BRIEVEN VAN EEN|
BRABANTSCHEN BOER
DË EEMLANDEU
BELANGRIJKSTE NIEUWS
Ëuitenlandscb
PLAATSBESPREKING
JAN VAN RIEMSDIJK-AVOND
JOH. DE HEER
Maandag 9 November 1931
Uitgave: VALKH0FF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
30e jaargang No. 114
DR. COLIJN'S MEENING OVER DE
ENGELSCHE HANDELSPOLITIEK
COMMUNISTEN CONTRA
FASCISTEN
GRANDI NAAR AMERIKA
VERTROKKEN
ALGEMEENE STAKING TE
ALGECIRAS
Morgenochtend 10 uur in
„AMICITIA" a f 0.10 per
persoon (niet per telefoon)
Piano's, Orgels, Radio
EHHZI!H35!Q
LICHT OP
4 uur 53 min.
L. J. LUYCX ZOON
DOOR A. A. L. GRAUMANS
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort f2.10, per maand 10.75, per
wcck (mct gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17V,.
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-» Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOQN 1NTERC 513
DPI IC nFR AnVFRTFNTIFrJ van 1-4 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummt*
UC" W¥cnicniltl1 elkcregcl mc4r f0.25. Llefdadighdds-advertentlën voord,
belft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJESbij vooruitbetaling 1—5 regela
t 50 cen^ elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f J.—Bewijsnummer extra f 0.05
Zijn Exc. dr. Colijn, de leider van dc Anli-
Rc\olutionnaire partij, de man van inter
nationaal groot gezag op economisch ge
bied, ons Tweede Kamerlid cn oud-minis
ter, was zoo welwillend ons j.l. Vrijdag
in een der spreekkamers van het Tweede
Kamer-gebouw tcwoord te slaan in verband
met de vraag, wat Nederland te wachten
heeft van de door Engeland in de naaste
lockomst te volgen handelspolitiek.
De hén* Colijn begon met. 'fc oen voordeel
'to achten, dat mr. Walter Runciman is ge
worden: hoofd van den „Board of Trade",
minister van Handel.
COLIJN.
Exc» 'dr. Colijn verklaarde mr. Runciman
Keer goed te kennen. In beginsel i6 deze
overtuigd vrijhandelaar, wat op de Econo
mische Conferentie van Mei 1927 wel zeer
[duidelijk aan den dag is gekomen.
Hij is een van dc candidaten der Natio
nale liberale partij in Engeland, die geacht
.wordt in te stemmen met het voornemen
om geen enkelen maatregel, die de stabili
satie van het pond kan bevorderen van
Ie voren reeds terzijde te schuiven.
Vóór dc verkiezingen heeft mr. Runciman
fcclfs gepleit voor invefór-verboden op weel-
dc-artikelen of prohibitieve rechten daarop.
„Zou een dergelijk denkbeeld tot uitvoe
ring komen"; zcide dr. Colijn, „dan
moeten wij er inderdaad voor bevreesd zijn,
dat onze bloembollenhandel op Engeland
wel eens ernstig schade kon lijden
„Van-den anderen kant", ging dr. Colijn
voort, „verwacht ik van Runciman niet,
'dat hij spoedig zal komen met belemmeren
de maatregelen t.a. van den invoer van
voedingsmiddelen. Dit zou een gevaarlijk
expediënt zijn. Immers, op den duur zal
zich dc depreciatie van het pond sterling wel
voelbaar maken op liet prijs-nivcau. En
'dus: op zichzelf reeds een tendenz voor
loonsverhooging in het leven roepen. Zou
'daar nu nog bijkomen een stijging der prij
zen van levensmiddelen, die Engeland moet
invoeren, wijl het die zelf niet produ
ceert, dan zal er zeer spoedig drang naar
loonsverhooging onstaan, maar: als dez
niet gepaard gaat met een grootere gocde-
ïenproduCüe in Engeland zelf, dan zou
men daarmèe inflatie hinnen-halen, welke
men jui6t buiten dc deur wil houden.
„Natuurlijk", zei dr. Colijn „ga ik
luit van dc onderstelling, dat liet nieuwe En-
gelsche Kabinet de zaken met een nuchter
oog zal bezien. Maar: de mogelijkheid is
niet uitgesloten, dat de drang van dc vol-
hloed-protecticnisten sterker zal blijken dan
ide nuchtere economische redeneering"....
Do benoeming vail Neville Chamberlain
lot minister van Financiën geeft volgens
Exc. Colijn aanleiding tot het vertrouwen,
dat de zaken rustig zullen worden bezien.
Mr. Chamberlain was steeds een bezadigde
figuur onder de protcctionisten.
Verder mojt men afwachten wat 10 No
vember zal brengen.
„En nu", vroegen wij dr. Colijn,
„wat de industricclc artikelen betreft in
onze komende economisch-mercantiecle ver
houding tot Engeland*?....'
Onze Anti-Rcvolutionnairc groot-econoom
en -financier zei: „Voor de. industrieele arti
kelen verwacht ik wél belemmerende maat
regelen. Of dat gebeuren zal in den vorm
van een Algemeen Tarief in den geest van
het onze dan wel in den vorm van ver
scherpte „safe-garding", daarover valt nu
moeilijk iets te zeggen, ,,'t Komt rnij voor",
besloot dr. Colijn. ,tdat men zich daar
omtrent in Engeland zelf nog geen klare
voorstellingen heeft gevormd
Zelfs een man als dl*. Colijn kon natuur
lijk niet in bijzonderheden vooruitloopen op
hetgeen, in Albion zal gebeuren op het ge
bied der handelspolitiek.
In groote dankbaarheid nam ik afscheid
van den Anti-Revolulionnaircn leider na dc
inlichtingen en voorlichting mij zoo welwil
lend door Z.Exc. verstrekt.
De radicaal-socialisten cn de
ontwapening. Een belang,
rijke resolutie.
Op het congres van de radicaal-socialisten
heeft Herriot, die Vrijdag herkozen is als
partijleider, een rede gehouden, waarin bij
al zijn best deed om zijn partij tegen de
verwijten van rechts te verdedigen. In dc
eerste plaats heeft Herriot vastgesteld, dat
het dc radicale partij is geweest, die dc nor
male betrekkingen met Duilschland weer
heeft hersteld cn die zonder druktcmakerij
cn zonder Roerbezetling vijf cn twintig mil
liard franken aan Duilschc betalingen in dc
6taatska6 van Frankrijk heeft doen vloeien,
hetgeen voor een niet onbelangrijk gedeelte
heeft bijgedragen lot dc stabilisatie van de
frank.
Desniettegenstaande werpt men den ra
dicalen telkens opnieuw liun concessiepoli
tick legvnover Duilschland voor de voeten.
Herriot vraagt zich echter af wat men met
de. pcb'ti'ck; die op geweld is gebaseerd, heeft
bereikt: voigc'ns hem vóór dc kartelregoc-
ringen heclemaal niets cn naderhand ook
niet veel meer: in dc plaats van het plan
Dawes heeft men het plan-Young moeten
invoeren.
Spreker liet duidelijk uitkomen, dat on
danks alle kritiek cn verwijten de radicaal-
socialisten aan de politiek van verzoening
cn internationale solidariteit, die zij hebben
ingeleid on die door Briand is voortgezet,
zullen vasthouden. Intusschcn vergeten dc
radicalen niet „den plicht der nationale ver
dediging". Zij zijn de opvatting toegedaan,
dat het in de tegenwoordige crisistijden wer
kelijk verderfelijk is de bcgrootingen te be
lasten met al te hoogc bcwapeningsuitga-
ven. Zoolang er echter in de wereld al
dus Herriot gevaarlijke krankzinnigen
zijn, vind ik het verkieslijker, dat dc loop
graven aan de grens beschermd worden
door de doodc massa's van beton dan door
het levende vleesch onzer kinderen.
Als resultaat van dc discussies op buitcn-
landsch-politick gebied werd met algemee-
ne stemmen een resolutie aangenomen,
waarin van de Franschc regeering een posi
tiever ontwapeningspolitick wordt geëischt.
De meening wordt hierin verkondigd, dat
reeds onder dc tegenwoordige omstandighe
den, wal de internationale veiligheid betreft.
Frankrijk best een vermindering der bc-
grootingsuitgaven voor dc bewapening van
vijftien tot twintig percent aan dc hand zou
kunnen doen. Mochten dc voorwaarden voor
de veiligheid echter nog beter worden als
uitvloeisel van de bespoediging der arbitra
geprocedure, door verscherping der sancties
cn ten slotte door de schepping van een in
ternationale Volkcnbondsmacht, dan zou
zelfs een volkomen gelijkheid op liet stuk
der ontwapening kunnen worden verwerke
lijkt, zelfs tegenover de landen, die op grond
van dc vredesverdragen hebben moeten ont
wapenen.
Als practisch programma ter bereiking
van dit doel zou Frankrijk op dc ontwape
ningsconferentie te Geneve, die voor de deur
staat, het volgende kunnen voorstellen: in-
lernationuliseering van dc bandelslucht-
echecpvaart; het Ier beschikking stellen van
dc militaire luchtscheepvaart aan den Vol
kenbond in den vorm van een Volkenbonds
macht, die, indien een aanval mocht plaats
hebben, de partij, welke daarvan het slacht
offer mocht worden, Ic hulp zou kunnen ko
men; internationaal verbod om zoowel zwa
re kanonnen als tanks te bouwen; verbod
van wapen- en munitieaanmaak door parti
culieren; verbod van den wapenhandel; in-
»ternationalisecring der spoorweg- cn scheep
vaartlijnen; instelling van een scherp Vol
kenbondstoezichi, opdat'de punten van dit
programma worden nageleefd.
Een vechtpartij te Londen
Londen, 7 No v. (V. D.) Op een verga
dering van de Engelsche fascistische liga,
die Vrijdagavond onder voorzitterschap van
generaal Blackcncy te Londen werd gcliou
den, kwam het tot hefige scènes. Toen de
secretaris der liga Arnold Lccsc ccn rede
wilde uitspreken, werd hij reeds bij hetbc
gin door dc communisten overschreeuwd
De communisten zetten de Internationale
in en spoedig kwam het tot een gevocht in
dc zaal, waarbij sloelpooten als wapens
werden gebruikt. Een groot aantal personen
werd gewond, van wie velen ernstig, voor
dat dc politie de zaal kon ontruimen. De
vechtpartij werd op straat voortgezet, zoo
dat de strijdenden tenslotte'door de politic
moesten worden uiteen gedreven. Verschel
dene personen werden gearresteerd.
Rorne, 7 Nov. (V.D.) Dc minister van
buitcnlandschc zaken, Grandi, die tijdens
een langdurig onderhoud met Mussolini
nog de laatste instructies voor zijn verblijf
in Amerika or.-tvangen heeft, is hedenmor
gen met zijn echtgenootc cn begeleiders
naar Napels vertrokken. Na ccn bezoek aan
dc opgravingen te Pompei heeft Grandi
zich aan boord begsven van den Conté
Grande, die tegen 15 u. het anker lichtte
Hier heeft de minister r.og de vertegen
woordigers van de Amerikaansche dagblad-
den ontvangen en tegenover hen zijn ge
noegdoening uitgesproken over zijn.bezoek
aan Amerika. Grandi zal 16 November in
New York aankomen, zal elf dagen in do
Vei-. St. blijven cn op 27 November weer
naar Italic vertrekken, waar hij. te Napels,
op 6 December weer zal aankomen.
Dc Romeinsche bladen keeren zich legen
het pogen van zekere Franschc bladen om
het bezoek van Grandi als onbelangrijk
voor te stellen.
Inzake dc te houden besprekingen van
Grar.4i te Washington schrijft de Tribuna
dat het fascistische Italië het probleem van
dc schulden tussclicn de staten ook ge
scheiden zou kunnen behandelen van do
vastgevroren credietcn, al moet erkend
worden, dat het probleem der vastgevroren
credietcn een radicale oplossing cischt van
de schulden lusschen de staten, teneinde to
vermijden, dat men tot een regeling komt
die onmiddellijk weer moet worden her
zien.
GROOT AANTAL MISDADIGERS
ONTSNAPT.
Londen, 7 No v. (V. D.) Uit dc gevan
genis in Sao Paolo zijn lieden 36 ernstige
misdadigers ontvlucht. Dc meesten van hen
waren wegens moord veroordeeld tot lang
durige gevangenisstraffen. Onder hen be
vindt zich een gevangene, die 30 moorden
op zijn geweten heeft.
L o n d c n, 7 N o v. (V D.) Volgens een
telegram uit Gibraltar is in Algeciras op
nieuw ccn algcmecne staking uitgebroken
Verscheidene vakvereenigingslciders wer
den gearresteerd. Dc winkels en de hotels
zijn gesloten, zoodat velen, die geen levens
middelen kunnen krijgen, naar Gibraltar
komen, liet tramverkeer ligt stil; 500 vrou
wen omsingelden het rcgecringsgebouw en
eischtcn dc vrijlating van dc gearresteerde
vakvcrecnigingsleiders.
Voor verwarming met Gas, Eiectri
citeit of Kolen is
90J*l-280
Uw Installateur.
Varkensmarkt S Tel. 1309
Franco levering huis.
BINNENLAND.
Roofoverval op den kassier der boeren
leenbank te Schipluiden.
(Tweede Blad, pag. 1).
Bizondcrhcdcn omtrent den moord te Go-
rinchcm
(Tweede Blad, pag. 2), j
STADSNIEUWS.
Feestavond van Xeptunus.
(Eerste Blad, pag. 3).
liet conflict in de meubelindustrie voor
komen.
(Eerste Blad, pag. 3).
Dc Invaliditeitswet.
(Eerste Blad, pag. 3).
liet Militair Tehuis 30 jaar. 1
(Eerste Blad, pag. 3).
SPORT.
H.V.C.—Volew ijekers ----- 43
(Tweede Blad, pag. 3).
A.P.W.C.—Soest 2—
(Tweede Blad, pag. 3).
Dc Amersfoortsclic Boys winnen.
(Tweede Blad, pag. 3).
Culemborg—Amsvortle 2—2
(Tweede Blad, pag. 3).
Dc eerste nederlaag van Quick.
(Tweede Blad, pag. 3).
De Hockeyclub wint wederom.
(Tweede Blad, pag. 4).
De Ivorfbalvereen. Amersfoort verliest
met 3—1.
(Tweede Blad, pag. 4).
Hoogste Barometerstand:
762.S te Memel.
Laagste Barometerstand:
729.8 te Blacksod.
Verwachting:
Matige, wellicht toene
mende" Z. tot Z. W. wind,
zwaar bewolkt tot betrok
ken. tijdelijk regen, aan
vankelijk weinig verande
ring in temperatuur, later
iets kouder.
Langestraat 49-51 Tel. 190
HANDSCHOENEN
Nappa en Suede
Gevoerd of met pelsrand
Moderne kleuren en modellen
Uhcnhout, 3 November 1931.
Mcnicr,
Laankzonikcs maar zeker, eiken dag 'n
paar menuutjes vruuger, schuiven me dn
duster in. Om vijf uren is 'l op dc velden
al zoow donker, da ge 'r gin mandje kunt
zien staan; dan motie zuigen, da g'oew
spullckes op d n kruiwagel hedt zitten, veur
de thuisreis. Waant keb nergens zoow d'n
duvel aan gezien, dan dat de geriedschap-
pen 's nachts in 't natie laand blijven slin
geren cn d'n aanderen dag verroest cn be
dorven zijn.
Ja, d'n avond vaalt in dcuzen tijd, veural
zoow onder oew werk, rap. As gc dan 's 'ji
paar keeren in ocw oogen liet gevreven,
omda-d-cl is of 'r 'n vlieske veurzit, dan
ki ijgdc ineens in dc galen dat d'n dag vcur-
bij is en dan is 't dikkcls al net te laat 0111
,veur d'n donker g cried te zijn.
Boeren moesen katlcnoogen emmen, liè'k
wel 's gezeed, da zouw ons goed van pas
komen. Waant wij kunnen gin laampke op
steken in ons „atteljee". 't Is er te groot
veur. Ja, keb wel altij 'non zaklantèèrn in
m'nen zak zitten, zo'n ronde, nikkelen pijp.
om ondcrweuge bier en haar s bij tc lichten
oadcr 't gaan, maar daar kunde nic bij
wiccn, rooien en uilplaantcn. Zo'n laampkc-
n-is sjuust net genogt. om nic midden in
'nen sloot te stappen mee ocw lijf cn0111
'nen masjcsec te „vangen".
Da lukte me vcrlccjen weck nog.
'k Hak mee m'11 zaklantècrnljc liicr 011
daar nog wa bijmekcar gezocht cn d'n ak
ker lag vol uitgedane peeën, die 'k nie gèrc
vertrappen wouw, cn zoow had ik dus m'n
lantéériitje wa laanger gebrukt as gewoon.
En net stap 'k 't vonderke-n-over 't laand
af, zoow d'n binnenpad op, of krijg ik '11
straal Jicht in m'n oogen, zóów fel da'k er
effen van schrok.
„Rijksplicsic", zeeën ze achter die straal.
„Ok goeienavond," zee ik.
„Mee d'11 lichtbak uit. vroog d'11 aandèrc
die 'k nog nic gezien had.
„Lijk as da ge 't noemen wilt, bccremiUs",
zee ik.
„Wa gevangen?"
„Ja," lachle-11-ik: „maar 'k lust 't bcesjc
nic, kammeraad.
„Wa-d-eddo gevangen, zeg op zee van
Ledderom.
„'Nen masjesce," zee ik: „011 as ge per-
sies wil weten hoe 't beest er uit ziet
jouw!"
„Gin lottejes, lie", trad ie op.
Lolletjes," vroeeg ik: ,'nicc zo'n magere
vaangsl? Ga maar naar oewen baas terug,
jonk cn zeg maar dat d'n Dré oew nie
lust
Toen nam ik mijn lantèèrntje uit m'nen
zak en lichtte hum ok 's bij. ..Kek, kek,
zee ik lachende: „da's ouwe kennis! Gij zijt
dieënzelfste, die mijn 's opgeschreven lice
g'ad veur 'n lioskc of kcrnijnljc, wa was 't
k al weer
„'11 Kcrnijn," zce-t-ic gewichtig.
„Gc hedt zekers nic veul pcrscs-vanbalen
meer gemokt,' vroeg ik: „da gc 't nog zoow
oed wit of heddo gij zo nen koeien kop vol
harsens."
„Ja", zcc-t-ic verwaand.
„Da zoude ok nic zeggen op '1 eerste ge
zicht," nam ik 'm.
„Gij mot 'nen amblencèr in funksie nic
belcedigen, horro," dreigde-11-die: „dan gade
weer op dc bon, vader cn dan zijde nog nic
gelukkig."
loen hong ik gaauw de bordekes aanders-
om en asof ik heel kwaad was zee ik: „maar
gij mot mijn nie belcedigen
„Ik? lklie? IIoczoow?" schrok ie.
„Deur legen mijn vader tc zeggen liicw
ik m'n eigen goed: „Del hedaankt veur zo'n
zeuntje, brig!"
Toen schoot je toch ok in d'n lach, en
vertelde asdat er mcc mijn nic tc pralen
viel.
„Da zee Trui vannacht nog." gaf ik 'm
trug: „seluu cn 'k nam m'n kruiwagel-
tje-11-op cn liet 'm staan.
Ja, amico, as gc eenmaal d'n naam hedt
van vruug opstaan, dan kom-de nooit te
iaat. Die mannen emmen mijn nouw ééncn
koer tc grazen g'ad en nouw kunnen ze d'n
schaduw van m'n klompen nog nie zien. of
'f vet lopt al van d'rcn baard af, bij de ge
daclitc aan 'n nuuw perscskc.
Affijn. 'k neem 't niks kwalijk. E11 as ze
braaf zijn, krijgen zo mcc Sunderklaas van
mijn 'nen schooncn haas.... van moppen-
deeg!
Iedere merisch doe z'n best om deur d'n
tijd tc komen; d'n eene mee 't maken van
schoenen, d'11 aanderc mee *t maken van
persessen vanbaai, en '11 aandcr weer mee
Tiks-doéli, En die lesten emmen 't soms
nog 't drukste.
Maar 'k wil maar zeggen, asdat d'11
avond vruug vaalt in deus tijen.
't Is 'n triest tijdsmoment.
Allerzielen lee-d-op eerde.
Stillckcs staat d'11 builen in triest ge
peins.
Dc blaaikes tranen van de kruinen neer
mee zwaren tik op d'n stillen weg.
Flocrskens haangen 0111 dc lichten 's
avonds van d n killen daanip, die deur 't
durp nevelt.
E11 as '1 zuiver van 't maantje witte kon-
toeren trekt laanks dc kale, zwarte takskes;
as er '11 zulverig waas deur d'11 diepen dus-
ter op dc verlaten velden zeeft-, as 't bosch
nouw cn dan van uit de verte z'n; zuchten
heüren lot, dan is er rouw, zware rouw in
dc schepping. En (oen d'n Allerzielenavond
t kerkcklokskc 's avonds luidde, mee snus-
kes deur 't zwartc-zulvcr da-d-ovcr ons
durpke en over de velden hong, toen wier ik
koud in m'nen nek cu m'n gedachten trok
ken naar 't vcrlcjen.
Ollce, as gc 'n zestig jaren zij gaan tel
len, as allerzielen al 'n zestig keeren laanks
oew is gecirkeld in steeds kleinere kringen...
dan zijn er zooveul om oew' henen verdwe
nen, da g'op zo'nen oogenblik wel efkes
kicpevcl van weemoed krijgt.
En efkes gluurde dan in d'ccuwigheid.
waant 't vcrgannkclijke van alles op" dein
wcareld, veural onder deus stervende na
tuur, slaat dan as '11 bliksemlicht zoow
6chcrp deur oew harsens.
As 't klokske dan, deur blijft luien, z'n
klaanksnukskcns tikkend deur d'11 duster
over d'n wijen omtrek, dan buigen oew
knieën, d^n zakken oew schouwers, dan
haangt oew lioofd zwaar naar omlaag en as
ge dan oew oogen sluiten mot van d'n groo-
tcn deemoed, die uit. dio lioogc locht kwam.
huiveren, dan vuulde de zwaarte van lieel
de schepping effe-n-op ocw kleine zielcment
wegen.
Maar nice 't. leste klokkeklaanksko gaat
da gewicht, gaat die kollesale zwaarte van
ocw af cn dan.... clan vliegde naar Truië
naar ocw liuske cn dan pakte oew wefke
nog 's vast of ge twintig was cn zoude ocw
grijze, stoppelige, \erslcten Trui nie willen
missen veur de schonste vrouw van dc wea-
reld mee de grotste rijkdommen. Waant sa->
men, samen zijde dan toch da-d-ééne leven,
da geleefd hedt op deus weareld.
Samen zijde dan da-d-ééne afge
tobde leven veur ocw kinders, die nouw'
stcuvig, op twee starke becnen deur de wea-
reld gaan. wa-d-oew grootste trots is al zeg
de zoow iets dan ok nic alle dagen.
As ge dan mekare nog 's diep, heel diep
in de oogen leekt, waarin 't blaauw pèèrlc-
inoorl van ouwerdom, dan....
dan is allerzielen op mcmcnl: opsiaan-
dig.
Dan zoem:, er urgelmuziek deur oew lius-
ke uit glazen urgelpepkes, heel even kekte
dan samen deur '11 heel klein gotje, in d'n
geweldigen en schooncn hemel.
Waar 'k 't veur deus week bij laaf.
Veul gioeten van Trui cn as altij gin Kor-
ke minder van oewen
toet a voê
DRc.