CHRISTIAAN DE WET NIEUWE VOORJAARSMODELLEN GEETALEERO DE EEMLANDEU uit mooi Amersfoort Beitemtlaedselh Belangrijkste Nieuws FIRMA DUIM BURGER Weerbericht JOH. DE HEER J. J. MOLENAAR Zaterdag 6 Februari 1932 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 30e Jaargann No. 188 De Reus uit den Boerenoorlog Bij zijn tienden sterfdag 5 uur 22 min. Piano's Orgels, Radio L. i. LUYCX ZOON BUIKBANDEN Een elk, die een PLYMOUTH berijdt, Blijkt op de hoogte van zijn tijd. STATIONSPLEIN 5 - TELEPH. 1210 ARNHEMSCHE WEG 26 DAMESMODEZAAK AMERSF00RT3CH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS pe' 3 maanden vo°' Amersfoort 2.10, per maand 0.75, per weel: (met gratis verzekering tegen ongelukken* f 0.17V* Binnenland franco per oost per 3 maanden f A-. Afzonderlijke nummer» f 0.05. POSTREKENING 47910 TELFFOON INTERC. 515 OER ADVERTENTIEN van 1—4 regel* i 1.05 aiet inbegrip van een bewijsnummer elke regel meer f0-25 Llefdadighelds-advertentlön voorde helft van den pnji - Kleine Advertentlln „KEITJES' bi) vooruitbetaling 15 regel» 50 «ent elke regeJ meer 10 cent, driemaal plaatseo f I,—. Bewijsnummer extra 0.05 ...Mv volk moet een vr-y volk wees! My volk moet 'n volk wees, wat God vrees Het is alweer tien jaar geleden, dat de grootste onder de gTootén uit den Boeren oorlog, Vég-gerreraai - Chris!iaan de Wet ons ontvallen is.. De heldenfiguur van de Wet is van zulk een groots beteekenis voor onzen stam, dat wij gaarne deze gelegenheid aan willen grij pen, de herinnering aan dezen man leven dig te houden.- Meer dan eenig ander heelt Christiaan de Wet gedurende den Boerenoorlog de sympathie weten te verwerven van ons volk. Wellicht, omdat men in hem den ech ten Hollandsch Afrikaner zag, maar voor- til ook, om zijn eenvoud, zijn hcJdenmoecl, zijn eerlijkheid cn andere uitmuntende ei genschappen. De ouderen-onder onze lezers zullen zich de Wet's bezoek aan ons land van 1902 nog levendig herinneren. Een van degenen, die toen de eer .te beurt viel, de reis met gene raal de Wet mee te maken, Dr. van Ever- dingen, heeft zijn herinneringen aan dit on vergetelijk bezoek na den dood van den held in gevoelvolle woorden in de „N. R. Ct." vastgelegd. Ook over Christiaan de Wet als mensch heeft Dr. van Everdingon waarde volle feiten verzameld. Enkele zijner herin neringen laten wij hier volgen: Titanen zijn het, die Zuid-Afrika in den negentienden eeuw heeft voortgebracht! Paul Kruger, de Transvaler, slechts te vergelijken in den Gerraaanschen stam met Dietrich von Bern, evenals deze reeds bij zijn leven een legendarische figuur, in wien gansch een volk zijn deugden belichaamd ziet, Marthinus Theunis Steyn, de Al-Afri- kancr, de Afrikaansche Willem van Oranje, leven en goed, eer en aanzien offerend voor een worstelend volk, dat licm als een Vadci des Vaderlands blijft ecren en liefhebben. Christiaan de Wet, de Vrijstatcr, maar vóór alles de Boei-, afstammeling van hot Hol- landsche ras m Afrika, de ontzagwekkende liatcr der vijanden zijns volks, die met on gelooflijke genialiteit, met verbijsterend nooit onderbroken welslagen bekampt, aan valt, verslaat, ontwijkt, verontrust en ver moeit maar met een ridderlijkheid, een gratie en een hoffelijkheid van zoo edel ge halte, dat zijn tegenstanders van overzee ontzet staan, over zijn kracht en niets dan bewondering hebben voor zijn. „gentleman- sliip"cn dat bij een eenvoudige» Boer! „Wij hier in Holland, aldus Dr. van Ever- dingen, hebben een De Wet natuurlijk nooit in zijn element kunnen waarnemen. Met de staatspresident Kruger cn Steyn. met de generaals Botha en de la Rey, vvas liet heel anders gesteld. De geweldige figu ren van de eerstgenoemde en hun achtbare zwarte kleeding van geklec.de jas-"en Imo gen hoed, deden ons niets vreemd aan; de rijzige figuur van Botha en de statigheid van deu patriarch de la Rcy, stemden zelfs tot een eerbiedige genegenheid, al wist men, dat zij in het veld vrij wat zorgcloo- zer en doelmatiger gekleed waren geweest; Maar de Wet! Zijn vrij zware, middelmatig grootc gestalte, gehuld in die lange mantel met zijden revers, zijn ietwat stijve gang, min of meer verlegen linksche manieren, de hoogo lioed en de onafscheidelijke para- pluie, het waren alle factoren om de Wot op den achtergrond tc doen sclpuiveii, zoó teleurgesteld, zóó ontgoocheld zoü het vólk géwis 'dén. ifrm 'aanstaren in wien het 'een' hold bij Gods genade meende tc zullen aanschouwen Een ontroerende ontvangst. Doch het ,is anders uitgekomen! Nooit tevoren misschien cn zeker nergens ter we rend is zoo onweerstaanbaar spontaan ge juicht, zoo ontroerend-innig gewuifd naar een mén van ons bloed en ons vleescb, als naar de Wet in 1902 Wat nood, dat hij er zoo deftig uitzag? Hij was het, hij de man, wiens ontem baar volhouden, wiens stoutmoedigheid, wiens eenvoud. Godsdienst, wiens wonder baarlijke uitredding uit groote gevaren van dood en gevangenschap door heel de we reld was meegeleefd en meegcleden zelfs door tegenstanders!! I En de man, wien al die oprechte hulde gold, hij werd o.l stiller en stiller, onwennig- verwonderd over dc opgewondenheid der anders zoo kalme Hollanders, immers zoo legde hij het ons uit wij deden enkel maar onzen plicht met ons land te verde digen tegen den overw eldigeren hij her mnerde ons aan dc voorvaderen in de lGc IJSVOGEL. Vérleden week had ik 'n plezierige ontmoe ting. Over Monnikendam gaande vloog over het water eensklaps een vogel, die door zijn schitterende kleuren wel eens bij een vhe- gena edelgesteente is vergeleken, een ver gelijking, die ik alleen mag beamen om de overeenkomst 'in kleurschakeering. Overig gens moet ik als ex-schoolmeester het vlie gen van steenen laken. Maar mooi was het oogenblik van waarneming boven het water, buitengewoon, en het werd nog mooier, toen de vogel op een overhangenden tak ging zit ten. Nu kon ik hem, al was hel ook, dat ik hem wat dichterbij gewcnscht had, toch goed zien. O, wat had ik gegeven, als ik mijn kijker bij me had gehad; nu moesten mijn oude oogen onversterkt hun plicht doen. Maar dat deden ze! Wat een pracht blauw op rug en kop, vooral raiddenop den rug! Soms leek het wel in groen over te gaan. Dit was de hoofdkleur, afgewisseld door bruin en wit. Dat bruin erg roodachtig. Wat geweldige snavel heeft zoo'n dier toch, langer nog dan zijn kop leek het. En stevig! Dat zal hem misschien wel te pas komen bij het maken van zijn nestgang, waarbij hij met dc korte pootjes het zand wegkrabt, tenminste als hij geen gebruik maakt van een verlaten rattengang, want dat doet hij ook wel. Langer dan een meter is zoo'n tunnel eD aan het eiDde worden de vijf tot acht gladde witte, bijna kogelvormige eieren gelegd. Vaak is zoo'n uest aan den waterkant, maar mij is er eens een gewezen ver van bet water in een steilcn kant van een zoo goed als drogen greppel. Meerma len zag ik er den vogel uitgaan. Aangezien hij visschen vangt en daarmee ook zijn jon gen voedt, vindt men bij den ingang van het nest vaak vischgraten. Ik hoop daar volgend voorjaar wat van te zien. A. JOMAN. Toch kwam er ééu moment, dat de Wot zijn eigen aandoening verried over de war me ontvangst in het .oude Vaderland: hot was, toen hij er zijn voldoening over mocht uitspreken, dat zij hier liun eigen taal, dat zij liier Hollandsch konden spreken voor al die juichende menschen, die hen volko men verstonden en begrepen en hun duide lijk doden voelen, dat zij thuis waren! Een hoogstaand mensch. De Wet zoo geheel in al zijn kracht cn jncnschelijke zwakheid te hebben mogen leeren kennen, liet moet een ware verheuge nis zijn geweest, een onüitwischbare episode in het leven e.u daarom is het boek van Dr. IT. ver Loren van Themaat, die een groot deel van zijn tweejarig verblijf bij de boe- rencommando's onder de Wet gediend heeft, zoo'n onmisbaar bezit voor ons volk, want \yaarlijk menschen als de Wet komen hoogstzelden in de geschiedenis voor. Hoe hoog staat deze eenvoudige mensch boven de menigte, niet alleen door zijn krijgsdeugden, wij hebben daarvan in onzen armen tijd meer dan genoeg gelezen! maar vooral door zijn liefde, zijn trouw, zijn teer geloof aan net beste in den mensch Dc Wet's teergevoeligheid is bekend. Als hij den 31 sten Maart 1900 den zwaargewon den luitenant Nix, militair attaché van ons Indisch Leger, op een hoeve moet achter laten -- hij had geen ambulance bij de hand springen hem de tranen in de oogen. Hij drukt hem do hand en een blik an oneindig medelijden met het lot van den jongen, veelbelovenden officier ver zacht diens laatste oogenblikken. Zijn Godsvracht. „Wanneer ik niet m bijna elk gevecht wonderlijke dingen zag g/^uren, die een rrienschelijk vorstand voor onmogelijk zou houden, en die mij daardoor duidelijk in alles God's hand doen erkennen, dan zou ik reeds lang don moed verloren hebben", hoe vaak heeft hij dit niet herhaald? Want „eigen vergeeflijke zwakheid" voelde ook deze sterke man bij lijden. Toen de Engel- schen hem de schitterende aanbieding de den van een fortuin 's jaars, indien hij zich aan den strijd onttrok, verzocht de Wet de makkers voor hem te bidden, dat dc ver zoeking hem nimmer te sterk mocht wor den. De Wet's meesterschap in strategie en tactiek behoeft hier niet vermeld, ziju veld tochten zijn uitvoerig verhaald door hem zelven en door anderen, slechts zij hier even gewezen op het zesde zintuig, dat hem vele onschatbare diensten betoonde: zijn be wust gevoel, waar 's vijands zwakke pun ten lagen, waar hij doorsluipen kon, welke richting hij heen moest; geen macht ter wereld kón hein dan tegenhouden, omsin gelen of grijpen. Dan ging er van hem een ijzingwekkende kracht uit, die allen aan greep en ze willoos voerde ter uitred ding, dat stond vast cn is altoos zoo uitge komen. In den oorlog tegen Engeland had nie mand zich meer gewaagd, meer van zijn krachten gevergd dan hij. Meer dan van menig ander was zijn gezin getroffen, zijn goed vernield, zijn eer aangerand, zijn naam belasterd. Onoverwonnen kwam hij naar Vereeniging, met den vasten wil den komenden vrede tegen te houden, ofschoon Steyn, hem in zijn plaats tot wnd. staats president aanstellend, De Wet op het hart gedrukt had, tenslotte toe te geven, als dc Transvalers „ingaven". Iedereen weet, wat het hem gekost heeft om den ontembaren Vrijstatcr daartoe tc bewegen, hem wien zijn Vaderland een deel van zijn lichaam was, een onafschei delijk d.ccl van zijn bestaan, waarvoor hij zoo hartstochtelijk gestreden had, als zel den een pairioot gedaan heeft! „Ek sien hom nog, die onbeugbare man, met sy deurdringende oë, sy sterke mond en kin ek sien hom nog daar, soos 'n leeu in 'n hinderlaag vasgekeer. Hy wil nie, hy kan uie, maar hy moet die stryd opgée". Wist hij niet van Steyn, dat deze eens gezegd had. „Ek sal my hand op geen papier set, waardeur ons onafhankelykheid sal ver nietig word nie"?.En tóch moest hij dat offer brengen. Nog eenmaal bij hot uitbreken van den wereldoorlog heeft De Wet den strijd tegen de Engclschen aangebonden. Dat was toen dc Regeering dc Boeren wil den ge-bruiken om Duitsch-Zuid-Wcst voor Engeland tc veroveren en zijn eerlijk ka rakter zich daartegen verzette. Helaas is zijn innige wensch: het herstel van de oude Boerenrepubliek toen niet in vervulling gegaan. Tardieu dient te Genève „ontwapenings"-voorstellen in. Talrijke landen staan er afwijzend tegenover. De Fransche minister van oorlog, Tar dieu, is de oersto geweest, die bij hot bu- roau dqr ontwapcnings-conferentic concre te 'voorstellen heeft ingediend. Aan de hand wordt gedaan de militaire én burgerlijke luchtvaart te internationalisucren en tot overeenkomstige maatregelen'over te gaan met betrekking tot de meest agressieve land- en zeebewapening. Verder wordt de vorming bepleit concr internationale poli tie- en strijdmacht, terwijl bet tevens noo- dig wordt geacht den Volkenbond inder daad oen uitvoerende macht tc verschaf fen, die naam mag hcb'bcri. Natuurlijk is hierboven de inhoud dor voorstellen zeer summier cn slechts in uiterstgrove trekken aangeduid. Onder- tusschcn kan reeds nu worden gezegd, dat de Fransche voorstellen' nu niet bepaald geschikt zijn om het denkbeeld der ontwa pening te verwerkelijken; de strekking erv van lijkt veeleer Ie zijn de bewapening te handhaven en uit bijna eiken rogel van het memorandum blijkt, dat dc samenstel lers ervan voor de zooveelste maal de we reld erover hebben willen inlichten, welk standpunt Frankrijk inneemt ten aanzien van 't vraagstuk der socunte derveilig heid. Bovendien ziet men spoedig, dat de mooi lijkende voorstellen in hoofdzaak te gen Duitschland zijn gericht. Vooral óver die eenheden der luchtvaart, welke bij het uitbreken van don oorlog in gcyechtsma- teriaal kunnen worden veranderd, willen dc Franschen het Volkcnbandsbehecr zien uitgestrekt. Op deze wijze zou Duitschland eigenlijk de aanmaak van burgorlijke vlieg machines, die een groot en omvang hebben, practisch onmogelijk worden gemaakt. Dit streven der Franschen trekt te meer de aandacht, daar de landen, die over kleine, rappe militaire vliegtuigen beschikken, deze niet behoeven af te staan. Juist dit type bezit Duitschland niet, terwijl dc zwaar bewapende Europcosche staten er ruimschoots van zijn voorzien. Aan den anderen kant is Frankrijk over dc brug gekomen door goed tc vinden, dat de luchtvaartlijnen naar dc kolomen niet wórden geïnternationaliseerd. Een mooi gebaar, waaraan de Duitschórs echter bit ter weinig hebben, aangezien het vredes verdrag hén van hun koloniën hoeft be roofd. Bovendien bobben de Franschen hun voorstellen dusdanig geredigeerd, dat zij bij aanvaarding ervan reeds bij voorbaat er staat op kunnen maken, dat een of an dere moderne ontdekking, die dc Duit- scbers mochten doen, dc beteekenis van het feit, dat Frankrijk Duitschland in militair opzicht vele malen do meerdere is, onmo gelijk tc niet kan doen. Men ziet hieruit, dat bet Fransche wantrouwen nog buiten gewoon groot is. Ook overigens behelst liet Fransche me morandum geen eigenlijke ontwapenings voorstellen; practisch komt het op voor handhaving der zware bewapeningen, die Frankrijk door den Volkenbond gebruikt wenscht te zien om staten, die den vrede in gevaar brengen, tc tuchtigen. Waardeeririg kan men feitelijk alleen hebben voor het denkbeeld, hetwelk in 't vijfde hoofdstuk van het memorandum is belichaamd en hierop neerkomt, dat ein delijk dc Volkenbond eens werkelijk met uitvoerend gezag wordt bekleed en, wan neer dit instituut iets zou willen „doen", het niet langer wordt geremd door de star re soevereiniteitsopvattingen der afzonder lijke staten. Als geheel echter zijn de Fransche voor stellen uiterst onbevredigend, een opvat ting, die niet alleen door de Duitscliers wordt gehuldigd, maar evenzeer door dc Angelsaksische staten, Rusland, Japan, enz. Van een stap voorwaarts in de rich ting van de ontwapening is dan ook geen sprake: Frankrijk heeft zich ook nu weer verschanst in zijn oude stellingen en blijft vasthouden aan het beginsel: eerst veilig heid, dan ontwapening, terwijl de zoocven genoemde staten, voor het overgroote deel althans, aanhangers zijn van Henderson's idee, welke behelst, dat eerst een ernstig begin moet worden gemaakt met do ontwa pening, wil men het oorlogsgevaar verklei nen. BUITENLAND. liet conflict in het Verre Oosten. (Vierde Blad, pag. 1). 1 BINNENLAND. Wetsontwerp tot instelling van oen oco- nomiscbon raad. (Twocdc Blad, pag. 3). De moord op den boer Eschauzier voor de ITaagsche rechtbank. (Twocde Blad, pag. 2). De Eerste Kamer verwerpt dc pachtwet ten mot 25 tegen 21 stemmen. (Derde Blad, pag. 1). De winkelsluitingswet 'treedt, op 1 Mei tn werking. (Tweede Blad, pag. 2). STADSNIEUWS. De gemeenteraad besluit tot het aangaan van 'een leerling van 2 millioen. (Eerste Blad, pag. 2). Mogen wij nationaal ontwapenen? (Eerste Blad, pag. 3) LECTUUR IN HET ZONDAGSBLAD: Onze groote Stuatslieden „Ramsay Mac- Dönuid." Araerikaausche Brief„De evangeliste niet de slangen. Etha' Fles „Het nieuwe Rome. Hoogste barometerstand: 780,8 te Breslau. Laagste barometerstand: 718.4 te Vardö. Verwachting: Zwakke tot matige meest Z.O. wind, helder tot licht bewolkt, droog weer, lichte vorst des nachts, overdag zelf de temperatuur. Dn verplaatsing in ongeveer N.-Z.O. rich- ling van het ulcuw gebied van hoogen druk, dat gisteren over Scandinavië vol schonen was, bracht in het Noorden van Scandinavië cn van Finland oen enorme stijging van temperatuur. Terwijl daar gis teren temperaturen tot ±34° voorkwamen is het nu aan geen der staten m die ertre- ken kouder dan i Daar tegenover is de temperatuur in Oost-Duitscbland, waar reeds gisteren in do bovenlucht dalingen van meer dan. 15° ten opzichte van den dag tevoren waren waargenomen, flink gedaald, zoodut vrijwel geheel Duitschland vorst had en het Crosten strenge vorst. Daar de- depressie die op de drukstijging in het N.O. volgde ook ongeveer Z.-Z.O.-waarts trekt is te verwachten, dat de kern van den hooogen druk over Duitschland blijft lig gen, zoodat de windrichting en de alge meen© toestand in ons land wel in hoofd zaak dezelfde zal blijven. Lichts vorst en in het O. misschien matige vorst des nachts met stralend weer overdag. 'v'arkensmarkt 5 Tel. 1309 Onze orgels, piano's zijn Jnist iets boter dan andere en goedkooper. LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190 Velerlei Modellen Voor iedere figuur

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1932 | | pagina 1