ST. EMILION
S
UTP:STR:l7Tel:K0
HET BELANG DER TUSSCHENWATEREN
Zwaareikensia2pkam8rameublemenfmGtspiegelkastf143.5^
A. H. VAM NIEUWKERK N.V.
p. fl. f 1.40 p. anker f 56.-
OPEN BRIEF AAN DEN
MINISTER
Sociaal en economisch-
geografische overwegingen
DE RIJN-SCHELDE
VERBINDING
Vergadering van het Nat.
Comité van Actie
DE WERKL00ZENZ0RG
IN 1930
Onze Postvliegers
onderweg
Beekstraat Tel. 543 Beekensteinschelaan
HUMORHOEKJE
H
Gewas 1924.
De professoren W. E. Boerman en
L. van Vuuren over de onder
handelingen met België
Aan den minister van buitenlandsche za
ken, jhr. mr. F. Beelaerts van Blokland is
de volgende open brief gezonden:
Wanneer ondcrgeteekenden zich de vrij
heid veroorlooven dit open schrijven tot u
te richten, dan behoeft het wel geen betoog
dat aan een dergelijk besluit zeer ernstige
overwegingen ten grondslag liggen. Over
wegingen niet van politieken aard, maar
van sociaal- en economisch geographisrhe
beteekenis.
Het is uitsluitend uit dat oogpunt, dat
door ons met groote belangstelling de ont
wikkeling der onderhandelingen met België
gevslgd werd. Daarbij werden wij getroffen
door het feit, dat eigenlijk in geen der offi-
cieele bescheiden, noch in de van andere
zijde gepubliceerde geschriften, voldoende
de nadruk gevallen is op de sociaal- en
economisch-geographischc functie van de
tusschenwatcren ten aanzien van de maat
schappelijke, economische en nationale
saamlioorigheid van het gebied, dat zij
doorsnijden, met het overige deel van Ne
derland.
Door alle eeuwen heen is de verkeersgeo-
graphische functie van het Deltagebied van
Rijn, Maas en Schelde in zijn vollen om
vang bepalend geweest voor de ontwikke
ling der Nederlanden en het gebied van de
tusschenwateren vormde daarin een be
langrijke schakel. Ook in den gouden eeuw
van Nederland, waarin de verkeersgeogra-
phische functie der deltawatcren meer op
den achtergrond raakte door de alles over
keersellende beteekenis van de zee, bleef
het gebied van de tusschenwateren toch
nauw verbonden met het geheel; Zeeland
nam immers, na Holland, de gewichtigste
plaats in de Republiek in. Zoo groeide de
saamhoorigheid van Zeeland met de overige
gewesten historisch, sociaal- en economisch-
geographisch, al moet gezegd worden, dat
men niet altijd de beteekenis en het be
lang van die groeiende nationale eenheid
begrepen heeft.
Toch was men van deze economische en
nationale saamhoorigheid van het gebied
der tusschenwateren met de overige dee'.en
van het Rijk voldoende doordrongen, dat
de Nederlandsche vertegenwoordigers bij de
behandeling van de scheiding van 1839 voor
dat Nederlandsch-nationale karakter van
dit gebied krachtig opkwamen.
In den tijd. die daarop volgde, is de ver-
keersgeographische beteekenis van dit ge
bied door de snelle ontwikkeling van Ant
werpen en Rotterdam sterk toegenomen.
Met bewonderenswaardige bekwaamheid is
het den Nederlandschcn waterbouwkundi
gen, als cenig bevoegde deskundigen ten
aanzien van het bijzondere karakter dezer
stroomen, gelukt ondanks alle moeilijkhe
den, die tusschenwateren te laten blijven
voldoen aan de nationaal-verkccrs-geogra-
phische functie, die zij in ons Nederland
sche deltagebied te vervullen hadden, n.l.
de verbinding van Zeeland met Midden-
Nederland en in het bijzonder met den Zee
en Rijnhaven Rotterdam. Krachtig hebben
deze geslaagde pogingen dan ook bijgedra
gen tot het voortbestaan dier nationale
saamhoorigheid. welke zonder deze ver-
keersgeographische voorwaarde ook minder
goed mogelijk zou zijn geweest.
Het wil ons voorkomen, dat dit belang
rijke punt bij de te voeren en gevoerde on
derhandelingen, ten aanzien van de her
ziening der verdragen van 1839, tot nu toe
onvoldoende belicht werd. Vooral in den
laatsten tijd meenen wij wederom aanwij
zingen te zien. die doen vermoeden, dat ten
bate van Antwerpen—Zeehaven deze be
langrijke kwestie op den achtergrond ge
raakt is. Het is toch buiten alle twijfel, dal
iedere verbinding van Antwerpen met hel
Hollandsch diep in den vorm van een ge-
sloten kanaal hei verkoersgeographische be
lang dier nationale wateren, dat voorwaardo
en levenwekkend was voor de saamhoorig
heid van Zeeuwsch-Vlaanderen en het ove
rige Zeeland met het rijk, ten oonenmole op
den achtergrond doet schuiven. Dit is het
gevaar, waarop wij met grooten ernst de
aandacht van Uwe Excellentie wilden ves
tigen.
Daarnaast staat echter nog een ander ge
vaar. Dit geldt het westelijk deel van Noord-
Brabant, dat uitgegroeid is tot een bloeiend
gewest, zoowel agrarisch als industrieel en
eigenlijk één geheel vormt met dc daar
achter gelegen nijvere Baronie van Breda
en met het bloeiende landbouwgebied aan
het Hollandsch diep. Ook dit gebied zal
door een gesloten kanaal van de Antwerp-
sche dokken naar laatst genoemd vaarwa
ter in hooge mate in zijn ontwikkeling wor
den bedreigd: een deel ervan wordt afge
scheiden van het eigen achterland; een an
der deel verliest zijn verbinding met het
elastische loozingsgebied, dat de Zeeuwsche
wateren door de beweging van eb en vloed,
voor deze streok steeds vormen. Bovendien
zal dit gebied economisch, meer nog dan
thans reeds het geval is, worden vastge
hecht aan Antwerpen en omgeving. En ein
delijk zal met name voor Zeeuwsch Vlaan
deren de natuurlijke, verkeersgeographischo
band met West Brabant verloren gaan. Dit
verband zou zonder twijfel behouden blijven
en zelfs versterkt kunnen worden door de
Wester-Schelde in open verbinding te stel
len met den ingang van het verbeterde tus-
schenwater, dat ter hoogte van Bath naar
het Noorden zal worden gegraven.
In volkomen overeenstemming met dit
sociaal- en economisch-geographisch inzicht
wordt dan ook, zoowel in de omschrijving
van een door de Regeering aanvaardbaar
verklaard kanaal (voorkomende in het Me
morandum aan de Belgische Regeering van
7 Mei 1929) als in de ontwerpen aan de Irs.
van Konijnenburg en BongacrUs, hot open
Wester-Scheldevak gehandhaafd, als nood
zakelijke schakel in de verbinding van
Zeeuwsch Vlaanderen met West-Brabant en
het Noorden. Uitschakeling van dit open
Wester-Scheldevak zou dan ook inderdaad
in sterke mate het isolement van een deel
van ens land tengevolge hebben.
Ondcrgeteekenden meenen bovenstaande
overwegingen eerbiedig onder de aandacht
van Uwe Excellentie te moeten brengen. De
gekozen vorm moge zijn rechtvaardiging
daarin vinden, dat het hier geldt een bij uit
stek nationaal en economisch belang van
het gcheele Nederlandsche volk.
w.g. W. E. BOERMAN,
Hoogleeraar, Handels-
hoogeschool, R'dam.
w.g. L. VAN VUUREN,
Hoogleeraar Rijksuni
versiteit, Utrecht.
DE HAVENARBEIDERSSTAKING
IN HARLINGEN.
Zeeliedenconflict opgelost.
Harlingen, 10 Oct. De bemanning van
het s.s. „Gaasterland" van de Scheepvaart
en Stecnkolenmaatschappij, die Maandag
weigerde te monsteren indien haar werk
zaamheden zouden worden opgedragen, die
anders door de stakende havenarbeiders
worden verricht, heeft hedenmorgen aan
gemonsterd, nadat zij door de Directie werd
vrijgesteld van de voor haar bezwarende
werkzaamheden. De „Gaasterland" die was
opgelegd, is hedenmiddag om twee uur
naar Engeland vertrokken.
Het s.s. „Midsland" zal hedenmiddag te
5 uur vertrekken, geladen met stukgoede
ren, die verwerkt werden door een tiental
bij de maatschappij in dienst zijndo
schippers.
Do staking der havenarbeiders duurt on
verminderd voort.
NEDERLANDSCHE ORGELKUNST
EN -HISTORIE.
Orgeldag te Gonda.
Woensdag 15 Oct. wordt in de Groote of
Janskerk te Gouda een Orgeldag gehouden,
die verdeeld is in een Historische middag
conferentie te 3 uur en een Nederlandsche
Orgelavond.
Als spiekers voor den middag zullen op
treden:
1 De heer Jan Zwart. ..Joachim ITess de
18 eeuwsche organist der Goudschc kerk en
diens orgelgcschriften".
2. Wel. Edel Zeer Gel. lieer Dr. G. Das
te Arnhem. „Zingen zonder Orgel" Een
laatste episode uit den strijd tegen het
orgel in de 17e eeuw.
3. De heer Jan Dekker. Orgelbouwer te
Goes. „Oude en nieuwe orgels in kort be
stek".
4. De heer Jan Zwart. „Anthonie van
Noort en zijn in 1059 uitgegeven Tabulatuur
boeck en etlicke Psalmen en Fantasien".
Met voordrachten van het orgel der kerk.
Nederlandscho orgclavond is geheel ge
wijd aan composities van Nederlanders.
Jan Pietersz, Sweelinck, Ant. v. Noort,
Cor Kint, George Stam, J. J. de Vos, H. C.
J. de Man en den concertgever Jan Zwart.
WERKLOOSHEIDSZORG.
Een conferentie van wethouders
uit verschillende provincies.
Naar de „Gelderlander" verneemt, zal op
17 October a.s. te 's-Gravenhage een bijeen
komst plaats hebben van wethouders, spe
ciaal met do werkloosheidszorg belast uit
de verschillende provincies.
De vergadering staat onder auspiciën der
vereeniging van N»der). Gemeenten.
DIPLOMATIE.
Eervol ontslag gezant te Madrid.
Naar wij vernemen is aan onzen gezant
te Madrid den heer W. D H. baron van
A6beck op di in verzook met ingang van
1 November a.s. eervol ontslag als zooda
nig verleend, onder dankbetuiging aan de
belangrijke diensten door hem in zijn ambt
aan H.M. de Koningin en aan den lande
bewezen
De belangen van West'
Brabant
Verschillende autoriteiten uit West-Bra
bant, te zamen vormende do Kanaalcom
missie van West-Brabant en Zeeuwsch-
Vlaanderen en behartigende de belangen
van beide voornoemde gebiedsdeelen, met
betrekking tot de groote vraagstukken op
het gebied der scheepvaart en afwatering,
hebben zich met een adres tot den Minister
raad gewend.
Hierin zeggen zij, dat zij met begrijpelijke
belangstelling hebben gevolgd de ontwikke
ling der plannen tot verbinding van Rijn
en Schelde, waar deze van de belangen van
West-Brabant en Zeeuwsch-Vlaanderen niet
gescheiden kunnen worden;
dat hun getroffen heeft, dat liet Uw Hoog
College als Eendrachtskanaal bekend pro
ject, voerende van den dam in het Kreek
rak naar Dintelsas, aan allo eischcn vol
doet, die strooken met de vitale belangen
van meergenoemde gewesten;
dat toch door voornoemd kanaal:
1. ontstaat een open verbinding van
West-Brabant mot de Wester-Schelde. dien
tengevolge de haven van Bergen op Zoom
aan het diepe vaarwater wordt aangesloten;
2. een behoorlijke verbinding mof
Zeeuwsch-Vlaanderen tot stand gebracht
wordt, tengevolge waarvan dit Neder
land s c h territoir beter dan tot nu toe
zich richten kan naar overig Nederland:
3. verkregen wordt doordat het op laag
peil is ontworpen, de oplossing van het
brandende vraagstuk der afwatering van
West-Brabant;
4. dank zij de geprojecteerde verbinding
met Mark en Dintel, do afbouw van het
kanalennet van Noord-Brabant kan worden
voltooid, waardoor geheel Brabant te water
te bereiken is;
dat uit de opsomming van het onder 1
tot 4 gestelde uw Hoog College moge blij
ken, welke belangrijke nationale belangen
aldus gediend worden;
dat onze commissie uwen Raad met den
meesten aandrang verzoekt bij een evcn-
tueele behandeling van de Rijn-Scholdever-
binding ernstig rekening te willen houden
met de hierboven in nationalen zin gefor
muleerde belangen, door aan West-Brabant
de zoozeer verlangde verbinding met open
en diep vaarwater te geven en Zeeuwsch-
Vlaanderen nauwer aan te sluiten aan Bra
bants vasten wal.
Een vergadering van het Na
tionaal Comité van Actie.
liet Nationaal Comité inzake een Xeder-
landsch-Belgische overeenkomst (het vroe
gere Nationaal Comité van Actie tegen het
Belgisch verdrag) hoeft Zaterdag vergaderd
en een uitvoerige resolutie aangenomen,
waarin, nadat verschillende verklaringen
zijn aangehaald door den Minister van Bui
tenlandsche Zaken in dc volksvertegen
woordiging afgelegd, zulks ter demon-
streering van zijn vroeger ingenomen
standpunt inzake de Schelde-Rijnverbin-
ding aan het slot het volgende wordt
verklaard:
„Dat ecnigen tijd geleden in een Neder
landsch dagblad is aangekondigd, welk br
richt sindsdien door andere bladen werd
bevestigd en aangevuld, dat de Regeering
geenszins meer afwijzend staat tegenover
een kanaal dat de meest kenmerkende
eigenschappen zou bezitten van het onaan
nemelijk verklaarde Antwcrpcn-Moerdijk
kanaal met name een vaarweg, welke aan
vangende aan de Nederlandsche grens (dus
directe aansluiting aan de dokken van Ant
werpen toelatend) met vermijding van het
open Scheldevak, oostelijk van dc Een
dracht en het genormaliseerde Hellegat, het
Hollandsch Diep zou kunnen bereiken;
„dat, indien deze geruchten slechts een
kern van waarheid zouden bevatten, daar
door zou komen vast te staan, dat het Ne
derlandsche standpunt, dat de Regeering
zelve nauwkeuring heeft aangegeven cn
waarvan zij heeft verklaard, dat zij er zich
niet van zou laten afdringen of van zou af
glijden, ten eenenmale zou zijn prijsgege
ven en dc van Belgische zijde In het Me
morandum van 12 Januari 1929 geformu
leerde, door de Nederlandsche Regeering
als onaannemelijk afgewezen eischcn thans
practisch zouden zijn ingewilligd;
brengt eerbieding ter kennis van de Re
geering cn van de Eerste Kamer der Staten
Generaal, dat het, naar zijn mcening, zoo
wel voor de handhaving van de onaantast
baarheid van dc door de Regeering gege
ven beloften als ter rechtvaardiging van
het door haar gevraagde vertrouwen, drin
gend noodzakelijk is ter voorkoming van
ongerustheid cn beroering in den lande, dat
de Regeering van dc gelegenheid, welke de
interpellatie de Savornin Lohman haar zal
bieden, gebruik maakt om te verklaren, dat
door haar nooit is onderhandeld, noch zal
worden onhandeld over het toestaan aan
Belgio van eenig als hierboven aangeduid
pscudo-Moerdijkkanaal.
HET LEIDSCHE STADHUISVRAAGSTUK.
Een nieuw voorstel van B. en W.
B. en W. van Leiden geven thans den
raad in overweging:
a. in te trekken het raadsbesluit van 16
December 1929 voor zooveel betreft de op
dracht aan architect W. M. Dudok tot het
ontwerpen van een plan voor den bouw
var., een nieuw raadhuis zónder behoud van
den ouden gevel en mitsdien ook niet aan
13 nemen het voorstel van de heeren
Schüller, Groeneveld en van Eek, om een
terrein, gelegen aan dc Lammermarkt, aan
te wijzen als bouwterrein voor het door
den heer Dudok to ontwerpen plan zonder
behoud van den ouden gevel;
b. B. en W. te verzoeken, dc noodige voor
stellen in te dienen, ten oindo alsnog ceni-
ge door den raad aan te wijzen architecten
uit to noodigen, plannen te ontwerpen
oor den bouw van een nieuw raadhuis op
het zoo noodig naar dc zijde van de Koorn-
brugsteeg uit te breiden terrein aan de
Breestraat en wel met behoud van den ou
den gevel;
c. het in de raadsvergadering van 8 Juni
ingediende voorstel van do heeren Wilmer,
Huurman» en Wilbrink cn dc verschillende
ingekomen adressen als afgedaan te be
schouwen.
Het voorstel van B. en W. van 12 Mei j.l.
moet dan als vervallen worden aange
merkt en ook het voorstel van de heeren
Schüller, Groenevelcl en van Eek kan ver
der buiten besohouwing blijven.
Een overheidsuitgave van ruim
23 millioen
Naar aanleiding van een vroeger door dr
Vos gedane vraag heeft de minister van
Binnenlandsche Zaken cn Landbouw thans
cenige gevens verstrekt over de uitgaven
voor werkloozenzorg in het jaar 1930. De
bijdragen aan wcrkloozenkasscn bedroegen
3.010.000 van het Rijk cn 2.800.000 van
de gemeenten.
Voor wachtgeldregeling werd door het
Rijk betaald 21.500 en door de-gemeenten
3i.000voor kosten voor verplaatsing van
arbeidskrachten resp. 13.800 cn f 12.200.
Door de gemeenten werd 9.227.522.58 be
taald aan kosten van steunverlcening, ter
wijl het Rijk betaalde 4.006.110 wegens
koston van werkverschaffing en steunver
leening. Tenslotte werd voor werkverschaf
fing betaald door dc gemeente 4.169.165.85
en door dc provincies 177.8i3.52. Totaal
kwam dus voor rekening van de overheid
23.772.111,95.
Ter verduidelijking wordt nog opgemerkt
dat een groot deel der werkverschaffing
heeft bestaan uit werken, welke door der
den (waterschappen, particulieren e. a.) wer
den uitgevoerd. JJet deel der uitgaven, het
welk ten laste van derden kwam (kosten
van kunstwerken, aankoop van gronden,
een deel van de arbeidslooncn, kosten van
toezicht enz.) is in bovenstaande cijfers
niet opgenomen.
Hetgeen door de tegen werkloosheid ver
zekerde arbeiders ten behoeve van de werk-
loozenkassen is betaald, is evenmin in bo
venstaande cijfers verwerkt.
VRIJWILLIGE SALARISVERLAGING.
Aanbod der eerste krachten
van net Concertgebouw.
Amsterdam, 11 Oct. In verband met
de heerschendo depressie en do daaruit,
ook voor hei Concertgebouw voortvloeiende
moeilijkheden, die hoofdzakelijk een ge
volg zijn van de opzegging door vele truu
we bezoekers van hun abonnementen, heb
ben ue eerste krachten, verbonden aan deze
instelling, vrijwillig aangeboden 20% van
de hun toeKomcnde honoraria te laten val
lm (Courant.)
DE „MAGERE BRUG".
Namens de commissie van bijstand voor
P.VV. en Volkshuisvesting zal aan het col
lege van B. en W. van Amsterdam worden
geadviseerd, aldus meldt het Ilbl., de „Ma
gere Brug" te Amsterdam in haar ouden
vorm terug te brengen, en dus niet verder
in te gaan op het nog hangende plan, haar
door een moderne steenen brug tc doen
vervangen.
VRAAGT ÜWE.fHi~y WINKELIER
of NV HULSKO tcTTZOQ AMERSFOORT
DE INVOER VAN DEENSCH VLEESCH.
Het Kamerlid Braat stelt vragen.
Het Tweede Kamerlid de lraer Braat heeft
aan den minister van binnenl. zaken en
landbouw de volgende vragen gesteld:
Is het den minister bekend: dat er hier
te lande wekelijks ongeveer duizend stuks
geslachte vette koeien of dito ossen uit
Denemarken ingevoerd worden?
dat daar to lande dio uitvoer gesteund
wordt met rcgecringsgeld;
dat dientengevolge de prijzen van vette
koeien, ossen, .schapen en varkens hier tc
lande in enkele maanden tijds met 40 tot
60 pet. gedaald zijn;
.dat bij deskundigen de verwachting be
staat, dat bedoelde vee-invoer nog zeer lang
zal duren, omdat in Denemarken groote
overvloed bestaat van vet gemest vee cn
de r^geeringsstcun daar de boeren aanmoe
digt?
dat die invoer hier de veeboeren tot wan
hoop drijft door de enorme verliezen, wel
ke zij hierdoor lijden?
Is de minister niet van mcening, dat,
om een gehcelo ruïneering van de veeboe
ren hier te lande t'3 voorkomen, ter zake
van bovenbedoelden vee-invoer zeer spoe
dig en krachtig ingegrepen dient te worden?
Zoo ja, is da minister dan bereid mee
tc deolen, welke maatregelen en wanneer
die maatregelen genomen zullen worden?
DE KROON EN DE CRISIS.
De Koningin geeit ook geen
feesten in dc residentie.
Naar wij vernemen, heeft H.M. dc Konin
gin in verband met de lieerschcnde eco
nomische omstandigheden besloten of-
ficieele feesten, waaronder officieele avond
feesten en diners, in het komende winter
seizoen te 's-Gravenhagc niet te doen plaats
hebben.
Valk
'Rail
L
ooievaai
1—10
8-10
Amsterdam
11-10
Neurenberg
Praag
Leipzig
Weenen
1-10
3—10
Boedapest
Belgrado
10-10
Sofia
Salomk.
10
9-10
Athene
ivlcrsamtrul
-10
3—10
10-10
Cairo
9-10
Ghaza
9-10
Rutbawell:
3—10
10
11-10
Bagdad
3—1.
Basra
Boeshn
7—10
-10
12—10
Djask
^-10
Karachi
10
Jodpoer
7-10
Allahabad
5—
8—10
Calcutta
Akyab
4—1
0—10
Rangoon
10—10
Bangkok
Kohlak
1—10
Penally
Ivledan
3—10
11-10
Pal em bang
Batavia
12-10
1
Bandoen.
2—10
Vertrek van het eerstvolgende postvliegtuig
van Amsterdam op 15 October 1931
Heden geëtaleerd
Uw adres voor complete meubUeerlng. Denkt U om onze rooktafel reclame?
Inbreker, tot z'n zoontje die aan zijn radio knutselt:
Ik zou me daar maar niet mee bezig houwe, mannetje.
Dat is weienschap, dat is net en lk ben zooveul as een
slachtoffer van de wetenschap ben der de laaste maal
Ineedraald door me vtneerafdrukke. (Humorist)
