Donderdag 14 Januari 1932 AMOlSFOOTQTSClH OAGDlAö 30e Jaargang No. 168
•DE EEMIANDEFT
DERDE BLAD
HET FRANSCHE KABINET
GEVORMD
OOSTENRIJKS KANSELIER
NAAR GENEVE
BRANDSTICHTING BIJ
SARRASANI?
DE BEROERING IN INDIE
DE AMBTSDUUR VAN
HINDENBURG
DE STRIJD OM DE
HERSTELBETALINGEN
NOODLOTTIGE BRAND
IN RUSLAND
RADIOPROGRAMMA
Laval neemt de portefeuille
van buitenlandsche
zaken
Tardieu minister van Oorlog
P a r ij s. 13 J a n. (V.D.) Minister-presi
dent. Laval heeft om middernacht het
nieuwe kabinet aan president Doumer voor
gesteld. Het kabinet wijkt slechts weinig
af van het vorige.
Briand is definitief afgetreden, zijn por
tefeuille is overgegaan in handen van La-
val.
TARDXEU.
De portefeuille van binnenlandsche za
ken kwam asn Cathala, tot dusver onder
staatssecretaris, bij het zelfde departement,
terwijl Tardieu er toch nog in toegestemd
heeft zich met het ministerie van oorlog
te belasten.
De portefeuille van landbouw is uit zijn
handen overgegaan in die van Fould, die
tot G'usver onderstaatssecretaris bij land
bouw was.
De onderstaats'sccrelariaten van binnen
landsche zaken en landbouw zijn opgehe
ven.
Alle overige ministeries cn onderstaats
secretariaten zijn onveranderd gebleven.
Bij het verlaten van het Elysce verklaar
de Laval, dat hij dezen avond nog gelegen
heid had gehad nogmaals ruggespraak te
houden met Briand cn dat hij dezen ver
zocht ;heeft do regeering ook verder met zijn
autoritaire ervaring ter zijde te staan op
de wijze, die Iiem hefc geschiktst achtte.
In den loop van Donderdag zal Laval zijn
besprekingen voortzetten.
Van een moratorium
geen sprake -
van denDuitechen rijkskanselier. Dr. Bu-
resch verklaarde blij te zijn. dat deze ver
klaring verleden week is afgelegd en niet
op den dag, waarop de Oostenrijksch© dele
gatie te Genève verschijnt. Oostenrijk zou
dan onder de koude 6cbaduw van Lausan
ne hebben geleden. Dr. Buresch ontkende,
dat Oostenrijk met verklaringen zou ko
men, dat liet niet. in staat, is de onderhan
delingen over zijn handelsverdragen en
handelsverkeersmogelijkheden te handha
ven. Dit zou het. ergste zijn wat men doen
kou. Van de financieele. commissie van den
Volkenbond verwacht Oostenrijk steun bij
ziin streven naar veiligstelling van zijn va
luta. Ook over de handelspolitiek cn na
tuurlijk over de kwestie van de Credit-
ansfcalt zal gesproken worden.
De bondskanselier besloot zijn rede met
de woorden: „Wij hebben aan al onze ver
plichtingen voldaan. Wij hebben geen mo
ratorium afgekondigd dit. woord wil ik
zelfs niet in den mond nemen cn ik ben
vast besloten alles te doen om ons bedrijfs
leven tegen dergelijke stoornissen tc be
schermen".
Een nauwkeurig onderzoek
wordt ingesteld
Antwerpen, 13 Jan. In verband met
dg gro.ote antipathie, welke onder de Bel
gische bevolking 'tengevolge van de cam
pagne in de Belgische bladen tegen bet
circus Sarrasani bestond, acht men het
niet onmogelijk, dat dc brand, die in de
garderobe uitbrak, met opzet is «gesticht. De
politie stelt een uitvoerig onderzoek in. De
paniek onder de dieren was angstwekkend.
De olifanten waren niet ijzeren ketenen
vastgemaakt en konden niet alle spoedig
genoeg 106 gemaakt worden. Do dieren, die
nog bevrijd konden worden, renden woest
weg. De politie schoot op hen en doodde
nog één der olifanten. De schade wordt op
1 milliocn mark geraamd. Twee olifanten
kwamen in een der vestingsgrachten te
recht, waar zij vanmorgen gevonden wer
den. Dc directie van het circus had dc
laatste dagen talrijke anonieme dreigbrie
ven ontvangen, die klaarblijkelijk door haat
tegen de Duitscliers ingegeven Waren en
waarin werd aangekondigd, dal de „boclic"-
onderneming zou worden vernield. De
brandweer' kwam pas twee uur, nadat
alarm geslagen was, op het terrein aan.
Antwerpen, 13 Jan. (V.D.). Een der
gewonde olifanten n.l. Baby, de kleinste
van het gezelschap, zal vermoedelijk den
nacht niet meer doormaken.
Van dc andere olifanten bleek -de toe
stand hoogst bedenkelijk; de bevoegde per
sonen kunnen geen uitspraak doen, ge
zien het uiterst zeldzame van het. geval.
Men neemt hier thans algemeen aan, dat
de brand in het circus Sarrasani het ge
volg is van brandstichting, to meer daar
de exploitanten van bioscooptheaters en
schouwburgen zich ernstig verzet hebben
tegen het toelaten van Sarrasani te Ant
werpen. Het onderzoek wordt met groote
nauwkeurigheid voortgezet.
Botsingen te Bombay
l.onden, 12 .Jan. (H. X.) Te Bombay
heeft vandaag een betoogine van' ettelijke
duizenden leden der nationalo partij plaats
gehad tegen de strenge maatregelen van de
Eneelsclie overheid. Het kwam herhaalde
lijk tot botsingen met de politie, die met
bamboeknuppels de belougers uiteen joeg.
Talrijke personen werden gewond.
Buitenlandsche kleedingstnkken
verbrand.
Geen parlementaire verlenging
Berlijn, 12 Jan. (V.D.) Op instigatie van
graaf -Westarp heeft een bespreking plaats
gehad met vertegenwoordigers van de Duit-
sche volkspartij, den chr.-soc. vólksdienst, de
Beierschc volkspartij, dc landvolkspartij,
economische partij on dc staatspartij, waar
in dc kwestie van de herkiezing van presi
dent Hindenburg uitvoerig word besproken.
De vergadering kwam tot het besluit, dat de
instelling van een commissie uit dc mid
denpartijen niet doelmatig zou zijn. vooral
juist omdat de oplossing langs parlemen
tairen weg is mislukt. De vergadering acht
de vorming van een boven de partijen
staande commissie veeleer geschikt. De in
verband hiermede reeds door de bladen als
voorzitter voor een dergelijke commissie ge
schikt verklaarde voormalige rijksweer-
minister Gcssler werd ook in deze kringen
niet ongeschikt geacht.
B e r 1 ij n 12 Jan. (V.D.) Dc rijksdagfractie
van de Beierscho volkspartij heeft Dinsdag
kennis genomen van een uitvoerig rapport
van haar voorzitter, afgevaardigde Lcicbt,
nopens den buiten- en binnenlandschen
politieken toestand, waarna een beraadsla
ging volgde, welke eenige uren duurde.
De fractie stelde, naar wordt medegedeeld,
met genoegdoening vast, dat zeven jaren ge
leden de verkiezing van genei aal-veldmaar
schalk von Hindenburg tot president van
het rjjk mogelijk werd door het beslissende
stommenaantal der kiezers van de Beierschc
volkspartij. Te meer wordt het derhalve be
treurd, dat de van de rijksregecring uitgaan
de poging den ambtsduur van den rijkspre
sident te verlengen, is mislukt door de hou
ding der Duitsch-nationalen en nationaal-
socialisten. Juist met het oog op de a.s. bui
tengewoon belangrijke buitenlandsche on
derhandelingen is het onbegrijpelijk, dot de
z.g. nationale oppositie zich verzet tegen de
verwerkelijking van het plan.
Berlijn, 13 Jan. (H.N.) Een Berlijnsch
middagblad meldt, dat Hitier onderhande
lingen voert over het stellen van een na-
lionaal-söciMiötischnn candidaat voor het
rijkspresidentschap, als hoedanig hij gene
raal Von Heup zou willen stellen. Gister
avond is" Hitier naar Munchcn terugge
keerd, waar hij do besprekingen over de
caiïdidatuu'r zal voortzetten.
München, 13 Jan. (V.D.) De peisafdce-
ling van het bureau der nationaal-socialis-
tisclic partij publiceert con uitvoerige be
spreking van de onderhandelingen to. Ber
lijn. Volgens deze ol'ficieelc" verklaring
blijkt, dat Hitier reeds in zijn bespreking
met minister Groener op W oensdag fi Ja
nuari had opgemerkt, dat volgens zijn op
vatting ernstige grondwettelijke cn politie
ke bezwaren tegen een parlementaire ver
lenging van de ambtsperiode van den rijks-
president bestonden, Direct na het eerste
onderhoud had Ilitler een bespreking met
de leden van den staf, u ien hij mededeelde,
dat het voorstel van den rijkskanselier uit
politieke 'cn grondwettelijke overwegingen
moest worden afgewezen, doch dat do per
soon van den rijk©pre©idenl hier geheel
buiten moest blijven.
Dc deelnemers aan deze bespreking ver
plichtten zich lot het diepste stilzwijgen.
Op Dinsdag 7 Januari ontwierp Hitier des
morgens bet afwijzend memorandum, dat
hij zijn naakte medewerkers ter bespreking
voorlegde. Te vier uur 'smiddags vond
daarna de bijeenkomst in bet rijksweérmi-
nisterie nic-t den rijkskanselier en minister
Groener plaats. Dc rijkskanselier motiveer
de de noodzakelijkheid van de voorgeno
men parlementaire actie met argumenten,
betrekking hebbend op de buitenlandecho
politiek. Hitler herbaalde in versterkte ma
te zijn bezwaren cn sprak er zijn leedwe
zen over uit, dat de in het belang van den
persoon van den rijkspresident discreet ge
houden onderhandelingen hun weg naar de
pers hadden gevonden, waardoor dc kwes
tie nog bemoeilijkt werd. Voorts verklaarde
Hitier niet eerder een beslissing te willen
nemen dan nadat hij met dr. Hugenberg
gesproken had. Nadat Vrijdagochtend dr.
Frick te Berlijn was aangekomen, vond nog
een bespreking plaats, waarin Hitler op
nieuw zijn ©landpunt uiteenzette, waarna
Zaterdagochtend te twaalf uur dr. Brüning
een conferentie met Hitier had. die wrc-rd
bijgewoond door dr. Frick en minister Tre-
Viranus. Zaterdagmiddag had Hitler een
bespreking met Tlugcnbcrg. die dezelfde op
vatting bleek te hebben als Hitter! Zondag
De sociaal-democratische rijksdagafgevaar
digde Fried rich Ebert, een zoon van den
overleden rijkspresident van denzeliden
naam, zal waarschijnlijk benoemd worden
tot eersten burgemeester der stad Briuuien-
bnrg aan de HavoL
ontving Hitler in zijn hotel den staatsse
cretaris Meifisner. Hitier trachtte een weg
te vinden om zonder aantasting van den
persoon van den rijkspresident en reke
ning houdend met de belangen dor natio-
naal-socialistische beweging uit den door
den rijkskanselier geschapen toestand te
komen. Meiesnër wees met nadruk op de
noodzakelijkheid om den rijkspresident gui
ten den strijd in de pers te houden. Zou-
dagmiddag stelde Hitler voor den rijkspte-
©ident een memorandum te overhandigen,
waaruit bleek welke grondwettelijke be
zwaren legen het voorstel van den rijks
kanselier bestonden. De rijkspresident zou
dan zelf aan dr. Brüning te kennen kunnen
geven, dat hij den ingeslopen weg niet
wens elite te volgen. Maandag vernam Hit-
Ier, dat, ook Hugenberg liet voorstel van
den rijkskanselier definitief afwees cn
Dinsdag overhandigde Ilitler zijn niemo-
rendum aan staatssecretaris Meiasner.
Dinsdagmiddag ontving rijksprrsidont Von
Hindenburg rijkskanselier dr. Brüning cn
gaf hem, nldu© liet bericht van het natio-
naal-socialistisch partijbureau to kennen,
dat hij wensclite of te zien van een voort
zetting der pogingen tot parlementaire ver
lenging van zijn ambtsperiode.
Caillaux geeft zijn oordcel
ten beste
Londen, 12 Jan. (V.D.) Ambassadeur von
Neurath is Dinsdag van Berlijn naar Lon
den teruggekeerd. In den namiddag had hij
oen onderhoud met den Engelschcn minister
van buitenlandsche zaken, waarbij de ver
klaring van den rijkskanselier werd bespro
ken. De E n gel sell minister was over het
Fransehe standpunt onderricht door den
Franschen ambassadeur. Deze had daarbij
gezegd, dat de Frnnsclic regeering nog niet
definitief kon besluiten tot 25 Januari als
openingsdag van dc conferentie te Lausanne
met hel oog op de binnenlandsche politieke
gebeurtenissen in Frankrijk.
Het verluidt, dat dc Engolsch-Franschg
financieele onderhandelingen te Parijs nog
geen overeenstemming hebben gebracht
Een bijeenkomstLaval-Mocdonald te Lon
den vóór de ontwapeningsconferentie wordt
in politieke kringen onwaarschijnlijk geacht.
Het artikel van de Popoio d'Italia heeft in
Engeland sterk de aandacht getrokken.
Berlijn, 12 Jan. (V.D.) De Bocrsen-
kurier publiceert, een artikel van den vroe-
geren Franschen premier cn minister van
financiën Caillaux, waarin deze uitvoerig het
probleem der schulden behandelt. Hierbij
komt hij ook te spreken over de herstelbe
talingen. waarbij hij o.a. vaststelt, dat aan
het begin van alle kwaad een financieel
probleem staal, n.l. dc herstelbetalingen.
Een vooraanstaand Fransch journalist heeft
den cisch uitgesproken, dat Frankrijk vrij
willig zou afzien Van dc restecrendc herstel
betalingen. Caillaux is er van overtuigd, dat
zijn medeburgers dezen raad opgevolgd zou
den hebben onder voorwaarde, dat als tegen
prestatie hiervoor economische overeenkom
sten fusschen de beide naburige volkeren
zouden zijn gesloten.
Amerika te Lausanne in het ge
heel niet vertegenwoordigd?
Naar uit Washington wordt gemold, zul
len de Vereenigde Staten zelfs niet door
een waarnemer tc Lausanne vertegenwoor
digd zijn.
New York, 13 Jan. (H.N.) De Vereenig
de Staten zullen, gelijk men weet, geen
waarnemer naar dc ©chudcvergoedingscon-
ferentie van Lausanne zenden, teneinde
aJlcn schijn le vermijden, dal Amerika oen
nieuw initiatief in het- vraagstuk der
schadevergoeding wil nemen. Wel we nacht
president Hoover de mogelijkheid van een
gemeenschappelijk optreden tot verlichting
van de internationale schuldenlasten door
de schuldencommiêsic te laten onderzoe
ken, doch overigens is hij van opvatting,
dat het wogens de houding van het Ame
rika ansch© congres doelloos is op het
oöjgenblik dc kwestie aan de orde te stel
len. In Amerika is de algemecnc opvatting,
dat het onder dr tegenwoordige omstandig
heden het beste zal zijn. al© dc Europee-
©che ©baten het op de schadevergoedings
conferentie van Lau'eanne onder elkaar
eens worden. Als dit het geval i©, kunnen
de Europecschp staten eventueel onder be
roep op hun schuldovorecnkornsten met. de
Verceniede Staten een moratorium afkon
digen. De Newvork Time© i© van oordeel,
dat een bespreking van het vraagstuk der
schadevergoeding op het oogenblik geen
doel heeft in verband met bet feit, dat in
November de'presidentsverkiezingen gehou
den zullen worden.
DE INTERNATIONALE PERSCONFEREN-
TIE TE KOPENHAGEN.
Kopenhagen, 12 Jan. (V. D.) De in
ternationale persconferentie heeft Dins
dagmorgen haar beraadslagingen nopens de
verhindering van onjuiste berichtgeving
voortgezet. Na uitvoerige debatten werd op
voorstel van dr. Zechlin, leider der pers-
afdeeling van dc Duitschc rogeering, beslo
ten, een internationale redactiecommissie
samen te stellen, welke de bij dc debatten
aangegeven richtlijnen zal uitwerken tot
practische voorstellen. Hierbij hield de ver
tegenwoordiger der Russische regeering,
Oumanski, ondanks herhaald protest der
vergadering, een rede tegen de kapitalis
tische wereldpers, welker berichten over
sovjet-Rusland principieel cn met bepaalde
oogmerken worden vervalschi
Vijf dooden te betreuren
Moskou. 13 Jan. (V.D.) Tengevolge ran
een grooten brand worden in bet dorpjd
Ycrimilowka bij Tjoemen 48 huizen, do
kerk cn de school vernield. Vier boeren en
een kind kwamen in dc vlammen om.
DE STILLHALTE-ONDERHANDELINGEN.
Berlijn, 13 Jan. (H.N.) 'Naar do Duif*
sche handclsdicnst meldt, maken de onder
handelingen over do StillhaltCTOvercen-
komst goede vorderingen. Do stemming is
heter dan l i dagen geleden. Dc advisoeren-
de commissie is gisteravond bijeengeko
men, wat tot verwachtingen aanleiding gaf,
dat dc onderhandelingen thans spoedig
hun beslag zuilen krijgen. Dit schijnt ech
ter niet geheel juist te zijn, daar do bijeen
komst slechts ten doel had, nadere inlich
tingen te verkrijgen. Op het oogenblik
schijnt men aan de verlenging van do cre-
dietcn voor eon jaar to denken.
SLAPTE IN DEN SCHEEPSBOUW.
Londen. 13 Jan. (H.N.) Volgens een
zooeven verschenen statistiek is in het af-
geloopen jaar nog geen derde van de lon-
nonmaat van 1030 aan nieuwe schepen ge
bouwd, hoewel 1930 reeds een slecht jaar
voor den scheepsbouw was. In 1931 zijn in
liet. geheel 146 schepen met een waterver*
plaatsing van 466.000 ton gebouwd, de laag
stc cijfers sedert 44 jaar.
Vrijdag 13 Januari
Hilversum.
6.457.00 en 7.307.45 V.A.R.A. Gym*
naètiêkles.
S.00 Graraofoonplatcn,
10.00 Morgenwijding.
10.15 Voordracht door K. Bakker.
10.30 V.A R.A.-eeptet o.l.v. Is. Eyl.
11.00 Voordracht door K. Bakker
11 1512.00 Vervolg concert.
12.01—2.00 Het Omrocp-Orkeet o.l.v. Nico
Trcep.
2.00—2.30 Uitzending voor scholen. 7.
Vriend©: ..De bereiding van ons dagelijkech'
brood"
2.3C1.00 Middagrnuzick door trio, be
staande uit: Harry S. PolaSfi, viool. Jo Knü-
mann, piano. .T. Samchtini, cello.
4.00 Gramofoonplaten.
4.30 Voor de kinderen.
5.00 Gramofoonplaten.
5.15 Concert V.A.R.A.-orkest o.l.v. H. dd
Groot.
6.00 Gramofoonplaten.
6.15 Vervolg concert.
7.15—8 00 Vervolg orkestconcert.
8.00 V.P.R.O. Lezing door Mej. Dr. N. X
Bruining.
S.30 Concert. F. Koene (viool) en H.
Schouwman (piano)
9.00 Lezing door Dr. A. Groen'eveld
9.30 Vervolg concert.
10.00 Vrijz. Godsd. Persbureau
10.05 Vaz Dia©.
10.15 Declamatie uit eigen werk door
Martien Beverslui©.
10.45 Gramofoonplaten!
11.00—12.00 Gramofoonplaten van. de V.X
R A.
Huizen.
S.00—9.15 en iO.OO K.R.O. Gramofoonpl.
11.30 Voor zieken en ouden van dagen.
12.15 K.R.O.-kwintet o.l.v. P. Lu6tenhou*
wer.
I.45 Pauze.
2.00 Gramofoonplaten.
3.00 Orgelconcert Evert Haak. Zang: Mevr.
M Cla©sen-llas©elman (sopraan).
4.30—5.60 Microfoon-reportage v. d. Ster*
rewacht te Leiden.
5.30 K.R.O. Kiinsténsemblc o.l.v. P. Lu3*
tenhouwer.
7.10 Causerie ovc-r Vincent van Gogh.
7.45 Toelichting Avond-programma.
9.0011.00 Versterkt K.R.O.-orkest oJ.v. 'J.
Gerritsen rn.m.v. Fr. Hillen (piano). Oa. 2de
Symphonic, D-Dur, Brahms en 5de Piano*
concert, Beethoven.
II.0012.00 Gramofoonpl. In dc pauze v.h.
Concert: Vaz Dias
Moret, de gouverneur der Bank vait
Frankrijk, die in verband met Brüning's
opzienbarende verklaring heelt meegedeeld,
dat zijn land een verlenging van hot 1GO
mlllloen dollar-crediet der Duitsche rijks
bank niet kan goedkeuren*
We enen, 13 Jan. (V.D.) Gisteravond is
de Oostenrijksche bondskaneelier dr. Bu
resch in gezelschap van den oud-minister
van financiën, dr. Juch. den directeur-ge
neraal der bondespoorvvegen, Scfehtner eri
den referendaris voor do begrooting van
financiën dr Weidcnhoffcr. die zich voor
particuliere zaken tc Graz bevond, beeft
zich vandaar eveneens naar Genève be
geven.
Voor zijn vertrek ©tond de bondskanselier
den vertegenwoordigers der Weenscbe pers
een onderhoud toe, waarin hij mee
deelde, dat hij voor de financiecle commis
sie van den Volkenbond zou verklaren, dat
de in het protocol van 17 Dcc. 1931 gepu-
bliceefde maatregelen tot stabilisatie van
de begrooting reeds uitgevoerd waren. De
Oostenrijksche slaatsbegvooting bevindt
zich in evenwicht. Ook de behoeften voor
de ©leeds ©tijgende ©oeiale lasten kon cn
bit dc loopende gelden gedekt worden. e
uitkomsten van lïct jaar 1931 op de begroo
ting waren veel gunstiger, dan men ba
aangenomen. Do bank voor internationale
betalingen heeft haar credict reeds ver
leend en ook de verlenging van het croaiex
van de Bank van Engeland met drie maan
den kan verwacht worden. Dat than© me
méér bereikt kan worden, staat ook in.ver
band met de komende hcrstelonderbande-
lingen te Lausanne en met vArfrlarinff
Bombay, 13 Jan. (-V. D.) Congres-vrij
willigers verzamelden gisteravond te Bom
bay van huis tot huis buitenlandsche klee-
dngstukken. In een der grootste verkeers
straten der stad werden deze kledingstuk
ken op een hoop geworpen en in brand ge
stoken. Een reusachtige menschenmcnigte
verzamelde zich om liet vuur. De politie
greep in cn arresteerde verschillende per
sonen.
Bij een andere betooging tc Bombay wer
den twee politie-agentcn en twaalf demon
stranten gewond. Tc Ahmedabad werd een
massavergadering door bereden politie met
knuppels uit elkaar geslagen. Vijftig per
sonen werden gewond en dertig vrouwen
gearresteerd.
PETROLEUM-OVEREENKOMST TUS-
SCHEN ROEMENIE EN FRANKRIJK.
Parijs. 13 Jan. (V.D.) Tus©cben Frank
rijk en Roemenië is ecu overeenkomst tot
©tand gekomen, waarbij Frankrijk zich
verplicht jaarlijks ministens 400.000 ton pe-
troleumproducten af te nemen. Een groo-
tere afneming etaat vrij.
Tegelijk niet de onderhandelingen over
dit verdrag heeft Uc Roemecn6che minister
van financiën Argetoianu tc Parijs bespre
kingen gevoerd over een'lecning voor Roe
menie.
