Donderdag 10 December 1931
-DE EEMLANDER"
30e Jaargang No. 141
TWEEDE BLAD
DE ARBEIDSBEGROOTING
GOEDGEKEURD
NATIONAALCRISIS-COMITE
H.M.'s RIGEL NAAR INDIE
HET TEXTIELCONFLICT
Het Kostbare Meesterstukje
TWEEDE KAMER
De toepassing der
Woningwet
De motie d c Boer (stemregeling voor
de binnenschippers) wordt verworpen met
55 tegen 20.
■Voorlgèzet wordt de behandeling der ar-
beidsbegrooting, afdecling volksgezondheid.
fDe heer v. d. Bergh acht het juist nu
noodig de financieele paragraaf der wo
ningwet krachtig toe te passen. Hij criti-
seert het standpunt van dQn minister ten
aanzien van de uitvoering der woningwet,
dat hij extreem-individualistisch noemt,
vooral ten aanzien van de vernietiging
van onbewoonbaarverklaringen, waarvoor
na verloop van 28 jaar plotseling een nieu
we instantie is opgetreden. Ter wille der
rechtszekerheid meent 6pr. dat dit zoo niet
kan blijven.
De heer de Wilde pleit voor steun
aan het waterleidingsbedrijf te Tholen.
Mej. Westerman wenscht betere be
schermingen van liet verpleegstersdiploma
en insigne.
Mevr. Bakker Nort pleit, voor tege
moetkoming inzake de bevoegdheid tand-
technici.
De heer J. ter Laan dringt aan op be
vordering van den woningbouw door de
overheid en de bouwverccnigingen.
•i-;.Dc heer Bcumer wenscht dat de ge
meente Den Haag art. 31 van het mclkbe-
sluit (ten gunste van de melkslijters, die
andere waren verkoopen), loyaal zal toe
passen.
De heer D u y s 6teunt het betoog van
mevrouw BakkerNort en dr. Vos.
Minister Verschuur wijst met vol
doening op de daling van liet sterftecijfer
dat in 1S70'71 nog 24.49 per 1000 ingeze
tenen bedroeg en in 1910'14 tot 13.4 was
gedaald en dat in 1930 weder daalde tot
9.1. Wat .mogelijk is ten aanzien van ver
betering van organisatie der gezondheids
zorg zal door spr. worden bevorderd.
Bevordering van de volkshuisvesting ge
schiedt overeenkomstig de woningwet.
De begrooting van arbeid, handel en nij
verheid wordt z. h. s. goedgekeurd.
Bij „binnenlandsche zaken en landbouw
bepleiten de hceren E b e 1 s en Bakker
de belangen der werkverschaffing ten
plattclandc.
De heer Van den Tempel hoopt, dat.
indien noodig, de uitkeering aan het Na
tionaal Crisiscomité voor bizondero werk-
looshcidszorg, zal worden verhoogd.
De heer Kampschoer bepleit werk
verruiming ten plattelande.
De heer Van der Ileide vraagt soe
pele toepassing van de regeling ten gun
ste van degenen, die voor werkverschaf
fing in aanmerking komen.
De heer Van den Heuvel dringt aan
op bevordering van plaatselijke werkver
schaffing, de heer Hi ems tra op uitvoe
ring van groote openbare werken.
Mej. Westerman wcnscht maatrege
len in het belang van jeugdige werkloo-
zen.
De lieer S c h o k k i n g vraagt waarom
de regeering haar bijdrage van 7ton aan
het Nationaal Crisiscomité heeft beperkt
tot de gemeenten die een werkloozcnsteun-
regeling hebben.
De lieer Bra at meent, dat deze Ka
mer schuld heeft aan de crisis in zooverre
als zij den landbouw onbeschermd laat ten
prooi vallen aan de buitonlandsche concur
rentie.
Minister 11 u y s de Bcerenbrouck
antwoordt dr. Schokking, dat de bijdrage
aan het Nat. Crisiscomité is te beschouwen
als verlengstuk van de plaatselijke steun
regelingen.
Ton aanzien van de plaatselijke werkver
schaffing wil spreker gaarne stimulcerend
werkzaam zijn.
De vergadering wordt verdaagd.
Prinses Juliana bezoekt
de bureaux
VGrave n li age, 9 December. Heden
ochtend bracht U.K.II. Prinses Juliana eere-
voorzitstcr van het Nationaal Crisis Comité
een bezoek aan de bureaux van dit comité,
gevestigd te Kneuterdijk 20.
De Prinses had de wcnsch te kennen ge
geven dat dit bezoek geheel onofficieel zou
plaats hebben, aan welke wcnsch dan ook
gevolg is gegeven.
Omstreeks 11 uur kwam H.K.II. vergezeld
door freule Anna Snocck Hurgronjc in de
bureaux aan, waar zij werd ontvangen door
de secretarissen dio H.K.II. door het ge
bouw rondleidden, haar de werkwijze van
het secretariaat in details verklaarden. De
Prinses onderhield zich met do dames en
heeren van de verschillende afdeelingen en
verliet na een half uurtje het gebouw.
BRAND IN EEN LUCIFERSFABRIEK.
A m sterdam, 9 Dcc. Doordat een
der werklieden een pak lucifers uit de han
den liet vallen zoodat liet pak door het
schuren van de koppen van de lucifers te
gen elkaar, ih brand vloog, ontstond he
denmorgen brand bij de N.V. Amsterdam
sclic Lucifersfabriek aan den Amstelveen-
schen weg. Het gelijk-straatschc^cn midden
gedeelte van het gebouw brandde geheel
uit.
DOOR DE TRAM GEDOOD.
Gcmèrt, 9 Dec. Hedenmorgen had
alhier een ongeval met doodelijken afloop
plaats. De 20-jarige II. W., kwam 's mor
gens zijn vriend M. afhalen om gezamenlijk
naar de fabriek tc- fietsen. W. had zijn
fiets buiten liet huis laten staan. Toen hij
de tram hoorde naderen, die om ongeveer
half 7 uit de richting Helmond alhier arri
veert, begaf hij zich naar buiion om zijn
fiets mee te nemen. De tram was toen
echter net halverwege gepasseerd. W. is
toen op onverklaarbare wijze onder de
tram geraakt en op slag gedood.
WONINGEN VOOR OUDEN VAN DAGEN.
Groningen, 9 Dec. Bij den Groning-
sclien gemeenteraad is een voorstel van
B. en W. ingekomen, om het fonds, dat
in den oorlogstijd is gesticht en dat uit
boeten van particulieren is bijeengebracht,
wegens het onttrekken van woningruimte
aan haar bestemming te gebruiken voor
het bouwen van woningen voor ouden van
dagen. Van het geld, dat jaarlijks over
blijft, steil men zich voor een nieuw fonds
te stichten voor meer woningen voor ouden
van dagen.
KAPITALE BOERDERIJ AFGEBRAND.
Breda, 9 Dec. Hedenavond omstreeks
1U uur is een groote brand uitgebroken op
dc Made, bij den landbouwer W. Verhoef.
De gchcclc, kapitale hofstede is tot den
grond toe afgebrand. Van de oogslvoorra-
den kon niets worden gered. Ook de ge-
hccle veestapel, bestaande uit 22 koeien en
2 paarden, werd een prooi der vlammen.
De oorzaak van den brand is onbekend.
De raadselen van de moorden te Echt. Politie-beambten, bezig met het doorzoeken
van bet Putbroeker boscb aan de Duitsch-Hollandsche grens.
Vredelievende bestemming van
een mijnenlegger
Amsterdam, 9 Dcc. Vrijdagmorgen a.s
zal van den steiger der Holland—Amerika
Lijn II. M.'s „Rigel", een 1500 bruto reg. ton
metend stoomschip, dat is ingericht als
mijnenlegger, naar Indic vertrekken. Het
schip is gebouwd door dc Ncdcrlandsche
Dok Maatschappij; op 6 November 1.1. is het
officieel in dienst gesteld.
In Den Helder is alles aan boord geno
men voor de groote reis, die geschieden zal
onder commando van kapitein-luitenant ter
zee Schluter. Het vaartuig, dat in het witte
kleed der tropen is gestoken, waarbij de
gele, afgedekte schoorsteen heidcr afsteekt,
heeft aan de achterzijde een breed, open
gedeelte voor het leggen van de zoo ge
vreesde mijnen.
De bestemming van de „Rigel" in dc tro
pen is echter van zeer vredelievenden aard;
eenmaal in Indi<; wordt het schip van do
oorlogsmannc afgeschreven en waarschijn
lijk in dienst gesteld als transportvaartuig
voor bestuursambtenaren: niet onwaar
schijnlijk is ook. dat de gouverneur-gene
raal cr voor eventueele dienstreizen, in
plaats van de „Wegagebruik van zal
maken. De maximumsnelheid van dit nieu
we gouvernementsstoomsQhip bedraagt 12Vj
mijl.
Behalve de commandant maken, in do
hoogere functies, de reis mede twee luite
nants ter zee 2c klasse, één luitenant ter
zee 3de klasse, één officier 1ste en één offi
cier 2de klasse van den Marine Stoomvaart
Dienst, een officier van de administratie en
een officier van gezondheid.
Zeven officieren, die worden uitgezonden,
gaan voorts uit bezuinigingsoverwegingen,
als passagiers met de „Rigel" mede, n.l. drio
officier-vliegers, drie luitenants ter zee 3do
klasse en éen officier van do administratie.
Er is aan boord accpmodatie voor zestien
eerste klas en twaalf tweede klas passa
giers.
Op het brugdek bevinden zich liet ver
blijf voor den gezagvoerder, liet ziekenver-
blijf, het verblijf voor een hoofdambtenaar
eventueel dc gouverneur-generaal en
het verblijf voor de passagiers eerste klasse.
Ook vindt men op dit gedeelte de inrichting
voor de draadlooze telegrafie.
Op het een „verdieping" lager gelegen
tentdek bevinden zich de hutten van de
officieren en dc eerste klas passagiers; hier
is ook een recreatiezaal of longroom inge
richt.
Op liet weer lager gelegen opperdek be
vinden zich o. rn. de officierskombuis en
de Dieselmotorenkamer, van waar uit, in
geval van langere rustpoozen in een haven,
die tevens rustpoozen zijn voor de groote
stoommachines, de verlichting enz. van het
schip wordt geregeld. In dit gedeelte van
dc „Rigel" lcopen ter weerskanten aan do
zoldering lange rails, die men op den vloer
kan laten zakken, teneinde er mijnen op to
verrollen, naar de daarvoor bestemde
plaatsen. Rails voor mijnen zijn ook aange
bracht in het ruim, dat thans echter met
bagage voor de reis is volgestopt.
Aan den voorkant van het schip, onder
de brug, bevinden zich de verblijven voor
de tweede klasse passagiers, n.l. drie 4-
soonshuttei> en een eetzaal.
Weer lager, in hel kildek, bevinden zich
twee afgeschutte verblijven, één groot ver
blijf voor het lagere personeel en een ver
blijf voor inlandsche onderofficieren.
Alle woonruimten geven zonder uitzonde
ring een indruk van gezelligheid, eenvoud
en comfort.
Hedenmiddag heeft de chef van de afdec
ling materieel van het departement van
Marine, jhr. Schorer, een bezoek gebracht
aan de „Rigel", die op het oogenblik nog
ligplaats heeft aan het marine-etablisse
ment bij dc Groote Kattenburgersstraat.
Jhr. Schorer werd rondgeleid door den
commandant der Marine te Amsterdam, ko
lonel Romswinckel, cn door den comman
dant van de „Rigel", kapitein-luitenant ter
zee Schluter.
EEN ONPLEZIERIG BEZOEK.
De veehandelaar S. v. d. K. uit Maasland
werd een dezer dagen des avonds laat op
geschrikt door het gerammel aan een deur
van zijn woning. V. d. K. ging naar voren,
liet dc deur echter voorzichtigheidshalve op
den grendel en vroeg wat men wilde. Een
onbekend gebleven persoon verzocht toen te
worden binnengelaten. V. d. K. vertrouwde
de zaak niet erg en pleegde met zijn huis-
genooten overleg. In dien tijd poogde de
onbekende gast aan de achterdeur binnen
te komen. Toen dit niet lukte, loste hij een
schot uit een pistool, maar nam de vlucht
toen hij stemmen in het huis hoorde. De
politic uit Maasland heeft een nauwgezet
onderzoek ingesteld, doch kon geen spoor
van den dader vinden.
A. H. BROOS.
Bekend ingezetene van Haarlem.
Te Haarlem is in 68-jarigen ouderdom
overleden, de heer A. Broos, lid der fir
ma Brinkman on Co., commissionairs in
effecten. Dc overledene had zitting in vel
schillende Doopsgezinde instellingen, hij
was commissaris der Coöp. Bankvercsni-
ging en lid van het bestuur der vcreeni-
ging van den Ilaarlemschen geld- cn effec
tenhandel.
De Eendracht gaat op alle fabrieken
stakenwaar de loonsverlaging
is afgekondigd
Enschede, 9 Dec. Gisteravond hield
de afdecling Enschede van den Alg. Ned.
Bond van Textielarbeiders „De Eendracht''
een druk bezochte vergadering naar aan
leiding van het besluit der gezamenlijke
besturen om Maandag a.s. de staking af te
kondigen bij alle fabrieken waar de nieu
we loonsverlaging van 5 is afgekondigd.
Met algemeene stemmen besloot de ver
gadering Maandag op bedoelde fabrieken
in staking te gaan.
Een zelfde besluit werd genomen door de
afd. Glanerbrug van genoemden bond.
Vandaag zijn de diverse organisaties be
gonnen met het verlecncn van steunuit-
keering.
De landelijke federatie van textielarbei
ders verleent ook 6teun aan de ongeorga
niseerde stakers voor zoover die gehuwd
of kostwinnaars zijn. Zij ontvangen twee
derde van de reglementaire uitkeering.
De toestand te Enschedé is ongewijzigd.
Het aantal stakers is ongeveer gelijk aan
dat van Maandag. Overal in de gemeente
is het rustig.
JONGETJE VERDRONKEN.
Rotterdam, 9 Dec. Hedenavond om 6
uur is de 8-jarige L. C. S., gewoond heb
bende in de Anjerstraat le Rotterdam, in
de Koningshaven te water geraakt en ver
dronken. Het lijkje is na twee uur dreg
gen door de rivierpolitie opgehaald en naar
het ziekenhuis Coolsingel gebracht.
HET CONFLICT BIJ DE VEREEN.
TAPIJTFABRIEKEN.
De staking dnnrt voort.
Dinsdagmiddag vergaderden te Deventer
dc leden van den modernen textielarbeiders-
bond de Eendracht, betrokken bij het con
flict bij de Kon. Ver. Tapijtfabrieken aldaar
over de al dan niet aanvaarding van het
voorstel der werkgevers om den arbeid te
hervatten op de bekende voorwaarden, d.i.
5 pet. loonsverlaging. Het advies van het
hoofdbestuur der werknemers was deze ver
laging te aanvaarden en het werk te her
vatten.
Met 59 tegen 11 stemmen en 2 blanco ech
ter werd besloten, deze voorwaarden niet te
aanvaarden, zoodat de staking voortduurt.
DE NIEUWE FRANSCHE GEZANT.
'sGravenhage, 8 Dec. Met den snel
trein van Parijs kwam hedennamiddag in
Den Haag aan de nieuwe Franschc gezant
baron de Vitrolles.
Alle leden der Fransche legatie, alsme
de de consuls te Amsterdam en Rotterdam,
waren op het perron aanwezig om den
nieuwen gezant te begroeten.
Baron de Vitrolles was vergezeld van
zijn echtgenoote en kinderen.
Nadat de leden der legatie aan den ge
zant waren voorgesteld, werd een foto ge
maakt. Aan mevrouw de Vitrolles werden
bloemen aangeboden.
REGELING VAN DEN UITVOER.
Blijkens het verslag der Tweede Kamer
inzake het wetsontwerp houdende toeken
ning van de bevoegdheid tot het tijdelijk
treffen van maatregelen ter regeling van
den uitvoer van bepaalde goederen, erken
den zeer vele leden de noodzakelijkheid van
een regeling als de onderhavige, in het
bizonder teneinde een billijke verdeeling
van de toegestane uitvoer-quanta over de
verschillende exporteurs te verzekeren.
Gevraagd werd hoe de minister zich de
samenstelling van de door de Kroon te be
noemen commissie van voorlichting heeft
gedacht.
Iedere generatie bezit voor korter of
langer wijl een onbegiensd geloof in zijn
tijd.
DIRK SCHiiFER.
Uit het Eugelsch door Mej. C. M. G. de W.
53
Mijnheer Duponnel betoogde in een vloéd
van woorden, dat de politic er stellig en
zeker mee in kennis gesteld moest worden.
De assistent was schuldig of niet .schuldig,
en in ieder geva» was het natuurlijk ver
standig om dc hulp m tc roepen van man
nen, die het best wisten hoc met dieven
om tc gaan. De man was niet van die over
tuiging af te brengen, en toch tot zijn groot
.verdriet gelukte hem hem niet S. Gcdge te
overtuigen.
'd Van dat oogenblik af aan begon een ver
moeden bij den Franschman op te komen,
dat de koopman niet met open kaarten
speelde. Was het misschien mogelijk dat hij
hem maar een sprookje opdischte? Vol
gens den heer Thornton, die als tusschcn-
persoon fungeerde, had de oude man lan
gen tijd den naam gehad van een listige
klant te zijn. Stellig zag hij er dien morgen
zoo uit. Jules Duponnet had zelden een
man gezien met zulk een ongunstig voor
komen en begon de overtuiging tc krijgen,
dat dc oude vos op zijn afspraak wou te
rugkomen en den verkoop van het stuk
ongedaan maken.
Er waren echter twee bezwaren tegen
mijnheer Duponnet's redevoering. Ten eer
ste, daar er nog geen geld gegeven .of aan
genomen-was zou' mijnheer Gedge beslist
op de afspraak kunnen terugkomen zonder
slinkschc streken, maar recht door zee en
ten tweede zonder twijfel was de oude man
vreeselijk ontdaan over zijn verlies.
Kom laten we naar het politiebureau
gaan, mijnheer Gedge, zei hij, toen hij dit
overdacht had.
Neen, neen, neen! liep de oude man,
wiens brein somtijds verbazend sterk, nu
woedend aan het werk was.
Maar waarom toch niet?
S. Gedge gaf niet dadelijk antwoord, maar
eindelijk vertoonde zich een lichtstraal op
dat listige gezicht.
Waarom niet, mijnheer Duponnet? Dal
zal ik u zeggen. Omdat ik denk dat er een
betere manier is om dien vervloekten jon
gen, daarnaast te behandelen. Willcm's
baas wees naar dc kamerdeur. Dc politie
heeft misschien allerlei inlichtingen noo
dig, die wij hun niet geven willen cn het
is mijn ondervinding, mijnheer, dat zc lang
zaam cn onhandig en ouderwctsch zijn in
hun manier van doen Het zal misschien
ccnige weken duren voordat zc met dit ge
val klaar zijn en dan zijn de dieven er al
lang mee van door en naar Amerika.
Daar kunt u wel gelijk in hebben mijn
heer Gcdge. Maar wat voor bezwaar is cr
als we eens nagaan wat zij doen kunnen7
Heel wijs alsof al zijn vermogens door
een opwekkend middel waren opgcfrischt,
schudde dc oude man het hoofd.
Mijnheer Duponnet, zei hij langzaam
en plechtig, alsof hij gewicht wou leggen
op ieder woord, ik zou denken als u cn
mijnheer Thornton mij wat helpen, ik veel
beter met dien schavuit zelf kan afrekenen
dan de politic.
Tot uw dienst, mijnheer Gedge, zei Ju
les Duponnet met een glimlach. Iïij kon de
man niet geweest zijn, die hij was, indien
hij ongevoelig was gebleven voor de ont
zettende slimheid,- die het gezicht van den
ouden koopman letterlijk herschiep.
Maar voor mijnheer Thornton kan ik
natuurlijk niet instaan.
Neen, dat spreekt van zelf, zei dc oude
vos opgeruimd. Maar het zal best afloopen
en wij zullen nu dadelijk een woordje met
mijnheer Thornton gaan spreken.
Alsof er plotseling een geheimzinnige ver
andering met den ouden man had plaats
gehad stapte luj de huisdeur door den gang
in, nam zijn hoed cn jas van den kapstok
cn met zijn zwaren wandelstok in de hand
stak hij zijn hoofd even door de kamerdeur
cn zei op scherpen toon tot den stoclenwrij-
ver:
Jongen, ik ga even uit naar mijnheer
Thornton, houd jij een oogje op den winkel.
HOOFDSTUK LIL
Tegen zijn gewoonte was de oude man
wat laat voor het middagmaal en hij had
weinig eetlust. Terwijl hij het koude vleescli
on gebakken aardappelen zat te eten, die
Willem voor hem had klaar gemaakt,
scheen hij met zijn gedachten verre van
daar afgedwaald te zijn. En Willem, die veel
te veel in zijn hoofd had om over eten te
denken, zag, .dat de woede van den ouden
man, die hem zelfs meer had gehinderd dan
verbaasd, was overgegaan of liever had
plaats gemaakt voor een diepe droefgees
tigheid, die haast nog erger was om aan te
zien. Na het bezoek aan don heer Thorn
ton vond Willem de stemming van den baas
veel meer in overeenstemming met zijn
aard, tenminste zooals Willem dien kende
en beschouwde. In zijn stem was weer die
gevoelige of hartstochtelijke klank dien
Willem altijd had opgemerkt wanneer de
oude man over dc Van Roon sprak.
Tegen het eind van den maaltijd zei hij
met heesche stem.
Ik dien jc wel ie vertellen, jongen, dat
er nog heel wat te doen zal zijn om dat
ding. Een Fransche detective uit Parijs is
hier geweest cn hij komt vanavond weer
terug om een woordje met jou te spreken.
Met mij, mijnheer?
Dc oude man, die zat tc loeren op het ge
zicht van Willem, merkte dadelijk op hoe
hij schrikte.
Ja, jongen jou alleen moet hij spre
ken. Zc hebben daar in Parijs gehoord van
die Van Roon van ons, cn ze zeggfcn, dat
het dezelfde is, waar zc al van 1898 af naar
zoeken.
IIoc gemakkelijk het ook was om Willem
wat wijs te maken, hij kon toch niet nala
ten te denken, dat. het Fransche gouverne
ment wel wat heel overhaast met zijn oor
deel was.
Ik heb het ook al gedacht, maar daar
heb jc het nu. zei dc oude man.
Zij moeten bewijzen dat de Van Roon
aan hen toebehoort cn dat zal niet gemak
kelijk gaan, zooals ik vanmorgen al aan de
detective verklaarde. Maar ik begrijp dat
de quaestie van echtheid afhangt van en
kele kenmerken maar ook van overeen
komst van onderwerp.
Willem erkende dat het onderwerp zon
der ecnigc twijfel overeenkomst vertoonde
met het schilderstuk dat gestolen werd uit
het Louvre, trouwens in ieder bekend stuk
van Van Roon merkt men een sterke fa
miliegelijkenis op. Zij verschilden weinig
in formaat, het waren altijd boomen, water,
wolken, en op sommige stukken een mo
len.
Op het onze was geloof ik geen molen.
Neen mijnheer, alleen wat water cn
boomen cn een wonderlijk mooi wolkje.
Op droevigen toon antwoordde de oude
man „dat stukje gestolen uit het Louvre
had geen molen".
Op het andere in het Louvre is geen
molen, er zijn er twee in Amsterdam, op
geen van beide een molen, en één in den
ITaag, ik geioof ook zonder molen.
Dat kan wel zijn. Dat zijn allemaal
punten ten gunste van het onze. Maar zoo
als ik reeds zei, de hcele quaestie hangt af
van enkele kenmerken cn die Fransche de
tective komt vanmiddag om het te onder
zoeken. Mij dunkt dat het het best zal zijn
dat je er dadelijk op uitgaat om het van
die ondeugd van een meid vandaan tc ha
len. want je kunt er op aan, vriend dat wij
als verantwoordelijk beschouwd worden
door dc Franschc politie cn als de detec
tive terugkomt en wij er niet anders van
'zeggen kunnen dan dat het als door een
wonder verdwenen' is cn wij niet kunnen
zeggen waar liet is, dan worden wij naar
alle waarschijnlijkheid naar de gevangenis
gebracht.
(Wordt vervolg®,
