DE eemlanded
BELANGRIJKSTE NIEUWS
BIJKANTOOR
SOESTERKWARTIER
SOESTERWEG 107
COMMENTAAR OP DE HEIMWEHR-PUTSCH
Dinsdag 15 Sept. 1931
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
IR. RAUTER GEARRES
TEERD
■"^Thon
Itfl
UCCES
Tuin
POLITIEK GEVECHT IN
BERLIJN
Dertig gewonden
30e Jaargang No. 66
NIEUWE BURGERKRIJG
IN CHINA?
ERNSTIGE ONRUST IN
N00RD-SPANJE
BORAH CANDIDAAT VOOR
'T PRESIDENTSCHAP?
LICHT OP
7 uur 55 min.
BUITENLANDSCK WEERBERICHT
L. i. LUYCX ZOON
AMERSFOORTSCri DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 maanden voor Amersfoort f 2.10. pt, maand 0.75. pee
wcek <me' verzekering tegen oogelukkenl I O.I7'/_
P0S' 3 3- Afzonden,Ike nuzzmers 1 0.05.
FOSiXfcKhNINu 47910 TELKFOON iNTERC 51J
PRIft nrR ADVERTENTIES f 105 met Inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f0 25 Llefdadighelds-advertentlên voord*
helft van den prijs. Kleine Advertantlën „KEITJES bl) vooruitbetaling 1—5 regel»
50 een», elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—Bewljsnammer extra i 0.05
De omwenteling een gevolg der
jongste politieke en econo-.
mische besluiten?
Dr. Pfriemer nog op vr\je voeten
Londen, li Sept. (V. D.) De Engelsche
pers geeft zeer uitvoerige berichten over de
Putsch in Oostenrijk. De Times schrijft in
een hoofdartikel, dat de aJgcmccne span
ning er nog door verscherpt is. De betee.ke
nis van de beweging is niet zeer groot, maar
zij is karakteristiek voor dc gevaren, die
tengevolge van de bestaande ongelijke ver
deeling der financicelc, politieke en econo
mische krachten voor de. betrekkingen tus-
schen de Europeesche volken bestaan. Deze
gevaren kunnen slecht door dc vrije samen
werking van alle Europeesche mogendhe
den, in het bizonder van Frankrijk en
Duitschland, overwonnen worden. Het re
sultaat der ontwapeningsconferentie kan
6lechte succes hebben, wanneer de Fransch-
Duitsche hetrekkingen verbeterd zijn. Men
heeft reden om aan te nemen, dat de Fran
sche ministers te Herlijn concrete voorstel
len zullen doen. die betrekking hebben op
de financieele en economische samenwer
king. Dc Times keert zich dan tegen Frank
rijk. weiks staatslieden de geschiedenis te
goed kennen om niet de gevaren te kunnen
zien. die voortvloeien uit een dergelijke lei
dende positie, die uiteraard slechts van
voorbiigaanden aard kan zijn. De eerste
stap van Frankrijk moet zijn dc samenwer
king met zijn naaste buren tc zoeken.
De Daily Telegraph acht de Putsch der
Oostenrijksche ITeirmvehron een gevolg van
de politieke en economische besluiten van
den laatsten tijd, o.a. het ineenstorten van
do tol-unie
6tateerde, dat hij dc bewegingen der bur-
gorwachten telefonisch leidde uit zijn slot
Ilochscharten bij Weissenkirchcn. Een ver
zoek van Starhemberg om een vrij geleide,
is afgewezen. Bij Weenen is een heimwehr-
afdeeling van driehonderd man aangehou
den en werden duizend scherpe patronen
on een aantal geweren in beslag genomen.
Van financieele zijde wordt medegedeeld,
dat de Putsch op do beurs geen ongunstJgen
invloed heeft gehad.
Schobor over do „putsch".
Ween en, li Sept. (V D.) Vicc-kanse-
lier Schober heeft heden tijdens een bijeen
komst van in het buitenland wonende Oos
tenrijkers, die op het oogenbük te Ween en
bijeen zijn gekomen, zijn standpunt bepaald
tegenover de laatste gebeurtenissen.
De dag van gisteren aldus Schober, is
slechts een episode, hoewel een niet te ver
ontschuldigen episode. Deze kan daardoor
worden verklaard, dat on9 land bij de vre
desverdragen slecht behandeld en van vele
hulpbronnen beroofd is. Deze onberaden
experimenten zijn een symptoom van de
ziekten, die verklaard worden door do vre
desverdragen en de uiteengeslagenheid van
het oude groote Rijk.
De minister van justitie, dr. Schurff,
noemde het optreden der Stiermarkschc
Heimwehren een misdaad van den aller-
eersten rang. Tegen de schuldigen en rad
draaiers. die ezen politieken waanzin tot
stand hebben gebracht, zal met alle streng
heid worden opgetreden.
De rol van Starhemberg. Dr.
Pfriemer nog voortvluchtig.
Van de leiders en chefs zijn tot dusverre
ongeveer 30 gearresteerd. Verschillende be
ambten die op een of andere wijze in de ge
beurtenissen verwikkeld waren, zijn uit
hun functie ontheven. Vorst Starhemberg
en zijn gastheer graaf Coreth zijn naar
Linz overgebracht, waar zij ter beschikking
werden gesteld
Het schijnt dat tegen Starherabcrg het be
wijsmateriaal bijeengebracht is tijdens huis
zoekingen in zijn kasteel te Eferding en de
kanselarijen van den Heimatschutzbund te
Weenen en Graz,. dat hij betrokken is ge
weest bij do voorbereiding van een derge
lijke putsch als Zondag is uitgevoerd.
Tot Maandagavond laat beeft, mèn Pfrie
mer nog niet kunnen arresteeren.
DR. PFRIEMER,
do leider van den mislukten opstand.
Fransclie persstemmen.
Parijs, li Sept. (V. D.) Dc Parijsche och
tendbladen hechten groote heteckenis aan
de ontwikkeling van dc onlusten tc Oosten
rijk en bevatten kolommen nieuws uit Wee
nen, zonder zelf beschouwingen aan de zaak
te wijden. Alleen de Wccnschc correspon
dent van dc Petit Parisian schrijft, dat, hoe
betreurenswaardig de omwentelingspoging
ook is, dc mislukking ervan het bewijs le
vert, dat do meerderheid van het Oosten
rijksche volk den burgeroorlog veroordeelt.
Anderzijds blijkt er echter uit, hoe onrust
barend de toestand is, waarin Oostenrijk
zich bevindt..
Dc Oeuvre ridiculiseert dc Putsch ccnigs-
zins en schrijft, dat dc Hciinwchren even
als de Italiaansche fascisten een ziekelijke
neiging tot het dragen van uniformen had
den, wat zij ook gemeen hebben met de
Duitsche nationa'al-socialistcn. In Oosten
rijk heeft men thans de troepen oen gele
genheid gegeven tot het maken van eenige
oefeningen in de bei-gen. Zonder het fascis
me te ..willen onderschatten, acht het blad
de Oostenrijksche beweging toch niet ern
stig genoeg om zich over de ontwikkoling
•werkelijk ongerust tc maken.
Ook Ir. Rauter gearresteerd.
Weenen, li Sept. (V.D.) Uit Graz wordt
gemeld, dat in den loop van den ochtend ook
Rauter in zijn woning gearresteerd is. Dr.
Pfriemer zelf i6 tot nog toe niet gevonden.
Omtrent de arrestatie van vorst Starhem
berg wordt nog medegedeeld, dat de lands-
regeering van Opper-Oostenrlik Zondag con-
DE MARITIEME BEWAPENING
VAN AMERIKA
De Ver. Staten hebben „de vloot-
bouwvacantio praclisch reeds ver
werkelijkt."
New York, li Sept. .(V. D.) Het de
partement van marine te Washington pu
bliceert eenige mededeelingen over de be
wapening ter zee van verschillende landen
sedert het tot stand komen van het Lon
densche vlootverdrag van April 1930. Kct
departement van marine tracht volgens
dc ITerald Tribune te bewijzen, dat het
practisch reeds de vlootbouw-vacantie
heeft verwerkelijkt en nog ver ten achter is
met den door de verdragen toegestancn
nieuwen aanbouw. Frankrijk en Italië heb
ben het meest gebouwd, terwijl Engeland
tot nog toe met 57.156 ton en Amerika met
100.240 ton onder dc toegestane tonnage
blijft.
rv^s
IN DEN
NAJAARSTIJD IS BESSEN" TI.'O
Zeer terecht maak ik deze opmerking,
want op vele plaatsen ziet men thans dc
roodc, gele en andere gekleurde vruchtjes
aan dc heesters, boomen en vaste planten.
Een dezer dagen op een kwcckerij, die spc#
cialitcit in deze artikelen is, rondloopcndc,
dacht ik, laat ik voor mijn Araersfoortschc
vrienden eens een en ander aantcckcncn,
vooral planten, die nu niet zoo algemeen
zijn. Amersfoort moet weer eens iets bijzon
ders hebben. Een der eerste besdragers,
die me opviel, was dc ..Daphne acutiloba."
Een soort peperboompje, maar in tcgcnstcl»
ling met het gewone veel grootcr en roo»
der vruchten dragend. „Ccanothus Ceres"
was getooid met mooie, hoekige, bruinroo»
dc. vruchtjes, 't Was werkelijk overdadig.
Dc blauwe pluimbloemen, van dit heestertje
in den zomer, kent een ieder nu wel.
Verder „Berberis Fircflames". Dc vruch
ten waren hier, zooals de catalogus
ook zegt, scharlaken, maar dan ook van
zulk een overweldigende vurigheid, dat het
bijna pijn aan de oogen deed. De ernaast
staande „Berberis aggregata Prattii," had
zalmkleurige bessen. Een paar van zulke
taken in een vaas in de kamer en den aan»
gebracht in dc omgeving waar ze hooren,
wat U nog eens uit mijn vorige stukje ge»
zien hebt over kleuren, zijn niet te vervan
gen. Het best zet men zulke takken zon»
der water, dan blijft dc bes er het langst
aan, evenals aan de hulsttakken met Kerst»
mis.
Dc „Cotoncastcr Nan Shan," uit Japan
afkomstig cn familie van onze gewone laag»
blijvende soort, zat ook weer vol met
vruchtjes. Ze is zoo uitstekend om b.v. in
't najaar een bloembak tc vullen, maar dan
buiten.
„Crataegus Carricrei", een meidoornsoort
met groot blad. wsa beladen me oranje
gekleurde vruchten. Men ziet dat cr nogal
verscheidenheid in kleur bij dc vruchtdra»
gers is. „Malus Eleyi", een der meest ge»
zochtc sierappcls, droeg rijk. Appeltjes van
dc groote van een halve stuiver zaten er
volop aan. Het blad, wat cr nu ook nog
aanzit, is bruinrood.
Verder op dc kwcckerij rondloopcndc zag
ik nieuwe aanwinsten van rozen. Et was een
Amerikaansche klimroos ,.Ncw Dawn", die
nu nog volop bloeide met lichtzalmklcurigc,
groote rozen, alsof cr geen vuiltje aan de
lucht was. Dc andere klimrozen waren voor
ccn groot gedeelte uitgebloeid, maar dc
Amerikaan hield het vol cn net zou roe niet
verwonderen, als ze door blijft bloeien, tot
dc eerste strenge vorst komt, want aan een
enkele nachtvorst stoort ze zich niet. On
der de nieuwe struikrozen zag ik nog „D. T.
Poulsen". Een broertje van Kirtctcn cn El»
sen Poulsen", die ieder nu wel heeft zien
bloeien in onze plantsoenen. Er staat o.a.
een rij K Poulsen in het plantsoen tusschen
dc muziektent en dc mcisjes»school Mr.
Poulsen heeft alleen met deze aanwinst ze#
kcr dc eeuwige vereering verdiend van alle
plantenliefhebbers. Eisen P. is roze van
kleur. Beide bloeien ze oneindig lang. Dc
nieuwe aanwinst, die ik noemde, is nog
mooier cn van een vurig rood, dc kleur,
waar zooveel behoefte aan is in deze som»
bere tijden.
J. O. W. F. RENS.
Wie in zijn tuin verlangt
Naar Bloemenpracht
Het gansche jaar maar door
Zegt, dat is de KWEEKER1J
„HORSE WEIDE'
I Die zorgt daar dan wel voor
Ecspsringea in Engeland.
Een telegram heeft reeds meegedeeld, dat
het Lagerhuis, met 57 stemmen meerder
heid, het bezuinigingsontwerp van het „na
tionale" kabinet heeft aanvaard, nadat er
vooraf nog ccn weinig geruzied was in ver
band met dc bewering van regceringszijde,
dat de leden van hot vroegere arbeiders
kabinet dc bezuinigingsmaatregelen, die
thans worden voorgesteld, in hoofdzaak
hadden goedgekeurd.
Zooals men weet, heeft Snowden, de kan
selier van de schatkist, reeds Vrijdag j.l.
in het Lagerhuis do noodbegrooting inge
diend. De kern van het nieuw belastingplan
wordt gevormd door een verhooging van
de inkomstenbelasting en een aanmerke
lijke verlaging van de grens, beneden welke
de Engelsche staatsburgers vrijgesteld wor
den van belasting. Het gevolg hiervan is,
dat het meerendeel derf geëmployeerden en
arbeiders, dat het best betaald worden, voor
het eerst van hun leven in Engeland belas
ting moeten opbrengen.
In zijn rede, die langer dan een uur duur
de, heeft Snowden telkens en telkens op
nieuw met den grootstcn nadruk gewezen
op de centrale beteekenis van gezonde
staatsfinanciën voor het economische leven
cn dc internationale positie van Engeland.
Engeland, zoo betoogde hij, heeft boven zijn
stand geleefd en zijn kapitaal opgemaakt.
De hoogte van het deficit, dat zonder deze
aanvullende begrooting zou zijn ontstaan
becijferde Snowden op niet minder dan 7-5
milliocn pond sterling voor het loopende en
170 milliocn pond voor het volgende finan
cieele jaar.
Snmvdon riot 7ioh rm vnnr do nnodrooV
Rumoerige vergadering van socialist
ten en communisten
B e r 1 ij n 1 4 S e p t. (H. N.) Voor het Ber-
lijnsche sportpaleis hebben zich vanavond
rumoerige tooneclen afgespeeld. Voor van
avond is een sociaal-democratische massa-
betooging aangekondigd, waarin behalve
een sociaal-democraat ook een leider dpr
communisten het woord zal voeren. Hoewel
de vergadering eerst om acht uur begon,
was reeds in den loop van den middag een
groote menigte, bestaande uit aanhangers
van den rijksbanier en van communisten,
voor het gebouw samengestroomd. De com
munisten wilden blijkbaar de zaal zooveel
mogelijk met hun aanhangers vullen Ruim
een uur voor de opening van de zaal liet de
politie, teneinde het gedrang ecnigszins te
verminderen, een gedeelte van het publiek
op den binnenhof toe. Dit waren toevallig
voor het grootste gedeelte aanhangers van
den rijksbanier, waarop de communisten
trachtten ook hun partijgenooten naar bin
nen te loodsen Het gevolg was een vecht
partij op de binnenhof, zoodat de politie
moest ingrijpen om de órde te herstellen.
Intusschen bleef dc aandrang van het pu
bliek op straat aanhouden, zoodat de poli
tic zich genoodzaakt zag, het verkeer langs
andere wegen te leiden. De communisten
herhaalden hun pogingen om binnen te
dringen, doch werden door de politie met
hehulp van den gummistok teruggedreven.
Dc winkels in d3 buurt" sloten maar zoo
vroeg mogelijk Ten sljtte ging de politie
er toe over de trottoirs schoon te vegen, om
eenige ruimte te houden Om zeven uur
werd de zaal geopend, waarbij de aandrang
zoo groot was, dat verscheidene personen
gewond werden, vrouwen onder de voet ge
raakten en sommige flauw vielen. De eerste
hulp bij ongelukken moest herhaaldelijk
hulp verlecnen. In het geheel zijn 5 per
sonen ernstig en 25 licht gewond. Acht per
sonen werden wegens verzet tegen de poli
tie in hechtenis genomen. Bij wijze van
voorzorg verleende de politie, toen de zaal
half vol was. geen toegang meer, zoodat
men verwacht dat de vergadering zelf een
rustig verloop zal hebben.
BUITENLAND.
De aanslag op den D-trein.
(Derde Blad, pag. 1).
In Britsch-HonJuras ls peui uitgebroken.
(Eerste Blad. pag. 2).
Curtius en Briand aan het noenmaal van
journalist :n.
(Derde Blad, pag. 1).
Bultcnlandsche commentaren op de
Hcirnwehr-Putsch.
(Eerste Blad pag. 1).
BINNENLAND.
De troonrede.
(Tweede Blad, pag. 1).
Do opening der Kamers.
(Tweede Blad, pag. 1).
Minister dc Geer over de as. Rijksbegroo-
ting.
(Tweede Blad. pag. 2.)'
Een 6lccht seizoen voor Scheveningen.
(Tweede Blad. pag. 3.)
Indische Prinsen ten Hovs.
(Tweede Blad, pag. 2.)
Sjanghai, 14 Sept. (V.D.). De nationalis
tische regeering 6taat voor een nieuwen
burgeroorlog. De troepen van Kanton heb
ben zich nabij Kiangsi verzameld en rukken
de provihcie IToenan binnen. Dc toestand is
ernstig in verband met de toch reeds zware
financieele lasten, die op de regcering druk
ken tengevolge van de zorg voor de millioe-
nen slachtoffers van de overstrooraing.
geplaatst deze reusachtige bedragen te ver
krijgen zoowel door besparingen als door
nieuwe belastingen. Dc minister heeft dui
delijk te verstaan gegeven, dat hij vastbe
sloten was zijn taak tot ccn goed einde te
brengen. Deze aankondiging is in politieke
kringen in dezen zin opgevat, dat dc regee
ring voornemens is minstens tot April 1932
aan het bewind te blijven. Merkwaardig is
het, dat thans ook in conservatieve kringen
hoe langer hoe meer stommen opgaan van
personen, die zich kanten tegen vervroegde
verkiezingen, hetzij nog in dezen herfst, het
zij in den winter.
Ilct deficit van 74 milliocn pond voor het
loopende jaar zal op dc volgende wijze wor
den gedekt: 22 milliocn worden bezuinigd,
het tempo van de amortisatie der staats
schulden wordt verlangzaamd, zoodat op
dezen beg rob ting? post ongeveer 13.7 mil
liocn pond wordt bespaard. Door nieuwe be
lastingen worden 29 milliocn pond, door
nieuwe rechten en'verbruiksbelastingen 11.5
millioen opgebracht. Op deze wijze verkrijgt
de kanselier van de schatkist een overschot
van twee millioen pond.
Het tekort van het volgende jaar, dat niet
minder dan 170 milliocn zou bcloopen, wordt
gedekt door 70 millioen te hesparen, tenvijl
20 millioen wordt verkregen door geringere
amortisatie. Door het innen van belastingen
denkt Snowden 57.5 milliocn pond te ver
krijgen, tei'wljl verschillende rechten en de
verbruiksbelasting 24 millioen in de schat
kist zullen doen vloeien.
Verder wordt de wcrkloozcnvcrzekering
„gesaneerd", zoodat dc kosten, die daaraan
verbonden zijn, onder geen beding meer
mogen stijgen. Tc dien einde worden de be
dragen, die de steuntrekkers ontvangen, met
uitzondering van de kindertoeslagen, mei
tien procent verminderd. Juist deze maat
regel is het, waardoor Snowden zijn vroe
gere partijgenooten vooral tegen zich in het
harnas heeft, eeianed.
Madrid, 14 Sept (V. D.) Te Bilbao
hebben ernstige onlusten plaats gehad,
waarbij één man werd gedood cn verschei
dene personen gewond Een nationalistische
betooging trok door de straten cn riep o.a.
„Weg met de Spaansche republiek, leve de
Baskiscke republiek". Verschillende ver
eenigingen in Bilbao moesten haar lokalen
sluiten cn op last van den minister van
binnenlandsche zaken zijn dc te Guipuzcoa
en in andere plaatsen in Navarrn verschij
nende bladen tijdelijk verboden tot Dinsdag
a.s. De telefonische verbinding tusschen
N'oord-Spanje cn Barcelona is verbroken
Men vreest verdere onlusten.
Washington, 14 Sept. (V. D.) Vol
gens verklaringen van vooruitstrevende
republikeinen zou senator William Borah
ernstig overwegen zich candidaat te laten
stellen voor het presidentschap. Zijn voor
stel inzake de vijfjarige vlootvacantie wordt
hiermede in verband gebracht en als een
üerstc stap beschouwd.
DE "NAUTILUS VAN SPITSBERGEN
VERTROKKEN.
Kopenhagen, 12 - Sept. (V. D.) Naar
van Advent-bay gemeld wordt, is dc onder
zeeboot Nautilus Vrijdagavond van Spits
bergen vertrokken. Daar er een krachtige
sneeuwstorm woedt, houdt men het voor
uitgesloten, dat de Nautilus direct naar
Reykjavik zal varen, doch verwacht men.
dat zij een Noorsche haven z&l moeten bin-
nenloopen.
Hoogste Barometerstand:
774.9 te Maastricht.
Laagste Barometerstand:
744.1 te Akuregri.
Verwachting:
Zwakke wind, meest uit
W. richtingen, licht tot half
bewolkt, droog weer, waar
schijnlijk lichte nachtvorst,
zelfde temperatuur overdag.
Medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt.
Het gebied van hooge druk in het Z;W.
heeft zich verder naar het Oost-Noord-Oos
ten verplaatst zoodat de achterkant in het
zicht kwam, terwijl over heel midden
Duitschland morgennevels voorkwamen bij
zwakken wind. De daling in de ochtcnda
temperatuur in Zuid-Frankrijk zal waa'
schijnlijk zooals over het geheele gebied
van hooge druk te verwachten is, door een
hoogere middagtemperatuur worden goed
gemaakt. Op IJsland, waar de depressie
invloed sterker werd, steeg de temperatuur
evenals over het Noorden van de Britsche
eilanden. Ofschoon een langere periode van
vast weer door den toestand niet wordt ge
waarborgd wordt aan den anderen kant een
snelle terugkeer van regenweer voor Mid
den-Europa niet aangekondigd.
Langestraat 49-51 Tel. 190
BONTKRAGEN
Nieuwe modellen.
Persianu, Caracul, Kid, Seal enz.
Ook in imitatie.
Voor het Soesterkwartier kun
nen abonnementen, adreswijzigin
gen en advertenties opgegeven
worden aan ons Bijkantoor:
PORTORICO'S BEGROOTING
IN EVENWICHT.
Washington, 14 Sept. (V.D.) Volgens
een mededecling van gouverneur-kolonel
Theodore Roosevelt is de begrooting van
Portorico voor het eerst sinds 17 jaar in
evenwicht
OOSTENRIJKS CREDIETONDEHANDE-
LINGEN TE GENèVE.
Weenen, 14 Sept (V.D.) In plaats
van de bondskanselier is de Oostenrijk
sche minister van financiën dr. Redlich
naar Genève vertrokken voor het voeren
van de crediet-onderhandelingen met dea
Volkenbond