DÉ EEMLANDEa
Buitenlaodscfa
Beursomrzicht
JOH. DE HEER
Belangrijkste
Nieuws
Weerbericht
Vrijdag 81 December 1931 Uitgave: VALKHQFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 30e Jaarganq No. 142
STEUNT ALLEN NAAR VERMOGEN
V0LKENB0NDST0EZICHT
IN HONGARIJE
ZAM0RA TOT PRESIDENT
GEKOZEN
Piano's Orgels, Radio
NOBELPRIJZEN VOOR DEN VREDE
4 isr 10 min.
L. J. LUYCX ZOON
ABONNEMENTSPRIJS pei 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand 1 0.75, per
- week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/,.
Binnenland franco per post per 3 maanden f3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05-
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 513
DAGBLAD
PRIJS QFR ADVERTENTIEN van Iregels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummer
-elke regel meer f0.25 Llefdadighcids-advertentiên voorde
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 pent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.Bewijsnummer extra f 0.05
Hebt ge reeds Uw bijdrage gegeven voor het
Crisis comité? Zoo neen, doe het dan heden
bij onze administratie of stort Uw bedrag op
ons gironummer 47910.
De Volkenbcndsraad houdt
haar slotzitting. Een een
stemmig aangenomen reso
lutie.
Na zich drie en een halve week met liet
Mandsjoerijschc conflict te hebben bezig
gehouden, is de Volkenbondsraad gisteren,
nadat vooraf mei algemecne stemmen een
resolutie werd aangenomen, die althans
voorloopig dc kans op het uitbreken van
een oorlog eeningszins verkleint, uiteen
gegaan. Ren bizondcr elegante oplossing is
niet gevonden, maar wel stemt het tot vol
doening, dat de talrijke verklaringen, die
gisteren in den Raad zijn afgelegd, alls een
veroordeeling inhielden van Japans ge
drag, zoodat Tokio in elk geval een ern
stige moreele nederlaag heeft geleden en
in den vervolge rekening zal moeten hou-t
den met, de opvattingen, die gisteren nog
eens duidelijk tot uiting zijn gebracht.
Nadrukkelijk is betoogd, dat men dit
maal een speciale oplossing heeft gevonden
voor een speciaal conflict. Zooals men
weet, wordt in paragraaf 2 der resolutie
bepaald, dat noch China, noch Japan tot
nieuwe stappen mogen overgaan, welke
kunnen uitloopen op verlies van menschen-
levens en ernstige botsingen. Inmiddels
heeft Japan zich het recht voorbehouden
om in uitzonderingsgevallen lijf en goed
der Japanners te verdedigen tegen Chirice
echo bandieten, terwijl China van zijn kant
duidelijk heeft gemaakt, dat dc Japanscho
(roepen onder geen beding zich dc politie
macht der Chineesche overheden mogen
toeeigenen.
Het stemt in elk geval tot ecnige tevre
denheid. dat Briandi bij de toelichting van
de resolutie niet heeft nagelaten erop te wij
zen, dat de aanvaarding ervan geenszins
beteckent, dat in den vervolge ook andere
staten, die een conflict hebben met een
ander land, op gewelddadige wijze mogen
t/achten zich recht te verschaffen. Ook de
andere gedelegeerden gaven op een wijze,
die niet verkeerd kon worden begrepen, tc
verstaan, dat de resolutie geenszins als
eer. precedent mocht worden opgevat
Vooral enkele Zuid-A merikaansche ver
tegenwoordigers, de afgevaardigden van
Peru en Guatemala, dus van twee kleine
staten, hebben het in Japan gelaakt, dat
dit land gebied van een anderen staat
militair heeft bezet, teneinde de tenuitvoer
legging van bepaalde verdragen af te dwin
gen. In het algemeen werd het in Japan
gegispt, dat dit land niet op vreedzame
wijze het conflict heeft trachten te regelen
maar zich als eigen rechter heeft opgewor
pen, waardoor het in strijd handelde zoo
wel met het handvest van den Volkenbond
als met het negen mogendheden verdrag en
.het pact van Kellogg.
Ofschoon niet op officiccle wijze een n e u
tra Ie zone is afgebakend en evenmin een
bepaalde datum js genoemd, waarop de
laatste Japansche soldaat Mandsjoerijc
moet hebben verlaten, koestert men de
hoop, dat het uitzenden, door den Volken
bond. van een studiecommissie op Japans
verdere handelingen een matigenden in
vloed zal uitoefenen. Wel mag de commis
sie in de krijgsverrichtingen niet ingrijpen,
maar zij zal toch geregeld rapport uitbren
gen over den toestand, zooals deze zich
ontwikkelt en vooral nagaan, of Japan de
ontruiming inderdaad verwerkelijkt. Op de
handelingen van Tokio zal dus nauwlet
tend worden toegezien en reeds deze con
trole, die als een moreele rem werkt, kan
ertoe bijdragen verdere Japansche buiten-
fipbcrighëdcn te verhinderen.
Ondcrtusschen dient nog eens te worden
vastgesteld, dat bij de behandeling van het
Mandsjoerijschc conflict het recht in geen
geval heeft gezegevierd en dat, al moge
Briand hebben' betoogd, dat de thans ge
vonden noodoplossing niet. een precedent
mag worden geacht, het gevaar blijft be
staan, dat naderhand andere staten het Ja
pa.nschc voorbeeld zullen volgen en zich
eveneens zullen beroepen op het exceptio
nele. het uitzonderlijke, van het geschil,
waC/in zij met een anderen staat zijn ge
wikkeld. Vooral kleine staten kunnen hier
van het slachtoffer worden en daarom was
het ook verklaarbaar, dat de Zuid-Ameri-
kaansche vertegenwoordigers hun bezorgd
heid te kennen gaven over dc thans gc-
trorren regeling, die het rechtsgevoel geens
zins bevredigt. Het is thans slechts (e ho
pen, dat Japan, nu bijna heel de wereld
de houding van dit land heeft veroordeeld,
eindelijk eens goede manieren leert. Overi
gens de Spaansche vertegenwoordiger
vestigde hierop de aandacht zou het te
vens van belang zijn, wanneer dc Volken
bond de beschikking kreeg over effectieve
machtsmiddelen, teneinde onwillige leden
met sanctiemaatregclcn tot rede te brengen.
Graaf Karolyi spreekt
in het parlement
Boedapest, 9 Dec. (V.D.) Tot slot
der debatten over de regeeringsverklaring
in het parlement verklaarde minister-pre
sident graaf Karolyi dat de Volkenbond
het recht heeft een controleur naar Hon
garije tc sturen, zonder dc regeering er om
te vragen. liet verschaffen van een" Volken-
bondslcening geeft den Volkenbond bet
reebt van controle, wanneer liet evenwicht
der begrooting of do renicbetaling en de
amortisatie van de lecning niet betrouw
baar schijnen.
Van verscheidene kanten is het verwijt
gemankt, dat het rapport van de Volken-
bondsdclegalic niet op den kern van het
kwaad, n 1. de verkeerde vredesverdragen
heeft gewezen. Politieke kwesties zijn bij de
financieele onderhandelingen niet ter spra
ke gebracht. Het rapport van de delegatie
levert inderdaad liet bewijs van de absurdi
teit der huidige economische regeling en
geeft te verstaan, dal de algemecne ccono
inische constructie in Europa gewijzigd
moet worden.
De Hongaarsche regeering acht hel haar
plicht de waarde van de pengö veilig te
stellen en een inflatie tc vermijden.
Zij heeft dc verplichting op zich genomen
de begrooting mei ongeveer 100 milliocrr
pengö tc verlagen. Het is tc hopen, dat bet
gelukt dc begrooting in e\enwicht te bren
gen.
M a d rid, 10 Dec. (V.D.) De Spaansche
Nationale Vergadering koos lieden Alcala
Zamora tot president der republiek. Zamo-
ra zag .'362 van de 410 stemmen op zijn
candidaluur uitgebracht.
ZAMORA.
MASSAMOORD OP KOREAANSCHE
BOEREN.
Londen, 10 Dcc. (H.N.). Volgens een be
richt uit Tokio zijn op een landgoed bij
Toengliao 400 Korcaanschc boeren door
roovei-s overvallen en gedood.
TOENEMENDE WERKLOOSHEID IN
OOSTENRIJK.
We enen, 10 Dec. (II. N.). Het aanlal
werkloozcn in Oostenrijk is in dc tweede
helft van November met 23.000 gestegen tot
273.000
RATIFICATIE VAN HET MORATORIUM?
New York, 10 Dec. (li.N.) Mellon, de
secretaris van de schatkist, heeft de indie
ning van een wetsontwerp tot ratificatie
van bet moratorium aangekondigd, waar
bij hij er op wees, dat de toestand van de
schuldenaarslanden veronrustend zou wor
den, als het moratorium niet werd ver
leend. In politieke kringen te Washington
wordt de ratificatie als vrij zeker be
schouwd.
In ons weekoverzicht van 14 October 1.1.
schreven w;j te vreezen, dat een volgend
goed woordje van IToover misschien wel
eens aanleiding kon worden lot een directe
daling van waardepapieren. Dit dan dank
den velen teleurstellingen gebracht door
zijne vroegere profetiën, zijne vele mislukte
plannen cn „plannen van plannen"! Zoo is
dan in New-York zoowaar ook geschied.
Een nieuwe daling zoowat over de geheele
lijn!
In Parijs is men, onder Bankiers, lot ovcr-
eenstemm ng gekomen ten aanzien der Still-
haïtung". Kon men anders verwachten?
Maar de duitjes? Zeker is er nog geen over
eenstemming tusschen de Regeeringen ten
aanzien der ocrlogsschulden cn dc houding,
die Frankrijk nu wederom te Bazel aan
neemt, geeft voorloopig nog weinig aanlei-
d'ng tot al te hoopvolle verwachtingen. Niet
ten^onfcchle, naar wij meenen, waarschuwt
Hervé dan ook in zijn nationalistische „Vic-
toire", dat Frankrijk de schuld van een
nieuwen wereldoorlog zal dragen, indien het
niet een soepeler politiek zal gaan volgen
en tot loyale samenwerking met Duitsch-
land tracilt te komen.
Met den dag stijgt Frankrijks isolement.
Inderdaad zóó gaal het regelrecht naar
een nieuwen oorlog! En het linancieelc cn
economische leed neemt ook in Frankrijk
zelf dagelijks toe. De Fransche rcgecring
komt nu weer voorstellen de Banque de
France, die al de Ponden zwaar op de maag
lagen, met een twee en een half milliard
Franken behulpzaam te zijn. Wij hooren de
politieke nootjes in Kamer en Senaat al
kraken! En is hiermede al het Pondenleed
voor Frankrijk al geleden of komen er nog
rechtstreeksche verliezen der schatkist bij?
„Et pendant cu'on se tue differer
de vivre,
Lc vrai devoir dans l'ombre attend
la volonlé"
uil Sully Prudhomme's „Le temps perdu" is
lhans voor Frankrijk politiek wellicht van
pas!
Duitschland is een nieuwe noodverorde
ning rijk geworden, Verlaging van den ren
tevoet, salarisverlaging, algemecne prijsver
mindering, nieuwe krachtige maatregelen
legen kapilaalsvlucht: alles op commando!
En geen politieke pakjes meer aan op
straat! Auch aus!
Benieuwd zijn wij, wat hierop volgen zal.
Want de oprechte „Rcpubliekers" meenen,
nu al, dat zooiels niet voor hén moest gel
den, maar alleen b.v. voor de Hitlerianen en
Communisten. En wat Hitier en de zijnen
nü zullen deen? Immers niet alleen de
deugd, maar ook een mooie uniform siert
den man! En spreekt tot de menigte als lot
Kalchen en Gretchen!
Met dit alles blijft hel dus misère overal!
In Engeland is nu zoowaar de werkeloos
heid weer toegenomen. Zeker niet wegens
het stijgen der Ponden, want daarvan is al
zeer weinig sprake. Het devies toch slaat
nog aanhoudend onder zwaren druk, den
kelijk ook van Fransche zijde. Het zoude
niet behoeven te verwonderen, wanneer de
grootere behoeften der Kerstdagen aanlei
ding zouden worden tot uitbreiding van be
voegdheid tot uitgifte van bankbiljetten.
Ten onzent worden nog steeds acties ge
voerd over de Indische Pondcnieeningen.
Deze actie van het beschermingscomité
le dezer zake is ons niet recht duidelijk.
Immers in de condities der 6 c/c leening
staat overduidelijk te lezen, dat hoofdsom
en renten te Londen in Sterling en le Am
sterdam tegen den koers van bet Pond zul
len worden betaald, terwijl het prospectus
der 5 leening aflossing cn rente alleen
te Londen in Ponden betaalbaar stelt! Wat
wil men meer! Een doódgeboren kindje!
En de Fransche en Belgische en zooveel
andere antecedenten dan?
Japan gaat in China met een glimlach tot
den Volkenbond zijn gangetje! 'n Bommetje
hier, een granaatje daar, maar vooral geen
oorlog! Dat zou niet mogen nog niet al
thans.
Is het wonder, dat onder den invloed van
al dat fraais de Beurzen weinig aangenaams
\ertoonen? Al brachten de Maandag en de
Dinsdag dan een ietsje opbeuring aan ons
Damrak, b.v.
De stijgingen na den rccenlcn val waven
overigens per saldo weinig important en al
gauw was het beetje vreugde vrijwel overal
alweer zoowat vergeten.
Tot veel datailleering bestaat ook nu
geen aanleiding. De omzetten zijn daartoe
tc gering Dit geillustreerd door het feit, dat
Dinsdag te kwart voor twee, nog geene no-
lecring in de, overigens toch zoo courante,
Philipsen waren gemaakt!
Het winnen in de eerste instantie van het
Traanproces door de Unilever c.s. kwam
den koers van het aandeel ten goede. Maar
al spoedig deed het geweldige verlies der
Niger Cy Ltd. „zwarter" kijken. Dit niette
genstaande het bijbehoorende doekje voor
het bloeden, in den vorm van eene verkla
ring, dat het Lever Brothers Ltd., deson
danks in 1931 best was gegaan! Na de pas
gepubliceerde Noorsche deceptie, vertrouw
de de Beurs een cn ander blijkbaar slechts
matig.
Wij dienen nog te vermelden, dat de obli-
gatieraarkt nogai verliezen heeft geboekt en
dat meerdere der recente uitgiften van Pro
vincie of Gemeente maar ten deele voltee-
kend werden. Een hooger rentelype aan
staande?
PH. STRAETMANS.
Varkensrcarkt S Tel. £309
Gemakkelijke Betalingsvoorwaarden
De loopbaan der bekroonden
Omtrent dc carrière der beide Ameri
kanen. wicn de Nobelprijs voor den vrede
werd toegekend, deelt De Telegraaf het
volgende mede:
Mevrouw Jane Ad dams werd te Cédar-
ville in den 6taat Illinois (V.S.j geboren.
Reeds als zeer jong meisje interresseer-
do zij zfch voor de sociale toestanden in
haar land. Aanvankelijk bezocht zij het
Rockford College, dat zij in 1881 verliet, ten
einde haar studiën in volkshuishoudkun
de en sociale wetenschappen in Europa tc
voltooien Zich baseerend op haar indruk-
JANE ADDAMS
ken cn .ervaringen uit baar studiejaren,
stichtte zij in 1S89 te zamen met Ellen
Star Gates te Chicago het „Huil House",
dat in dc eerste plaats een toevluchtsoord
voor immigranten bedoelde te zijn. Kinder-
bcwaarplaatsen, bibliotheken en immigran
tenclubs werden er in gevestigd, benevens
cursussen voor lager cn middelbaar onder
wijs. Speciale bekendheid verwierven de
keramische school en het huisorkest.
Hei Hull House is in den loop der ja
ren enorm uitgebreid; ruim 9000 personen
per week wonen tegenwoordig des winters
de cursussen bij. Haar stichting verschaf
te haar den eerctitel van „Chicago's nut
tigste burgeres".
In politiek opzicht heeft zij in dc kwes
tie van het vrouwenkiesrecht een vooraan
staande rol gespeeld. Van haar werken zijn
vooral bekend geworden: „Democratie cn
sociale ethiek". „Nieuwe vredesidoalen" cn
„Vrede cn brood in oorlogstijd".
Nicholas Murray Butler werd op 2 April
1S62 in het stadje Elisabeth (New-York)
geboren. De wijsbegeerte was zijn studie
vak; hij werkte ook eenigc jaren le Ber
lijn cn Parijs. Na zijn promotie werd But
ler weldra docent aan de Columbia-univer-
siteit K New-York, waarvan hij sedert 1912
rector is. Maar hij is méér geworden dan
een leidend functionaris in het universitai
re leven, hij groeide tot een der leidende
geesten in dc Amerikaansche volksgemeen
schap. Want zijn groote belangstelling cn
energie voerden hem ook buiten het be
perkte terrein van zijn leervak cn maak
ten hem tot een gezaghebbende figuur zoo
wel in dc eigenlijke politiek als in de vre
desbeweging.
Als republikeinsch politicus zijn Butlers
successen nimmer groot geweest, maar de
tegenslagen hebben het groote aanzien, dal
hij bij vriend cn tegenstander geniet geens
zins verminderd. In het jaar 1913 was hij
republikeinsch condidaat voor het vice-pro-
sidentscliap der V. S., maar de democraat
werd (mèt Wilson) gekozen. In 1920 cn
1924 kwam hij in aanmerking voor een
presidentschapscandidatuur, maar het wa
ren onderscheidenlijk Harding en Coolid-
ge, die het op dc republikeinsche conventie
wonnen.
In de vredesbeweging heeft Butler voor-
Ier vooral veel arbeid verricht als leider
van dc Carncgie-vredesstichting. Ais zooda
nig heeft hij, ook in tal van geschriften,
geijverd voor ontwapening en uitbreiding
van de arbitrage- en verzoeningsprocedure.
Een nauwe samenwerking tusschen Ame
rika en den Volkenbond heeft hij 6tecds
voorgestaan, vooral na de aanneming van
liet anti-oor! \gspact. En op het terrein der
actuccle wereldpolitiek was hij een krachtig
voorstander van een ingrijpende herziening
der oarlogs6cliulden.
BUITENLAND.
Minister Dietrich over dc noodverorde
ning.
(Derde Blad, pag. 1).
Do besprekingen te Bazel.
(Eerste Blad, pag. 2).
Nobelprijzen voor den vrede.
(Eerste Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Dc Tweede Kamer behandelt het Wegen
fonds.
Tweede Blad, pag. 1.
Prof. Vrij buiten de voordracht om te
Amsterdam benoemd.
(Tweede Blad, pag 2).
De roofoverval tc Rotterdam.
(Tweede Blad, pag 1).
STADSNIEUWS.
Waar geen malaise heerschL (Kanton
gerecht). (Eerste Blad, pag. 3).
De werkloosheid in onze stad iets vermin
derd. (Eerste Blacl, pag. 3).
Konijncnlcntoonstelling in hotel „De
Zwaan." (Eerste Blad, pag. 3)
Hoogste barometerstand: 776.0 te Scilly.
Laagste barometerstand: 736.8 te Jan
May en.
Verwachting: Meest zwakke wind uit O.
richtingen, nevelig tot licht bewolkt, waar
schijnlijk droog weer, temperatuur om het
vriespunt tot lichte vorst des nachts, over
dag weinig verandering in temperatuur.
liet hoogc drukgebied in liet ZAV. breidde
zich sterk naar het N.O. uit, zoodat bij ons
de wind tot Oostelijk ruimde cn dc koude
uit Duitschland aangevoerde lucht in onze
omgeving dc ochtendlemperatuur aanmer
kelijk deed dalen. De depressie over IJsland
verplaatste zich in O. richting. Door den
toevoer van warme lucht uit hét zuiden
steeg daardoor de temperatuur in X. Scan
dinavië. Over bijna het gehéele verdere ge
bied daalde de temperatuur. Het lage druk
gebied in het Oosten trok in Z.O. richting
af; de achterzijde van deze depressie brengt
thans aan Oost-Duitschland sneeuw. Bijna
overal viel neerslag, doch slechts enkele
stations melden hoeveelheden boven 10
m.M. (Brussel 14 m.M.). Men mag verwach
ten dat de temperatuur des nachts eenigs-
zins.zal dalen, terwijl zij overdag weinig zal
veranderen. Het is echter onzeker of do
lichte vorsttocstand meer dan eenige dagen
zal aanhouden.
LANGESTRAAT 49-51, TEL 190
BUTLER
De laatste jaren heeft prof. Butler her
haalde bezoeken aan Europa gebracht waar
hij o.a. voor de Carnegie-vredeestichting
leerstoelen vestigde in Engeland, Frankrijk
en Duitschland.
