AME
r>lr\c
ABONNEMENTSPRIJS 3 maandeD voor Amc-sfoort I 2.10 per maand 0.75. per
DË EEMLANDEü
Maandag 23 November 1931
Uitgave: VAIKH0FF Cq. Bureau: Arnhemscbepoortwal 2a 30e Jaargang No. 126
LOUIS LOUCHEURt
GRÖÖTE BRAND TE
KOi'EmTAGEN
ENGELANDS MAATREGELEN
TEGEN DUMPING
R0MAN0NES NEEMT HET
OP VOOR ALFONSO
DE BEWAKING VAN
WALLSTREET
L. 3. LUYCX 200N
Piano's, Orgels, Radio
4 uur 31 min.
week (met gratis verzekering tegeD ongelukken! f 0.17'/t*
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-, Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
11*%.- 11
pail? (1FR AnVFRTFNTIFrJ van ;—4 regels f 1.05 mtt inbegrip van een bewi;snu:nm«*
rrilJ5 Üt« flUVCn elke refl£, ncer (0 25 Llefdadighelds-advertentiën voord*
helft ven den prijs. - Kleine AdvertentlSn „KEITJES bl) vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05
J)o kwestie van Duitschlaxds
Lchclil aan Gen oorlog.
Begint zich in Frankrijk een
kentering in de opvattingen
te voltrekken?
Men ttfeet, dat er nog duizenden Fran-
sch.cn zijn, die de mccning zijn toegedaan,
dat de wereldoorlog van 1914, welke geheel
dc wereld in vlammen zette, uitsluitend te
wijten is geweest aan de puitschers, of,
zooals de minder elegante aanduiding luidt,
aan dc boches. Van hun kant hebben
laats.genoemden in een onnoemelijk aantal
geschriften uiteengezet, dat alle staten meer
of minder verantwoordelijk waren voor het
onheil, dat de wereld in 191-i trof. Men
weet, da', dit onder meer ook het standpunt
is van Lloyd George.
Thans doet zich liet zeer merkwaardige
geval voor het is een medewerker der,
Vossischc Zeitung, die er dc aandacht op
vestigt dat in dc Temps, het Fransclio
blad, hetwelk zeer nauwe betrekkingen me;
de rcgcei'ing onderhoudt, een omvangrijk
artikel wordt gepubliceerd, waarin twee
Franschc geschiedkundigen van naam, Ca-
ïriillc Bloch, één der beheerders van het
oorlogsarchief en Pierre Renouvin, thans
de stelling ponecrcn, dat artikel 231 van liet
verdrag van Versailles Duitschland niet
voorstelt als den schuldige aan den oorlog,
maar slechts constateert, dat Duitschland
den plicht heeft de oorlogsschude, die het
heeft aangericht, weer le vergoeden. Be
toogd wordt, dat de officieelc Duitschc ver
taling „Duitschland verantwoordelijk
voor het uitbreken van den oorlogniet
juist is en aldus zou moeten luiden: „dat
Duitschland en zijn bondgenootèn verant
woordelijk zijn voor dc door hen veroor
zaakte \erliezen en schade Dc beide his
torici hebben, om deze stelling te steunen,
den definitieven tekst vergeleken met de
ontwerpen .daarvan en toorien aan, dat de
samenstellers van dit deel van 't. vredesver
drag zich alleen lieten leiden door hot be
lang, dat de overwinnaars hadden bij de
matcrieele schadeloosstelling voor de gele
den verliezen en vernielingen.
•r n
Deze vaststellingen zijn vooral \an be
lang, omdat zij wijzen op een ommekeer,
die zich met betrekking tot do .Franschc
openbare meéning begint af te leekenen.
Met is geenszins uitgesloten en zelfs zeer
waarschijnlijk dat dc uitspraak der beide
geschiedkundigen niet is geschied zonder
voorkennis van Frankrijks politieke leiders
en door dezen dus meer of minder is be
invloed.
Tot dusver toch hadden dc toonaange
vende Franschc staatslieden dc officieelc
Duitsche interpretatie nimmer tegengespro
keh. Integendeel: meer dan eens hadden zij
ondersteept, dat Duitschland in het verdrag
van Versailles werd aangeduid als dc schul
dige aan den oorlog.
Zoo heeft Pcincaré nog op C Juli 1922 in
dc Kamer verklaard: „Het verdrag behelst
een uitdrukkelijke erkenning der schuld
van het keizerlijke Duitschland."
En verder: „Zestien staten hebben met
ons liet. verdrag.van Versailles onderlcekcnd
on hc-bbcn hierin de schuld van Duitsch
land uitgesproken, niet een gedeeltelijke
schuld, maar de uitsluitende schuld van
het keizerlijke Duitschland alleen."
Deze uitlating van Poincarc wordt ge
woonlijk over het hoofd gezien, maar er
zouden gemakkelijk een aantal overeen
komstige verklaringen kunnen Worden aan
gehaald.
In verband met deze feilen moet een
grootc beteèkenis worden loegcschrcvei
aan dc publicaties van dc Tcrnps; immers
de beide Franschc geschiedkundigen staan
als mede-uitgevers van de Franschc docu
menton van voor den oorlog, in voorldu
rende betrekking met den Quai d'Orsay,
waar hot Franschc departement van bui
tenlandschc zaken is gevestigd.
Oucbminisier van oorlog lijdens den
wereldoorlog
Parijs, 22 Nov. (V. Li.) Dc vroegere mi-
..isfcer eri afgevaardigde Louis Louchcur is
Zondagmiddag overleden.
DE STRIJD IN FRANSCE MAROKKO.
Parijs, 21 Nov. (V.D.) Uit Rabat wordt
gemeld, dat dc Franscho troepen in Zuid
Marokko nieuwe militaire operaties uilvoe
ren, waarbij aan Franschc zijde een ver
lies van tien dooden werd geleden.
Ernstig ongeluk door granaat-
ontploffing.
Parijs, 21 Nov. (V.D.) Uit Casablanca
uordt gemeld, dat bij het innemen van
Gheris in Zuid-Marokko tijdens het gorcetl
maken van een artillerie-batterij voor het
bombardement een granaat ontplofte, waar
door do commandant van het veertiende
artillerie-regiment en twee kanonniers wer
den gedood, terwijl drie artilleristen zwaa
gewond werden.
DE CANADEESCHE PREMIER
TE LONDEN.
Londen, 2 0 Nov. (V. D.) Toen dc Ca
nadeesche eerste minister Bennett heden
avond op zijn vacantielour door Europa op
Waterloostation-Londen arriveerde, werd
hij verwelkomd door vertegenwoordigers
van Macdonald, die het week-cinde door
brengt op Chequers, van het ministerie
voor de dominions en van de te Londen ge
v ügdc Canadeesctie instellingen.
LOUCEEUR
Louchcur was oorspronkelijk ingenieur
cn eerst in het jaar 1917 werd hij door Pain-
levé in dc politiek geïntroduceerd. Tijdens
den oorlog werd hij allereerst, onderstaats
secretaris van 't ministerie van oorlog. La
ter werd hij minister van oorlog.
Na den oorlog werkte hij aan de zijde
van Cle.menceau. Hij had een werkzaam
aandeel bij de vredesonderhandelingen te
Versailles. Hij werd belast met de leiding
van den wederopbouw der verwoeste ge
bieden. Later luid Louchcur nog in ver
schillende ministeries zitting. Hij heeft in
den loop van zijn ministerioele carrière dc
portefeuilles van „bevrijde gebieden", han
del. marine, posterijen, financiën, arbeid en
nijverheid bezet.
In de Kamer behoorde hij lot de radica
len der linkerzijde.
Loucheur is 51 jaren oud geworden.
Kopenhagcn, 21 Nov. (V.D.) Heden
morgen vroeg brak in een woonhuis van
vier verdiepingen te Kopenhagen een brand
uit, die zoodanig om zich heen greep, dat
de bewoners van dc derde cn vierde ver
dieping zich, loan zij gealarmeerd werden,
reeds den weg langs het trappenhuis naar
beneden zagen afgesneden. Voor de ven
sters van clc bedreigde étages verdrongen
zich de angstige bewoners, dio luido om
hulp riepen cn waarvan sommigen in hun
wanhoop aanstalten maakten om op straat
te springen. Met grootc moeite slaagde Je
brandweer erin twee mechanische ladders
op te stellen cn daar langs de ongeveer 30
bedreigde bewoners van de derde en vierde
étage te redden. Een der der geredden
heeft ernstige rookvergiftiging opgeloopcn.
KATZENELLENBQGEN BLIJFT OP
VRIJE VOETEN.
D c r 1 ij n, 2 0 No v. (V. D.) De tweede
strafkamer hij het Landgericht heeft de be
zwaren van bet O. M. tegen het besluit van
den rechter van instructie, den vrocgercn
directeur-generaal Katzenellenbogen legen
een cautie van 1C0.000 R.M. op vrije voeten
te stellen van de hand gewezen.
Een recht van 50 procent
Londen, 20 Nov. (V. D.) Bij beschik
king van het ministerie van handel zal op
alle goederen van klasse III van de in- en
uilvocrlijst, o. a. brandstoffen, ijzer- en
«taalproducten, electrische goederen on op-
paraten, machines, texticlgoederen, chemi
caliën, kleurstoffen, leer, leerwaren etc. van
Woensdag 25 November af belast worden
met een recht van 50 pet.
Londen, 20 Nov. (V. D.) Volgens een
nader bericht worden verder nog belast,
fietsbanden, aardewerk, tegels cn glas
waren, radiotoestellen, schrijfmachines,
pakpapier, vloerbedekkingen, rubber voor
schoenen, parfumerieën, crèmes, toiletarti
kelen, etc.
Parijs, 20 Nov. (II. N.) Bij de beraad
slagingen over de verantwoordelijkheid van
koning Alfonso in dc* Spaansche nationale
vergadering, heeft graaf Bomanones giste
ren den vrocgeren koning verdedigd. Hij
wees er op. dat dc behandeling van deze
zaak niet geheel correct was, aangezien de
koning zich wegens zijn afwezigheid niet
heeft kunnen verantwoorden. Voor de ramp
in Marokko kan de kWiing niet alleen ver
antwoordelijk worden gesteld. Aan de in
voering van de dictatuur in 1923 heeft de
koning destijds geen schuld gehad, want
hij kon zich niet tegen den toentertijd zoo
machtigen dictator Primo dc Rivera ver
zetten. Ook de openbare meening in Spanje
was destijds niet tegen de invoering van de
dictatuur gekant. Wel gaf Romanes toe,
dat het niet bijeenroepen van de Cortes bij
de invoering van de dictatuur een overtre
ding van dc grondwet is geweest.
New York, 2 0 Nov. (H. N.) De ver
scherpte bewaking van Wallstreet cn om
geving werd ook heden gehandhaafd. Be
halve het gewone aantal van 38 agenten in
uniform werd de dienst nog door 20 recher
cheurs waargenomen, die zich vooral bij de
Morgan-bank, de effectenbeurs en het sta
lion van den ondergrondschcn spoorweg
ophielden.
Dc chef der politic verklaarde, dat de
verscherpte bewaking ingesteld was op ver
zoek van het departement van (justitie te
Washington, doch dat hem van dreigbrie
ven aan het adres van bekende bankiers
niets bekend was.
DE IRISH SWEEPSTAKE.
Dublin, 20 Nov. (V. D.) Nadat dc
eerste dag van de trekking der Irish
Swcepstake-Ioterij tot resultaat heeft gehad,
dat de gelukkigen werden aangewezen, wier
nummers afhankelijk zullen zijn van do
prestaties der correspondccrcnd.e paarden,
welke medeloopen in de November-handi
cap, zijn gisteren dc eerste duizend troost
prijzen verloot ieder van 100. Hiervan
zijn in Nederland gevallen: het nummer
van den heer H. Bell s.s. Nicoya p. a. Elders
Fyffes te Rotterdam en dat van Chuff.
Stolberglaan 33, Aerdenhout en voorts L. B.
W.V Djoctawcg 42, Batavia C.
TER HANDHAVING VAN DE RUST
IN PRUISEN.
Twee pcliiie-venordeningen.
Berlijn, 20 Nov. (H. N.) Naar de offi
cieel© Pruisische persdienst meldt, heeft
dc Pruisische minister van binnenlandsche
zaken twee politic-verordeningen uitgevaar
digd ter verzekering van orde en rust in
den vrrijstaat Pniscn. Dc eerste verorde
ning stelt strafbaar met het verstrekken
van houw-, steek- of stootwapenen aan per
sonen onder 20 jaar, terwijl de tweede ter
rein- en orde-oefeningen in den tijd van 5
uur des avonds tot 7 uur des morgens on
der den blooten hemel verbiedt. Bij over
treding kan een boete van ten hoogste 150
Mk. of li dagen hechtenis worden opge
legd.
STADSNIEUWS.
Te dezer stede is in den ouderdom van
57 jaar overleden B. W. baron van Dedem.
(Eerste Blad, pag. 3).
Opvoering van dc Berg-Revue in lief
patronaatsgebouw St. Ansfridus.
(Eerste Blad, pag. 3).
Huldiging van J. P. Knuivers bij diens
50-jarig zangers jubileum.
'Eerste Blad, pag. 3).
Uitvoering van The Red Boys.
(Eerste Blad, pag. 3).
SPORT.
H. V. C. slaat Donar met 02.
(Tweede Blad, pag. 2).
Quick behaalt een 8—3 overwinning op
Victoria.
Tweede Blad, pag. 1/.
A. P. W. C. wint met 42 van Voorwaarts.
(Tweede Blad, pag. 2).
Een 3—t2 zege voor Amsvorde op B. F. C,
(Tweede Blad, pag. 2).
SoplaAmersfoortsche Boys 10.
(Tweede Blad, pag. 2).
De Korfbal-Vereen. Amersfoort behaalt
een 21 overwinning op Vogel.
(Tweede Blad, pag. 2).
ÏLansesiraai 49-51 Tol. 190
EEN BLAD DER NAZI'S
VERBODEN.
Bremen. 2 0 Nov. (V. D.) Do politie-
directie heeft rr.ct ingang van 21 November
de Bremer National Sozialislischc Zeilung,
het blad van dc afdecling Bremen der na-
Eionaal-socialisten, verboden voor den tijd
van drie weken tot 12 December.
Wollen Chenille frlutsen
Alle prijzen.
Kasha Sjaals vanaf 95 cent
tot 6.—.
BJ
Varkensmarfci 5 Tel. 1309
Ook voor Pïsno's het
goedkoopste adres
Kon. Ned. Met. Insl. te De Bilt.
Hoogste barometerstand: 778.3 te Riga.
Laagste barometerstand: 135.6 te Vestmaör.
Verwachting; Meest matige O. tot Z.
wind, nevelig tot zwaar bewolkt, kans
vooral in het W. op eengien regen, weinig
verandering in temperatuur.
In den loop van den Zondag is in hef;
Z.W. een secundaire depressie» verschenen,
die zich in hoofdzaak naar het Noorden
heeft verplaatst en over het Z van Enge
land gisteravond een krachtigen Zuidoos
telijke wind veroorzaakte. Een nieuw se
cundaire bleef een weinig "Westelijken op
de zee aan. Op den' hoogen' 'driik in "het
N.O., die als Westelijkste deel van een
groot Russisch gebied van hoogen druk
reeds dagen achtereen daar ligt had de
voorbijtrekkende secundaire depressie in
het Westen nagenoeg geen invloed. In
Scandinavië waar de temperatuur Zaterdag
overal boven en meeêt aanzienlijk boven
de normale was ia vanochtend op enkele
plaatsen te Scandinavië streng geworden.
Veel verandering in temperatuur is voor
onze streken niet te verwachten. Wel is
het mogelijk, dat ten gevolge van de de
pressie werking in het Z.W. en W. eenigö
regen valt en voor het Westen van het
land moet dit zelfs waarschijnlijk worden
geacht.
Ulvenhout, Nov. 1931.
Me nier.
f-Ieur 's icr, nouw nic murmereeren,
da wordt van do weck 'n heel kort ecpie-
steltje, amico. 'k Mot goeie vrinden zien te
blijven mee Trui, waant d'r hoef nie veul
te gebeuren nouw, of 't zit er teugen!
Gc mot dan weten, da'k sjuust m'nen
's Zondaagschen jas eb uitgetrokken. Ollec,
„da's niks bijzonders", zulde zeggen, maar
wocht 's cfkes'k had 'm 'n Zaterdag
al AangedaanEn daar ge wel op al oew
vingers na zult kunnen rekenen, da 'k
m'nen trouwjas nie drie dagen aan eb g'ad
om gruuntes rond le brengen, koeien le
stouwen of T ïaand to mesten, vuuldc zoow
aan d'n teut van ocwen klomp, da'k er tus-
schen uit gewiest ben.
Sodcpin, wa'n aardige reis is da gewiest.
WaTien hoop nuuwe gezichten hè'k gezien
van ouwe amico's.
Duuzenden
As ik m'n oogen dicht doei, dan zie "k
allegaar halfdustoro zalen, mee lachende,
ï'oodblinkcndc kopjes; dan zie 'k honderden
lichtjes schichten van do brillcglazcn,
waant snotverkoffiedrab, wa zijn 'r as ge
zooveul mcnschen ontmoet, teugeswoorig
veul kiepig.
Maar ge kun nie geleu.vcn, amico, hoe
aarig of do wefkes zijn, mee zukke gclegent-
hedens.
Misschient zuldevragen, wa veur gele-
genthedens of Ik toch wel in 't oog eb.
Waant 'k ben eigenlijk zoomaar nice dc
deur in huis gevallen, maar ge wit: waar T
haart van vol is, daar loopt ocwen mond
van over.
Ik ben, zoow as zc da noemen: óp wiesten
tree jen!
En nouw staan me-n-ier cp 't punt da
Trui op zal tree jen, maar dan teugen mijn
olleen, vandaar da 'k mee 'n kort bricfkc
volstaan mot, waant ik zeg altij maar zoow,
ge mot zo n bietje water bij d'n wijn weten
tc doen cn na drie dagen wijn één klein
kroeskc water van Trui, ollee daar zal
ie nic van verschralen. Ik ben nog al mak
kelijk van innemen, da treft dus ok alweer
kollesaal! As 't maar nie al tc waterig is,
dan lust ik 'I gère
Maar laat ik 't vertellen, hoe 'k 't alle
gaar getroffen eb.
Om te beginnen: goei weer.
Yeural vandaag was 't lust om in zo n
wêrm spoorwagcltje tc zitten, rneo 'n lekker
krakend pepke, achter dc beslagen rómkes
en zoow naai- 't. Novemberlaandschap van
Brabaant te zien! 'Non kouwen nevel kroop
deur de schepping. Aan d'n horizont
braanddc koperen gloed cn dc wolkenge
vaarten vongen 'r 'n stralend kontoerke
van op laanks de gekartelde raanden. Wa-
d-'n schoonc loclUen dreven daar hoog ho
ven do stille, druppende wearcld! As spin
rag hongen dc leege boomenkruincn aan
die lochtcn. De durpkes droomden weg on
der dc wolkende nevels en alleen 't draaien
van de wieken van dc rneulentjes, asof ze
stukskes sloegen van do koperen gloeiing,
verraaiden dat er toch mcnschen leefden
en werkten in die laagverdokcn huizekens,
die daar waasden in d'n grijzen ncvelpoel
as speulcgoed in 'n grootc, glazen flcsch.
De raanke kerketorentjes, glommen nat van
nevel hoog boven de pannen- en rieten
dakskes uit en "t gele riet, soms meters
hoog, rees donzig uit de stille plassen in 't
slibberige laand.
Lage mast, van jongen boschaanplant,
donkerte diep deur do lage wolken, die op
èèrdc hongen!
Ah, wa spokte November mee heimelijkcn
duster deur 't Brabaantsche laafid. Wa was
't reizen in zo'n wèrm, rijend kamerkc 'n
genot. Keb heel wa pepkes lceggerokt, mee
haalf dichte oogen, soezend van lekkere
wèrm te, rollend deur dieën stillen buiten,
waar gin kocikc meer tc bekennen viel.
Rollend laanks den boerckool, de purpe
ren rooic-koolbollen op d'rcn hoogen stronk,
do zulvige velden, dc pèèrlendc plassen cn
slooton rneo 't buigende riet.
't Was slapkes op dc kleine static s, waar
m'nen treintje laanks kwam, en waar d'n
chef cffe uit z'n wèrm kantorkc geloopcn
kwam, om 't treintje weer weg te laten
glijen in d'n schemerenden, killen nevel.
Afijn. 't. was altij weer even schoon,
zelfs nouw do natuur triestig aan 't rou
wen is. En 't reizen, deur die mistige laand-
schappen, ollec! keb 't schoons mee
stukskens opgesmuld op dc schokskcns van
d'n spoorwagcl.
Druk, slaampend vol was 't in do zalen,
't Dcc ons allegaar goed, mekarc 's tc ont
moeten. En as 't haandgèklap gerooschcn
kwam as 'non sturm deur dc zeilen van de
meulcnwiekcn uit da grootc, duster gat, da-
d-alle mcnschen hicw gevangen, dan hè'k
verlegen gestaan bij zooveul haartelijkhcid
van m'n Brabaantsche amico's cn d'r
wefkes.
En as ik dan 'n bietje vertellen gong uit
m'n vcule briefkes, dan ommen allegaar
plazicr g'ad mee mekaar. Veul plazier.
Wemmen gelachen om dieën Blaauwe, en....
wa-d-emmen de wefkes 'n leut in m'n Truiv
Ja, amico. zóóveul leut, da'k nouw cn dan
gedocht eb, zoow/stiekum in m'n cizen: ik-
geleuf da guilie allemaal zo'n bietje Trui-
kes -zijt!
Waant da-d-is gek, jong, wa-g-allemaal
niet denkt as ge zo'n zaal van menschen
veur oew hèt. In ieder geval dikkels aan
heel aandere dinkskes, as da ge zegt.
Waant as ik vertelde van Trui en do
wefkes klapten en schaterden, dan docht
ik wel 's, terwijl zc uil-lachten; jaja, guilie
hèt gemakkelijk lachen, maar ik zit mee
dc last. Of ik docht: goed da Trui niet hier
is, waant dan kraffelde ze 't toonceltje-n-
op!
En Heurde-n-ik de mannen lachen en keek
ik zc dan 's goed aan, ollee dan zeeën liuilic
oogen mijn hcele bockdeelen.
I-Iicr en daar kniptc-n-er dan eene 'n
ogskc en dan wiest ik genogt. „Ok soldaat
ggewiest", docht ik dan en dan lachten mo
om mekaar.
En as 'k oew dan vertel, da'k olleen in
d'n Bosch al Ti gezelschap van 'n darlicn-
honderd goeie kammeraads (mee do wef
kes meergcrekond) eb ontmoet, dan hoef ik
oew nic te vertellen, hocveul kecren mo
van mekaar gedocht emmen: „ok soldaat
gewiest".
Endhoven, Berda. d'n Bosch 't was
alegaar even plasaant.
En nouw ik dalck m'n briefke effen schrij
ven moes, om 't aan Driek Frijters mee te
geven, as ie strak laankst komt om naar
't postkantoor te gaan. me zijn da nouw
eenmaal zoow gewend, nouw zit 't bij
Trui „lot hier", da-d-hcur ik aan 't slef-
fen mee d'r klohipen cn aan d'r hoestje,
waant keb d'n hof al laank genogt in d'n
steek gelaten, beweert ze.
't Ergste-n-is weer, da ze gelijk hee, onder
ons gezeed, maar witte wa: k xcrtel oew,
d'r wel 's wa meer van.
k Mot 't van dc week wa korter maken.
Gij mot 't kwakske water in d'n wijn van.
Trui dan maar verstouwen. Gij lust mis
schien liever water as ikke?
Veul groeten van Trui cn as altijd gin
horke minder van ocwen
toet a voo
DRÉ.
