HOE STAAT HET MET DE
DOODENDE STRALEN?
DE MAN IN ROK
Een opzienbarende ontdekking van een
Duitsch chemicus.
Kan men den oorlog onmogelijk maken?
Doodcndo stralenWat tot nu too de
wetenschap over deze stralen bekend is,
moet in drie streng gescheiden groepen
worden ingedeeld. Daar zijn allereerst de
proeven, die zich met storingen aan moto
ren door afstandwerking bezighouden.
Het is den man der wetenschap tegenwoor
dig mogelijk zonder meer stralen uit te
zenden, zooals b.v. kathode-stralen, die in
staat zijn de lucht electrisch geleidend te
maken. Een explosiemotor, die zich in zulk
een electrisch veld bevindt, wordt daar
door buiten werking gesteld, omdat aan do
onstckingsplaatsen kortsluiting ontstaat
Reeds voor den oorlog doken de eerste be
richten van dergelijke uitvindingen op. In
1924 was het de Engolschman Grindel Matt
hews, die met zijn proefnemingen groote
sensatie venVekte en een half jaar geleden
maakte een Tsjechisch persbericht mel
ding, dat op 'n landweg, tengevolge van
experimenten met stralen, alle auto's een
half uur lang niet in staat waren te rij
den. Maar al deze berichten zijn niet in
staat geweest om het practische nut dezer
uitvinding te bewijzen. Het is wel een feit,
dat het opwekken van ontstekingsstoornis
sen in den oorlog gedacht ter afweer van
vliegtuigen, tanks en gepantserdo automo
bielen theoretisch mogelijk zijn, maar
ook dat voor een doeltreffende werking
over grooten afstand de stralen een veel
te geringe reikwijdte bezitten. Tot nu toe
is het slechts gelukt successen tc bereiken
over lengten, die de meter niet overschrij
den, practisch dus een negatief resultaat.
Meer nog tast men in het duister bij de
doodende stralen, die vallen onder een
tweede categorie, waaronder men stralen
met biologische werking verstaat, elec-
trische trillingen, die cellen verwoesten en
den dood van een levend wezen tengevolge
kunnen hebben. Ook hier zijn tot nu toe
slechts zeer geringe successen geboekt. Men
heeft kleinere dieren, muizen, enz. op een
zeer kleinen afstand kunnen dooden, door
dat men stralen van een soort als de Rönt
genstralen op hen liet inwerken. De in de
lichaamsholte aanwezige vloeistof verhitte
zich en het dier stierf aan inwendige ver
branding. Bekend is ook tiet feit, dat lang
durige inwerkingen van normale. Rönt
genstralen voor de gezondheid schadelijke
gevolgen kunnen hebben. Maar tot nu toe
is het niet gelukt de intensiteit en de reik
wijdte van deze stralen dusdanig uit te
breiden dat men ze als wapen kan gebrui
ken: -
De derde categorie der doodclijke stralen
is die van de draadlooze ontsteking van
springstoffen. Tot voor kort werd elk be-
richto ver deze aangelegenheid als bluf. als
een utopie beschouwd. Eerst thans schijnt
het gelukt tc zijn een systeem te ontwer
pen voor draadlooze ontsteking over groo
ten afstand, dat men als een oplossing
moet beschouwen. Maar den naam van doo-
deride stralen verdienen deze onzichtbare
trillingen niet, eerder zou men ze anti-oor-
logssiralen moeten noemen, want tegen
hem die in het bezit van deze stralen is,
kan een oorlog met gebruik van kruit,
bommen en granaten weinig meer uitrich
ten. Tenzij men natuurlijk een tegénmiddel
uitvindt.
Kurt Schimkus is een jongo Duitsche
chemicus. Tot nu toe heeft hij zich alleen
maar met zuiver wetenschappelijke proble
men bezig gehouden. Een oude kruitfabriek
heeft hij als laboratorium ingericht, 't Staat
temidden van landerijen en schade zal hij
hier dus weinig kunnen aanrichten.
De chemicus, wiens jongensachtig gezicht
moeilijk in overeenstemming te brengen is
met d'>odende stralen, verklaart ons het
«•en en ander van zijn werk. Hot is een be-
-end verschijnsel, dat bij bepaalde chemi-
cclie reacties stralen ontstaan. Deze kun-
.«en zichtbaar zijn cn zelfs zeer helder licht
uitzenden, maar ook in vormen optreden,
die voor het mcnschelijk oog onzichtbaar
zijn, omdat dc golflengte tc kort of te lang
is. Om zulke stralen nu gaat het bij de on
derzoekingen van Schimkus. Zij liggen in
/«cc spectrum van dc ultra-roodc cn ultra-
vi«i/>tstralen, die men kortgeleden voor ra-
4i<vioeleinden heeft aangewend. De stoffen,
dU ucCó reactie verwekken, wilde Schim
kus» voorloopig nog niet noemen, omdat hij
op zijn methode nog geen patent heeft aan
gevraagd. De door de chemische reactie
ontstane stralen waren tc zwak voor af
standwerkingen en daarom heeft Schimkus
zo met electrischc stralen een stootje ge
geven. Hierdoor bereikt hij een buitenge
woon groote intensiviteit, die nog door be
paalde frequentie-rythmen wordt verhoogd.
Het zijn zeer gecompliceerde, door de ge
leerden nog nauwelijks bekende gebeurte
nissen en een juisten naam heeft men tot
nu toe voor deze stralen niet gevonden.
Schimkus noemt ze voorloopig chemische
stralen, een benaming, die ook hem onhoud
baar toeschijnt.
Reeds acht jaar geleden heeft Schimkus
een exposé opgesteld over de uitstraling bij
chemische reacties die hem toen reeds bij
zonder belang inboezemde. Ook tegenwoor
dig zijn do theoretische richtlijnen, die hij
als jong student opstelde, nog geldig. Water
nieuw bijkwam, is de practische ervaring
op het gebied van do ontsteking op een
afstand van oxplosieve stoffen, te voorschijn
geroepen door de chemische stralen.
Wordt een geweerkogel afgeschoten, dan
gebeurt er het volgende: Een Ijzeren stift
slaat tegen het aan den bodem aangebrach
te slaghoedje. Dit ontploft. Dc hitte, die
ontstaat, brengt nu het kruit der patroon
tot explosie, in de kruitlading treedt een
uiteenvallen der moleculen op. De daarbij
ontwikkelde gassen drijven do kogel uit
cie patroon. Het werk, dat andei's door
't afdrukken van de gewoerhaan geschiedt,
voltrekt Schimkus nu met zijn stralen. Het
slaghoedje explodeert onder den invloed
van de chemische stralen cn brengt dan
verder weer het kruit tot ontbranding. Het
zelfde gebeurt natuurlijk bij granaten, een
revolverkogel of een hoeveelheid spring-
siot als dynamiet en ccrasiet, waarbij geen
slaghoedje noodig is.
Kurt Schimkus neemt iu onze aanwezig
heid eeu proef. In het laboratorium staat
dc zonder, een buis uit dik glas, waarin
chemische stoffen, dio tusschen vier glazen
voeten hangt. Draden loopen naar een kloi-
ne dynamo. Buiten op het land wordt een
kleine patroon in een der voren gelegd.
Wij gaan weer terug naar het laboratorium
en tellen een afstand van 100 schreden, dat
is dus ongeveer 80 M. Dan schakelt hij een
hefboom over en buiten klinkt het geluid
van een ontploffing, een wit rookwolkje
stijgt op. De patroon is ontbrand.
Dit alles geschiedt met dc vanzclfspre-
Kendheid van een telefoongesprek. Maar
het is een wonder, een wonder met zulk*
geweldige toekomstperspectieven als men
zich op het oogenblik nog moeilijk kan in
denken.
Wat wij hebben meegemaakt is een ont
steking over een afstand van 80 meter. Tus
schen zender en patroon ligt geen draadlei
ding, er is geen ander medium dan de
lucht. Maar dit alles is nog slechts een be
gin. Schimkus gelooft to kunnen beloven,
dat reeds zijn volgende proefneming de wer
king tot het dubbele van den afstand zal
vergrooten, dat is dus 160 M. Hij hoedt zich
er echter voor verdere verwachtingen uit
to spreken om geen teleurstellingen tc ver
wekken. Want het gebied is volkomen
nieuw. Geen vroegere ervaringen liggen er
aan ten grondslag. Het is theoretisch moge
lijk een afstand van 2 Kilometer tc over
bruggen. Maar over grootere is het nog on
mogelijk een oordeel te vellen.
Een zeer belangrijk punt dient nog geme
moreerd te worden. De stralen zijn in ze
kere mate bestuurbaar. Zij verspreiden zich
niet in een cirkel om den zender, maar
naar een bepaalde richting, die men na
tuurlijk kan veranderen. De- versprcidings-
sfeer is kegelvormig. Alle springstoffen, die
in dezen kegel liggen, worden tegelijkertijd
tot ontploffing gebracht. Misschien bestaat
later de mogelijkheid binnen dezen kegel
speciale punten tot ontploffing te brengen.
Het tot ontploffing brengen van springstof
fen achter den zender kan men thans feecis
vermijden. Ook zijn de hoeveelheden van
cio to explodecren stof zonder invloed op de
werking der stralen.
Nadrukkelijk moet worden vastgesteld,
dat de bedoelingen van den onderzoeker
zuiver wetenschappelijk zijn. Over de prac
tische toepassing van zijn uitvinding heeft
hij zich toi nu toe geen denkbeeld gevormd.
Op onze vraag geeft hij echter toe, dat dc
chemische stralen voor het geval dat lfet
systeem en de apparaten ooit volmaakt zul
len zijn, een oorlog of revolutie sterk zou
den kunnen beïnvloeden, misschien zelfs in
do kiem kunnen smoren. Munitietranspor
ten zou men in de lucht kunnen laten spria
gen evenals patronen in den loop van een
geweer, granaten in den mond van het ka
non, vliegtuigbommen in de machine. De
vijand zou geen schot meer kunnen afge
ven, voordat de oorlog eigenlijk nog is be
gonnen.
De vraag rijst natuurlijk direct of er geen
belanghebbenden naar den uitvinder zijn
toegekomen, die zijn uitvinding willen cx-
ploiteercn. Dit is inderdaad het geval. Het
zijn echter geen politieke of krijgstechnischc
belanghebbenden, maar industrieele onder
nemingen, vooral uit Amerika, die zich voor
deze uitvinding interesseeren. Schimkus
vermijdt echter hierover te spreken. ITiJ
wil de geheimzinnige man uit Amerika niet
uitspelen. Ilij heeft de bedoeling, dc reali
satie van zijn methode slechts dan uit hon
den to geven, als hij dc zekerheid liceft, dat
men met zijn uitvinding geen schade aan
de mcnschheid toebrengt.
Het vredesverdrag van Versailles heeft
bepaald, dat ontsteking op verren afstand
tot dc verboden wapens behoort, zoodat de
Duitsche regeering de proeven van den uit
vinder niet mag steunen.
Dc ontsteking op verren afstand is niet
het eenige probleem, waarmee Kurt Schim
kus zich bezighoudt. ITcm interesseert bui
tengewoon liet probleem van de draadlooze
electrischc krachtoverbrenging, een vraag,
wier oplossing een omwenteling in de elcc-
trotechniek zou bcteekencn. Hjet gaat hier
om dc mogelijkheid electrische cnerige zon
der leiding van den stroomopwekker naar
den slroomontvanger tc brengen.
Het probleem gloeilampen tc laten bran
den cn motoren te laten loopen zonder dat
dc stroom door metalen draden gevoerd
wordt, is een van de schoonste idealen van
uon modernen technicus. Schimkus heeft
reeds een succes geboekt op dit terrein. Het
is hem gelukt een gloeilampje te laten bran
den, zonder leiding. Dc stroombron was op
een kleinen afstand verwijderd cn het lamp
je bleef eenigen tijd branden. Als hij zijn
andere uitvinding voleindigd heeft, gaat hij
hiermee verder.
Het is duidelijk, dat men van Kurt
Schimkus' onderzoekingen voorloopig nog
weinig kan zeggen. Misschien zijn ze slechts
cio eerste aarzelende schreden op een pad.
dat later een der belangrijkste van de mo
derne wetenschap zal worden, wellicht zal
een volgende generatie eerst de vruchten
plukken van zijn pionierswerk.
ONDANKS DE MISLUKKING DER
W1LKINS-EXPEDITIE: TOCH
ONDERZEEBOOTEN
Mits speciaal voor Poolonderzoek
gebouwd.
Dr. Leonid Breitluss oen bekend deskundige
aan het woord
Het mislukken van dc Wilkins-
Pool-expeditic hoeft opnieuw
een levendige discussie doen
ontstaan over dc vraag of het
doelmatig is, den Pool met een
ondorzeeër tc onderzooken. Wij
geven hier een gosprek weer,
dat onze correspondent met den
bekenden poolonderzoekcr Dr.
Leon d Breitfuss had en waarin
deze zijn mcening over dc ac-
tucclc kwestie geeft.
In dc Bibliotheek van het Zoölogisch mu
seum in de Invalidenstraat te Borlijn vindt
men, na een langen tocht door naar vocht
ruikende donkere gangen, eindeiijk den
man, die naast professor Baschin tegen
woordig de eenige bekende poolonderzoeker
in Duitschland genoemd kan worden: Dr.
Lconicl Breitfuss, leider van dc Kra6sin ex
peditie, in het jaar 1920 tochtgenoot van
talrijke andere poolexpedities, w.o. twee die
in de jaren 1898 en 1908 de belangstelling
van de geheelc wereld hadden. Deze uit
stekende kenner van dc Noordelijke IJszee
bevriend met bijna alle moderne poolon-
derzoekers en ook tegenwoordig vol belang
stelling voor de verschillende gebeurtenis
sen op bet gebied van het poolonderzoek.
is wel de aangewezen man om een oordeel
tc vellen over de door het ongeluk vervolg
de Wilkins-exp^ditle en een antwoord te
geven op de vraag: Zijn dulkbootcn geschikt
voor het poolonderzoek?
Groot cn slank, met een scherpbesneden
gelaat en een smalende trek om den mond,
begint hij te vertellen in een zeer vreemd
klinkend Duitsch, dat aan het accent der
Russische emigranten herinnert:
„Men moet niet zoo schimpen op Wilkins,
zooals men tegenwoordig doet. Het is
schijnbaar in de mode. Wilkins is een brave
poolonderzoeker, die reeds vele resultaten
hc?ft gehad me- zijn werk cn ook dc aan
gewezen man scheen deze moderne expc
ditie te leiden. Hij heeft slechts één fout:
hij is onderzooker en geen technicus. Was
hij dat wél, dan zou hij vanzelf hebben in
gezien wat niet alleen ik, maar ook aile
andere poolkcnnons hebben gezegd cn ge
schreven: met deze boot kuntU slechts
ongelukken maken. U zult pech krijgen
die Uw werk ten-^eterste in den weg zal
staan".
Zooals gezegd: Williins is geen technicus.
Als hij dat wel was. had. hij zich in geen
geval met de oude, in 1918 gebouwde cn
korten tijd daarna i?ecds weer buitc-n dienst
gestelde,onderzooboot „Nautilus" ingelaten.
Deze boot is een ondeugdelijk instrument.
In Bridgeport vervaardigd bczu de „Nau
tilus" twee Bosch-Sufzer Dieselmotoren voor
het varen hoven water die tezamen 1000
P.K. bezitten cn 7000 zeemijlen achter elkaar
kunnen-afleggen met een sneiheid van 10.0
knoopen. Dit aantal...ach ter elkaar af te
leggen mijlen is op zichzelf klein, maar
voor een tocht van Spitsbergen naar Alas
ka (ongeveer 2100 zeemijlen) genoeg. Het
totaal aantal mijlen, dat onder water kan
worden afgelegd, is echter niet voldoende
Bij een totaal-prestatie van "200 P.K. staan
dc beide clectro-motoren hoogstens 40 uren
achtereen duiken toe met een snelheid van
slechts 3 knoopen. De boot kan dus in hel
gunstigste geval 125 mijlen onder water af
leggen, een afstand, die volgens mij veel
tc kort is.
Een andere groote constructiefout van de
boot is, dat de heide scheepsschroeven niet
recht naar achter staan, doch zijdelings
Zoodra de „Nautilus" dus in liet pakijs
komt, loopt ze ^evaa.- dat de schroefbladoi
afgeslagen worden. Wat dat voor een ex
pcditic beteekent, behoef ik niet eens te
vertellen En dan is de wand van de bool
veel te dun. Iedere Spree-boot lijkt ralj vooj
de Poolexpeditie geschikter clan de „Nau
tilus" die zoo onsterk is, dat de minste drub
van het ijs een lek tengevolge moet hebben
Ik heb dit alles reeds langen tijd geleden
aan bevriende wetenschappelijke organisa
tics in dc Vereenigde Staten geschreven
Hoezeer ik hier gelijk heb gehad, bewijst
Wilkins radiobericht van 4 September
waarin hij „twee lekken en nog enkelo
zorgbarende mankementen aan zijn boot'
meldt. Dat er op de waarschuwingen van
mij en ook van andere zijden zoo weinig
acht is geslagen, komt, omdat Wilkins,
Svcrdrup en Villinger te weinig van do
technische dingen begrijpen om hot gevaar
waaria zc zioh wagen, tc zien. Had men
mij gevraagd of ik mede wilde gaan, dan
had ik in ieder geval geweigerd, hoewel ib
toch in het geheel niet den naam heb, bang
te zijn.
Tot zoover dus over dc boot van dozc
ongelukkige expeditie. Over het idee om
met een onderzeeër naar de Noordpool tc
gaan op zich zelf.kan ik slechts enthousi
ast zijn. Het is werkelijk grootsch! Dc ver
werkelijking van dit plan echter ls een
zaak, die niet door poolonderzoekcrs, maar
door technici moet worden opgelost. Wan
neer men gaat met een speciaal voor dit
doel gebouwde onderzeeboot, zijn dc geva
ren vrij miniem. Want dc grootste gevaren
kan men onder water letterlijk en figuur
lijk „onlduiken". IJsbcrgcn zijn er in dezo
regionen niet, maar wel verder zuidelijk
Buitendien heeft de ijskorst in het Pool
gebied slechts een diKte van hoogstens drie
nieter. Men kan er dus gemakkelijk door
heen komen. Ook dc temperatuur ls voor
onderzeebooten niet ongunstig, daar het
met ijs bedelf water niet veel kouder dan
0 graden zal zijn.
Gevaarlijk is voor een duikbootoxpedi
tic slechts liet opduiken en het boven water
varen. In de voer de expeditie aangewezen
zomermaanden (Juli, Augustus en Septem
bor) zijn namelijk slechts vijftig procent
van de nog niet onderzochte gebieden met
ijs bedekt, do andere vijftig procent ls och-
ter open. Het is nu nog slechts een geld
kwestie, een onderzeeboot zoo sterk te
bouwen, dat de wanuon ook don druk van
grootcro ronddrijvondc tysschollcn zonder
schade kan doorstaan. Eveneens is het een
geldkwestie, con ij6boorapparaat tc con-
struecrcn, dat werkelijk zuiver werkt zon
der voortdurend storingen te hebben.
Ik wil er verder bij dozo elcgcnhcid den
nadruk op leggen, dat het idoo om onder
den Noordpool door to varen niet van Wil
kins is, doch het eerst werd geopperd door
den Oostenrijkschcn ingenieur Anscluitz
In het vier cn veertigste deel der „Mededoe-
lingcn van de Oostenrijksche geografische
vorccniging" deed Anschutz in het jaar 19U1
reeds het voorstel een duikbootoxpeditie
uit te rusten, dio, onder hot ijs van den
Noordpool door zou varen. Natuurlijk heeft
men hem toen uitgelachen; zijn idee was
tc grootsch, zóó grootsch zelfs dat het eorst
dertig jaren later door Wilkins weer werd
opgevat en voor een deel althans werd
uitgevoerd.
Ik ben er dan ook sterk voor, dat Wil
kins* experiment later nog eens herhaald
wordt en dan niet met de ondeugdelijke
.Nautilus'', maar met een speciaal voor het
doel gemaakte boot. De kosten daaraan
verbonden zullen niet zoo, buitengewoon
hoog zijn. De „Nautilus" heeft b.v. in het
jaar 1918 precies 1 millioen dollar gekost.
Moeilijkheden, voortspruitende uit de
aardformaties in de verschillende gebieden,
zullen aan zulk een tocht nauwelijks ver
bonden zijn. De Poolzec is een drieduizend
meter diepe middenzee tusschen het Arnc-
rikaan6chc en het Europeescho vasteland
Ondieper is zij slechts in dc buurt van
Alaska, maar ook daar zullen genoeg vaar
geulen te vinden zijn
Om al dozc redenen houd ik het voor
zeer waarschijnlijk dat naast het lucht
verkeer natuurlijk in afzienbaren tijd
reeds een regelmatige vrachtdicnst van
Europa op Alaska met onderzeebooten zal
worden onderhouden. We staan nu aan hei
begin van een ontwikkeling, die haar bo
langrijkstc voorvechter, Wilkins zelf, wel
licht nog niet kan overzien. Maar over
enkele jaren zal men mij gelijk geven. Het
zou zeer verstandig van de scheepsbou
wers zijn om nu reeds met de constructie
van onderzeeërs met grootere passagiers-
en vrachtruimtc te beginnen.
Wat overigens de toestand van Wilkins
en zijn mannen aangaat: zc is volgens mij
vrijwel ongevaarlijk. Als het schip niet be
paald vol loopt met water, kan Wilkins on
de zijnen niets geschieden. Zc bevinden
zich op 81 graden Noorder Breedte op de
elfde meridiaan en zijn dus door dc ijsbre-
kers niet zeer gemakkelijk tc bereiken. Dc
uitrusting van een vliegcxpedit-ic tor red
ding houd ik voor ondoelmatig, daar Lund
berg's vlucht bij dc Italia-catastrophe heeft
bewezen dat het landen op liet ijs in deze
gebieden zeer moeilijk is.
Maar direct gevaar bestaat voor dc be
manning van de „Nautilus" op liet oogen
blik niet
door Adolphe Menjov.
Behoort U ook tot de mcnschen die reeds
twee dagen voordat zij naar een partij gaan,
waar zij in smoking of in rok moeten ver
schijnen, beginnen te sidderen en tc- beven
Geneert U maar niet, U kunt gerust Uw
hart uitspreken, ik zal het niet verder ver
tellen. U hoeft niet te denken, dat ik mij
in uw angstige voorgevoelens verlustig. Ik
wil u slechts een goeden raad geven, hoe
wel u mij daar nog niet om gevraagd hebt,
Steek nooit uw handen in uw broekzak
ken, behalve wanneer U een taxi betalen
wil (of moet) een balzaal is geen sportter
rein.
Zorg er voor dat uw das goed zit, goed,
daar bedoel ik mee precies in het midden,
netjes en toch met een zekere individueelc
elegance.
Draag in 's hemelsnaam nooit oen bloem
in uw knoopsgat, zelfs niet wanneer de da
me, die u sedert acht dagen voor cle schoon
ste ter wereld houdt, deze met »;on verlei
delijk glimlachje zelf daarin gestoken hoeft
Zeg haar liever, indien zij het enkele minu
ten later bemerkt, dat u de bloem, oh hoe
jammer, verloren hebt.
Als u beslist parfum cebruikcn wilt doe
bet dan alstublieft zeer, zeer bescheiden.
U wilt toch niet probc?ren tc concurrcercn
met uw aangebedene?
Als u gaat zitten volg dan viet de eigen
aardige gewoonte om eerst uw brop.k een
weinig op te tekken. De plooi inlijft er
heusch niet beter in en het staat zeer onele
gant.
Doe niet aan alle mode-dwaasheden m°e
Wanneer men u vertelt, dat vooraanstaande
personen tegenwoordig lichtblauwe pochets
met roze rozen dragen kunt u er van op
uan, dat tegen den tijd dat u er zelf een
gekocht hebt ze reeds niet meer in dc mode
zijn en u zich belachelijk maakt ze nog tc
dragen.
Blijf niet altijd in een hoek 6taan en trek
geen verveeld gezicht, zelfs niet ".vanneer u
meent, dat u dc eenige gezellige persoon
bent die aanwezig is. Probeer integendeel
zoo vriendlijk mogelijk tc kijken, men kan
niet weten, misschien is nog een and»r ge
zellig mcnsch daar, die eveneens behoefte
zou voelen aan een aangenaam gesprek
over onbelangrijke dingen.
Maar voor alles, probeer niet van te vo
ren de gewoonten en gesprekken als een
lesje van buiten te leeren. Beweeg u na-
natuurlijk. U moet probeeren u in een rok
cvfcn goed op uw gemak te voelen ais in
een pyama. Een rokpak voor een beer is
hetzelfde als een avondtoilet voor ceii dame
en hoe zou u hot vinden, als een jongeda
me, die u op het sportterrein hebt leeren
kennen als een vroolijk ongedwongen per
soontje, in een avondtoilet plotseling stijf
en ongenaakbaar zou worden?
En vooral, dit is het voornaamste, donk
niet steed6 of u zich wel volgens alle eti
ketten gedraagt, want dan maakt u reeds
,de eer6tc fout.
HOE IK BIJ DRAADLOOZE TELE
GRAFIE TERECHT KWAM
„Ik was do domste van mijn klas"
door
Dr. GEORG GRAAF. VON. ARCO.
De bekende Duitsche radio-
pionicr, Graaf Arco, bouwer
van het radio-station Naucn en
daarmee wegbereider voer he.
tegenwoordige wereldomspan
nende draadlooze telegrafie yer-
keer, heeft zich uit zijn beroep
teruggetrokken. Ilij heeft zijn
ambt als technisch directeur
van de „Tclcfunkcn-Gesell-
schaft" neergelegd, dat hij se
dert do oprichting dezer maat
schappij bekloeddo. In het vol
gende artikel vertelt dc thans
zestigjarige pionier enkele her
inneringen uit zijn jeugd.
„Nu, als jo anders niet zou kunnen wor
den, een goede clown zal in elk geval wel
uit je kunnen groeien", warén de weinig
hoopvolle woorden van onzen gyrnnastiek-
leeraar, toen ik de school verliet. Het was
de troffende epiloog van mijn rocmLooze
schooltijd.
Op een Opper-Silezisch landgoed, temid
den van een van dc buitenwereld afgesloten
landelijko omgeving, onberoerd door de
erdorring van dc moderne techniek, groeide
ik op. Een eenzijdige en al het andere ver
dringende passie, die op alles wat machino
was, gericht was, hield mij in haar ban.
Merkwaardigerwijze waren in onzo afgezon
derdheid van de wereld twee landbouwma-
chines aanwezig, die voor mij alle andere
levensvreugden vervingen. Het mogen toe
kijken bij deze machines was bijna het
eenige, wat voor mij geen kwelling was.
Toen ik drie jaar oud was, kreeg ik van
onzen z.g. machinist, dat wil zeggen dc be
stuurder van de locomobiel, twee ruwe hou
ten modellen van ons machinepark. Dit
speelgoed verdrong dadelijk paarden, sol
daatjes cn alle ander dingen, die men een
kind gewoonlijk geeft. Het waren de eerste
an vele machines, die mij de volgende ja
ren voortdurend zouden beheerschep, mis-
schien ook het begin van den weg, welks
voornaamste etappe het radiostation Naucit
was. En toen mijn vader een nieuwe stoom
machine wilde aanschaffen, vergat ik voor
de binnenkomende catalogic al mijn pren
tenboeken.
Op mijn tiende jaar was de band met on
ze machines zoo nauw, dat ik daarbij do
functie van .een werkelijkcn stoker waar
nam. Ging ik wandelen of was ik om de
een of andere1 réden ver van deze machines
verwijderd, dan droomde ik ervan,, deed de
verschillende geluiden na cn vergat dc om
geving, waar-ik- mi} bevond. Meermalen
rende .ik>veg v,nW vioollbc wai>cn (1 met
raijn pngeiukz'aiigc vipplfcist,.gissend en
snuivend tegen dc voorbijgangers.'
Mijn natuurlijke aarileg' voor techniek
vertoonde zich reeds daarin, dat ik de fou
ten aan een machine reeds als kleine jon
gen. gemakkelijker vond dan dc daarvoor
aangestelde lieden. Een van deze machinis
ten, welke tamelijk snel bij ons wisselden,
bouwde een werkplaats voor reparaties en
machinebouw, waar ik mij voortdurend op
hield. Op mijn verlanglijstje stond steeds
uitsluitend technisch speelgoed. Ofschoon
er destijds "nog geen speëlgoedindustrie was,
die zulke verlangens bevredigen kon, kreeg
ik toch een met spiritus gestookte stoom
machine, die speciaal voor mij werd ge
bouwd. Nog steeds zio ik ze voor mij, ge-
heel afwijkend van die, welke men tegen
woordig fabriceert.
Bij dezë ongewensebte neigingen waven
mijn vorderingen op school maar zeer mid
delmatig, ja zelfs 6lccht tc noemen. Het
uit het hoofd leeren van „Das Lied von der
Glocke" heeft men mij eerst na tien straf-
uren kunnen bijbrengen. Ook mijn spelling
heeft de woedende toorn van vele leeraars
opgewekt. Wiskunde en gymnastiok waren
dc eenige vakken, die ik volkomen bc-
hccrschte. Ruimtefantasic en vornavoorstel
lingen hielpen rnij bij het wiskunde-onder-
richt, waarbij ik een van dc besten was.
Ik schreef buitengewoon geometrische stu
dies. Maar daar ik in alle'andere vakken
slecht was, geloofden de leeraren, dat ik
yan mijn schoolkameraden had afgeschre
ven. Dit alles droeg er niet veel toe bij om
mijn zelfgevoel te steunen. l>n toen eens
de onderwijzer van onze klas vroeg, wie do
domste onder ons was, stond ik onder al-
gemccnc vroolijkheid als eenige op.
Alleen aan een fanatieke vlijt heb ik het
te danken, dat ik na mijn vrcugdclooze
schooljaren met gunstig gevolg examen
deed. Bij mijn beroepskeuze bleek, dat mijn
familie heel weinig van wetenschap cn
techniek afwist. Niemand kon mij zeggen,
wat voor soort beroepen er op dit gebied
waren, wat er te bereiken was cn wat de
weg was. Mijn ontwikkeling is ddardoor
geenszins op dc gebruikelijke wijzo verkre
gen. Eerst na een korte, maar tevergoefscho
studie in de geneeskunde cn na een drie
jarigen omweg over een Actieven officiers-
baan, kwam ik bij de stoommachine-tech
niek terecht. Daar tot dc verplichte leer
vakken van die machinebouw ook de elcc-
tro-techniek behoorde, geraakte ik bekend
met professor Slabys, die zich destijds voor
de draadlooze, telegrafie interesseerde. Zoo
werd mijn technische aanleg dan eindelijk,
zij het clan ook toevallig cn ceist tegen
mijn zin, in die banen geleid, waarin ik
tegenwoordig nog verkeer: dc voortschrij
dende radiotechniek.
WAT NIET IEDEREEN WEET
Do levensduur, der menschep is In de
laatste tientallen jaren aanmerkelijk lan
ger geworden; vijftig jaar geleden kon men
slechts op een gemiddelde levensduur van
27 jaar wijzen; thans bedraagt hij 57 jaar.
