GROOTE OPRUIMING
BRIEVEN VAN EEN|
BRABANTSCHEN BOER
FIRMA DUIM BURGER
JOH. DE HEER
DE EEMIANDEB
BuitenïandscK
Overzicht
Beiteinlaed
Belangrijkste
Nieuws
Weerbericht
ABONNEMENTSPRIJS 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand 0.75, per
week (me» gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/--
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-, Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummer
Maandag 7 December 1931
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 30e Jaargang No. 138
ES ES
0
ES
ES
m
m
ES
m
ES
m
■BS
0
'BS
m
H
ES
0
STEUNT ALLEN NAAR VERMOGEN
DOOR A. A. L. GRAUMANS
L. J. LUYCX ZOON
Piano's Orgels, Radio
4 uur 20 min.
A.S. DINSDAG BEGINT ONZE
ARNHEMSCHE WEG 26
DAMESMODEZAAK
AMERSFOORTSCI1 DAGBLAD
ma~mmmmmmelke regel meer f0.25. Llefdadigheids-advertentiën voorde
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05
Iiel in ons land op initiatieI van Hare Koninklijke Hoogheid Prin
ses Juliana ingestelde Nationaal Crisis-Comité heelt ons volk opgeroe
pen om steun voor hen, die door de malaise zoodanig zijn getroffen,
dat het allernoodigste hun ontbreekt. Er is werkloosheid in alle deelen
van ons land, met als gevolg een armoe onder duizenden, die eertijds
hun eigen zaken konden regelen en onafhankelijk waren Thans is
voor hen de tijd gekomen, dat hulp niet langer kan uitblijven
Ons volk geniet de mooie reputatie van liefdadig en gastvrij te zijn.
Tot ver over onze grenzen kloppen nu nog dankbare harten voor
hetgeen de Hollanders in de na-oorlogsche jaren voor hen hebben
gedaan. Nu is helaas hulp in eigen land noodig
Ook nu wordt gerekend op de hulp van ieder, die helpen kan.
Amersfoorters, ook Gij behoort tot dat liefdadige volk. Toont nu,
dat Gij het wèl meent met Uw landgenooten en steunt naar vermogen-
Zendt Uw giften aan onze administratie of stort ze op ons gironum
mer 47910. Alle gaven zijn welkom. Bedenkt, dat vele kleintjes een
groote maken!
De opening van het Ameri-
kaansche congres. Moei
lijkheden voor de republi
keinen.
Vandaag komt liet Ameri kaansche con
gres weer bijeen en wel ton laatsten male
Vóór de presidentsverkiezing, die in 1932
plaats zal vinden. liet verloop der zittingen
zal voor het resultaat der verkiezingen be
slissend zijn. Bovendien komt in de samen
stelling van het congres voor den eersten
keer de catastroplialc nederlaag tot uiting,
die bij de Novemberverkiezingen van 1930
'de rcpublikeinscho partij in het algemeen
en president Hoover in 't bizóndcr heeft
geleden. Deze nederlaag kon bij de verkie
zingen in November, die slechts klein van
omvang waren, geenszins te niet worden
gedaan. Integendeel: zij werd bezegeld door
liet feit, dat de democraten, die in 1930 de
zelfde sterkte liadden gekregen als de repu
biikeinen, door de verovering van twee
nieuwe zetels in bet Huis van Afgevaar
digden thans over de nieèrdcrhoid beschik
ken, wat sinds dertien jaren niet meer is
voorgekomen. Daar de regeering ook in
:dcn senaat lvaar positie niet kon verbete
ren en aangewezen blijft op den steun der
vooruitstrevende republikeinen, zal men in
de komende maanden moeten rekenen op
een aanmerkelijke beperking van Hoover's
vrijheid van handelen.
De oorzaken, die dc rcpublikeinsche
machtspositie aan liet wankelen hebben ge
bracht, blijven onverminderd voortbestaan
De economische wereldcrisis, die als de
voornaamste oorzaak moet worden be
schouwd, grijpt ook in de Verecnigde Sta
ten steeds verder om zich heen. Toen presi
dent Hoover in 't begin van den zomer met
zijn stoutmoedig voorstel voor den dag
kwam inzake een vacantiejaar voor de oor-
ïógsschülden en herstelbetalingen en daar
door nieuwe hoop in de wereld wekte, nam
zijn populariteit weer toe. doch hieraan
kwam spoedig een einde tengevolge van het
feit, dat Frankrijk het plan saboteerde.
Hoover heeft inmiddels allerlei binncn-
landsch-politifcke maatregelen genomen om
do gevolgen der economischecrisis voor
het Amcrikaansche volk minder ernstig te
maken, maar zoolang hem het geluk niet
dient en een groot succes uitblijft, zullen hij
cn zijn partij hetgeen natuurlijk wel wat
onbillijk is voor de slechte tijden
verantwoordelijk worden gesteld.
Ilier komt nog bij, dal men president
Hoover en diens staatssecretaris Stimson
voor de voeten w erpt, dat zij op de bei do
gebieden der buitcnlandschc politiek, die
voor de Verecnigde^ Staten van groot be
lang zijn Zuid-Amerika en bet Verre
Oosten niet op gelukkige wijzo hebben
geopereerd én bet aarïzTnn cn de populari
teit der Ver. Staten nic-t hebben doen toene
men. Dot de president ter behandeling van
het Mnndsjoerijscho conflict oen Aracri-
kaanschen vertegenwoordiger nic-t slechts
nis waarnemer, maar als medewerker in
den Volkenbond zond. van welk instituut de
meerderheid der Amerikanen nog steeds
niets wil weten, moet naar de Köln. Ztg
bericht bij de democraten zooveel leed
vermaak en. bij do republikeinen zooveel
ontsteltenis hebben gewekt, dat dc presi
dent zich rnoest haasten het onheil te ver
kleinen door don Amcrikaanschcn gclviscur
op te dragen een zeer greescrvcerde hou
ding aan tc nemen.
Het geciteerde blad herinnert ook aan
den twistappel op. binnonlandsch-politiek
gebied, de prohibitie, waarvoor Hoover al
te ijverig is opgekomen. Bij dc verkiezin
gen in 1930 moesten do „drogen" liet bijna
overal van do „natten" verliezen.
Onder deze omstandigheden vraagt men
zich in het republikeinschc kamp reeds af
of het 'geraden is Hoover voor het presi
dentschap opnieuw candidaat te stellen. Er
gaan reeds stern men op van personen, die
liever eens willen omzien naar een persoon
lijkheid, die minder zwaar is ..belast". Sinds
echter de buitengewoon geziene senator
Dwight Morrow begin October plotseling
gestorven is, is er bij de republikeinen nie
mand te vinden, die genoeg invloed en
populariteit bezit om het „democratische
gevaar met succes te bestrijden.
Wat de democraten betreft, schijnt de
candidatuur van den New-Yorkschen gou
verneur Roosevelt thans vrijwel vast te
staan, nadat hij bij de verkiezingen in No
vember zijn mededinger Alfred Smith, dio
in 1928 bij dc presidentsverkiezingen Hoo
ver's democratische tegen Candida at was, op
schitterende wijze heeft verslagen. Zooals
men weet» is Roosevelt een fel tegenstan
der der prohibitie.
Voor Hoover komt het er thans dus op
aan om, ondanks de moeilijkheden, die voor
hem vastzitten aan de meerderheidsverhou
dingen in 't congres, te bewijzen, dat hij bij
machte is Amerika de economische wel
vaart terug te geven. Aan moed heeft het
hem. anders niet ontbroken: dat heeft hij
getoond door zijn bekende moratoriumvoor-
stel en rnen mag aannemen, dat hij zich
geenszins tot niets doen zal bepalen, nu de
kwestie zijner evcntucelc herkiezing lot
president weldra aan de orde komt. Mis
schien zal uit de boodschap, die hij morgen
in 't congres zal voorlezen, reeds kunnen
worden opgemaakt, of men van hem een
nieuw initiatief mag verwachten.
Eindhoven, 1 December 1931.
Menier,
Zooas ge ziet, hierboven aan m'n
bricfke, 'k zit op d n oogenblik in Eind
hoven.
Al van 'n Zondag af zelfs, en 'k begin ier
zoow zuutjesaan goed gewend te raken.
Olloe, keb ier al 'n paar aarige, slcuvigo
amico's opgedaan. Ochja. hoe gaat da. nie-
waar? Ge pakt 'n pilske, 'n picrenvcrschrik-
kersko in 'n gezel Ig, wèrm kabberdoeskc, en
da-d-em ik al zoodikkcls gemorken,
as go dan zoo 's zegt: ..zuur wirkc, 'k moes
er nog maar eentje pakken teugen de kouwe
voeten", dan is er altij wel ec-ne, die ok
's in z'n haanden vrijft en in dc verte al
kouwe voeten aan vuult komen en er dus
ok nog eentje lot vól doen.
Ge klinkt dan 's mee mekaar, nog 's
d'n strijd teugen 't zure wirkc wordt steu-
vig aangebonden, en as ge dan wa zit tc
pralen, dan zijdö zóów op do een of aan-
Öerc manier nog fcrmilic van mekaar!
Ja, dc wacrcld is riie zóów groot, waar
g^ ok komt, icveraans is d'n een of aan-
dcro veurvadcr van oew al gewiest en as
ge dan maar 'n heel gezellig stuk bed-over-
achtcr-achter neef in d'n zeuvenendartig-
sten graad mee kouwe vosten aantreft, dan
zitle zóów aan 'nen heelen stèèrt amico's.
Ik kwam vannacht om haalf twee in"m'n
logement je, van 'n heel gezellig kaart-
klubke, „katten" hiet 't spullcko da zo
hier veul doen, dus ge vuult wel, da k
ier ok al gaauw m'n achtcrovcr-bed-over-
aclitcrachtcrneef ben teugengekomen. En
'nen pronlcn, gezonden, stcuvigen Endhove-
hèèr, |mico!
Zn haanden zijn twee keer zoow groot as
't lei-kc, wa me 's avonds gebruiken bij da
kaartspullekc on da's buiten alles om,
'n heel goci ding, zukke groote haanden, as
ge zit te katten.
'k Zal eow zeggen, waarom!
Op da leike wordt 'n streep gezet, over-
laanks, mee 'n stukskc buljèrtkrijt. En daar
worren deurhenen 'n stuk of tien dwars-
strepen getrokken, net zooiets as 'n visch-
graat. En nouw is 't mee da gekat de kunst,
om die dwarsstripkes weg te vegen! Hoe
minder of gc 'r overhouwdt mee oewén
maat, hoe meer da ge wint. Nouw begrèpto
wel, dc winst is 'n borreltje, maar de
verliezers nemen er dan ok eentje, dat ze
op 't lest allemaal mee d'r vingers in d'ren
mr.nd zitten om telkens zo'n stripke weg to
vegen
En ornda me heelegaar veur dc leut, veur
de gezelligheid spoulen, is 't licel goed dat
do man van dc lei, hcolo groote klavieren
hcc
Keb dus m'n „Gouwen Kooi" al gaauw ge
vonden ier en ze meugen me-n-ier best hou
wen
't Is ok ier 'n goei, 'n plazierig laand, waar
de menschen gère lachen. En da mot 'k
ommen.
't Weer is erg „kouwevoetig" za'k maar
zeggen, zooda ge begrept da me veul plazicr
cmnien!
Al dagenlaank drupt 'r 'nen vetten nevel
van dc graauwc loclitcn.
De gevels van Endhöv.en staan zwart van
nattigheid leugen al 't grijs aan, dat er op
èèrdc wolkt. 't Gelui van do klokken, 't ge
fluit van dc treinen, 't lawijd van auto's,
f is allegaar befloerst van d'n dikken mist.
Kn toen 'k van den morgen hier wa buiten
kuierde, toen hong 'r al 't witte kaant work
250 K G. MORPHINE IN BESLAG
GENOMEN.
Bazel, 5 Dcc. (V.D. Dc Berlijnsche po
lilic was eenigen lijd geleden bekend ge
worden mot het feit, dat geweldige hoe
veelheden narcotica uit Turkije over Ham
burg naar Amerika werden gesmokkeld.
In verband daarmede kon den eersten De
cember reeds een arrestatie geschieden. De
arrestant, een zekere August Belgrado uit
New-York staat reeds gcruimen lijd bij de
internationale politic bekend als smokke
laar van bedwelmende middelen. Een voi
der onderzoek, ingesteld in samenwerking
rnet de Hamburgscbe politie leidde tot aan
haling van 27 kisten met in totaal 250 K.G
morphine. Belgrado heeft bekend cn ook
o'c namen van zijn medeplichtigen ge
noemd, die onmiddellijk werden gearres
teerd.
DE MOEILIJKHEDEN VAN DEN
VOLKENBONDSRAAD.
Parijs, 5 Dec. 'V.D/ De werkzaamheden
van den Volkenbondsraad zijn ook in den
loop van heden geen stap vooruit geko
men, zoodat men zelfs in den raad al
thans volgens veler meening niet meer
gelooft aan het tot stand kornen van een
voor beide partijen bevredigend besluit.
Een lid van de Chineesche delegatie heef-
de geruchten tegengesproken, volgens wel
ke do Chineesche minister van buitcnland
schc zaken Wellington Koe en dr. Szc zou
den aftreden.
Dr. Sze toch afgetreden.
Parijs, 5 Dec. (V.D.) Dr. Sze, de Chinee
sche gedelegeerdo in den Volkenbondsraad
heeft de Nankingregeering zijn ontslag aan
geboden.
DOODELIJH VLIEGONGEVAL
New-York, 5 Dcc. (V. D.) Nanr uit De
troit gemeld wordt. i9 de a visiteur L:ue!l
Bay les, wiens iange afstandsrecord van 2
December j.l. niet erkend is, lij een nieu
we poging een record te .vestigen om het
leven gekomen. Hot vliegtuig van Bivles
stortte naar beneden en vloog onmi !doi-
lijk in brand.
van Kerstmis, in zuiveren tierelatijnen, as
gesponnen glas zoo schoon, over boom en
struikgewas. Boven de wit-zware tillefon-
draaien diep in de straten, witte 6trcpcn
trekkend teugen de donkere locht.
De Kerstmis is zuutekesaan van d'n he
mel aan 't dalen, in de 6tille óic'r haangt
boven de vcrwazende daken en smeltende
torenspitsen.
En nouw ik op d'n dag niks aanders te
doen eb, as van verveiligheid hier en daar
's binnen te loopen cn ge mee al da binnen
geloop zoow zuutjesaan 't in oew bcencn
zouw krijgen, waant ze verkoopen ier 'n
bestig pintje pils, nouw docht ik zoow
bij m'n eigen: ik gaai maar 's 'n briefke pot-
1 ooien aan m'nen amico. En zoow zit ik
nouw op 't raandje van m'n bed, in m'n
logement tc schrijven, net as in de dagen
da'k onder dienst was cn op m'nen strooi-
zak zat tc vrijen mee m'n Truike! Ollee,
ollee, ge mot me goed begrijpen, horrc: mee
parnpier en potlood, zoow van uit de
verteKeb in die dagen wa-d-afgeschrc-
ven. Ileele boeken om Trui steeds maar te
overtuigen, en weer opnuuvy te vertellen
dat 'r veur mijn maar één Truike was!
Ik denk dat da zoowveul as 'n veurge-
vuul is gewiest. Da'k eigenlijk ok m'n eigen
geregeld goed veur oogen hiew dat er maar
één was.
Waant nouw, achteraf, d'n hemel is ge
prezen, dat er maar één is. Waant keb'r
meer a6 m'n haandjes vol aan, amico! Neec,
'k zouw al net zo'nen haalfbakken Salomo
zijn, as dak soldaat ben gewiest.
Waant keb mee al da vrij-potlooisel, mee
al da geschrijf, heel m'n miclctècrc karjère
gladweg gemist. Kad gin tijd om kurperaal
te worren. Zooda 'k uit eigen ondervinding
d'r achter ben gekomen, dat er niks zoo'w
patent is om d'n vrede in de weareld te be
waren, as de liefde!
Waant as al die vechtjassen ier of daar
'n Truike hadden zitten, zooas ik in m'nen
soldatentijd ollee, dan hadden ze 'r
hapsoluul gin erg in, dat d'r geweer 'n ding
was om mee te schieten.
Veur mijn was 't in die dagen tenmiste
iets, da tusschcn twee briéfkcs-aan-Trui in,
gepoetst moest worren veur de inspeksic.
„Zeg, kever," zee 's 'nen ginneraal teu
gen me, of 'nen hadicdant dat verschil
LANGESTRAAT 49-51, TEL 190
BINNENLAND.
Het K. I. M.-vliegtuig ..Ooievaar" te
Bangkok verongelukt. Vijf dooden.
'Tweede Blad, pag. 1 cn Eerste
Blad, pag. 3).
Het drama te Echt-, ook liet lijk van den
vermisten Roebroeks gevonden.
(Tweede Blad, pag. 1).
STADSNIEUWS.
De grijze bisschop in Amsvorde.
(Eerste Blad. pag. 2,.
SPORT.
Amsvorde behaalt een mooie 20 over
winning op U. V. V.
Tweede Blad, pag. 4
A. P. W. C. wint met 31 van Quick.
(Tweede Blad, pag. i).
De dames der A. M. II. C. verliezen met
13 van 't Gooi.
(Tweede Blad, pag. 4).
Varkensmarkt 5 Tei. i309
Onze orgels, piano's zijn juist iets
beter dan anderen en goedkooper.
Hóógste barometerstand: 76S.8 te Valentia.
Laagste barometerstand: 742.0 te Stock
holm.
Verwachting: Matige N.W. wind, later
krimpend en toenemend, bewolking licht
tot half, later toenemend, waarschijnlijk
met eenigen regen, aanvankelijk zclfdo
temperatuur, later zachter.
Hetgeen gisteren door het ontbreken van
scheepsberichten nog onzeker was n.l; of
de sterke drukstijging in bet W. van het
gebied, dadelijk dooi een nieuwe daling
zou worden gevolgd, is door de nieuwe
barometerdaling op IJsland wel duidelijk
geworden. De nieuwe depressie in het N.W.
zal waarschijnlijk ongeveer denzelfden weg
\olgen als de vorige die over het Noordzee
gebied storm veroorzaakt, zoodat na dc af
koeling die met de wind verzwakte cn de
nachtelijke uitstraling in onze streken
samenging, waarschijnlijk morgen in den
loop van den dag weer een stijgen van do
temperatuur zal volgen. In het N. vuil
Scandinavië is op een enkel punt de vorst
streng, doch het gehcele gebied ten Z. daar
van was vanochtend vorstvrij.
hè k nocit zoow persjes begrepen, as
T maar 'n streep deurliop, dan wiest ik
wel dat ie boven me sting en da was veur
mijn meer as genogt: „zeg, kever, mot jij
niet in de opleiding veur koppraal?''
„Nimme nie kwalijk, ginneraal," zee ik:
„dan emmen 'z oew wa-d-op oewen mouw
gespeld, horre! Keb wezenlijk niks gedaan.
Toen beet-ic op z'nen snor en draaide z'n
eigen om Gaauw friemelde-n-ik toen 't
briefke veur Trui effen weg.
Toen ie z'n eigen weer omdraaide, mee
't front naar me toe. toen vroeg ie: „waar
om zeg je ginneraal tegen me?"
„Omda gij teugen mijn kever bedt ge-
zeed," gaf ik terug: „daarom dooht ik zoow
da gij wel 'nen heelen hooge waart, cc!
En as ge nog gin ginneraal zijt, ginneraal,
ollee, ik geef gère altij Ti goeie maat!"
„Zeg, stomme achterover, ezelsveulen,
driedubbelovergehaalde grasneger," dc
namen die 'k allegaar in d'n dienst eb ge
dragen, daar is ginncn lijst zoow groot of
mijnen lijst is veul grooter, „stuk wan
geboorte, sta je me nou tc bedonderen, of
ben je soms met zes of zeven ossen uit de
klei getrokken," informeerde-n-ie bij me.
En ik, beleefd as ik altijd was, ik zee
toen heel vrindelij k: „zooas ge zei vers wilt,
ginneraal, ik kijk niet op ééncn os!"
„Ik ben geen ginneraal, boerenklos, ik
ben maar luitenant," zee-t-io toen
„Nouw," moktc-n-ik 't weer goed: „lui
tenant is toch ok 'n heel net baantje, lui-
tcnaant."
Affijn, om kort te gaan, t was 'n heel
gezellig protje, da me samen hadden; al
len liep 't veur mijn wa-d-ongezellig af.
Ik kreeg op 't end vier dagen kamer
arrest, wa zoovèul wouw zeggen, asda 'k
die vier dagen da'k nie van dc kamer af
mocht, de kazerne uit moest gaan over 'n
hek mee scherpe punten cn da'k er dan
telkens nog eentje moest betalen in de
kantiene, veur d'n schildwacht. Da protje
kwam mo dus te staan op vier dubbeltjes
cn 'nen haak in m'n broek.
Toen die vier dagen om waren, kwam ie
mc zeggen, da 'k gin „koppraal' mocht
worren.
..Luit," zee ik: „veul be»:aankt horre," cn
toen keek ie zoow vrindélijk, da'k 'm be-
kaanst die vier dubbeltjes terug had wil
len vragen, die me da geval gekost had
den.
„Vertel 's" zec-t-ie: „wat doe jij voor den
kost?"
„Boerezeun," zee ik, en meteen docht ik:
„mokt da protje nouw nie te laank, waant
dan vlieg ik er weer in veur vier dub
beltjes en 'n kepotte broek.
„Landbouwer, dus?" vroeg-ie: ..aardig
vak, hè?"
,,'t Mooiste wat er is, luit." zee ik: „gin
6trepen, gin sterren, gin arrest, niks gin
gesallemaander aan oewen kop en 'n pla
zierig leven." En onwillekeurig schoot toen
m'n Truike weer in m'nen kop en ik docht
toen: „luit, piept 'm nouw maar en 'k bad
't nog nie gedocht, of hij zee: „ga maar
zitten, dan praten we wat over 't platte
land, ik houd van den buiten, zie je!"
„Maar eerst 'n degelijk afsprokske, luit."
zee ik: „op 't end gin kamerarrest, horre,
da vvor me te duur!"
„Tc duur?" vroeg ie verwonderd, 'k
Had m'n eigen d'rin gekletst, amico.
„Heb je soms de wacht omgekocht?"
En mee prachtige verwondering riep ik
toen: „kan da?"
..Tuurlijk kan dat niet," zee-t-ie!
„Waarom vraagde-t dan?" zee ik.
Toen emmen maar 's gelachen; me wies-
ten allebei wel, waar Abram d'n mosterd
haalde cn da's in d'n dienst 't veurnomste
wat er is, amico!
Ge mot daar altij persies weten boe g'c
icveraans tusschcn uitbleft, nie over zee
veren en nèt doen of ge 'n bietje idioot
zija Dan worde op oew slofkes ginneraal!
En op 't end, da mot ik zeggen, toen hiew
ie z'n netjes aan de afspraak. T Liep veur
mijn af zonder arrest teugen 'n dubbeltje
per dag.
Ollee, 'k gaai er afscheien.
't Wor me hier weer te vervelend op da
kamerke, 'k gaai 's benejen kijken, of m'n
achterneef in d'n zooveelsten graad er al
is, dan gaan wc 'n bietje stooten op de
bul jèrt.
En dan weer katten!
As altij, dus veul groenten van
oewen toet a voe
DRé.
