H
„DE ZAAK IS ZEER EENVOUDIG"
uïsvrouwen, Attentie!
Donderdag 29 October 1931
30e Jaargang No. 105
VERKLARING VAN
Mr. ROOBOL
VIERDE BLAD
DS. FABER VOOR HET
KANTONGERECHT
ROTTERDAM VERKEERT IN
MOEILIJKHEDEN
De regeering overweegt
de situatie
HET WAPENBESTAND
Weet U, dat de kwaliteit en zuiverheid
van het echte Quaker havermout ge
waarborgd wordt door 43 nauwkeurige
controles? Quaker wordt reeds meer
dan 50 jaar door ervaren dokters aan-
bevolen.
DE VERDUISTERINGEN BIJ
DE FIRMA KRöLLER
KINDINDE WIEG VERBRAND
MISLUKTE ONTVOERING
culemborgschh moordzaa k
De nabestaanden der slachtoffers en
de publieke opinie hebben recht
op opheldering
Onderhoud met de wed. Haveman
Culemborg. Het bericht over de uit
voering van tivuo duizend gulden, afkom
stig van de weduwe llaveman, aan do erf
genamen van de vermoorde v. Wiggens,
beeft do Culemborgeclie moordzaak weder
om in het middelpunt der belangstelling
geplaatBt.
De „Gelderlander" heeft zich gewend tot
mr. H. H. Roobol te Arnhem, dio eenige ja
ren geleden samen met mr. Van der Goes
van Nalers de verdachten Vroege en Swe-
ris voor het hof te Arnhem heeft bijgestaan
waarna vrijspraak is gevolgd en vroeg hem
of hij van meening was, dat do 6luier in de
Culemborgsche moordzaak nog eens zou
svorden opgelicht Zijn antwoord was aldus.
Deze zaak is zeer eenvoudig tot een einde
te brengen en de moordenaars kunnen wor
den gepakt, wanneer mr Kortenhout v. d
Sluijs, dio indertijd rechler-commiesarie was
in deze zaak, nog eens tijdelijk benoemd
werd als rechter-commissaris In Tiel en
tem de gegevens, die door den rechercheur
Heitink zijn verzameld, werden ter hand
gesteld. Deze moordzaak is niet moeilijk op
te lossen.
De weduwe Haveman vertelt
Een redacteur van de „Geld." Is naar As
sen geweest, waar de weduwe van den over
leden rechercheur Haveman sinds eenige
jaren woont.
U vraagt naar onzen indruk over de we
duwe Haveman?
Het is moeilijk deze vrouw te doorgron
den, waarvan mr. Cnopius, procureur-gene
raai bij net gerechtshof te Arnhem, eens ge
tuigd heeft, dat ze de geheelc justitie bij
den neus heeft genomen.
We beginnen met haar te praten en ze
doet ons het bekende verhaal In Mei van
het vorig jaar maakte ze een wrak schil
derijtje stuk om de lijst in de kachel te
werpen. Achter de plaat kwamen tot haar
verbazing 20 bankbiljetten van 100 te
voorschijn. Zij bracht dit geld aan haar ad
vocaat mr S. Halma, en de rest weet men
Maar ik heb niet aan de erfgenamen
van de Van Wiggens gevraagd om 10 van
deze som als vergoeding te mogen ontvan
gen, zegt ze ons.
Dat zal uw advocaat gevraagd hebben
mccnen we.
Er valt een stilte in bet vertrek.
De klok tikt met eentonig geluid
Ik spel de woorden van een spreuk op
den muur: Aan Godes zegen is het al ge
legen
Hard klinkt ineens de 6tem van juffrouw
Haveman. die de stilte verbreekt.
Maar wat ik nooit heb kunnen begrlj
pen, is, dat mijn overleden man nooit iets
van dat geld zei ln de dagen toen we ver
gingen van de armoede... toen we geen
eten in huis hadden.
We dachten bij ons zelve: dat geld be
hoorde u niet toe, dus gij moogt er ook geen
gebruik van maken.
We vragen aan de weduwe Haveman, hoe
zij er toch toe kwam om Sweris en Vroege
van den gruwelijkcn moord te beschuldi
gen
Och, u weet ze hadden nje vastgehou
den in Tiel. Negen dagen lang. Zoo ineens
werd ik weggehaald uit mijn gezin. Toen
zat ik in Tiel opgesloten. Men vroeg mij'
Ken jij Sweris en Vroege? Ik antwoordde:
neen. Ik kende wel een Vroege, maar dat
W3S een andere. Ze lieten me de portretten
van Sweris en Vroege zien, maar ik bleef
erbij, dat ik ze niet kende. Op het laatst
zeide men tot mij: Als jij verklaart, dat
Sweris en Vroege annex zijn met de moord
zaak, kom je vrij. Dat heb ik toen verklaard
meneer. Om vrij te komen. Ik zou op het
laatst alles verklaard hebben, alleen om
weer vrij te zijn, om weer terug te kunnen
gaan naar mijn jeugdige kinderen, die ik
onverzorgd achter had gelaten....
Toen legde ik de bekende verklaring af
over Sweris en Vroege en ik kwam vrij.
Waar bleven deze brieven?
Veertien dagen daarna hebben mijn ad
vocaat mr. Kalina en dr. Van Veen aan den
rechter-commissaris geschreven, dat mijn
verklaringen door rnij zelf onjuist werden
geacht, reep. dat ztj onder dwang waren
afgelegd. Deze brieven zijn later zoek ge
raakt.
Waar zijn ze gebleven?
Scherp gaat dan mej. Haveman voort
Als ze de Collé's niet willen vervolgen, geef
ik mijn toestemming niet meer, om, als ze
nog meer geld in mijn buis vinden, dat aan
de erven van do Van Wiggen's te geven.
Die woorden van mej. Haveman brengen
mij vanzelf op een idee.
Hebt u nog meer van die oude schilderijen
uit uwe vroegere woning?
Jawel, zegt ze.
U hebt ze natuurlijk direct allemaal nage
keken toon u dat geld achter het eene schil
dcrijtje vond?
F.ven kijkt mej. Havemnn ons endei*zoe
kend aan: Neen, zegt ze, ik beb ze allemaal
niet nagekeken.
Ons verstand zegt ons: de overleden re
thercheur Haveman zal het geld slechts
achter één schilderijfjo gestopt hebben, lm
mere daar was plaats genoeg, maar als men
toch eenmaal zoo ver is, dat men bankpa
pier achter één schilderijtje gevonden heeft,
gaat men vanzelf achter de andere kijken.
En daarom je kunt nooit weten heb.
ben wij 'met Juffrouw Haveman verschil
lende schilderijen nagekeken, maar niets
gevonden.
Heusch, lezer, wat 6peet me dit I
Als. vanzelf komt weer het gesprek op den
overleden man van juffrouw Haveman. Den
eersten keer zoo verklaart zij dat mijn
man opgesloten werd, ben ik met de Collé's
naar Tiel gegaan. Ik vroeg aan den substi
tuut-officier van justitie waarom mijn man
vastgehouden werd. O, zei mr. Oostlng, hij
werd in het bezit gevonden van ƒ500 en
kon daar geen verklaring voor vinden.
Ik ging naar buiten, waar de Collé's op
mij wachtten en vertelde bun wat mr. Oos
ting mij gezegd had.
Collé Sr. (inmiddels overleden), zei daar
op: 9, is het dat. Die 1500 hebben we bij
Haveman in de kast zien liggen, niet waar
Hannes?
la. vader, zei Hannes, de zoon.
Niet waar Arnold? vroeg Collé Sr. aan
zijn anderen zoon.
Ja. vader, zei Arnold.
Op grond van de verklaringen van de Col
lé's werd Haveman toen weer vrijgelaten.
Juffrouw Haveman vertelt nog, dat de
Collé's haar man in dienst genomen hebben
en hem 20 per weck uitkeerden, hoewel
hij niets voor hen deed.
Een half jaar na de vrijlating werd Ha
veman opnieuw gearresteerd. Hij maakte
toen door ophanging een einde aan zijn le
ven. De vrouw heeft het lijk van haar man
niet gezien en is ook niet op do begrafenis
geweest.
„Hij kon geen kip slachten"
Hoe was uw man den laatsten tijd dat
hij thuis was.
Hij had in drie weken ongeveer niets
gegeten. Zelfs een slokjo water kon hij nau
welijks verdragen. Hij had ontzettend veel
last van zijn zenuwen.
Dut mijn man aan den moord meegedaan
heeft geloof ik niet, wél dat hij ervan ge
profiteerd heeft. Mijn man kon nog geen kip
of konijn slachten.
Dan begint de wed. Haveman te schreien
Wat ik allemaal meegemaakt heb, 't is
verschrikkelijk. Van mijn woning werd ge
zegd dat het een moordhol was. Verschopt
en vertrapt werden we door iedereen. En de
kinderen, wat hebben die al niet verduurd
en wat zullen ze nog niet moeten verdragen
Do oudste jongen wil zoo graag politieman
worden, maar dacht u dat er iets van kan
komen? Ze zullen wel boerenarbeider moe
ten worden. Dat is het eenige wat er op zit
Het was al laat in den avond toer. wij
tangs de eentonige Drentsche vaart den te
rugtocht aanvaardden, bij ons zelf overwe
gend: is thans de tijd aangebroken dat de
sluier, die nog over de Culemborg6che
moordzaak hangt, geheel wordt opgeheven?
Recbt cp opheldering.
Het onverwachte aanbod van de wed. Ha
veman aan de nabijstaanden van Thomas
en Gerrigje van Wiggen, die op Kerstavond
1923 te Culemborg werden vermoord, heeft
zoo schrijft het Handelsblad deze in
vele opzichten zoo troebele strafzaak nog
duisterder gemaakt.
Wat bracht de weduwe Haveman er toe
te vermoeden, dat do 2000 van de Van
Wiggens afkomstig waren? Wat te denken
van haar zonderlinge voorstel om tien pro
cent voor zichzelve af te houden van geld
dat haar niet zou toekomen? In hoeverre
deelt de justitie de overtuiging, dat dit geld
gestolen is? Waarom stelt zij geen nader
onderzoek in? Alle vragen, die op een ant
woord wachten, dat nog steeds uitblijft.
De nabestaanden van de slachtoffers en
ook de publieke opinie hebben er recht op
dat door de justitie of door den minister
van justitie over dit op zijn zachtst gespro
ken zeer zonderlinge „accoord". dat door de
weduwe Haveman is aangeboden, ophel
dering wordt verschaft. Al willen wij gaar
ne aannemen, dat de justitie in de bchande
ling van deze strafzaak geen verwijt treft
en dat zij gedaan hoeft, wat gedaan moest
worden, toch zijn wij van meening, dat de
geheimzinnigheid en het stilzwijgen waarin
zij zich hult, de rechtszekerheid geen goed
doet. Wij hopen dan ook. dat minister Don-
ner bij de a.s. behandeling in de Kamer van
de begrooting van justitie omtrent deze
strafzaak verklaringen zal afleggen, waar
door de ongerustheid bij het publiek over
het optreden der justitie in de Culemborg
sche moordzaak zal verdwijnen.
Goen weigoring dor 10
Culemborg. Dij informatie bleek ons
dat van een eventueels weigering der 10
procent, door de erfgenamen van dé ver
moorde Van Wiggens aan de wed. Have
man te Assen, welke laatste 2000 be
schikbaar stelde aan de Justitie en waar
van zij do herkomst niet wist. tot heden
toe nog geen sprake is, in tegenspraak
met berichten die er in de pers rondgaan
de zijn.
Wegens weigering van inkwars
tiering van een officier
Zutfen, 28 Oct. Ds. Faber, predikant
bij de Ned. Hervormde Kerk te Zutfen en
Tweede Kamerlid heeft vanmorgen voor
het kantongerecht te Zutfen terecht gestaan
wegens weigering tot inkwartiering van
een officier tijdens de jongste manoeuvres.
Tegen hem werd geeischt een geldboete
van 75.— subs. 75 dagen hechtenis.
Gebrek aan kasmiddelen. Een
beroep op de banken tot
dusver vergeefsch
'sGravenhage, 28 Oct. Naar de Tel.
verneemt, verkeert de gemeente Rotterdam
ten gevolge van de aan de crisisomstandig
heden toe te schrijven daling der gemeen
telijke inkomsten, in acute financieele moei
lijkheden van ernstigen aard. Ter verkrij
ging van de noodzakelijke kasmiddelen
heeft het gemeentebestuur zich tot zijn ge
wone bankiers gewend, die echter onder de
ze omstandigheden geen vrijheid hebben
gevonden, om aan Rotterdam een kasvoor
schot te verstrekken. Evenmin bleken daar
toe andere bankiers geneigd, met wie het
gemeentebestuur vervolgens contact heeft
gezocht. Ook de Nederlandsche Bank bleek
niet bereid om de gemeente te helpen, ten
zij aan deze hulp van regeeringszijde ga
ranties zouden worden verbonden.
Wij vernemen, dat moeilijkheden van den
aard als die welke zich te "Rotterdam voor
doen, ook in andere gemeenten hier te lan
de reeds de aandacht vragen. In de regee-
ringskringen beschouwt men momenteel het
probleem van de liquiditeit der gemeenten
dan ook als van zeer urgentqn aard. Zijn
wijl wel ingelicht, dan heeft dezer dagen een
speciale kabinetszitting reeds aandacht aan
dit vraagstuk gewijd. De zaak heeft thans
een acuut karakter verkregen, doordien,
naar wij vernemen, de burgemeester van
Rotterdam, mr. P. Droogleever Fortuyn,
zich tot de regeering heeft gewend met de
mededeeling, dat Rotterdam per 1 Novem
ber a.s. niet meer aan zijn financieele ver
plichtingen zal kunnen voldoen, tenzij vóór
dien datum raad wordt geschaft
De regeering overweegt momenteel, in
welken vorm en onder welke voorwaarden
zulks zou kunnen geschieden.
MOTORSCHIP GEZONKEN.
Raamsdonksveer, 28 Oct. Heden ls
het motorschip „Petronella" in de rivier de
Donge in aanvaring gekomen mat het mo
torschip „De Zes Gebroeders" uit Bredam,
geladen met pootaardappalen, waarna
laatstgenoemd schip, nadat het nog bijtijds
uit de vaargeul was geslsept, zonk. De be
manning wist zich in een roeiboot te red
den.
De Nederlandsche regeering bereid
het te aanvaarden
Naar wij vernemen, heeft de Nederland
sche regeering den secretaris-generaal van
den Volkenbond fn antwoord op diens cir
culaire nopens het door do Xlle Volken-
bondsvergadering aangenomen Wapenbe
stand medegedeeld, dat de Nederlandsche
regeering bereid is, overeenkomstig de be
palingen van de desbetreffende resolutie
en van het door de vergadering aangeno
men rapport, liet wapenbestand te aanvaar
den.
ERNSTIGE BRAND TE LIESHOUT.
B iek-en-Donk, 28 Oct. In de gemeente
Lieshout (N.B.) h»eft hedenmiddag een ern
stige brand gewoed in de stallen, magazij
nen en kantoren der firma Brox, handel in
koloniale waren, manufacturen en machi
nes. De brand is door onbekende oorzaak
omstreeks vijf uur ontstaan. De Lieshout-
6ch 3 brandweer was spoedig met een hand
spuit ter plaatse aanwezig en wist de be
lendend» perceelen, mede door den gunsti-
gen wind. te behouden. Het vee. dat zich
in de stallen bjvond, kon worden gered. Al
les brandde uit. Verzekering dekt de schada.
Alleen echt in de geel-blauw-roode
originecle pakken met bon voor zwaaf;
verzilverde gebruiksvoorwerpen. De
tegenwoordige groote pakken» die 5
ons netto bevatten, zijn voordeeligen
GEMEENTELIJKE VACATURES EN
BEZUINIGING.
Naar dc Tel. verneemt, zal binnenkort te
Amsterdam een conferentie plaats hebben
van leden van het college van B. en W. met
de hoofden van gemeentelijke diensten en
bedrijven, ten einde na te gaan m hoeverre
men door het niet vervullen van thans be
staande vacatures tot bezuiniging zal kun
nen geraken.
Steunmaatregelen om het voorts
bestaan der firma moges
lijk te maken
Rotterdam, 28 October. Omtrent de
verduistering van zeven ton ten nadeele
van de assurantiefirma N. E. Kröller en Co.
word nog gemeld, dat de aangehoudene
Jhr. B. v. d. B. de eenige leider was van
het Rotterdamsch kantoor. Met een Amster-
damsche firma was een belangengemeen
schap aangegaan cn het blijkt, dat de twee
firmanten dezer firma belangrijk zijn gedu
peerd.
Om tegemoet te komen aan het gebrek
aan kasmiddelen, zooals dit den laatsten
tijd was'ontstaan, had jhr. B. v. d B. zich
tot scheepvaart- en handelskringen gewend.
Inderdaad heeft hij een der grooto firma's
bereid gevonden tot financieele» steun.
Daarvoor was echter boekenonderzoek ver-
eischt en zoo zijn dc verduisteringen aan
het licht gekomen De verkeerd geloopen
speculaties bc-troffcn hoofdzakelijk grond,
katoen en graan.
In verband met de besprekineen, die ge
houden zijn omtrent maatregelen van
sieun, wordt gemeld, dat een der vooraan
staande assurantiemaatschappijen, die in
nauw contact staat met een der grootste
scheepvaartondernemingen, bereid zou zijn,
het voortbestaan der firma mogelijk te ma
ken.
HET SPOORWEGONGELUK TE
GRONINGEN.
De veroordeoldon in hooger
beroep.
De rangeerder B. H. te Groningen en da
machinist W.' P. te Zwolle, die dozsr dagen
voor de Groningsche Rechtbank terecht
stondon in verband met het epoonvegonge-
val op 26 Januari j.l. bij d* Viaduct te Gro
ningen en die deswege leder tot 14 dagen
hschtenisstraf zijn veroordeeld, hebben bei
den hooger beroep aangeteekencL
DE GEMEENTEN EN DE MALAISE.
Onderzoek naar den Unancieelen
toestand der gemeenten.
Naar het Hbld. verneemt, hebben de mi
nisters van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw en van Financien zich tot Ge
deputeerde Staten der provincies gewend,
met het verzoek een rapport in te dienen
over den financieelen toestand van de on
der hun college ressorteerende gemeenten.
BELANGRIJKE ORDER VOOR DE NED.
NIJVERHEID.
Bouw van golibreker te Leixoes.
Amsterdam, 27 Oct. Volgens ontvan
gen bericht is door de Portugeesche regee
ring aan dc Ned. Maatschappij voor Haven
werken toegewezen de bouw van een golf
breker in de haven van Leixoes (Oporto)
voor een bedrag van rond lYz millioen gul
den.
De uitvoering van dit werk zal vijf jaren
duren en geschieden in samenwerking met
de Engelscho firma Sir Lindsay Parkinson
cn Co. Ltd. te Londen. (Tel.).
TREINSENSATIE.
Men meldt uit Groningen aan het Vad.:
De reizigers in den trein, welke omstreeks
half 2 uit de richting Zwolle aan het 6tation
Groningen arriveert, hebben gisteren vlak
bij het punt hunner bestemming eenige be
nauwde oogenblikken doorgemaakt. De
trein helde op een gegeven oogenblik zóó
sterk over, dat men bevreesd was voor een
ongeluk Bij informatie werd medegedeeld,
dat van eenige fout in de raails, zooals men
onderstelde, geen sprake was. Wel heeft de
machinist van den bewusten trein tegen de
dienstvoorschriften gehandeld en harder,
dan waartoe hij in de gegeven omstandig
heden gerechtigd was, door den wissel ge
reden.
DE TOESTAND DER SCHOENINDUSTRIE
Invoerbelemmeringen bepleit.
Tilburg, 28 Oct. De federatie van Ned.
Schoenfabrikanten heeft een adres gezon
den aan den Minister van Arbeid. Handel
en Nijverheid, waarin met het oog op den
huldigen toestand der schoenindustrie de
totstandkoming op korter termijn van in
voer belemmerende maatragclen wordt be
pleit.
'Andere kleine van een vers
stikkingsdood gered
Woensdagavond omstreeks tien uur ls te
Venlo een droevig ongeval gebeurd. De ia-
milie Schr bewoont een bovenwoning aan
het Maasschriks. Terwijl d» vader in avond
dienst op zijn werk was en de vrouw d»s
huizes bij een buurvrouw op bezoek wis,
is het wiegje, waarin het dochtertje van
zeven maanden oud lag te slapen, in brand
geraakt, waarbij de beentjes en het onder
lichaam van da kleine geheel verbrandden.
Mede door verstikking door den rook
moet de kleine spoedig zijn overleden. Het
in dezelfde kamer slapend tweejarig kind
kon nog bijtijds worden gered
De brand ward ontdekt door voorbijgan
gers, die rook naar buiten zagen komen.
Zij drongen de woning binnen en vonden
het wiegje in vlammen, terwijl de kamer
vol rook hing. IJlings hebben zij bet vuur
weten te blusschen, doch voor het kindje
was geen redding meer. Het onderlijfje was
met de beentjes reeds geheel verkoold. Het
tweejarig kind, dat zij in zijn bedje von
den, was ook reeds bewusteloos, en werd
terstond naar buiten gebracht Dr. Paul'is-
sen, die te hulp was geroepen, achtte op
neming in het R.K. Ziekenhuis noodzake
lijk.
De oorzaak staat nog niet vast. Daar ech
ter in het wiegje een strijkbout werd ge
vonden, vermoedt men, dat de moeder ge
streken beeft en daarna de bout bij wij zo
van kruikje In de wieg heeft gelegd. De
bout zou dan echter nog te warm moeten
zijn geweest, tengevolere waarvan het bed-
degoed aan het smeulen en tenslotte aan
het branden zou zijn gegaan Of dit de
juiste toedracht Is, valt echter nog.niet met
zekerheid te zeggen. (Msb
Groote consternatie voor hef
Paleis van Justitie
Amsterdam, 28 Oei Een drama, dat
sterk herinnert aan een Wild W*$t-avon-
tuur, speelde zich hedenmiddag op de Prin
sengracht vóór het Paleis van Justitie af.
Het betreft hier een poging tot ontvoe
ring. Een vrouw was, begeleid door haar
advocaat mr. Kokosky, in het Paleis van
Justitie geweest voor een tweede coin pa-
rantie In een echtscheidingsproces. Deze
vrouw wilde van haar man scheiden, om
met een ander verder het leven door te
gaan. Dit was echter niet naar den zin van
de familie van de vrouw; vooral de moe
der en zuster verzetten zich hier heftig
tegen, daar volgens hun inzicht de man
die de plaats van den echtgenoot zou in
nemen, niet van onbesproken levenswan
del was. Toen de vrouw in tegenwoor iig-
heid van mr. Kokosky het Paleis van Jus
titie wilde verlaten, poogde haar familio
haar m een wachtende auto te trekken.
Een ware veldslag ontstond. Van alle kan
ten schoten het publiek en agenten toe.
Tenslotte werd de vrouw ontzet, niet zon
der dat haar broar, die ook aanwezig was
om haar te ontvoeren, vrij ernstig aan de
hand was gewond. Onder groote consterna
tie zocht de vrouw een goed heenkomen in
het Paleis van Justitie. Ds poging tot ont
voering op klaarlichten dag was mislukt.
De vrouw verliet onder politiegeleid» met
haar advocaat aan de achterzijde het Pa
leis van Justitie on begaf zich naar het kan
toor vap mr. Kokosky, dat zich recht te
genover hst Paleis van Justitie bevindt.
Toen de vrouw in het kantoor was stelde
de familie zich voor het^kantoor op in af
wachtende houding.
Tegen de daders van de mislukte ont
voering zal, naar wij vernemen, proces
verbaal worden opgemaakt wjgens poging
tot vrijheid6berooving.
HET PETITIONNEMENT VOOR
ONTWAPENING.
Een motie van den gemeente*
raad van Wijhe,
Men meldt uit Wijhe aan de N. R. Ct:
In de Dinsdag gehouden raadsvergadering
is besloten, op voorstel der S.D.A.P., een
motie te zenden aan den voorzitter van den
ministerraad en den voorzitter van den
Volkenbond te Genève Inzake het inter
nationale petitionnement voor ontwapening.
Dit is de eerste gemeenteraad in ons land
die een dergelijk besluit neemt,
