E.M. JAAR JA HAARDEK
De lotgevallen van drie vrienden
G. TH. VAN BEKKUM
Hermetisch verpakt
AVONTUREN OP JAVA EN
SUMATRA
Dr. v. d. Sleen vertelt
GEMEENTE-AVOND DER
VRIJZ. HERVORMDEN
DE MARKTHAL EEN
KLEINVEE-H0F
Advertentiën
FRIESCHE KRUIDKOEK
L. STOLBERG
Schoolvereeniging „PALLAS ATHENE"
MEJ. D. M. BOERLAGE
Onderwerp: KINDERLECTUUR
Fa. LAMBRECHTS
HUIBHOLSTEIJN
H. PETERS
Een interessante Nutsavond voor een
stampvolle zaal in „Amicitia"
Voor het DopAitement Amersfoort van de
Maatsc appij toi Nut van 't Algemeen hield
dr. W G. N. van der Sleen uit Haar
lem ecp lezing over ..Avonturen op Java en
Sumatra".
Do bijeenkomst had plaats in Amicitia en
er was werkelijk geen plaatsje meer onbe
zet toen de energieke verkenner van onze
tropische gewesten ten tooneclc verscheen
voor het houden van zijn prettige causerie
aan de hand van een 110 tal lich'beelden.
Er zou gesproken worden over de zwerf
tochten door ons mooie IndJe en natuurlijk
stelde de heer v. d. Sleen ons eerst voor aan
zijn reisgezelschap. Dan begint in woord
en beeld - do groote tocht, eerst over Java
mei het voor toeristen zoo prachtig we
gennet, daarna over Sumatra, waar het rei
zen moeilijker en luist daardoor interes
santer is.
Wat dan toch wel zoo aantrekkelijk is?
Hot zijn de bergen, do meren en sawah's en
zooveel ander schoons. Op Java wordt do
indeeling van het landschap bepaald door
de sawah's, welker 'errassen zóó .aange
legd worden, dat zo beurtcnilngs en in
volgordo door het water worden over
stroomd. Hot reizen op Java is ook bijzon
der plezierig, omdat men zich temidden van
een tevreden ïnlandsche bevolking bevindt.
Die menschen daar werken niet hard. maar
wel als dat plotseling noodig mocht zijn
Men heeft tc doen met tevreden naturen,
als voeding geldt er in hoofdzaak- rijst en
visch. Er volgen dan plaatjes van dien rijst
oogst óp de hoete volden, waar de vrouwen
hun kinderen van zelfs drie weken oud op
den rug meevoeren. Moeder en kind zijn er
onafscheidelijk!
Speciale aandacht vraagt er ook de ongc
looflijk handige bruggenbouw, waarvoor de
bamboe het materiaal is, dat uit de bos
schen gehaald wordt. Zoo'n brug is de tolk
van ingenieuscn, inlandsehen arbeid.
Dr. v. d. Slocn loont het publiek vervol
gons de imponeerende rotswanden en wa
tervallcn, evenals den schitterenden plan
tengroei, de producten uit de Javaansche
oerbosschen. Eigenaardig is, dat de vulka
nische werking op Java niet in, maar onder
de bergtoppon op willekeurige plekken
aangetroffen 'wordt Groote bekoring biedt
naast dit alles het tropische strand in zijn
heerlijke kleuren.
Er volgt nu een aardige episode. Het na-
tuurvorschendc gezelschap moest, onderdak
hebben en liet zich een hut bouwen,
's Nachts werd tegen den rivierwas .ge
waakt; doch do wachter was in slaap ge
vallen en door een bandjir weggespoeld!
Vervolgens wordt een wandeling langs de
kust van Bantam gemaakt en ook dat geef;
weer veel wetenswaardig genot. Het oer
woud maakt dat stand zoo mooi! In tegen
stelling mot ons land, zijn de planten er zoo
goed bestand tegen het zeewater en men
ziet er dan ook prachtvolle planton en bloe
men.
Het Sumetraansche landschap
en zijn bevolking. I
Dan wordt in gedachten met het licht
beeld Straat Socnda overgestoken en
komt men al spoedig op Sumatra. Opval
lend zijn daar de forsche huizen, welke op
flinke palen gebouwd staan. De Lampon
ger stelt meer cischen aan het leven dan
zijn J&vaanschen buurman en heeft zich
door eigen vlijt moer weten op te werken
Als extra cultuur (de rijstoogst zou hen bij
mislukking noodlottig kunnen maken) geldt
voor hen de peper. Dat is ook het eenige
artikei, dat zijn prijs thans behouden heeft,
want het dient tot vervaardiging vanj
gifgassen.
Maar daarnaast is ook de koffiecultuur
er veelbelovend geworden. De werkkrach
ten zijn cr duurder dan op Java; kan do
inlander voor zijn hulpdiensten nioi genoee
betaald krijgen, dan blijft hij liever in zijn
tuin arbeiden.
Zooals gezegd, is de wegenbouw nog niet
op het Javaansche peil. Tot voor enkele ja
ren terug moest daar een ambtenaar van
het binnenlandsch bestuur voor zorgen, die
feitelijk voor alles was aangewezen! Sinds
dien heeft men echter ingenieurs voor
den bruggebouw gekregen. Door de grond
bewerking heeft men heel wat beeldhouw
werken uit den Ouden tijd weten bloot to
leggen.
Na de pauze werd eerst een en ander over
den Merapi-ramp verhaald, ter verduidelij
king van het menschlievendc voorbeeld,
door de bewoners van het dorpje Pal ik ge
geven. om hun Javaansche buren de ves
tiging voor 60 gezinnen op Sumatra aan to
bieden. De Merapi -kolonie kreeg ovcnecfis
grond ter beworkipg. Toen de kolonisten
cr kwamen, had men dc kruisjes voor hen
gereed 6taan! Men werd één met do bevol
king, welke zoo'n mooi staaltje van naas
tenliefde geboden had. 'Nu zijn er al 200 ge
zinnen en waarschijnlijk komen er nog
meer. waarvoor dan het Gouvernement zal
moeten bijspringen voor den huizenbouw.
Alle inlanders bieden daarvoor spontaan
hun krachten aan; zij wenschon geen be-
looning, Joponeeren nun loon in de kassen
voor de kolonisten.
Dan gaat de reis verder naar hot mooie
Padangsche, waar overal een schitterende
plantengroei valt te constateeren. Maar ook
de huizon zijn fraai op Sumatra; men voelt
er voor do kunst en legt deze, in don vorm
van houtsnijwerk, in dc balkon en gevels
der wonlngon. Die woonplaatson hobbon
zcor artistiek uitgevoerd „aanhangsels"
voor do jonge cchtparon!
Dr. v. d. Sleen voert ons dan naar het
Sumatraanscho goudland, een wandeling
van 48 K.M. met tal van bowonderenswaar-
digheden. Op den terugtocht maken wij kon
nis met het leven der Batakkers, hun sa
gen on legenden on hun onzindelijk
heid, waaruit dc meest ernstige ziek'en
voortspruiten. Tonslotto besluit de spreker
zijn bijzonder interess&nto lezing met eon
plaatje van een vliegmachine: moederland
en tropon, verbonden door de lucht door
het naarstig strevon en hot succes van de
Kv L. M.
Een langdurig applaus vertolkte de dank
baro gevoelons van de Nutsleden voor de
belangwekkende uiteenzetting, welke btj
gedragen heeft om het leven dichter bij
to brongen, dat geografisch zoo ver van
ons geleefd wordt.
Dr. van Albada spreekt over
„Een Godsvoorstelling"
In een der zalen van Concordia had dezer
dagen een gemeente avond plaats van de
Vrijz Hervormden alhier, vvc'ko geleld werd
door Dr. J. Niewcg.
Qr. B. L. van Albadu alhier hield eon rede
over „Ken Godsvoorstelling", waarin hij
o.m. het volgende naar voren bracht:
Spreker moet zich bepalen tot zijn eigen
Godsvoorstelling omdat het aantal voorstel
lingen zoo talloos en zoo verscheiden is, dat
ze zich in zoo beperkte tijdruimte niet laten
behandelen.
De primitieve mensch maakt zich zijn God
rnet de handen, naar'matc de ontwikkeling
vuortschrijdt wordt dat beeld meer on meer
vergeestelijkt. Ten slotte komt men tot de
uispraak God is Geest en Pr sf Jeans, een
zeer vermaard sterrekundige, spreekt van
ren wiskundige geest, omdat alle natuurge
beuren zich in wiskundige formules laat
uitdrukken.
Do mensch staat voor groote raadselen.
Schouwen wc recht vóór ons in de sterren
wereld dan zien we in het zeer verre verle
den dat achter ons ligt. Een mensch is
niets meer dan een stofwolk die verborgen
zou kunnen worden in een dames vinger
hoed. Van tijd nocli ruimte kunnen wc ons
een begrip vormen Een seconde wordt door
zekere trillingen verdeeld ln 250 milllocn ge
lljke tijddecltjes. In een ruimte van Óen kub.
millimeter kunnen 1000 millioen levende
wezens gemakkelijk worden samen ge
bracht Waar liggen dc grenzen, r.aar onder
en naar boven? Daarom moeten we uiterst
omzichtig zijn met de omschrijving Fan ons
Godsbegrip.
De eigenschappen die aan God worden
toegekend zijn: volmaaktheid, alwetendheid,
almacht, rechtvaardigheid enz.
De vraag of God volmaakt is beantwoord
de spreker ontkennend, evenals de vraag of
God almachtig is, terwijl God volgens den
menscbelljken smaak ook niet rechtvaardig
is, zooals Dr van Albarda in het vervolg van
zijn rode betoogde.
Tot zoover 6tond spr. negatief, niet echter
ten aanzien van God, maar ton aanzien van
do mcnschelijkc Godsvoorstell'ng. God laat
zich niet omlijnen.
Er zijn menschen die mccnen of waarvan
men meent dat zij hun gedachten kunnen
materialiseeren. Spr. is cr nog niet van over
tuigd dat het menschen gegeven is. Maar
van een oneindig veel krachtiger geest zou
hij zich dat wel kunnen voorstellen en hij
meent dat dc wetenschap zich daar niet te
gen verzet.
Het denk en wilsproces gaat met schei
kundige werkingen gepaard. Deze gaan sa
men met elcctrische toestandsveranderingen
en die op hun beurt kunnen op de doode
stof inwerken.
De DageAads-mannen, die de „Alles
komt van zelf theorie" zijn toegedaan, zul
len toch moeten erkennen dat er in dc na-
tnur een ordenend element aanwezig moet
zijn, dat de gedurende ontelbare eeuwen
voortschrijdende ontwikkeling veroorzaakt;
zonder dat element was er de chaos. Dat
ordenend element noemt spr. God. Alle ver
schil komt waarschijnlijk neer op verschil
in uitdrukkingswijze. Die God is dan ook
één en onverbrekelijk verbonden met de gc-
heele schepping, met dc natuur, de natuur
zelf. Maar dan moet die God nog zijn in een
toestond van ontwikkeling, strevend naar
volmaking en de openbaring daarvan ziet
spreker in de ontwikkeling van den men-
schelljkon geest, als de eerste spruitjes van
het denkend genie. Dan is vermoedelijk ook
langs den weg van het onderbewustzijn de
monsch mede drager van het oneindige wc-
reldbewustzijn, echt kind Gods.
Er is een geweldige, steeds voortwerken-
ao kracht werkzaam, die ons altijd maar
door tegen de hoogte (van ontwikkeling) op
sleept. Dot kan geen blinde natuurkracht
zijn. Die werken in tegengestelden zin, zoo
dc zwaartekracht, de electrischo potentiaal,
warmte-uiistraling, zij laten ons van hoo-
ger naar lager afglijden. Dc kracht die ons
tegen den berg optrekt moet een zedelijke
kracht zijn, n.l. God, Meester, natuur-
dicnaar.
Na de rode van dr Van Albada sprak ds.
Dikboom een rede uit, waarin hij in het kort
hot verschil aanwees tueschen Deïsme, Pan
theïsme en Theïsme. In tegenstelling met dr.
v. Albada, die op het Pantheïstisch stand
punt staat, is spreker con Theïst.
Na de rede van ds. Dikboom was er ge-
logenheid tot debat, waarvan enkele aan
wezigen gebruik maakten.
De heer Spelberg las na de pauze nog een
schets voor van Wcrumeus Buning.
STADSNIEUW/S
Aardige tentoonstelling der AmerS'
foortsche kleinveefokkers-
vereenlglng
De Amersfoortsche kleinveefokkersvor
eonlglng houdt heden, morgen en Zondag
een tentoonstelling van pluimvee un klein
vco in de daarvoor bij uitstek geschikte
markthal.
Het doet eigenaardig aan als mon als
verslaggever, die gowend is daar ln de
markthal een podium to vinden met mu-
ziok erop en eon zaal met rljon stoelen,
zoo plot- deze ruimte, waar andere avon
den de tennisballen van het cene elndo
naar het andere vliegen, geheel ziet inge
nomen door dc kleine metalen hokjes met
tralies, die op hun beurt hun eigen schat
inhouden
Daar, waar eens 'le schrille tonen van
de jazz hebben geklonken, waar ook de
lieflijke zang van lecdere kinderstemmen
velen hebben bewogen, en andermaal waar
een fel woord van protest is gesproken te
gen deze of gene maatregel, daar zwijgt
thans dc menschclljko stem en rusten do
longon van den onvermoelden saxopho
nist
En toch is er concert!
Het concert der dieren, al Is het nog geen
carnaval des anlmaux van Saint-Saóna,
want daarvoor Is het kleine kooitje nog te
klein.
Men hoort er een kraal-conccrt van ha
nen ln majeur, een lieflllkc koer sonate der
duiven dwars door het plcclcato-achtige
gekwaad van eenden. En al die dieren.
het zijn er ongeveer 1080, legen verleden
Jaar 701 wachten op de goed- of af
keuring van hen, dlo dezer dagen langs
hun geïmproviseerde metalen huisje wan
delden en al dan niet een kennersblik naar
binnen werpm
Mon heeft hier te oordeelen over 450 A
500 duiven, waarvan de Hollandsche krap
pere en de Raadshecren elkaar in schoon
heid van krop naar den kroon steken en
waarvan dc meeuwtjes en nonnetjes coquet-
teeren met hun prachtige kuiven. De col
lectie sierduiven is, naar men ons mede
deelt, dit jaar mooier dan zij ooit 1* ge
weest Van do kippen, die óók goed verte
genwoordigd zi|n, zijn het de Hollandsche
wltkuiven en het Japansche zijdehoen, die
haar best doen om de meeste belangstelling
te trekken, terwijl bij de konijnen, waarvan
er ongeveer 170 zijn, de Vlaamsche reuzen
en enkele Russische brandneuzen naast het
Eneelsche hangoor konijn, dat ooren heeft,
die tezamen niet minder dan 55 cM. lang
zijn, dia onze aandncht trekken.
En zoo komen wij ten slotte bij de an
dere vertegenwoordigers uit de wereld van
het kleinvee: do postduft'cn, waarvan dc
Amersfoortsche postduivenvereenigingen cr
een belangrijke hoeveelheid hebben inge
zonden, de eenden, ganzen en fazanten.
Het is hier voor liefhebbers van pluimveo
en ander klein vee inderdaad een dorado.
De keurmeesters zullen het andere gisteren
verre van een dorado hebben gevonden,
want om een oordeel te vollen over deze
mini duizend inzendingen, is geen sinecure.
En zij hebben het gedaan; gisteravond laat
waren zij nog bezig hun staat van prijzen
op te maken.
Deze expositie is er slechts éénmaal per
jaar; zij zal dan ook die cene keer geen ge
brek aan belangstelling hebben, want zij,
die bij de kleinveeteclt ook maar eenige
interesse hebben, zullen hier ongetwijfeld
iets van hun gading vinden
Volledigheidshalve vermelden wij nog dat
naast do vele inzendingen nog enkele stands
zijn van artikelen, welke verhand houden
met do kleinvcctcelt, zooals voedsel, ont
smettingsmiddelen, middelen ter bestrijding
van ziekten, enz.
4
De opening van deze tentoon
stelling.
Op het vroege morgenuur waren heden
nog maar weinig menschen in de markt
hal vereenigd, toen de voorzitter der
Amersfoortsche Kleinfokkersvereeniging, de
heer VV. v. d. Linden, dc aanwezigen wel
kom heette en den medewerkers dank
bracht voor de organisatie van de en-
toonstelling, welke hij hier thans openle.
Het speet hem, dat het gemeontelijk bestuur
aanwezig was.
Namens de Amersfoortsche Concoursoam-
missio 6prak de heer H. Kollen. Hij bracht
dank voor dc vriendelijko samenwerking
tusschen A.K.V. en A.C.C. en hoopte, 'lat
de tentoonstelling deze keer ook financieel
een succes zou worden.
Met enkelo welgekozen woorden bei denkt
spreker den lieer K. van Riet uit Rotterdam
den keurmeester, die gistoren zoo plotse
ling in de Markthal overleden 's.
De tentoonstelling was daarmee gnpend,
men maakte een rondgang, terwijl het
strijkje-ten Kloezc opgewekte muziek deed
klinken.
EXAMENS.
Onze vroegere stadgenoot, de heer J. II.
Klebor, legde aan de Universiteit te Gro
ningen met gunstig gevolg het artsexamen
af.
Voor hot Staatspractijkdlploma voor Han
del en Administratie slaagde de heer R.
Oudeman, alhier.
PALLAS ATHENESCHOOL.
Maandag a.s. zal mej. D. M. Boerlage, bi
bliothecaresse van dc kinderleerzaal te
Amsterdam in een ouderbijoenkomst der
Pallas Athencschool een lezing houden over
kinderlectuur.
De Heer en Mevrouw
KLASSER-
GROENENDAAI.
govon mot blijdschap ken
nis van do geboorte van
hun Zoon
MARIUS ALEX PETER.
Amersfoort, 19 Nov. 1931.
Heden overleed
zacht en kalm mijn
innig geliefde Man,
JOHAN MICHIEL
HAANSCHOTEN,
in don judordom van
75 jaar.
M. M.
HAANSCHOTEN-
MERRSLAAR
en familie,
larneveld,
8 November 1931.
'mmastraat No. 5.
Do teraardebestelling
■al plaats hebben oi
Zaterdag 21 Novcmbei
i s., des middr.gs om
12 uur on de Nieuwe
Begraafnlaats te Bar-
ueveirl.
Heden overleed onze
ievo^ Vader.
de Hoer
""HEODORUS EVERS
Wed.r van Mevrouw
J. C.. M. NAGEL.
In don ouderdom van
ruim 79 laar.
J. H. EVERS.
E. EVERS.
\msterdam. 19 Nov. '31
'rinse.neracht 231.
De echte
van TACONIS, Heerenveen
kost 55 ct. per pak.
ARNH.STRAAT 1
hoek Varkenmarkt. Tel. 941
Voorkomt oerontreinU
gin0 van Uw oailnisem-
mer door er na iedere
lediging een courant
in te leggen.
Gem. Reinigingsdienst
HEINSIUSLAAN 1.
Maandag 23 November, 's avonds acht uur lezing
van
bibliothecaresse van de Ktnderleeszaal te Amsterdam
TOEGANG VRIJ
Prima constructie.
Zuinig in het verbruik.
Matig in prijs.
Electrische Smederij
Lieve Vrouwenitrsat 14.
Tel. SOc
Hygiënisch, door de natuur verpakt,
beschermd tegen stof en bacillen.
Rijpe bananen - FYFFES bananen
met het bekende blauwe etiket - de
gezondste vrucht die U eten kunt.
Let er echter op dat U de echte
FYFFES krijgt.
Alleen echt met blauw
etiket op elke hand Fyffe»
VERSCHE ANANASSEN.
POMPELMOEZEN
FIJNE TAFELPERSN
ZOETE DRUIVEN
ARHH.STRAA1 22 TELEF. 61
WIJ gaan met onzen tijd
mee!
Reparaties, ving, goed,
goedkoop.
ALLEEN
vakkundige afwerking
en prima Materiaal
maakt het menbcl
degelijk
J. Chr. Schreuder
Meubclmagazljn
Utr.weg 64 Tol. 283
,863. Maar de ongelukken van de beerenfamilie waren nog
niet ten einde. Op weg naar Snarkey Cook gebeurde een
nieuw ongeluk. Een der sneeuwballen viel van de sleo en
bleef liggen. En rolde van den anderen kant den berg weer
af, zonder dat vader Beer en Bollebuisje het hadden gezien.
En terwijl de sneeuwbal dc hoogte afrolde, gleden de anderen
pijlsnel naar beneden.
Utrechtschestr 11 fel. 106
POELIER
Extra aanbieding
van
2 persoon* braadkinpen
a f 110 per stnk.
Versche Soepkippen
vanaf t 1.25.
Versch, geen lisQoed!
364. En toen ze bij Snarkey Cook waren, bemerkten zij
eerst hun verlies. »AVat moet. ik doen", riep de minister, rade
loos, mijn sneeuwbal, ik, bedoel mijn zoontje is weg. Ik durf
niet onder de oogen van mijn vrouw te komen. „Ik weet raad."
zeide de zeeman, laat ons eerst den een ontdooien en dan
gaan wij op zoek naar de andere. „Goed, goed," zeide de aai-
nister, gauw dan maar.'*
