OPRUIMING
AM05SFQOKTSC1H DAGBIAD
NÏEUW PARIJS
BALANS
HET GROOTE CONFLICT IN HET OOSTEN
Zaterdag 30 Januari 1932
-DE EEMIANDER"
30e Jaargang No 182
JAPANSCHE MARINE NAAR
NANKING
D RIN K SERVIEZEN
KRISTAL EN GLAS
Fa. B. KRAAL
Langestraat 2S
Lijstenmakerij en Kunsthandel
Geruchten over een wapen
stilstand. welke echter
loos blijken te zijn
Art. 15 van 't Volkenbondspact
toegepast
Sjanghai, 2$ Jan. (V. D.) Nader kan
gemeld worden, dat gedurende den aige
loopen nacht hevige gevechten geleverd
zijn tusschen Japansche en Chineesche
strijdkrachten in deze stad. Te midder
nacht drongen de Japansche troepen, on
danks de aanvaarding door den burge
meester van het Japansche ultimatum, de
Chineesche stad binnen
Aan Chineeschen kant zijn vele dooden
gevallen. Gevreesd wordt, dat zich onder
deze dooden ook burgers bevinden.
De inhoud der verklaring
van don raadspresident
inzake Mandsjoerijc-
Vóór de Japansche troepen de stad bin
nen trokken, werden de Wocsoengforten
gebombardeerd en tot zwijgen gebracht.
Britsche, Amcrikaansche cn Fransche
soldaten, matrozen cn vrijwilligers hebben
in de internationale nederzetting verde
digingsposities ingericht.
Duizenden vluchtelingen dringen door
do barricaden van prikkeldraad, die rond
de internationale nederzetting zijn opge
richt* binnen. De veiligheid der nederzet
ting Nvordt in gevaar gebracht door *24.00(1
ongedisciplineerde Chineesche soldaten
die reeds begonnen zijn rnet de plundering
op Chineesch grondgebied, dat onmidde!
lijk aan de nederzetting grenst
De Japanners hebben het grootste ge
deelte van Sjapei bezet, waarbij zij de Clii
neezen tusschen do Japansche troepen cn
de internationale nederzetting vastgezel
hebben. Zij ontmoeten echter krachtige»
tegenstand van dc Chineesche troepen aan
do Uust.
Char bi ij, 2S Jan. (V. D.) Een op het
laatste oogunblik tot stand gebrachte ver
zoening Uisscben de Chineesche leiders
Ting Tsjao en Ilsi Ilsia, door bemiddeling
van generaal Ma Tsjang Sjan. h eft Char
bin voor bloedige oneénigheden gespaard
Als gevolg van oen verzoek om bescher
rning van de Japansche ingezetenen is gis
ternacht een detachement Japansche true
pen hierheen gezonden, terwijl ook Japan
sche artillerie zal arrivccren.
De Oost-Chineesche spoorweg, dc voor
naamsto transsiberische route naar Euro
pa, is ontwricht.
Moskou, 28 Jan. (V. D.) Naar het tele
graafagenischap van do sovjet-unie meldt,
hebben dc troepen van den aan Nanking
trouwen generaal Dintsjau heden gecapi
tuleerd en zich bereid verklaard hun w«
penen uit te leveren aan dc troepen van
Si's ja
Litwinof en de toestand in het
Verre Oosten.
Moskou, 2S Jan. (V D.) De commissa
ris van buitcnlandscho zaken, Litwinof.
zul in verhand met de ontwikkeling van
den toestand in Charbin door het Russi
sche commissariaat van huitenlandsche za
kon tijdens zijn verblijf te Genèvc voort
durend telegrafisch op de hoogte gchou
den worden van den politiokcn toestand.
De geruchten, dat Litwinof zijn verblijf le
Genèvc zou afbreken en naar Moskou zou
terugkccren, worden onjuist genoemd.
0'3É<rliuge gevechten tusschen
Chineczen in Charbin.
Londen, 28 Jan. (V. D.) Naar gemeld
wordt, is bet lieden te Charbin in liet oude
gedeelte van de stad lot hevige, gevochten
gekomen tusschen de Chineesche garni
zocnssoldaten en Chineesche troepen uil
Kirin, die in dienst staan van de Kirin
rogeering. Ruim 180 soldaten zijn bij doze
gevechten gesneuveld. Dior de burgerbe
volking werden 80 Russen cn Chineczen
gedood of gewond. Volgens berichten uit
Tokio zijn de Russen voornemens een
pantserlrcin naar Charbin te zenden ter
bescherming van dc Russische belangen
aan den Oost-Chincesehen spoorweg.
Dc inhoud der verklaring van
den raadspresident inzake
Mandsjoerije.
Mandsjoerijc.
Geneve, 28 Jan. (V. D.). De Volken
bondsraad heeft Donderdag in een geheime
zitting de verklaring opgesteld, vvelko de
raadspresident in ccn openbare raadszit
ting zal afleggen.
De verklaring omvat den csscnticclen in
houd der Amerikaansche nota aan de Ja
pansche regeering, refereert aan de door
Japan aanvaarde verplichting de souverei-
niteit van China te erkennen en legt er den
nadruk op, dat de Japansche regcering
vasthoudt aan het beginsel der opendeur-
politiek in Mandsjoerijc.
De verklaring wijst vervolgens op den
dreigenden toestand in Sjanghai. De beide
betrokken regeeringen worden herinnerd
aan de verplichting het geschil uitsluitend
met vreedzame middelen bij tc leggen
Vertegenwoordigers van Japan en China
behoeven deze verklaring niet goed te keu
ren, aangezien het hier een eenzijdige ver
klaring betreft van den raadspresident en
niet een principieelc resolutie.
Felle strijd in Sjanghai. De
internationale nederzetting in
een moeilijke positie.
Sjanghai, 29' Jan. (V. D.) In de straten
van Sjanghai zijn hevige gevechten aan
den gang tusschen Japanners en Chinec
zen.
Tengevolge vun het bombardement staan
verschillende stadsgedeelten in brand. Ook
de internationale nederzetting is ernstig
getroffen, aangezien het station van den
zich in Chineesche handen bevindend»'
Noord-Sjan&hai-spoorweg in brand staat
Do Japansche verliezen worden tot nog toe
geschat op tien dooden cn GO gewonden. In
den afgoloopen nacht hebben dc Japansche
oorlogsschepen het bombardement voort
gezet, dat gisteravond om half, elf, drie
uur na den oproep van den Japanschen
admiraal, begon. Er werden 40 granaten
afgevuurd op dc Wocsoengforten, die na
cenigen tijd het vuur staakten. Als reden
voor het bombardement wordt van Japan
sche zijde aangevoerd, dat éón der Japan
che kanonneerbooten door Chineesche
soldaten zou zijn beschoten. Orn half twaalf
werden Japansche mariniers gedebarkeerd,
dio Chineesche soldaten cn politicbcamb
ten onder vuur namen en door de inter
nationale nederzetting in het Chineesche
tadsgedcelto Sjapei binnendrongen. Spoe
dig daarop vielen dc eerste schoten. Chi
necsche scherpschutters vuurden van de
daken der huizen en uit hinderlagen op
dc Japanners. Mitrailleursnesten, die goed
verborgen in de huizen waren opgesteld,
openden het vuur op de indringers. Ilocwel
do Japanners alle telefoondraden hadden
doorgesneden, bleken de Chineesche troc
pen goed op dc hoogte van dc positie dei-
Japanners. De tegenstand der Chineczen
nam zienderooge» toe. Tegen drie uur des
morgens woedden overal heftige gcvech.
ten tusschen de Japansche erj de Chincc
schè troepen en pu3 toen ofh ruim half vijl
('Oostelijke tijd)Japansche vliegtuigen
bommen boven dc stad begonnen, te wer
peil, slaagden de Japanners erin Sjapei
binnen tc dringen. Tal van verdwaalde ko
gels kwamen in do internationale neder
zetting terecht. Spoedig hierna kregen de
Japansche troepen- versterking cn werd de
wijk Ilongkew bezet. Japansche automobi
listen reden door de internationale neder
zetting en waarschuwden dc bevolking
voor luchtaanvallen. Op dat tijdstip open
den de Chineczen opnieuw liet vuur op
de Japansche oorlogsschepen orn het lan
den van nieuwe troepen te beletten. Met
Japansche scheepsgeschut bracht echter
spoedig dc Chineezen voor goed tot zwij-
jon.
Ju de. internationale nederzetting heb
ben de Japanners barakken ingericht. Zie
ken-auto's met gewonden cn vrachtauto's
met Chineesche gevangenen rijden af cn
aan. Vele Chineesche soldaten vluchtten
in do internationale nederzetting.
De Chineezen verwachten echter verster
king van Foelsjau cn Nanking.
De oorspronkelijke sterkte van het Chi
neesche garnizoen werd geschat op 10,000
man, doch bedraagt thans ongeveer 80,000
man.
De Japanners motiveeren hun
optreden.
Sjanghai, 29 Jan. (V.U.) Het oplroden
dor Japanners heeft in dc internationale
nederzetting groote verrassing veroorzaakt,
aangezien men na het bevredigende ant
woord der Chineesche autoriteiten ccn ont
spanning van den toestand kon verwachten.
De Japanners motiveeren hun optreden
met een wijzen op de toestanden in de aan
de internationale nederzetting grenzende
TEL. 308
LANGESTR. 35
Arnh. weg 32
Tel. 1069
Omlijsten van platen en por
tretten. Passepartouts en
ovale lijsten.
Billijke prijzen.
Dr. HEINRICH SAHM,
dc eerste burgemeester van Ber
lijn, die krachtig propaganda
voert voor de herkiezing van
Hindenburg tot rijkspresident.
voorstad Sjapei; waar gfstermiddag dc staat
van bólog werd afgekondigd. Zij beweren,
dat do Cliineescho politie van Sjapei het
binnendringen van ongedisciplineerde Chi
neesche troepen had toegestaan, wat een
gevaar beteekent voor 'de 'bewoners' der in
ternationale nederzetting,' *De grónfcen van
de internationale nederzetting zijn over
haar geheele lengte héwaa'kt' door een dich
te lin:eFr'arïsöhe, AmeVi 1<aafisclYö, Engel
se lie. Japansche cn IluHaansche troepen.
Dc totale strijdmacht der internationale
troepen.-de politie inbegrepen, beloopt ruim
10.00U man
In de haven liggen 23 Japansche, 5 Kn-
gelsclicv i Amcrikaansche en 2 Frahsclic
oorlogsschepen. Bovendien liggen ook op de
Jangtsc nog Engelsclie, Amcrikaansche en
Fransche oorlogsschepen voor anker
De Japanners verlaten Nanking
Nankin g, 29 Jan. (V.D.) Alle Japansche
inwoners van Nanking zijn Vrijdag uit Nan
king vertrokken. Ook dc consul-generaal en
zijn staf hebben dc stad verlaten. Zij be
vinden zich aan boord van een kruiser op
dc rivier.
Ook de toestand te Charbin nog
gespannen.
Moekden, 29 Jan. (V.D.) De toestand
te Cliai-bin is nog steeds uiterst gespannen.
De straatgevechten tusschen de Chineesche
troepen cn de Kirintroepen duren voort.
Duizenden bewoners vluchtten uit de stad
en het spoorwegverkeer is gedeeltelijk ge
staakt. De Japansche troepen zijn reeds tot
dicht bij Charbin genaderd.
Volgens nog niet bevesligdo berichten
zou de naar Japan overgeloopen generaal
Ma te Charbin zijn, 0111 een wapenstilstand
tot stand te brengen tusschen de Chinee
sche cn de Kirintroepen.
Japansche bom valt in de hui
tenlandsche concessie.
L o n d e li; 29 Jan. (II. N.) Een door een
Japanscb vliegtuig uitgeworpen bom is
in een straat dor buitenlandscbo neder
zetting te Sjanghai terecht gekomen cn
heeft groote schade aangericht. Niemand
is echter gedeerd. I-Iet aantal gewonde
Chineezen in Sjapei wordt op 2000 geschat.
Berlijn, 29 Jan. (M. N.) Uit Moskou
wordt gemeld, clat dc sovjetregeering na
drukkelijk lost heeft gegeven geen Japan
sche troepen langs den Oosterspoorweg te
vervoeren.
China wendt zich opnieuw tot
den Volkenbond.
Genève, 29 Jan. (LI. N.) De vertegen
woordiger van China bij den Volkenbond,
gezant Ven. heeft vanmorgen op het secre
tariaat van den Volkenbond cn aan den
voorzitter van den raad een nota over
handigd, waarin op grond van artikel 15
van het statuut van den Volkenbond ver
langd wordt, dat de raad het Ghineesch-
Japansche conflict-terstond in behandeling
zal nemen. Volgens dit artikel zijn de le
den van den Volkenbond- verplicht steun
te verleenen aan een aangevallen staat,
terwijl tot nu toe de behandeling van het
conflict plaats ha,d op grond van artikel
elf van het statuut, waarin slechts van
dreigend gevaar sprake is.
De indruk iu Volkenbondskringcn.
Genève, 29 Jan. (V: D.) De laatste be
richten uit Sjanghai hebben in Volken
bondskringen een pijnlijken indruk ge
maakt. De opwinding over het optreden
van Japan wordt van dag lol dag grooter.
Over het ulgcmecn juicht men liet toe, dat
de Chineesche delegatie eindelijk heeft be
sloten ccn beroep te doen op art. 15 van
het. pact van den Volkenbond, dat den
raad van den Volkenbond de mogelijkheid
biedt krachtig tegen Japan op te treden.
Vrijdagochtend hield de president van den
raad van den Volkenbond, Paul Boncour,
een bespreking i met den Engolschen gede
legeerde lord Robert Cecil, den Duitscben
vertegenwoordiger von Wciszackcr en den
Italiaanschcn gedelegeerde Rosso, om liet
standpunt in verband met den toestand in
liet Verre Oosten vast tc stellen. In de he
denmiddag te houden zitting van den raad
zal Paul Boncour een verklaring hierover
afleggen.
Wat zullen Amerika en
Engeland doen?
Londen, 29 Jan. (II. N.) Dc Japansche
troepen hebben alle strategische punten
van Sjapei bezet. Men veronderstelt' ech
ter, dat het station door de Chineezen met
behulp van gepantserde-treinen terugver-
overd is. De Japanners hadden n.l. een
deel van hun troepen aldaar moeten te
rugtrekken om deze op andere punten te
gebruiken.
De Amerikaansche consul-generaal te
Sjanghai moet volgens een Associated
Press-bericlit scherp tegen het optreden der
Japanners hebben geprotesteerd cn cr op
gewezen hebben, dat de Japansche consul
generaal hem verzekerd had, dat de Ja
pansche troepen zich van ieder geweldda
dig optreden zouden onthouden, zoodat ge
heel in strijd met deze toezegging is go
handeld. Vier Amcrikaansche oorlogs
schepen hebben opdracht ontvangen naar
Sjanghai tc gaan, waar zij binnen 36 uur
kunnen aankomen. Tusschen de Engelschp
en de Amerikaansche regeering duurt de
gedachten wisseling voort. Volgens een of
ficieus bericht heeft dc Engelsche regee
ring op de aanvraag uit Washington na
dere inlichtingen verzocht, wat do Ameri
kaanschc regeering naar aanleiding van de
gebeurtenissen te Sjanghai denkt te doen.
waarop Washington Ie kennen heeft geuc
ven, dat do Amerikaansche regeering bc
reid is allo voorstellen van Londen in over
weging te nemen. In officieele kringen te
Washington wordt het dringend gcwcnscht
geacht, dat Londen zijn standpunt duido
lijk te kennen geeft. Overigens vermijdt
men volgons een bericht uit New-York zoo
wel in officieele kringen te Washington als
in de New-Yorksche ochtendbladen zorg
vuldig een oordeel over do gebeurtenissen
te Sjanghai uit to spreken. Van andere zij
de wordt gemeld, dat de Amerikaansche
regcering slechts zal protesteeren, indien
dc Japanners de internationale nederzet
ting te Sjanghai binnendringen. Zooals be
kend, heeft het Japansche departement
van buitcnlandscho zaken reeds verklaard,
aat Japan daaraan niet denkt. Volg-ens een
Associated Press-bericlit moet het te Sjang
hai ook tot botsingen tusschen Chineezen
cn Engelschon gekomen zijn. Chineesche
troepen, die de internationale nederzetting
binnengedrongen waren, werden door de
Engclschen teruggedreven.
Nieuwe Chineesche troepen
naar Sjanghai.
N' a ii k i n g, 29 Jan. (V. D.) Dc Chineesche
regeering heeft nieuwe troepen naar Sjang
hai gezonden. Vrijdag verlieten 10.000 man
Kaïitontrccpen en de derde divisie der
Chineesche nationale garde Nanking om
het garnizoen te Sjanghai tc versterken.
De menigte bereidde den soldaten een
enthousiast afscheid.
Uit Tokio wordt gemeld, dat dc Japan
sche admiraliteit wederom ccn vliegtuig-
mocdorschip cn twee flottilles torpedoja
gers naar Sjanghai heeft gezonden.
Japansche luchtaanvallen op
Sjapei.
Sjanghai, 29 Jan. (V.D.) Sedert den
afgeloopcn nacht duurt het Japansche
luchtbombardement van Sjapei reeds zes
uur ononderbroken voort Na ccn korte
pauze begon tegen het aanbreken van den
morgen het bombardement opnieuw. Het
vuur, dat door brandbommen wordt ver
oorzaakt, woedde gedurende den gcheelen
nacht en verwoestte geheele huizenblok
ken Een bom viel in de internationale
nederzetting, zonder echter schade aan te
richten. Ook oen bijgebouw van de Ame
rikaansche methodistenkerk cn de werf
van een Chineesche scheepvaartmaat
schappij in de Fransche concessie werden
door bommen beschadigd. De spoorlijn
Prof. Dr. med. Arthur
Bornstein, een ver
maard phannacoloog
der Hamburgsche Uni
versiteit, is plotseling te
Bad Oynhausen over
leden. Men vermoedt,
dat hij een slachtoffer
van zijn gevaarlijk be
roep is geworden, daar
Bornstein. nieuwe pre
paraten steeds op zich
zelf placht tc beproeven.
Zes cn zestig jaar oud,
is dc beroemde Deon-
schc dichter Sophus
Michaclis overleden. In
Duitschland vooral is
hij vermaard geworden
door zijn drama „Revolu-
tions-Hochzeit". In dc
Scandicavischo landon
heeft hij veel gedaan,
om dc Duitsche litera
tuur daar bekond tc
maken.
naar Woesoong is op oon bepaalde plaat*
eveneens door een vliegtuigbom geheel
vernield.
Duizenden Chineezen en buitenlanders
slaan van 1c daken der huizen de gevech
ten gade. De Japanners hebben het Chi
neesche hoofdkwartier te Sjanghai bezet,
terwijl do Chineezen met behulp van pant
serauto's kans zagen het Noorder-station
te heroveren. Japansche vliegtuigen deden
daarop ccn bomaanval op het stationsge
bouw, waarvan een vleugel geheel ver
nield werd.
In het Westelijk deel van do internatio
nale concessie ontstond een botsing tus
schen do Engelsche troepen en Chineesche
soldaten, waarbij een Engelschman ge
wond werd. Eon andere Engelsche com
pagnie in een uitlooper der internationale
concessie werd ingesloten door een kruis
vuur van Japansche cn Chineesche solda
ten. De verliezen der Chineezen gedurende
de gevechten in en om Sjanghai worden
geschat op 2500 dooden. Volgens hun eigen
berekening hebben de Japanners negen
dooden en 47 gewonden. Alle ziekenhuizen
en hospitalen zijn overvuld met gewonden.
Gynève, 29 Jan. (V.D.) In hot Japanscb»
Chineesche conflict is heden een nieuwe
phase ingetreden. Namens zijn regeering
heeft do Chineesche vertegenwoordiger bij
den Volkenbond, dr. Yen den secretaris-ge
neraal een schrijven overhandigd, waarin
China een officieele proceduro tegen Japan
volgens de artikelen 10 en 15 van het Vol-
Ucnbondspact eisclit.
Artikel 10 bevat de verplichting van de
statenleden, om zich over de onafhanke
lijkheid van do overige statenleden te ont
houden.
Artikel 15 bevat voorschriften over de te
treffen regeling van een conflict, wanneer
voor het afbreken der betrekkingen tus
schen de partijen gevreesd wordt.
De Chineesche gezant deelde mede, dat,
zijn regeering zich tot dozen buitengewonen,
stap gedwongen had. gezien, tengevolge van»
de gebeurtenissen van de laatste uren. De
Japansche troepen hadden verscheidene
binnen de internationale.zóne gelegen, plaat
sen bezet en verder was een aanval gedaan
op de bezetting, van de spoorlijn Sjanghai
Nanking. Do secretaris generaal van den
Volkenbond deelde Dr. Yen mede, dat hij
zich het recht voorbehield om een beroep
te doen op artikel 10 tot het nemen van
sancticmaatrcgelen legen Japan.
Dc zitting van de.n Volkenb«>ndsraad, dio
hedenmorgen bijeen zou komen en waarin
dt- voorzitter, Paul Boncour, de gisteren op-
gi^steldc verklaring zou afleggen, is met'
hot oog op do buitengewone verscherping
\an den toestand in het Verre Oosten uit
gesteld.
Londen, 29 Jan. (V.D.) In dc meeste
commentaren der Engelsche pers over het
optreden van .Japan in Sjanghai komt do
wcnsch tot uiting met Japan op goeden
voet to blijven.
De Times erkent het recht van Japan om
zijn onderdanen tegen Cliinerscho aanval
len cn zijn handel tegen boycot te bescher
men. Met het oog op de onderhandeling-en
met Amerika cischt de Times, dat, om te
beginnen, overeenstemming tusschen Enge
land en de Vcreonigdc Staten zal worden
bereikt over den huidigen toestand en over
den aard der beslaande problemen, aange
zien men pas dan tot gemeenschappelijk
optreden kan komen.
Ook dc Daily Telegraph erkent het recht
van Japan om op tc treden, doch verklaart,
dat men dc gebeurtenissen te Sjanghai!
niet met dezelfde maat kan meten, als dia
in Mandsjoerijc. De Engelsche regeering
deelt de ernstige bezorgdheid van de Arae-,
rikaansche, alhoewel zij voelt, dat op dit
oogenblik het oefenen van pressie op Japan
niet juist zou zijn.
Do liberale News Chronicle critiseert he<5
optreden van Japan en der Japansche mili
tairen zeer scherp en de socialistische Dails;
Herald schrijft, dat do Japansche eischen
aan China de Chineesche souvereiniteifc
veel meer hebben aangetast dan indertijd
roet de Oostenrijksche eischen aan Servië
het geval wa§.
Washington cn dc strijd
om Sjanghai.
Washington, 29 Jan. (V.D.) De stem
ming in de kringen van het congres is ns
de recente bloedige botsingen te Sjanghai
zeer opgewonden. Er wordt op gewezen dat
I het optreden der Japanners de laatste hoop,
