
Wegens spionnage
Warschau, 4 Sept. De officier van
den gencralen staf, Umnicki, die wegens
spionnage ten gunste van sovjet-Rusland ter
dood is veroordeeld, is Donderdagavond iu
de vesting Brest Litovsk terechtgesteld. Er
was een verzoek tot gratie ingediend dat
evenwel door den Staatspresident werd af
gewezen.
In deze spionnagezoak, die georganiseerd
was door den majoor van den generalcn
staf Demkowski, die in tusschen eveneens
is tereclu gesteld, zal nog oen derde offi
cier terecht staan voor een gewone recht
bank.
STRAATGEVECHT TE LODZ.
Warschau, 4 Sept. (II.N.). Te LQdz is
het gisteren tot een straatgevecht tusschen
dc politic en een bende van 50 bandictc-n
BITTERE BÖLEETEN'
Erg veel zijn er-nog. niet; van dc pads
dcnstoclcnvcrtcgcnwoordigcrs bedpcl il:,
dc typische hcrfstrcprcscntantcn; maar
toch, enkele w,orden cr al weergevonden.
Al weer! Want één periode is al voorbij.
Die was in het begin van den zomer. Toen
liet het zich aanzien, dat- cr veel zouden
komen. Maar dc erg heetc dagen, welke
wc nog beleefd'hébben, waren oorzaak,
dat alles verdroogde. Toen is het wel erg
nat, maar niet genoeg warm geworden cn
dc zwammen bleven uiterst schaarsch! Nu
wordt dat wat beter cn als wc wat warme
dagen nog krijgen, dan zullen cr wel meer
komen. Een beetje geduld dus nog.
Van de soorten, die cr nu zijn, vallen
vooral dc Bolccteu op. dc lekkere soorten
met dc gemakkelijk afschsidbarc buisjes*
laag cn natuurlyk zoeken dc liefhebbers
cn liefhebsters van ceh lekker maaltje
weer naar het buitengewoon smakelijke
Eekhoorntjesbrood, dc Cépc der Frans
schcn, den Stcinpilz van onze oostelijke
buren. Die is nu letterlijk voor alle culi*
naire doeleinden bruikbaar. Vooral voor
soep! Geen wonder dus. dat cr naar uit*
gekeken wordt. Een giftige dubbelganger
heeft hij niet, vooral als wc dc blauw*
kleurende weren. Maar een onaangename
dubbelganger heeft hij wel. Dat is dc Bits
tere Bojcct, Boletus f cl leus.
Gewoonlijk is die erg zeldzaam, maar
het schijnt dit jaar een goede tijd voor
hem tc' zijn. Is' hij volwassen, dan verraden
de roze buisjes zijn naam, maar is hij jong,
dan lijkt hij zooveel op jonge Eekhoorn*
tjesbroodjes, dat vergissen zeer gemakke*
lijk is. Dc buisjes zijn dan nog wit cn de
hoed erg Steinpilz*achtig. Om den steel is
een donker net tc zien, cn geen wit gaasje,
zooals het Eckhoorntjesbrood vertoont.
Ikzelf vergiste n?e er in- Baar.n mee cn een
Duitsche dame, goede kenster overigens
bracht ze me mee uit dc Frisiabuurt. Zc
zijn cr blijkbaar heel veel cn aangezien één
exemplaar het heelc maal totaal bederft,
is oppassen dc boodschap. Het zekerste
middel is: even proeven. Een erg klein
stukje verraadt den smaak al duidelijk.
A. JOMAX.
FRESIA HAARDEN
bevelen zich zelf aan!'
Alleenverkoop
i--i.-iidij.ij
£aatg£SJW. QOSfci-288
gekomen, die trachtten drie andere misda
digers, die naar de rechtbank werden ge
bracht, te bevrijden. Dc begeleidende agen
ten konden dc aanvallers niet alleen afwe
ren, zoodat versterkingen moesten aanruk
ken. Eerst na een hevigen strijd gelukte het
den aanval af tc slaan. In het geheel wer
den 24 personen, waaronder drie agenten,
ernstig gewond.
Hel verzoek verwezen naar de
financieele commissie
Wegens de houding der
Mexicaansche regeering
Sjanghai, 4 Sept. (V. D.) De Chinee
schc minister van huitcnlandsche zaken, dr
Wang, heeft in een onderhoud met journa
listen medegedeeld, dat de Chineesche
regeering ceijige malen diplomvitiekc stap
pen heeft gedaan bij dc Mexicaansche re
geering ter bescherming van dc Chineesche
onderdanen tegen anti-Chincesche betoogin
gen. Alle stappen der Chineesche regeering
in Mexico zijn zonder resultaat gebleven.
De Chineesche rcgccring heeft daarom de
regeering der Vcrcenigde Staten verzocht
bemiddelend tusschen China cn Mexico te
willen optreden.
Tenslotte verklaarde dr. Wang, dat de
Chineesche regeering dc regeering. te
Mexico verantwoordelijk stelt, voor alle
schade, die aan Chineesche onderdanen in
Mexico wordt toegebracht.
G c n v e, 4 Sept. (V.D.) De Raad van
den Volkenbond kwam hedenmiddag on
der voorzitterschap van den Spaanschen
minister van buitenlandscho zaken Lar-
roux bijeen ter behandeling van het voor
ecnigc weken ingediende verzoek der Oos-
tenrijkscha regeering om een onderzoek in
te stellen naar den cconomischen toestand
van het land en liet uitvoeren der finan
cieele saneering6maatrcgclen.
De ministers van buitenlandscha zaken
van Italië, Dolen cn Duitschland waren
aanwezig, terwijl «Ie Franschc regeering
was vertegenwoordigd door den minister
van financiën wlandin.
Op verzoak van Lcrroux nam Schobcr
aan de raadstafel plaats
Dé Nöorsche rapporteur stelde in ver
band rnet het spoedeischend karakter van
het verzoak voor, liet voorstel van de Oos-
tcnrijkschc regeering onmiddellijk te ver
wijzen naai de financieele commissie van
den Volkenbond.
Dc Oostenrijksche ministar voor huitcn
landsche zaken Schoner legde daarna op
verzoek van den president een verklarin;
in de Engelscha taal af, waarin o.ra. het
volgende gezegd wordt:
Daar de Oostenrijksche regeering de be
doeling heeft alle noodzakelijke inlichtin
gen met alle bijzonderhaden omtrent den
economischen en financieelen toestand van
Oostenrijk aan de Financieele Commissie
van den Volkenbond te verstrekken, schijnt
hat mij overbodig nu al aan den Raad een
rapport met bijzonderheden over den fi
nancieelen toestand van Oostenrijk voor le
leggen. De Oostennjkschc rageering heeft
reeds alle vereischtc dringende maatrege
len getroffen om een volledig financieel
program 6amcn le stellen, dat der finan
cieele commissie kan worden voorgelegd.
De Oostcnrijkscha regeering is vast be
sloten alles le doen voor zoo ver Oosten
rijk zich in deze kwestie zelf kan helpen.
Do regeering is zich er echter van be
wust, dat wil dc huidiga crisis overwonnen
worden, samenwerking met dc andere
Europeesche mogendheden cn don Volken
bond noodzakelijk is. Zij denkt, dat thans
de tijd gekomen is om dan Raad opmerk
zaam te maken op den toestand in Oosten
rijk. In dankbare herinnering aan den
steun die Oostenrijk bij een vroegere ge
legenheid mocht ontvangen, verzoek ik
aldus eindigde Dr. Schober den Raad
het verzoek der Oostenrijksche regeering
aan de Financieels Commissie te overhan
digen
De Italiaansche Minister van Buitenland-
sche Zaken Grandi legde een korte verkla
ring af, waarbij hij het voorstel van dsn
rapporteur ondersteunde.
Tenslotte heeft de Raad het besluit ge
nomen zonder verdare beraadslagingen om
het verzoek van Oostenrijk om steun te
verwijzen naar de Financieele Commissie
van dan Volkenbond.
Een leening van 500 millioen
Schilling voor Oostenrijk?
G e n v e, 4 Sept. (V.D.) In kringen der
Franschc delegatie verluidt, dat voor de
internationale leening, waarom door de
Oostenrijksche regeering bij den Volken
bond was verzocht, een bedrag van 500
millioen schilling baschikbaar zal worden
gesteld. Dc Banquc dc France zou zich
verder bereid hebben verklaard, het door
Oostenrijk aan de Bank of England ver
schuldigds bedrag van 150 millioen schil
ling, dat voor de 6ancering van de Oester-
reichischc Krcditanstalt gebruikt werd,
over te nemen en wel op rekening van de
a.s. internationale lecning van 500 millioen
schilling. De verdere voorwaarden der lee
ning worden onverwijld door de Bank com
missie van den Volkenbond uitgewerkt.
De verklaring van Schober.
De verklaring, die de minister van bui-
tenlandschc zaken van Oostenrijk Schober
in de hedenmiddag gehouden zitting van
den Raad inzake het verzoek om finan-
ciaclen 6tcun heeft afgelegd, heeft in in
ternationale kringen een pijnlijken indruk
achtergelaten. Men wijst er algemeen op,
dat na de ernstige nederlaag van de Oos
tenrijksche regeering in da Raadsbijeen-
BUITENLAND.
Draadlooze verbinding met 'dc Nautilue.
(Iierete Blad, pag. 1).
Oostenrijk vraagt steun.
(Eerste Blad pag. 1).
Nu het douanepiau is opgeheven.
(Vierde Blad, pag. 1.)
De veroordeeling van Moulin.
(Vierde Blad, pag. 1.)
Gespannen toestand in Chili.
'Vierde Blad. pag. 1.)
BINNENLAND.
Dr. J. Til. de Visser opent het Congres
voor Nedcrland's Volkskracht tc den Haag.
(Derde Blad, pag. IJ.
Een gedenksteen voor in Frankrijk ge
vallen Nederlanders.
(Tweede Blad, pag.
STADSNIEUWS.
Werkvcrdceling B. cn W. dezer gemeente,
(Eerste 31ad, »;g. 2
SPORTNIEUWS.
Het Nedorlandschc mote, am wint dd
Internationale Zcsdaagsche.
(Vierde Blad, pag. 2).
DE OVERSTROOMINGEN IN CHINA.
Hnlp voor dc slachtolleis.
Nanking.4 Sept. (V. D.) De regeering
heeft den aankoop goedgekeurd van vier-
honderdvïjftigduizcnd ton Amcrikaansche
tarwe om deze ter beschikking tc stellen
voor do slachtoffers der overstroomingen in
China.
Hoogste Barometerstand'.
7G7.0 La Coruna.
Laagste Barometerstand:
744 .S Berlijn.
Verwachting:
Matige in het Z. tijdelijk
krachtige Z. W. tot N. W.
wind, zwaar bewolkt tot
betrokken, aanvankelijk re
genbuien, iets koeler.
MEDEGEDEELD DOOR HET
K.NJHJ. TE DE BILT.
Dc depressiekern over Engeland verplaat
ste zich naar dc Noordzee. Een nieuw mi
nimum kwam tot ontwikkeling in Oost-
Duitschland zoodat het gebied van lage
luchtdruk zijn langgcreklen vorm behoudt
en van de Oostzeo tot het Kanaal reikt. In.
het gehcele Westen van het Poolgebied tot
de kust van Portugal en Spanje is dc lucht
druk hoog. De koele en krachtige lucht
stroom uit het Noorden drong als een stroo
ming uit W. richting verder in Europa
door. Zomerwarmte wordt alleen nog in
Centraal-Europa gevonden. Behalve in Oost
Duitschland is de temperatuur bijna overal
onder normaal. De regenval was zwaar in
ons land en in Duitschland en Zwitserland.
Het. is te voorzien dat de strooming uit
het Noorden en Westen nog eenige dagen
het weer koel en buiig zal houden.
Langestraat 49-51 Tel. 190
Zeer voordeelige
JUMPERWOL -
voor vele doeleinden geschikt.
60 cent per onsknot in alle kleuren
komst van Donderdag en de door Oosten
rijk gedwongen terugtrekking van het
Tolunieplan, do dank, die Schober den vol
genden dag aan den Volkenbond betuigde,
weinig op zijn plaats was.
In het bijzonder was het opgevallen, dat
Schober tegen de gebruikelijke gewoonten
in, na de verwijzing van bet verzoek naar
de financieele commissie, was opgestaan
om den president van den Raad dc hand te
drukken.
AFDEELING
TEL. 1210 (3 lijnen).
